✨USS Oriskany (CV-34)
USS Oriskany (CV/CVA-34) – có tên lóng là Mighty O, The O-boat và Toasted O - là một trong số 24 tàu sân bay thuộc lớp Essex của Hải quân Hoa Kỳ được hoàn tất trong hoặc ngay sau Thế Chiến II. Đây là chiếc tàu chiến thứ ba của Hải quân Mỹ mang cái tên này, được đặt theo một trận đánh trong cuộc Chiến tranh giành độc lập Hoa Kỳ. Lịch sử của Oriskany khác biệt đáng kể so với các tàu chị em cùng lớp với nó. Nguyên được thiết kế như một tàu sân bay lớp Essex "thân dài" (mà một số tác giả xem là một lớp riêng biệt dưới tên gọi lớp Ticonderoga), việc chế tạo nó bị hoãn lại vào năm 1947. Cuối cùng nó cũng được đưa ra hoạt động vào năm 1950 sau khi được cải biến theo một thiết kế nâng cấp có tên gọi SCB-27, và trở thành khuôn mẫu cho việc hiện đại hóa 14 chiếc tàu sân bay cùng lớp khác.
Nó hoạt động chủ yếu tại Thái Bình Dương đến tận những năm 1970, được tặng thưởng hai Ngôi sao Chiến trận trong Chiến tranh Triều Tiên, và thêm mười ngôi sao nữa trong cuộc Chiến tranh Việt Nam. Vào năm 1966, một trong những đám cháy trên tàu tồi tệ nhất sau Thế Chiến II đã bùng phát trên chiếc Oriskany khi một pháo sáng magnesium tình cờ bị kích nổ, khiến 44 người bị thiệt mạng.
Cuộc đời sau khi kết thúc phục vụ của Oriskany cũng khác biệt một cách thú vị. Được cho ngừng hoạt động vào năm 1976, thoạt tiên nó được bán để tháo dỡ vào năm 1995, nhưng được sở hữu lại vào năm 1997. Đến năm 2004 người ta quyết định đánh chìm nó như một dải san hô nhân tạo ngoài khơi bờ biển Florida trong vịnh Mexico. Sau khi xem xét những vấn đề môi trường và các sửa chữa nhằm loại bỏ các chất độc hại, nó được cẩn thận cho đánh chìm vào tháng 5 năm 2006, ở một tư thế cân bằng và tại một độ sâu mà những người bơi lặn có thể tham quan. Oriskany trở thành dải san hô nhân tạo lớn nhất thế giới.
Thiết kế và chế tạo
Cái tên "Oriskany" thoạt tiên được đặt cho khung tàu , nhưng chiếc này được đổi tên thành khi được đặt lườn vào năm 1942 nhằm vinh danh chiếc tiền nhiệm. CV-34 được đặt lườn vào ngày 1 tháng 5 năm 1944 tại xưởng hải quân New York, được hạ thủy vào ngày 13 tháng 10 năm 1945, được đỡ đầu bởi bà Clarence Cannon, phu nhân hạ nghị sĩ Clarence Cannon thuộc tiểu bang Missouri. Tuy nhiên công việc trang bị con tàu bị ngưng lại vào ngày 12 tháng 8 năm 1947, khi con tàu đã hoàn thành được khoảng 85%. Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc và việc cắt giảm lực lượng thường trực Hải quân Mỹ, Oriskany được xem là đã lạc hậu và được rút khỏi danh sách Đăng bạ Hải quân vào năm 1989. Lườn tàu của nó được tháo bỏ mọi thiết bị có thể tái sử dụng hay tái chế. Chiếc chuông của con tàu, vốn được tháo dỡ khi được cho ngừng hoạt động vào năm 1976, hiện đang được trưng bày tại Oriskany, New York; và nhiều bộ phận cũng được tháo nhằm hỗ trợ cho việc phục chế Bảo tàng USS Hornet tại Alameda, California và các tàu bảo tàng khác.
Các đề nghị được đưa ra vào đầu những năm 1990 để tân trang Oriskany và trưng bày nó tại vịnh Tokyo như một phần của kế hoạch triển lãm "City of America". Quốc hội đã chuẩn y việc chuyển giao con tàu, nhưng kế hoạch bị hủy bỏ do thiếu tài chính.
Vào ngày 9 tháng 9 năm 1995 Oriskany được bán để tháo dỡ cho hãng Pegasus International, một công ty được hình thành từ Xưởng hải quân Mare Island tại Vallejo, California trước đây. Nhà thầu đã cho kéo con tàu từ Bremerton đến Vallejo, nhưng hợp đồng bị hủy bỏ do mặc định vào ngày 30 tháng 7 năm 1997 do không tiến triển. Trong khi neo đậu tại đảo Mare trong tình trạng rỉ sét và hư nát, Oriskany được sử dụng làm bối cảnh thể hiện địa ngục cho cuốn phim What Dreams May Come (1998) của Robin Williams.
Hải quân lấy lại quyền sở hữu con tàu, và sau khi trải qua vài năm tiếp theo tại nơi từng là Xưởng hải quân Mare Island, con tàu được kéo về Hạm đội dự bị Beaumont của Cơ quan Quản lý Hàng hải tại Beaumont, Texas vào năm 1999 và được cất giữ chờ đợi có được ngân quỹ để tháo dỡ.
2004 - Dãy san hô nhân tạo
Hải quân Hoa Kỳ thông báo vào ngày 5 tháng 4 năm 2004 là họ sẽ chuyển chiếc tàu sân bay cho tiểu bang Florida để làm một dãi san hô nhân tạo. Trước đó, tháng 9 năm 2003, Hải quân đã hợp đồng với Resolve Marine Group / ESCO Marine Joint Venture công việc cải tạo phù hợp môi trường cần thiết cho con tàu để có thể đánh chìm nó như một dãi san hô. Nhà thầu đã cho kéo con tàu đến Corpus Christi, Texas vào tháng 1 năm 2004 và hoàn tất các công việc chuẩn bị về môi trường vào tháng 12 năm 2004. nhỏ|trái|Một phần đảo cấu trúc thượng tầng của Oriskany được chụp ảnh dưới nước vào [[tháng 7 năm 2008]] Sau khi đạt được sự chấp thuận của cơ quan chức năng về môi trường và sự đồng tình của cộng đồng, Oriskany được kéo về Pensacola, Florida vào tháng 3 năm 2006 cho những công việc chuẩn bị sau cùng. Công việc đánh chìm nó được thực hiện vào ngày 17 tháng 5 năm 2006, khi 500 lb (230 kg) chất nổ C-4 được đặt tại 22 vị trí quan trọng tiếp xúc với nước biển tại nhiều ngăn của phòng động cơ. 37 sau khi cho nổ, con tàu chìm với đuôi chìm trước xuống độ sâu 64 m (210 ft) nước biển trong vịnh Mexico, tại tọa độ .
Con tàu chìm xuống đáy biển ở tư thế thăng bằng như được mong đợi. Sàn đáp của con tàu ở độ sâu 41 m (135 ft), trong khi đảo cấu trúc thượng tầng nhô lên ở độ sâu 21 m (70 ft). Sau cơn bão Gustav, con tàu bị dịch chuyển sâu hơn 3 m (10 ft) khiến sàn đáp nằm ở độ sâu 44 m (145 ft). Đảo cấu trúc thượng tầng của Oriskany có thể đến được dành cho các tay lặn nghiệp dư, nhưng để đến được sàn đáp cần có thêm thiết bị bổ sung và cần được huấn luyện.
Trong bộ phim Top Gun, nhân vật Viper do Tom Skerritt đóng từng nói rằng ông từng phục vụ chung với cha của Maverick trên Oriskany.