✨Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc là viên chức cấp cao nhất của Liên Hợp Quốc và là người đứng đầu Ban Thư ký, một trong sáu cơ quan chính của Liên Hợp Quốc.

Vai trò của tổng thư ký và Ban Thư ký được quy định tại Điều 97-101 Chương XV Hiến chương Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, tiêu chuẩn, quy trình bổ nhiệm và nhiệm kỳ của chức vụ tổng thư ký được quy định theo quy ước.

Bổ nhiệm và nhiệm kỳ

liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:UNO_New_York.JPG|trái|nhỏ|[[Tòa nhà Ban thư ký Liên Hợp Quốc cao tại Trụ sở Liên Hợp Quốc.]] Tổng thư ký do Đại Hội đồng bầu ra theo đề cử của Hội đồng Bảo an. Bất cứ thành viên thường trực nào trong Hội đồng Bảo an đều có quyền phủ quyết đề cử của Hội đồng Bảo an. Hầu hết các tổng thư ký đều là ứng cử viên thỏa hiệp đến từ các trung cường quốc và không có nhiều danh tiếng trước đó.

Những tiêu chuẩn không chính thức của tổng thư ký được thiết lập theo tiền lệ trong các cuộc bầu chọn trước đây. Tổng thư ký không được là công dân của thành viên thường trực Hội đồng Bảo an. Nghị quyết 51/241 của Đại Hội đồng vào năm 1997 nêu rõ rằng việc bầu chọn "ứng cử viên tốt nhất" phải xem xét đến sự luân phiên khu vực (lục địa) về quốc gia của tổng thư ký và bình đẳng giới. Tuy nhiên, chưa có phụ nữ nào giữ chức vụ tổng thư ký. Tất cả các tổng thư ký đều là những nhà ngoại giao.

Nhiệm kỳ của tổng thư ký không cố định nhưng tất cả các tổng thư ký kể từ năm 1971 đều được bầu chọn với nhiệm kỳ năm năm. Mọi tổng thư ký kể từ năm 1961 đều được tái cử nhiệm kỳ thứ hai, ngoại trừ Boutros Boutros-Ghali, người bị Hoa Kỳ phủ quyết trong cuộc bầu chọn năm 1996. Theo quy ước, tổng thư ký không được giữ chức vụ quá hai nhiệm kỳ, bắt nguồn từ việc Trung Quốc phủ quyết 16 lần Kurt Waldheim tái cử nhiệm kỳ thứ ba trong cuộc bầu chọn năm 1981. Kể từ đó, Không có tổng thư ký nào ứng cử nhiệm kỳ thứ ba.

Quy trình bầu chọn tổng thư ký thường được so sánh với mật nghị Hồng y do tính bí mật của quy trình. Từ năm 1981, Hội đồng Bảo an trước tiên tiến hành bỏ phiếu kín về các ứng cử viên và sau đó đề cử ứng cử viên chiến thắng lên Đại Hội đồng bầu chọn. Chưa có ứng cử viên nào được Hội đồng Bảo an đề cử bị Đại Hội đồng bác bỏ. Cuộc bầu chọn năm 1950 là lần duy nhất Đại Hội đồng bầu chọn tổng thư ký bất chấp sự phủ quyết của Hội đồng Bảo an.

Năm 2016, Đại Hội đồng và Hội đồng Bảo an lần đầu tiên công khai tìm kiếm đề cử và tranh luận về các ứng cử viên. Tuy nhiên, Hội đồng Bảo an tiếp tục bỏ phiếu kín như các cuộc bầu chọn trước đó, khiến chủ tịch Đại Hội đồng phàn nàn rằng quy trình bầu chọn "không đáp ứng được kỳ vọng của các thành viên và tiêu chuẩn về sự cởi mở, minh bạch".

Nhiệm vụ và quyền hạn

Vai trò của tổng thư ký được mô tả là kết hợp những chức năng, trách nhiệm của một luật sư, nhà ngoại giao, công chức và giám đốc điều hành. Hiến chương Liên Hợp Quốc quy định tổng thư ký là "viên chức cấp cao nhất" của Liên Hợp Quốc và có quyền thực hiện những chức năng được những cơ quan khác của Liên Hợp Quốc giao phó. Tổng thư ký có quyền thông báo cho Hội đồng Bảo an về "bất cứ vấn đề nào mà theo ý kiến của tổng thư ký có thể đe dọa đến việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế". Những điều khoản này được hiểu là cho phép tổng thư ký đảm nhiệm nhiều vai trò khác nhau tùy theo sở thích, kỹ năng hoặc hoàn cảnh. Tổng thư ký thường đóng vai trò trung gian hòa giải, "công khai và bí mật thực hiện các biện pháp dựa trên sự độc lập, công bằng, liêm chính để ngăn chặn các tranh chấp quốc tế phát sinh, leo thang hoặc lan rộng". Ví dụ: Dag Hammarskjöld thúc đẩy lệnh ngừng bắn giữa các bên tham chiến trong xung đột Ả Rập - Israel, Javier Perez de Cuellar đàm phán lệnh ngừng bắn trong Chiến tranh Iran - Iraq, U Thant hạ nhiệt Khủng hoảng tên lửa Cuba.

Danh sách tổng thư ký Liên Hợp Quốc

liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:UNSG_map.png|giữa|nhỏ|600x600px|Bản đồ những quốc gia có công dân giữ chức tổng thư ký Liên Hợp Quốc

Thống kê

Theo nhóm khu vực