Bolero Việt Nam là một điệu nhạc có nguồn gốc từ Tây Ban Nha, du nhập sang Mỹ Latinh rồi du nhập vào Việt Nam khoảng đầu thập niên 1950. Điệu Bolero được sử dụng phổ biến nhất trong các bài nhạc vàng tại miền Nam Việt Nam.

Đặc điểm

Điệu Bolero trên thế giới được các nhạc sĩ áp dụng sáng tác trong cả nhạc cổ điển lẫn nhạc đại chúng/nhạc nhẹ.

Ở Việt Nam, nó thường được áp dụng sáng tác cho nhạc nhẹ. Đặc trưng của Bolero khi vào Việt Nam được Việt hóa, nó rất hợp với lối nói phát âm của người Việt, đặc trưng hát theo kiểu truyền thống, ngân rung đổ hột, làm cho bài hát vừa dễ hát vừa dễ thuộc. Ngoài ra nó còn rất hợp với chất cải lương, để hát tân cổ giao duyên.

Đặc điểm quan trọng của những bài hát viết bằng điệu Bolero Việt Nam là:

Nhiều bài hát mang đậm chất dân ca Nam Bộ, rất ít ca khúc thính phòng hoặc nhạc nhẹ không có chất dân gian

Giai điệu cấu trúc đơn giản, tiết tấu đều đều, chậm, thường là nhịp 4/4, ít biến đổi nhịp, ít quãng cao, dễ hát, khi hát thường luyến láy, cho mềm mại và mùi mẫn

Lời ca bình dân, có nhiều vần và dễ thuộc, dễ nhớ

Các đặc điểm khác như tính quần chúng, tính khái quát, tính tự sự, tính buồn cũng thường thấy, nhưng không phải đặc trưng.

Bolero Việt Nam không chỉ có trong nhạc vàng, mà cũng xuất hiện ở các thể loại khác. Vài sáng tác của một số nhạc sĩ nhạc đỏ như Thế Hiển, Trần Hoàn, Thuận Yến, Vũ Hoàng... là theo điệu Bolero, ví dụ Miền Trung nhớ Bác của Thuận Yến.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, nhạc nhẹ bị cấm đến 1979 mới được chính quyền cho sáng tác trở lại, lúc đó gọi là "ca khúc chính trị". Một số nhạc sĩ chế độ cũ lại sáng tác Bolero theo phong cách mới, như Trần Thiện Thanh với Chiếc áo bà ba, Tô Thanh Tùng với Tình cây và đất, Trúc Phương với Chín dòng sông hò hẹn... Các sáng tác này đậm chất dân ca Nam Bộ. Vài năm gần đây, xuất hiện các sáng tác theo điệu Bolero dựa trên nền ví giặm Nghệ Tĩnh. Một số bài Bolero về sau thậm chí có thể hát theo lối Bel Canto.

Ở hải ngoại, nhạc sĩ Đức Huy có một số bài Bolero chất Tây phương nhẹ nhàng, trẻ trung.

Nguồn gốc du nhập

trái|nhỏ|Ca sĩ [[Chế Linh biểu diễn trước 1975.]] Tại Việt Nam, điệu Bolero du nhập vào Việt Nam vào khoảng thập niên 1950, lúc phong trào tân nhạc Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ; nhiều nhạc sĩ bắt đầu sử dụng giai điệu phương Tây thay cho giai điệu truyền thống. Một số bài hát sử dụng điệu Bolero đầu tiên là Nắng chiều của Lê Trọng Nguyễn, Trăng phương Nam của Anh Hoa, Chiều trong rừng thẳm của Anh Việt sáng tác trước 1954.

Về bài hát đầu tiên sử dụng giai điệu Bolero, nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển cho rằng bài Duyên quê của Hoàng Thi Thơ có thể là bài đầu tiên. Trong khi đó, nhà nghiên cứu Trần Thị Vĩnh Tường lại cho rằng bài Boléro đầu tiên ở Việt Nam là bài Xóm đêm của Phạm Đình Chương. Còn theo nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 thì "người đầu tiên nghĩ ra Bolero là Lam Phương rồi Trúc Phương". Tuy nhiên, chưa có tài liệu nào cho biết chính xác bài đầu tiên là bài gì.

Cứ thế, nhiều ca khúc miền Nam viết theo điệu Bolero Việt Nam lần lượt ra đời. Từ thập niên 1960 đến thập niên 1970 là những năm đỉnh cao của giai điệu này với phong trào "Thời trang nhạc tuyển" mà những bài nhạc được được thâu một cách đại trà vào băng cassette hoặc đĩa vinyl. Một số ca khúc tiêu biểu là Những đồi hoa sim (Dzũng Chinh, phổ thơ Hữu Loan), Tàu đêm năm cũ, Nửa đêm ngoài phố (Trúc Phương), Thành phố sau lưng (Hàn Châu), Áo em chưa mặc một lần (Hoài Linh), Xuân này con không về (Trịnh Lâm Ngân), Đêm buồn tỉnh lẻ (Bằng Giang - Tú Nhi), Vòng nhẫn cưới, Đêm lang thang, Không giờ rồi (Vinh Sử), Hoa sứ nhà nàng của Hoàng Phương.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975 cho đến nay, Bolero Việt Nam vẫn đang được nhiều tầng lớp dân chúng yêu thích và phát triển. Nhiều nhạc sĩ sáng tác trước 1975 tiếp tục sáng tác mạnh như Anh Bằng, Đài Phương Trang, Giao Tiên, Nhật Ngân, Thanh Sơn, Tú Nhi (Chế Linh), Vinh Sử... Bên cạnh đó các nhạc sĩ trẻ cũng đang tiếp nối với chủ đề tình yêu âm hưởng dân ca Nam Bộ. Sự sáng tạo chủ yếu nằm trong lối hát hay hòa âm. Đôi khi các bài Bolero hay được hòa âm và hát theo phong cách nhạc Jazz, Pop hay theo phong cách thính phòng, cổ điển.

Từ năm 2013 đến năm 2018, hàng loạt chương trình truyền hình hát nhạc theo điệu Bolero hay nhạc có nguồn gốc điệu Bolero xuất hiện. Tuy nhiên có chương trình dù rõ ràng mang tên Bolero nhưng lại lồng ghép nhạc dân ca, nhạc Làn Sóng Xanh, thậm chí cả... nhạc đỏ. Những nhà sản xuất có khi quy chụp tất cả nhạc vàng là "nhạc Bolero" (mặc dù có bài "nhạc vàng" có khi viết theo điệu khác). Điều này gây nhầm lẫn trầm trọng tới người xem.

Các nghệ sĩ nổi tiếng

Nhà soạn nhạc

Anh Bằng Anh Thy Anh Việt Thu Anh Việt Thanh Bắc Sơn Bảo Thu Bằng Giang Châu Kỳ Diên An Duy Khánh Dzoãn Bình Dzũng Chinh Đắc Chung Đài Phương Trang Đinh Trầm Ca Đinh Việt Lang Đỗ Kim Bảng Giao Tiên Hồ Đình Phương Hoài An Hoài Linh Hoài Nam (nhạc sĩ) Hoàng Phương Hoàng Thi Thơ Hoàng Trang Hoàng Trọng Hà Phương Hàn Châu Hồng Vân Huy Phong Huỳnh Anh Khánh Băng Lam Phương Lê Dinh Lê Mộng Bảo Mạnh Phát Mặc Thế Nhân Minh Kỳ Mộng Long Nhật Ngân Ngân Giang Ngọc Sơn (nhạc sĩ trước 1975) Nguyễn Hữu Thiết Nguyễn Thảo Nguyễn Văn Đông Nguyễn Vũ Phạm Thế Mỹ Phố Thu Song Ngọc Tâm Anh Thanh Phong Thanh Phuong Thanh Sơn Thu Hồ Trần Thiện Thanh Tô Thanh Tùng Trần Trịnh Trầm Tử Thiêng Trầm Uyên Khanh Trường Hải Trương Hoàng Xuân Trúc Phương Tú Nhi Tuấn Hải Tuấn Khanh Văn Giảng Vinh Sử Xuân Tiên Y Vân Y Vũ

Nhóm soạn nhạc

Lê Minh Bằng Trịnh Lâm Ngân

Ca sĩ tiêu biểu

Trong nước trứoc 1975

• Anh Khoa
• Băng Châu
• Bùi Thiện
• Carol Kim
• Chế Linh
• Duy Khánh
• Duy Mỹ
• Duy Quang
• Đác Chung
• Elvis Phương
• Giao Linh
• Giáng Thu
• Giang Tử
• Hà Thanh
• Hoàng Oanh
• Họa Mi
• Hùng Cường
• Hương Lan
• Kim Loan
• Mai Lệ Huyền
• Manh Quỳnh (trước 1975)
• Minh Hiếu
• Nhật Linh
• Ngọc Minh
• Nhật Thiên Lan
• Nhật Trường
• Phương Dung
• Phương Đại
• Phưong Hoài Tâm
• Phưong Hồng Ngọc
• Phương Hồng Quế
• Sơn Ca
• Thái Châu
• Thanh Lan
• Thanh Phong
• Thanh Tâm
• Thanh Thúy
• Thanh Tuyền
• Thanh Vũ (ca sĩ)
• Thiên Trang
• Trang Mỹ Dung
• Trường Hải
• Trúc Ly
• Trúc Mai
• Trung Chỉnh

Hải ngoại (1976 - 1999)

Ái Vân Anh Chương (Thanh Toàn hoặc Nhật Chương) Anh Vũ Bảo Thiên Bảo Tuấn Chung Tử Lưu Duy Linh Khả Tú Khánh Dũng Khánh Hoàng Kim Anh Kim Tuyền Hạ Vy Hải Triều Hoài Nam (ca sĩ) Hoàng Bá Tước Hoàng Lan Hoàng Tâm Hồng Trúc Huy Sinh Linh Tuấn Lưu Hồng Lưu Mỹ Linh Mạnh Đình Mạnh Hùng Mạnh Quỳnh Mộng Thi Mỹ Huyền Mỹ Lan Ngọc Hồ Nguyễn Hưng Như Mai Như Quỳnh Phi Nhung Phượng Mai Phương Lam (Khánh Lam) Quang Bình Quốc Anh Quỳnh Dung Randy Sơn Tuyền Tâm Đoan Thanh Huyền Thanh Thu Thảo Sương Thế Sơn Thúy Hương Trang Thanh Lan Trúc Quyên Trường Thanh Trường Vũ Tường Nguyên

• Tuấn Anh Tuấn Đạt Tuấn Vũ

Hải ngoại (2000 - )

Ái Ni Băng Tâm Châu Ngọc Hà Duy Trường Đan Nguyên Đặng Thế Luân Hà Phương Hà Thanh Xuân Hoàng Nhung Hoàng Thục Linh Hương Thủy (ca sĩ) Huỳnh Phi Tiễn Lâm Gia Minh Mai Quốc Huy Mai Thiên Vân Ngọc Hạ Ngọc Huyền Ngọc Ngữ Nguyên Lê Nguyệt Thanh Nhã Thanh Phương Diễm Hạnh Phương Yến Linh Quang Lê Thùy Dương (MC) Tường Khuê Y Phụng Yên Vy

Trong nước (1976 - 1999)

• Bảo Yến
• Bích Phượng
• Chế Phong
• Chế Thanh
• Đình Văn
• Hà Phương
• Hoàng Châu (Yên Khoa)
• Kim Tử Long
• Mai Tuấn
• Minh Thuận
• Ngọc Hải
• Ngọc Huyền
• Ngọc Sơn
• Như Hảo
• Quang Linh
• Tài Linh
• Thạch Thảo
• Thanh Thúy (ca sĩ sinh 1977)
• Thùy Trang
• Trần Sang
• Trọng Phúc
• Thu Hiền
• Tuấn Cảnh
• Vũ Linh

Trong nước (2000 - )

• Cẩm Ly
• Dương Hồng Loan
• Dương Ngọc Thái
• Dương Đình Trí
• Đàm Vĩnh Hưng
• Huỳnh Nguyễn Công Bằng
• Hamlet Trương
• Huỳnh Thật
• Huỳnh Thanh Vinh
• Hoàng Châu
• Đặng Trí Trung
• Đức Anh
• Giáng Tiên
• Giang Hồng Ngọc
• Lê Sang
• Lệ Quyên
• Lê Như
• Lưu Ánh Loan
• Lưu Trúc Ly
• Lưu Chí Vỹ
• Lâm Bảo Phi
• Phương Anh
• Hồng Quyên
• Ngọc Hân
• Ngọc Phụng
• Như Hoa (Yên Bái, đây là Như Hoa hay nhất, thần tượng Bolero 2019)
• Như Hoa (An Giang, cô mụ này ca rất dở và rất là nhức nhối mỗi khi mọi người định gõ Như Hoa của thần tượng Bolero 2019 thì lại ra cô mụ này)
• Nam Cường (ca sĩ)
• Bảo Hân
• Diễm Thùy
• Diễm Trang
• Duy Zuno
• Đồng Chinh
• Hoàng Hải
• Hồng Phượng
• Hồng Loan
• Hoài Lâm
• Hồ Quang 8
• Hồ Việt Trung
• Hồ Phương Liên *Hồ Văn Cường (ca sĩ)
• Hà Vân
• Hải Vy
• Lý Diệu Linh
• Lâm Hùng
• Sa Lý
• Thiêng Ngân
• Trần Thu Thảo
• Trường Sang
• Thiên Quang
• Ý Linh
• Thái Hằng (top 4 Solo cùng Bolero 2019)
• Tuyết Nhung
• Như Ý
• Ngọc Diệu
• Phạm Quỳnh Như
• Phương Ý
• Phi Nga
• Phương Diễm Huyền
• Kim Thoa (hoa hậu An Giang)
• Khưu Huy Vũ
• Kha Ly
• Quang Hà
• Quang Nhi
• Quang Lập
• Quang Như Ý
• Quốc Đại
• Quý Bình
• Quách Tuấn Du
• Quách Thành Danh
• Quỳnh Như
• NaVy
• Jang Mi
• Nguyễn Anh Toàn
• Nguyễn Thành Viên
• Nguyễn Quốc Linh
• Ngọc Hân
• Mai Hường
• Mỹ Hạnh
• Mỹ Linh
• Mỹ Châu (Solo cùng Bolero 2019)
• Mai Trần Lâm
• Mai Diễm My
• Mai Tiến Đạt
• Xuân Hòa
• Trạng Lê
• Phi Thanh
• Út Nhị
• Quỳnh Trang
• Thiên Quang
• Thúy Huyền
• Thúy Hằng
• Thanh Hồng
• Thúy Hà
• Thu Hường
• Tố My
• Vân Khánh
• Vi Châu
• Yến Khoa (ca sĩ trẻ sinh năm 1999)

Bài hát tiêu biểu

• Sầu tím thiệp hồng
• Con đường xưa em đi
• Con đường mang tên em
• Gõ cửa trái tim
• Hoa trinh nữ
• Ngày xưa anh nói
• Chuyện tình không dĩ vãng
• Tình chỉ đẹp khi còn dang dở
• Đường tình đôi ngã
• Chuyến tàu hoàng hôn
• ...