Cày ruộng với [[trâu ở Việt Nam]]
Máy cày và đất được cày
Cày theo phương thức cổ điển với [[ngựa tại Fahrenwalde, bang Mecklenburg-Vorpommern, Đức.]]
Cày là xáo trộn lớp mặt đất ở độ sâu từ 20–30 cm, dùng nông cụ gọi là cây cày canh tác để xới đất chuẩn bị bước đầu cho gieo sạ hoặc trồng cây. Mục đích chính của cày là để lật trở lớp đất bên trên, mang chất dinh dưỡng mới lên bề mặt, đồng thời chôn cỏ dại hoặc những gì còn sót lại từ mùa vụ trước khiến chúng bị phân huỷ. Nó cũng làm thông khí đất, giúp đất giữ ẩm tốt hơn. Thông thường cánh đồng được cày lên và để khô, sau đó nó được bừa trước khi dùng để trồng trọt.
Cày có thể được kéo bởi trâu, bò, ngựa hay máy kéo (máy cày). Cày có thể được làm bằng gỗ, sắt, hoặc khung thép với một lưỡi cắt hoặc que để cắt các lớp đất. Nó đã là một công cụ cơ bản suốt chiều dài lịch sử, mặc dù tài liệu về cày không xuất hiện trong tiếng Anh cho tới năm 1100 TCN, kề từ sau thời điểm này nó được nhắc đến thường xuyên. Cày đại diện cho một trong những tiến bộ quan trọng trong nông nghiệp.
Mục đích chính của việc cày là để lật các lớp trên của đất, đưa chất dinh dưỡng mới lên bề mặt, đồng thời chôn lấp cỏ dại, những gì còn sót lại của vụ mùa trước và phá vỡ chúng. Khi cày được kéo qua lớp đất nó tạo ra rãnh đất dài màu mỡ gọi là luống cày. Trong thời hiện đại, một luống cày thường để khô, và sau đó bừa trước khi trồng. Cày, bừa và bón phân lọc rửa và thay đổi một lớp dày 12–25 cm của đất để tạo thành một lớp đất đã cày. Trong nhiều loại đất, phần lớn rễ cây có khả năng hút chất tăng trưởng đều nằm trong lớp đất trên bề mặt hoặc trong lớp đất cày.
Khởi đầu cày dùng sức con người, nhưng quá trình này trở nên hiệu quả hơn đáng kể khi sử dụng các con vật. Những động vật đầu tiên kéo cày là bò, và sau này là ngựa và la, ngoài ra còn nhiều loài động vật khác nhau đã được sử dụng. Ở các nước công nghiệp phát triển, máy cày đầu tiên dùng động cơ hơi nước, nhưng đã được dần dần thay thế bằng máy cày sử dụng động cơ đốt trong.
Có các cuộc thi hiện đại diễn ra cho những người chuyên cày như giải vô địch quốc gia cày ở Ireland. Việc thực hiện cày đất đã giảm ở một số khu vực, thường là ở những địa phương có đất chất lượng kém và bị xói mòn, thay vào đó sử dụng cày nông và kỹ thuật canh tác bảo tồn ít xâm lấn khác.
Máy cày cổ điển
Phương pháp canh tác tự nhiên đang dần phổ biến mà không cần đến việc cày, chỉ cần cày lúc ban đầu để phá vỡ đất thịt trên một vùng đất mới được canh tác, do đó đất mới vỡ hoang có thể thâm nhập và phát triển nhanh hơn và theo chiều sâu hơn. Vì không cày, các cây nấm có lợi và cuộc sống của vi sinh vật có thể phát triển và cuối cùng sẽ đưa không khí vào trong đất, giúp giữ nước và tạo ra chất dinh dưỡng. Một lớp đất khỏe mạnh đầy đủ các loại nấm và hoạt động sống của vi khuẩn, kết hợp với các loại cây trồng khác nhau (sử dụng trồng xen canh), ức chế cỏ dại và sâu bệnh một cách tự nhiên và giữ lại nước mưa. Như vậy nước, dầu, thủy lợi, phân bón và thuốc diệt cỏ có thể không cần đến. Đất canh tác trở nên màu mỡ hơn và tái phục hồi theo thời gian, trong khi đất cày có xu hướng giảm năng suất theo thời gian do bị xói mòn và bị loại bỏ các chất dinh dưỡng sau mỗi vụ thu hoạch. Những người ủng hộ việc hạn chế cày đất nông nghiệp cho rằng đó là cách duy nhất của nông nghiệp để duy trì chất lượng đất khi các nhiên liệu hóa thạch dần cạn kiệt. Mặt khác, lợi thế của phương pháp nông nghiệp áp dụng cày ở chỗ nó cho phép độc canh trên quy mô lớn tại các địa điểm ở xa, sử dụng máy móc công nghiệp thay cho lao động của con người.
Lịch sử
thumb|Cày với [[trâu tại Hồ Bắc, Trung Quốc]]
Cày bằng cuốc
Khi nông nghiệp mới được phát triển, gậy và cuốc cầm tay đã được sử dụng ở các vùng có đất màu mỡ, chẳng hạn như hai bờ sông Nile, nơi lũ lụt hàng năm làm trẻ hóa đất, để tạo các lỗ khoan (rãnh) gieo giống cây trồng. Gậy và cuốc đã được dùng phổ biến ở khắp mọi nơi canh tác nông nghiệp. Cuốc là phương pháp canh tác truyền thống trong khu vực nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới, vốn có đất đá, độ dốc sườn dốc, cây có củ chiếm ưu thế, và ngũ cốc thô trồng phân tán ở khoảng cách xa nhau. Trong khi nền nông nghiệp dùng cuốc là phù hợp nhất với các khu vực này, cuốc vẫn được sử dụng hầu như ở khắp mọi nơi khác. Thay vì cày, một số nền nông nghiệp sử dụng lợn để đạp đất và ủi đất.
:: Mô hình những công cụ cày bừa có từ nhiều thời đại khác nhau:
File:Modelli_in_scala_di_aratri_varie_epoche_(2).JPG
File:Modelli_in_scala_di_aratri_varie_epoche_(3).JPG
File:Modelli_in_scala_di_aratri_varie_epoche_(4).JPG
File:Modelli in scala di aratri varie epoche (5).JPG
nhỏ|phải|Trâu cày ở Lào
nhỏ|phải|Một cái [[máy kéo|máy cày hiện đại]]
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Cây trồng biến đổi gen** (Genetically Modified Crop - **GMC**) là loại cây trồng được lai tạo ra bằng cách sử dụng các kỹ thuật của công nghệ sinh học hiện đại, hay còn gọi
Dưới đây là **danh sách các cây di sản ở Việt Nam** xếp theo thể loại và tuổi. Danh hiệu Cây Di sản Việt Nam được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt
nhỏ|200x200px|Cây sự sống trên thiên đường - Hình minh họa thế kỷ 15 **Cây sự sống** (tiếng Hebrew: עֵץ הַחַיִּים - _Ec ha-Chajim_) là cây trong vườn địa đàng theo Kinh Thánh, sinh trái ăn
phải|[[Hoa giấy tím cổ thụ tại Vườn hoa thành phố Đà Lạt]] **Cây cảnh** (hoặc **cây kiểng**) là một số loại thực vật được chăm sóc, gieo trồng và tạo dáng công phu, thường dùng
nhỏ|phải thumb|phải|Cây thông châu Âu (Larix decidua), một loại cây lá kim cũng rụng lá Trong thực vật học, **cây** là một cây lâu năm có thân thon dài, hoặc thân, hỗ trợ cành và
nhỏ|Ví dụ về một cây nhị phân Trong khoa học máy tính, **cây** là một cấu trúc dữ liệu được sử dụng rộng rãi gồm một tập hợp các nút (tiếng Anh: _node_) được liên
Cây nêu Một cây nêu ở nông thôn, miền Trung Việt Nam **Cây nêu** là một thân cây được người dân Việt Nam nói chung, bao gồm cả một số dân tộc thiểu số và
**Trèo cây** là tên gọi chung của một nhóm các loài chim dạng sẻ nhỏ thuộc chi **_Sitta_** trong họ **Sittidae**, có hình thái đặc trưng là đầu to, đuôi ngắn, mỏ và bàn chân
**Cây tìm kiếm nhị phân** (viết tắt tiếng Anh: BST - _Binary Search Tree_) là một cấu trúc dữ liệu rất thuận lợi cho bài toán tìm kiếm. Mỗi cây tìm kiếm nhị phân đều
phải|Cây bao trùm nhỏ nhất của một [[đồ thị phẳng. Mỗi cạnh có ghi kèm trọng số, cụ thể trong hình này là tỷ lệ với chiều dài.]] Với một đồ thị liên thông, vô
Tập tin:Palmenroller-drawing.jpg Tập tin:Genette-drawing.jpg **Họ Cầy** (**Viverridae**) là một họ động vật có vú cỡ nhỏ đến trung bình, thân hình mềm mại, chủ yếu sống ở trên cây, gồm 14 chi chia thành 33
nhỏ|Một cây thông Giáng Sinh. **Cây Giáng sinh** là cây xanh (thường là cây thông, nên còn gọi là _cây thông Giáng Sinh, cây thông Noel_) được trang hoàng để trưng bày trong dịp lễ
nhỏ|phải|Cây mận nhỏ|Cây [[hạnh đào đang ra hoa]] nhỏ|[[Malus domestica|Cây táo tây và quả táo]] **Cây ăn quả** (Nam Bộ gọi là **cây ăn trái**) là các loại cây trồng hoặc quả rừng mà trái
phải|khung|Một cây có dán nhãn với 6 đỉnh và 5 cạnh **Cây** là khái niệm quan trọng trong lý thuyết đồ thị, cấu trúc dữ liệu và giải thuật. Cây là một đồ thị mà
Trong khoa học máy tính, một **Cây AVL** là một cây tìm kiếm nhị phân tự cân bằng, và là cấu trúc dữ liệu đầu tiên có khả năng này. Trong một cây AVL, tại
**Cây di sản** là những cây thân gỗ, đa phần là cây cổ thụ, có từ lâu đời và có giá trị lớn về văn hóa, giáo dục, lịch sử, xã hội, sinh thái, du
thumb|Khách hàng mua cây Giáng Sinh đã được thu hoạch tại một trang trại cây Giáng Sinh "chọn-và-cắt" ở bang Maryland, Hoa Kỳ. **Quá trình sản xuất cây Giáng sinh** diễn ra trên toàn thế
nhỏ|phải|Quyết định bản chất nó là sự lựa chọn Trong lý thuyết quyết định (chẳng hạn quản lý rủi ro), một **cây quyết định** (tiếng Anh: _decision tree_) là một đồ thị của các quyết
**Cây Cao su** (danh pháp hai phần: **_Hevea brasiliensis_**), là một loài cây thân gỗ thuộc về họ Đại kích (_Euphorbiaceae_) và là thành viên có tầm quan trọng kinh tế lớn nhất trong chi
nhỏ|_Prunus mume_ - [[Тулузький музей]] **Mơ**, **mơ ta**, **mơ Đông Á**, **mơ mai** hay **_mai_** (danh pháp hai phần: **_Prunus mume_**) là một loài thuộc chi Mận mơ (_Prunus_) có nguồn gốc châu Á thuộc
Trong khoa học máy tính, **cây 2-3-4** là cây nhiều nhánh mà mỗi nút của nó có thể có đến bốn nút con và ba mục dữ liệu. Cây 2-3-4 là cây cân bằng giống
**Cây đỏ đen** (tiếng Anh: _red-black tree_) là một dạng cây tìm kiếm nhị phân tự cân bằng, một cấu trúc dữ liệu được sử dụng trong khoa học máy tính. Cấu trúc ban đầu
Trong khoa học máy tính, **duyệt cây** là việc lần lượt thăm các đỉnh của cây theo một thứ tự nào đó. Các cây nói trong bài này là cây có gốc. Dưới đây trình
thumb|Một cây nhị phân được gắn nhãn có kích thước là 9 và chiều cao là 3, với nút gốc có giá trị là 2. Cây trên không cân bằng và không được sắp xếp.
Trong khoa học máy tính, **B-cây** là một cấu trúc dữ liệu dạng cây cho phép tìm kiếm, truy cập tuần tự, chèn, xóa trong thời gian lôgarit. B-cây là một tổng quát hóa của
**Cầy thảo nguyên**, còn gọi là **dúi đồng cỏ** hay là **sóc chó** (tên khoa học **Cynomys**) là loài gặm nhấm ăn cỏ biết đào hang có nguồn gốc từ những đồng cỏ ở Bắc
phải|Cây hậu tố cho xâu BANANA. Mỗi xâu con được kết thúc bởi ký tự đặc biệt $. Sáu đường từ gốc đến lá (ký hiệu bởi ô vuông) tương ứng với sáu hậu tố
nhỏ|250x250px| Một nhóm [[Họ Hải âu mày đen|hải âu đang nghỉ ngơi dưới tán cây vả, một loại cây bóng mát phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới. ]] **Cây bóng mát** là cây
nhỏ|phải|Cây cối ở đền thờ Thần Đạo nhỏ|phải|Tín ngưỡng thờ cây thiêng ở [[Mississauga]] nhỏ|phải|Thờ cây ở Chandigarh thuộc Ấn Độ **Cây cối trong thần thoại** (_Trees in mythology_) có ý nghĩa quan trọng trong
nhỏ|Nigel Maxted, Đại học Birmingham, Vương quốc Anh. Ảnh chụp tại Marrocco **Cây hoang dại** là một loài thực vật hoang dại có quan hệ gần gũi với cây thuần hóa. Nó có thể là
**Cây cứt lợn** (tên khoa học _Ageratum conyzoides_), còn gọi là **cây hoa ngũ vị**, **cây bù xít**, **thắng hồng kế**, **cỏ hôi**, **cỏ thúi địt** (_địt_ ở đây có nghĩa là rắm), là một
Trong khoa học máy tính, **Phép quay** trên các cây nhị phân là một phép biến đổi làm thay đổi vai trò cha con giữa 2 nút trên cây. Có hai phép quay là quay
**_Swietenia macrophylla_** là danh pháp hai phần của một loài cây có tên gọi trong tiếng Việt là **nhạc ngựa** hay **dái ngựa lá to**, **dái ngựa lá lớn**, **dái ngựa Brasil**, **dái ngựa Honduras**.
right|thumb|General Sherman **Cây General Sherman** là một cây cự sam (_Sequoiadendron giganteum_) nằm trong khu Rừng Khổng lồ của Vườn quốc gia Sequoia, Quận Tulare, California, Hoa Kỳ. Theo thể tích, nó là cây đơn
**Trạng nguyên** hay **nhất phẩm hồng** (danh pháp hai phần: **_Euphorbia pulcherrima_**) _(Euphorbia pulcherrima)_ là một loài thực vật có tính thương mại quan trọng của họ spurge đa dạng (Euphorbiaceae). Là một giống bản
Một vườn cây ăn trái ở vùng ngoại ô **Vườn cây ăn trái** hay **vườn cây ăn quả** hay gọi gọn **vườn trái cây** là một vườn cây được khai khẩn để trồng trọt các
**Cầy mực** (tiếng Mường: tu dân, tiếng Thái: hên mi, tiếng Nùng: hên moòng, tiếng Dao: điền chiến, danh pháp hai phần: _Arctictis binturong_) là loài động vật ăn thịt thuộc họ Cầy (Viverridae). Chúng
**Cây splay** là một cây tìm kiếm nhị phân tự cân bằng. Nó có thực hiện các thao tác cơ bản như chèn, tìm, và xóa trong thời gian trừ dần O(log n). Với nhiều
**Ốc cây** là một tên gọi chung được áp dụng cho các loại ốc cạn nhiệt đới hít thở bằng không khí, động vật thân mềm lớp chân bụng có phổi và vỏ, và sống
nhỏ|phải|Cây thiêng Osun-Osogbo nhỏ|phải|Cây thiêng ở Serbia nhỏ|phải|[[Nữ thần cây Dryad trong thần thoại Hy Lạp]] **Cây thiêng** (_Sacred tree_) là cây được coi là có sự thánh thiêng, tính linh thiêng, đáng được tôn
**Cấy ghép gan** là việc thay thế lá gan của người mắc bệnh gan bằng một phần hoặc toàn bộ lá gan khỏe mạnh của người khác. Thông thường, lá gan gốc được tách ra
thumb|right|Một người trồng cây ở miền bắc [[Ontario, Canada.]] thumb|Trồng cây là một khía cạnh của [[bảo vệ môi trường. Trong mỗi ống nhựa một cây gỗ cứng đã được trồng.]] **Trồng cây** là một
**Cây sồi Wallace** (tiếng Anh: Wallace Oak) là một cái cây ở Torwood, Scotland. Nó được cho là một phần của vùng rừng cổ thụ Torwood. Cây này đã gắn liền với nhà lãnh đạo
**Cây thủy tùng Wallace** (tiếng Anh: _Wallace Yew_) là một cái cây ở Elderslie, Renfrewshire, Scotland. Nó nằm trên đồng cỏ được cho là gần nơi ở của nhà lãnh đạo Scotland thời Trung Cổ
nhỏ|Cây trồng chưa sử dụng và khai thác đúng tiềm năng **Cây trồng chưa sử dụng và khai thác đúng tiềm năng** (NUS) là những loài thực vật được sử dụng theo cách truyền thống
**Cầy vòi mốc** (danh pháp hai phần: **_Paguma larvata_**) là một loài động vật có vú thuộc họ cầy (Viverridae). Vùng bản địa của cầy vòi mốc là vùng Nam Á và Đông Nam Á
nhỏ|Một cây bao trùm (các cạnh màu xanh) của một đồ thị lưới nhỏ|Ba ví dụ trên biểu đồ lưới 8x8 **Cây bao trùm** (tiếng Anh: _spanning tree_), còn được gọi là **cây khung**, của
**Cây bụi** hay **cây bụi thấp** hay **bụi cây** là các loài cây được phân biệt bằng một thân cây có rất nhiều nhánh và chiều cao ngắn hơn các loài cây thông thường, thường
**Ôtômat cây** (tiếng Anh: tree automaton) là một loại máy trạng thái. Ôtômat cây xử lý cấu trúc cây, thay vì xâu như các máy trạng thái thường gặp. Bài viết này đề cập đến
**Cấy ghép nội tạng** là việc di chuyển nội tạng từ người này sang người khác hoặc từ vị trí này sang vị trí khác trên cùng một cơ thể người, nhằm thay thế nội