Bi kịch của mảnh đất công là một thuật ngữ kinh tế học chỉ hiện tượng các tài sản chung được phép sử dụng tự do dẫn tới việc khai thác kiệt quệ các tài nguyên này. Thuật ngữ này do Garrett Hardin đặt ra trong bài nghiên cứu có tiêu đề "The Tragedy of the Commons" của ông đăng trên tạp chí Science năm 1968.. Tuy nhiên, trước Hardin rất lâu cũng đã có những nghiên cứu về hiện tượng này.
Từ nguyên học
Cụm từ "mảnh đất công (tiếng Anh: commons)" trong thuật ngữ trên xuất phát từ những vùng đất tự quản chuyên dành để cho gia súc ăn ở xứ Wales và Anh. Do là tự quản, nên thực chất là không có ai giám sát, điều tiết. Nếu là đồng cỏ của riêng, nông dân sẽ có sự điều chỉnh để súc vật của mình khỏi ăn hết cỏ dẫn tới sau này không còn cỏ cho chúng ăn tiếp. Song nếu là đồng cỏ của công, nông dân có thể tính rằng nếu mình không để gia súc của mình được ăn thoải mái trong khi người khác cho gia súc của họ ăn thoải mái thì mình bị thiệt. Nông dân với hành vi tối đa hóa lợi ích bản thân đã đua nhau mang gia súc của mình tới đây cho ăn cỏ càng nhiều càng tốt mà không có ai quan tâm đến việc chừa chỗ cho đồng cỏ tái sinh. Kết cục, những đồng cỏ của công này đã bị khai thác đến kiệt quệ và cằn cỗi. Bản thân nông dân trở nên bị thiệt thòi khi gia súc của mình bị mất một chỗ ăn cỏ miễn phí.
Mô hình hóa
Kinh tế học áp dụng lý thuyết trò chơi để diễn tả bị kịch của mảnh đất công. Trò chơi bi kịch của mảnh đất công là một loại trò chơi có tổng không bằng zero. Mỗi người chơi đều thực hiện chiến lược Nash (giả định hành động của người khác là tối đa hóa lợi ích của bản thân rồi tự mình cũng tối đa hóa lợi ích của mình). Cân bằng của trò chơi là một cân bằng Nash tại đó lợi ích toàn thể xã hội thấp hơn trong trường hợp các kết quả khác.
Các "bi kịch của mảnh đất công" hiện đại
Trong kinh tế học, người ta quan sát thấy nhiều hiện tượng "bi kịch của mảnh đất công" như thế mặc dù biểu hiện không hoàn toàn giống những gì đã xảy ra ở những cánh đồng của công ở các xứ Wales và England. Chẳng hạn, để hấp dẫn các nhà đầu tư vào địa bàn của mình, các chính quyền địa phương có thể đua nhau đưa ra các ưu đãi đầu tư dưới dạng miễn giảm thuế, cấp mặt bằng kinh doanh, chuẩn bị sẵn cơ sở hạ tầng sao cho địa phương mình hấp dẫn hơn địa phương khác. Kết cục là lợi ích ròng hay chênh lệch giữa số thu được từ các khoản đầu tư mà các nhà đầu tư rót vào và các khoản chi tiêu công cộng mà chính quyền địa phương đã bỏ ra có thể chỉ còn không đáng kể.
"Bi kịch của mảnh đất công" thường thấy trong việc quản lý và sử dụng các hàng hóa công cộng. Do không có cơ chế hiệu quả quản lý việc sử dụng hàng hóa công cộng, người ta có xu hướng sử dụng quá mức hoặc sử dụng lãng phí các hàng hóa này.
Giải pháp
Ở xứ Wales và England, khi bi kịch của mảnh đất công xảy ra, người ta áp dụng giải pháp đóng cửa các mảnh đất này. Ngày nay, giải pháp thường được sử dụng để khắc phục "bi kịch của mảnh đất công" trong kinh tế là tổ chức điều tiết việc sử dụng. Ví dụ, để tránh cho các địa phương tham gia vào cuộc cạnh tranh, chính quyền trung ương sẽ đứng ra điều phối. Một giải pháp khác là tư nhân hóa và củng cố các quy định về quyền tài sản.
Bi kịch của mảnh đất công trong các lĩnh vực khác
Môi trường có thể xem là một mảnh đất công nơi mà các nhà máy tranh thủ xả ra các chất thải, nước thải và khí thải. Sáng kiến sử dụng quota xả chất thải trong Nghị định thư Kyoto được xem là một giải pháp để khắc phục bi kịch của mảnh đất công trong lĩnh vực môi trường.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Bi kịch của mảnh đất công** là một thuật ngữ kinh tế học chỉ hiện tượng các tài sản chung được phép sử dụng tự do dẫn tới việc khai thác kiệt quệ các tài
**Kẻ đi xe không trả tiền** (có gốc từ khái niệm _free-rider_ trong tiếng Anh) hay là **kẻ hưởng thụ miễn phí**, trong kinh tế học, chỉ những người thụ hưởng các lợi ích từ
**Khoa học và công nghệ luận** hay **khoa học, công nghệ và xã hội** (STS) là lĩnh vực nghiên cứu về tương tác qua lại giữa văn hóa, xã hội, chính trị với nghiên cứu
**Bí tích Hòa Giải** (còn gọi là **Bí tích Hoán Cải** hay **Sám Hối**, **Xưng Tội**, **Tha Tội**, **Giải Tội**, **Bí tích của sự hối cải**, **Bí tích Thống Hối**, **Bí tích Xưng tội**, **Bí
**_Encanto: Vùng đất thần kỳ_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Encanto_**) là bộ phim hoạt hình máy tính thể loại nhạc kịch-kỳ ảo ra mắt vào năm 2021, được sản xuất bởi Walt Disney Animation Studios
**_Mảnh đất lắm người nhiều ma_** là một cuốn tiểu thuyết tâm lý xã hội của nhà văn Nguyễn Khắc Trường, ra đời năm 1990. Tác phẩm được coi là một trong những tác phẩm
Một khẩu súng thần công của [[Đế quốc Nga.]] **Súng thần công** (tiếng Anh: _cannon_) là một loại pháo sử dụng thuốc súng hoặc thường là các loại nhiên liệu có nguồn gốc chất nổ
là một bộ phim hoạt hình Nhật Bản thuộc thể loại lịch sử ra mắt năm 2016 do MAPPA sản xuất, được đạo diễn và biên kịch bởi Katabuchi Sunao, thiết kế nhân vật bởi
nhỏ|Song đề tù nhân **Song đề tù nhân** hay **Thế tiến thoái lưỡng nan của người tù** (_Prisoner's Dilemma_) là một trò chơi có tổng không bằng không (_non-zero sum_) trong lý thuyết trò chơi
**Phân quyền tài chính** là việc chính quyền trung ương chuyển giao các nhiệm vụ chi và nguồn thu ngân sách cho các cấp chính quyền địa phương. ## Khái quát Phân quyền tài chính
**Kinh tế học môi trường** là một chuyên ngành của kinh tế học ứng dụng đề cập đến những vấn đề môi trường (thường còn được sử dụng bởi các thuật ngữ khác). Khi sử
**Bần cùng hóa người láng giềng** là thuật ngữ mô tả chính sách tìm kiếm lợi ích cho một quốc gia dựa trên việc làm tổn hại đến lợi ích các quốc gia khác. Những
**Hán Chiêu Liệt Đế** (漢昭烈帝), hay **Hán Tiên chủ**, **Hán Liệt Tổ**, tên thật là **Lưu Bị** (, ; ; 161 – 10 tháng 6 năm 223), tự là **Huyền Đức,** là Hoàng đế khai
Trung tá Không quân Jimmy Doolittle (thứ hai từ bên trái) và đội bay của ông chụp ảnh trước một chiếc B-25 trên sàn đáp tàu sân bay USS _Hornet_ Cuộc **Không kích Doolittle** vào
Trong Chiến tranh Việt Nam, quân đội Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh đã gây ra hàng loạt tội ác như giết người, hãm hiếp, đánh đập tù nhân, ném bom vào thường
nhỏ|phải|Hình ảnh Trái Đất chụp năm 1972. Biểu đồ thời gian lịch sử Trái Đất **Lịch sử Trái Đất** trải dài khoảng 4,55 tỷ năm, từ khi Trái Đất hình thành từ Tinh vân Mặt
**Tranh chấp đất đai tại Đồng Tâm**, được biết đến trên các phương tiện thông tin đại chúng từ năm 2017 là vụ việc tranh chấp đất đai giữa một số người và chính phủ
**_Chiếc bè của chiến thuyền Méduse_** (; ) là một bức tranh sơn dầu được họa sĩ lãng mạn người Pháp Théodore Géricault (1791–1824) thực hiện trong thời gian 1818–1819. Bức tranh được hoàn thành
**Chiến dịch tấn công Bereznegovatoye–Snigirevka** (6 tháng 3 - 18 tháng 3 năm 1944) là một chiến dịch tấn công cấp Phương diện quân thuộc các hoạt động quân sự tại hữu ngạn sông Dniepr
Trong suốt 99 năm, từ khi thành lập cho tới khi Coca-Cola tuyên bố sự ra đời của Coke mới, công ty đã nhiều lần thay đổi công thức chế biến bí mật, đã được
Trong suốt 99 năm, từ khi thành lập cho tới khi Coca-Cola tuyên bố sự ra đời của Coke mới, công ty đã nhiều lần thay đổi công thức chế biến bí mật, đã được
Trong suốt 99 năm, từ khi thành lập cho tới khi Coca-Cola tuyên bố sự ra đời của Coke mới, công ty đã nhiều lần thay đổi công thức chế biến bí mật, đã được
Trong suốt 99 năm, từ khi thành lập cho tới khi Coca-Cola tuyên bố sự ra đời của Coke mới, công ty đã nhiều lần thay đổi công thức chế biến bí mật, đã được
Trong suốt 99 năm, từ khi thành lập cho tới khi Coca-Cola tuyên bố sự ra đời của Coke mới, công ty đã nhiều lần thay đổi công thức chế biến bí mật, đã được
Trong suốt 99 năm, từ khi thành lập cho tới khi Coca-Cola tuyên bố sự ra đời của Coke mới, công ty đã nhiều lần thay đổi công thức chế biến bí mật, đã được
Trong suốt 99 năm, từ khi thành lập cho tới khi Coca-Cola tuyên bố sự ra đời của Coke mới, công ty đã nhiều lần thay đổi công thức chế biến bí mật, đã được
Trong suốt 99 năm, từ khi thành lập cho tới khi Coca-Cola tuyên bố sự ra đời của Coke mới, công ty đã nhiều lần thay đổi công thức chế biến bí mật, đã được
Trong suốt 99 năm, từ khi thành lập cho tới khi Coca-Cola tuyên bố sự ra đời của Coke mới, công ty đã nhiều lần thay đổi công thức chế biến bí mật, đã được
Những [[chấn tâm động đất toàn cầu, 1963–1]] **Động đất** hay **địa chấn** (Tiếng Anh: _earthquake_, Chữ Hán: 地震) là sự rung chuyển trên bề mặt Trái Đất do kết quả của sự giải phóng
**Henry VIII** (28 tháng 6 năm 1491 – 28 tháng 1 năm 1547) là Quốc vương của nước Anh từ ngày 21 tháng 4 năm 1509 cho đến khi băng hà. Ông là Lãnh chúa,
nhỏ|phải|[[Hươu đùi vằn trong một thời gian dài được cho là sinh vật kỳ bí, sau này đã được khám phá]] **Sinh vật bí ẩn** hay **sinh vật kỳ bí** (tiếng Anh: **cryptid** bắt nguồn
**Kristina của Thụy Điển** (tiếng Thụy Điển: _Drottning Kristina_; 18 tháng 12, năm 1626 - 19 tháng 4, năm 1689) là Nữ vương của Thụy Điển từ năm 1632 cho đến khi bà thoái
phải|Trái phiếu Cải cách Điền địa cấp năm 1970 **Cải cách điền địa** là tên gọi chung cho 2 đợt phân phối lại ruộng đất trong khuôn khổ chương trình **Cải cách nông nghiệp** và
**Sư đoàn Thủy quân Lục chiến Việt Nam Cộng hòa** (tiếng Anh: _Republic of Vietnam Marine Division_, **RVNMD**) là Lực lượng tác chiến đổ bộ đường thủy. Đây là một trong số những đơn vị
nhỏ|phải|Một hình ảnh tưởng tượng về Lăng mộ Mausolus, từ một bức tranh khắc năm 1572 của [[Martin Heemskerck (1498-1574), ông đã tái hiện nó dựa trên những lời miêu tả]] nhỏ|phải|Di tích của Lăng
**Công Ấn Độ** hay **Công lam** (danh pháp hai phần: **Pavo cristatus**), một loài chim lớn và màu sắc rực rỡ, là một loài chim công có nguồn gốc từ Nam Á, nhưng đã được
thumb|Phục dựng loài _[[Procynosuchus_, thành viên của nhóm cynodont, bao gồm cả tổ tiên của động vật có vú]] Tiến trình **tiến hóa của động vật có vú** đã trải qua nhiều giai đoạn kể
**Chuyến bay 3591 của Atlas Air** là chuyến bay chở hàng nội địa theo lịch trình hoạt động cho Amazon Air từ sân bay quốc tế Miami đến sân bay liên lục địa George Bush
**Động đất Guerrero 2021** là trận động đất mạnh Mw 7,0 hoặc 7,1 độ richter đã xảy ra gần thành phố Acapulco ở bang Guerrero của Mexico vào lúc 20:47 giờ địa phương ngày 7
**Alexander II** (; 29 tháng 4 năm 181813 tháng 3 năm 1881)) là Hoàng đế Nga, Vua của Ba Lan và Đại vương công Phần Lan từ ngày 2 tháng 3 năm 1855 cho đến khi
**Sân khấu kịch Idecaf** hay **Nhà hát kịch Idecaf** (tên giao dịch: **Công ty trách nhiệm hữu hạn Sân khấu và Nghệ thuật Thái Dương**) là một đơn vị chuyên tổ chức các chương trình
là một bộ phim điện ảnh hoạt hình kỳ ảo của Nhật Bản công chiếu năm 2001, do Miyazaki Hayao làm đạo diễn kiêm phụ trách kịch bản. Tác phẩm do xưởng phim Studio Ghibli
**Biên niên sử Giáo hội Công giáo Rôma** này ghi lại nhiều sự kiện xảy ra trong lịch sử Giáo hội Công giáo Rôma trải dài gần hai nghìn năm, song song cùng lịch sử
**_Vùng đất câm lặng_** (tên gốc tiếng Anh: **_A Quiet Place_**) là một bộ phim điện ảnh Mỹ thuộc thể loại kinh dịkhoa học viễn tưởng về đề tài hậu tận thế công chiếu vào
**_Liên minh Công lý_** (tựa tiếng Anh: **_Justice League_**) là bộ phim siêu anh hùng của hãng Warner Bros., được Zack Snyder đạo diễn và dựa theo các nhân vật nổi tiếng cùng tên của
là một tác phẩm anime điện ảnh tiếng Nhật thuộc thể loại hành động viễn tưởng – hài kịch do Shinkai Makoto đạo diễn kiêm biên kịch. CoMix Wave Films sản xuất bộ phim và
thumb|Mô phỏng máy tính của từ trường Trái Đất trong thời gian phân cực bình thường giữa các lần [[đảo cực địa từ . Các biểu diễn đường sức màu xanh lam ứng với trường
Loạt trò chơi chiến lược thời gian thực nhất của Blizzard Entertainment là _StarCraft_ xoay quanh hàng loạt công việc xảy ra trong một khu vực xa của thiên hà, nơi mà 3 chủng tộc
là một phim điện ảnh hoạt hình kỳ ảo của Nhật Bản, do Studio Ghibli thực hiện với kịch bản, sản xuất và đạo diễn bởi Miyazaki Hayao. Truyện phim xoay quanh một nữ phù
**Bỉ** là một quốc gia liên bang nằm ở Tây Âu, giáp Biển Bắc. Bỉ giáp Pháp (556 km), Đức (133 km), Luxembourg (130 km) và Hà Lan (478 km). Bỉ bao gồm các vùng Vlaanderen, Wallonie và Bruxelles.