nhỏ|Bản vẽ thành Vinh, Nghệ An
Thành cổ Nghệ An, còn gọi là Thành cổ Vinh, là tên gọi di tích một tòa thành cổ được xây dựng dưới thời Nguyễn lịch sử Việt Nam, nằm trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An ngày nay. Hiện tòa thành cổ này vẫn còn di tích 3 cổng thành là Tiền môn (trên địa bàn phường Cửa Nam), Tả môn (trên địa bàn phường Quang Trung), Hữu môn (trên địa bàn phường Quang Trung) và một số đoạn hào thành. Di tích thành cổ Nghệ An được nhà nước Việt Nam xếp hạng Di tích lịch sử Quốc gia năm 1998.
nhỏ|Mặt sau di tích Tả môn thành Nghệ An
Những ghi nhận trong lịch sử
Vùng đất Nghệ An từ xa xưa đã là một trọng trấn của lãnh thổ Việt Nam. Từ thời Bắc thuộc, nhà Đường đã cho xây dựng phủ thành Hoan châu để trấn giữ phương Nam. Theo các nhà nghiên cứu hiện đại, năm 713, Mai Thúc Loan đã dựng cờ khởi nghĩa, đánh chiếm phủ thành Hoan châu, từ đó kéo quân ra Bắc đánh hạ thành Tống Bình, giải phóng người Việt khỏi ách đô hộ của nhà Đường trong 10 năm.
Thời kỳ độc lập, sách Đại Việt Sử ký toàn thư có chép sự kiện năm 1382, quân Chiêm Thành xâm lấn Đại Việt, bị quân nhà Trần đuổi đánh đến thành Nghệ An. Sử liệu không cho biết vị trí cụ thể ngôi thành này. Có lẽ đây chính là thành Rùm, hay Lam thành (thuộc địa bàn xã Hưng Thành, huyện Hưng Nguyên ngày nay), do Hồ Quý Ly cho xây dựng để phòng thủ phía Nam.
Lam thành được xây trên núi Thành. vòng thành chạy ôm từ sườn núi phía Đông Bắc xuống phía Nam rồi vòng lên phía Tây. Thành có hình thang, xây ghép bằng đá núi, vôi, mật, trên mặt thành có nhiều đoạn được xây cao làm vọng gác, ụ súng... Ngày nay, công trình chỉ còn lại một vài dấu dấu tích, không chỉ do thời gian tàn phá, mà còn bị xâm phạm ở các hoạt động đào bới đất đá, khai thác quặng trong thời gian dài., một quan viên người Việt được nhà Minh bổ làm Tri phủ Nghệ An, vì bị quan nhà Minh bức bách lấy vàng bạc, dẫn quân nổi dậy, bắt giết các quan cai trị do nhà Minh phái đến, rồi đem quân vây thành Nghệ An. Lúc sắp hạ được thành thì bị tổng binh Lý Bân đem quân tiếp việc đến. Phan Liêu phải trốn sang Ai Lao. Lý Bân truy bắt không kịp, bèn quay về Nghệ An, sửa sang lại Lam thành.
Năm 1424, theo kế của Nguyễn Chích, thủ lĩnh nghĩa quân Lam Sơn là Lê Lợi đã quyết định đưa quân vào Nghệ An, hòng xây dựng địa bàn căn cứ chiến lược kháng Minh. Quân Lam Sơn từng bước tiêu diệt các thành lũy trên đất Nghệ An, buộc quân Minh phải co cụm vào thành Nghệ An cố thủ. Các đại tướng của quân Minh gồm Trần Trí, Lý An, Phương Chính đều từng bị quân Lam Sơn vây khốn trong thành này. Thành Nghệ An bị quân Lam Sơn vây khốn đến tháng 2(âl) năm 1427 thì tướng trấn thành là Thái Phúc, dưới sự khuyên nhủ của Nguyễn Trãi, đã nộp thành đầu hàng.
Sang thời Lê, trị sở trấn Nghệ An dời về làng Dinh Cầu (nay thuộc xã Kỳ Châu, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh), sau dời về Dũng Quyết (nay thuộc phường Trung Đô, thành phố Vinh, Nghệ An). Lam thành chỉ còn là lỵ sở của Thừa ty và Hiến ty của trấn Nghệ An.
Sau khi lên ngôi, vua Quang Trung từng có ý định dời kinh đô từ Phú Xuân đến Nghệ An. Ông cho khảo sát để xây dựng tòa kinh thành mới và đặt tên là Phượng Hoàng trung đô. Vị trí của kinh thành được chọn nằm gần chân núi Quyết (tức gần như trùm lên thành cũ), kéo dài đến Rú Mèo. Thành có cấu trúc gồm 2 vòng thành gọi là thành Nội và thành Ngoại. Thành Ngoại có hình thang, chu vi 2.820 m, diện tích khoảng 22 ha, được đắp bằng đất. Phía ngoài thành có hào rộng 3 m, sâu 3 m, mặt thành cao 3–4 m. Thành Nội xây bằng gạch vồ và đá ong, chu vi gần 1.680 m, cao 2 m, cửa lớn mở ra hai hướng tây và đông. Trong thành Nội có toà lầu rộng, cao 3 tầng, trước có bậc tam cấp bằng đá ong, sau có hai dãy hành lang nối liền với điện Thái Hòa dùng cho việc thiết triều. Nhìn từ trên không thì Thành Nội gần như hình tam giác: mặt hành phía Đông Bắc chạy sát theo chân núi Quyết (Phượng Hoàng), phía Nam cắt ngang qua núi Mèo (Kỳ Lân), phía Tây kéo dài qua cánh đồng theo một đường thẳng lên sát Mũi Rồng (một nhánh của núi Dũng Quyết).
Sách La Sơn phu tử nói rõ thêm:
Cũng theo sách La Sơn phu tử, về kích thước của thành Ngoại, ngoài các vách núi làm bức luỹ tự nhiên, còn phải đắp bờ thành nam dài 300 m, bờ thành tây dài 450 m. Bề đứng ở những đoạn phải đắp cũng rất cao vì để hài hoà với vách núi.
Tuy nhiên, việc xây dựng thành Phượng Hoàng vấp phải sự phải đối của dân chúng do chính sách hà khắc của nhà Tây Sơn. Bên cạnh đó, vua Quang Trung cũng băng hà khi chưa kịp thực hiện việc dời đô. Thành Phượng Hoàng hoàn toàn bị bỏ phế.
Thành Nghệ An thời Nguyễn
nhỏ|Mặt trước cửa Tiền môn thành Nghệ An thập niên 1920.
Sau khi lên ngôi, năm 1803, vua Gia Long đã chọn làng Vĩnh Yên nằm phía Tây bắc Dũng Quyết (tức thành Nghệ An cũ) để xây trấn sở Nghệ An. Thành Phượng Hoàng bị triệt hạ gần như mất dấu tích.
Thành ban đầu được đắp bằng đất, đến năm 1831, được vua Minh Mạng cho xây lại thành bằng đá ong theo kiểu Vauban. Thành có 6 cạnh, chu vi dài 603 trượng (2.412 m), cao 1 trượng, 1 tấc, 5 thước (4,42 m), diện tích: 420.000 m², bao xung quanh có hào rộng 7 trượng (28 m), sâu 8 thước ta (3,20 m). Lúc khởi công, triều đình nhà Nguyễn đã huy động 1.000 lính Thanh Hóa, 4.000 lính Nghệ An. Đến thời Tự Đức, thành được tu bổ, bổ sung và thay thế 8.599 phiến đá sò từ Diễn Châu và đá ong từ Nam Đàn, 4.848 cân vôi, 155 cân mật mía, với tổng kinh phí là 3.688 quan tiền.
thumb|Thành Nghệ An thập niên 1920 nhìn từ trên cao.
Thành cổ có 3 cửa ra vào. Cửa Tiền là cửa chính hướng về phía Nam, cửa để vua ngự giá, các quan trong lục bộ triều đình và tổng đốc ra vào. Cửa Tả hướng về phía đông, cửa Hữu hướng về phía Tây. Muốn đi qua các cửa đều phải qua một cái cầu. Bên trong, công trình lớn nhất là hành cung, phía đông hành cung có dinh thống đốc, phía nam có dinh bố chánh và án sát, dinh lãnh binh, dinh đốc học, phía bắc có trại lính và nhà ngục. Sau này phía tây có nhà giám binh người Pháp. Toàn bộ được trang bị 65 khẩu thần công, 47 khẩu đặt ở các vọng gác, số còn lại tập trung ở hành cung và dinh tổng đốc.
Trải qua nhiều biến cố của lịch sử và sự phá hoại của chiến tranh, di tích thành cổ hầu như không còn lại gì, chỉ còn lại 3 cổng thành và một số đoạn hào bao quanh. Tỉnh Nghệ An và Thành phố Vinh đã có quy hoạch khôi phục lại di tích và cải tạo thành một công viên văn hoá lớn của thành phố.
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|Bản vẽ thành Vinh, Nghệ An **Thành cổ Nghệ An**, còn gọi là **Thành cổ Vinh**, là tên gọi di tích một tòa thành cổ được xây dựng dưới thời Nguyễn lịch sử Việt Nam,
**Nghệ An** là một tỉnh ven biển gần cực bắc vùng Bắc Trung Bộ, miền Trung của Việt Nam và trước đây là tỉnh có diện tích lớn nhất cả nước. Trung tâm hành chính
**Báo và Phát thanh – Truyền hình Nghệ An** (tiếng Anh: **Nghe An Newspaper and Radio – Television Station**) là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Tỉnh ủy Nghệ An; là cơ quan
**Chiến dịch giải phóng Nghệ An** là một chiến dịch lớn của nghĩa quân Lam Sơn thực hiện trong các năm 1424-1425 nhằm giải phóng lãnh thổ, thành lập chiến khu vững mạnh mới thay
**Lịch sử hành chính Nghệ An** có thể xem mốc khởi đầu từ năm 1831 với cải cách hành chính của Minh Mạng, chia trấn Nghệ An thành 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh.
**Câu lạc bộ bóng đá Sông Lam Nghệ An** (), trong văn nói thường được gọi là **Sông Lam Nghệ An** hay ngắn gọn hơn là **Sông Lam**, là một câu lạc bộ bóng đá
Trải qua hơn 60 năm hình thành và phát triển, dù trong bất cứ giai đoạn nào, hoàn cảnh nào, tập thể cán bộ, nhân viên Bệnh viện Mắt Nghệ An đều đồng lòng vượt
**Trường Đại học Nghệ An** (tiếng Anh: Nghe An University, viết tắt: **NAU**) là một trường đại học công lập đa ngành trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An, chịu sự quản lý
Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An là Bệnh viện Đa khoa hạng I, tuyến cuối cùng về khám, chữa bệnh đa khoa trên địa bàn tỉnh Nghệ An đồng thời tuyến cuối khám,
thumb|Gian chùa gỗ Đức Hậu được xây dựng từ thế kỉ XIV **Chùa Đức Hậu - Thiên Linh tự** **(thuộc Quần thể Đức Hậu)** nằm ở Làng Đức Hậu, nay là 3 xóm Xuân Hoa,
**_Nghệ An ký_** (乂安記, _Ghi chép về xứ Nghệ An_) là một bộ sách địa chí có tiếng của Việt Nam, do Hoàng giáp Bùi Dương Lịch (1757 – 1828) biên soạn ở đầu thế
**Bùi Quang Thanh** (sinh ngày 2 tháng 7 năm 1977 tại xã Nam Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình) là tướng lĩnh Công an nhân dân Việt Nam, hàm Thiếu tướng. Ông hiện giữ
**Kình địch bóng đá Hồng Lĩnh Hà Tĩnh – Sông Lam Nghệ An** (còn được gọi là **Derby Nghệ Tĩnh** hay **Derby xứ Nghệ**) là sự kình địch trong thể thao giữa hai câu lạc
**Khu kinh tế Đông Nam Nghệ An** là khu kinh tế rộng 207,76 km² gồm một phần huyện Nghi Lộc, một phần huyện Diễn Châu, một phần Thành phố Vinh. Theo quy hoạch, đây là
**Câu lạc bộ bóng đá Sông Lam Nghệ An B** (), được biết đến nhiều hơn với tên **Trẻ Sông Lam Nghệ An** hay **U-21 Sông Lam Nghệ An** là một câu lạc bộ bóng
**Kình địch bóng đá Hà Nội – Sông Lam Nghệ An** là sự kình địch trong thể thao giữa hai câu lạc bộ bóng đá Hà Nội và Sông Lam Nghệ An. Đây được xem
**Nguyễn Văn Nguyên** (?–?) là Chủ tịch đầu tiên của tỉnh Phú Yên. ## Hoạt động cách mạng Nguyễn Văn Nguyên sinh ra ở Nghệ An, làm y tá ở Bệnh viện Vinh (nay là
**Vinh Lộc** là một phường thuộc tỉnh Nghệ An, Việt Nam. Phường được hình thành trên cơ sở sáp nhập các phường Hưng Lộc và các xã Nghi Phong, Nghi Thái, Nghi Xuân, Phúc Thọ
**Hoàng Mai** là một phường thuộc tỉnh Nghệ An, Việt Nam. Phường được hình thành trên cơ sở sáp nhập phường Quỳnh Thiện, xã Quỳnh Trang và xã Quỳnh Vinh của thị xã Hoàng Mai
Một cảnh vườn quốc gia Pù Mát. **Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An** được chính thức công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới vào tháng 9/2007 với trung tâm
**Thái Hòa** là một phường thuộc tỉnh Nghệ An, Việt Nam. Phường được hình thành trên cơ sở sáp nhập các phường Long Sơn, Hòa Hiếu và Quang Phong của thị xã Thái Hòa trong
**Sông Đào** là tên của một số con sông nhân tạo tại tỉnh Nghệ An, Việt Nam. Đây đều là những công trình thủy lợi được hình thành từ thời Pháp thuộc, lấy nước từ
**Cửa khẩu Thanh Thủy** là cửa khẩu đường bộ tại vùng đất phía tây _thôn Khe Mừ_ xã Thanh Thủy huyện Thanh Chương tỉnh Nghệ An, Việt Nam . _Cửa khẩu Thanh Thủy_ thông thương
Trường THPT Lê Viết Thuật - Tp Vinh tiền thân là trường Cấp ba Vinh III - một phân hiệu được tách ra từ trường Cấp 3 Vinh, được thành lập năm 1976. ## Lịch
**Hoàng Thanh** là một nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ dân ca người Việt Nam. ## Tiểu sử Hoàng Thanh sinh ra ở Nghệ An nhưng theo mẹ ra Hà Nội từ bé. Ngay từ
**Nguyễn Quốc Trị** (1921 – 1967) là một sĩ quan của Quân đội Nhân dân Việt Nam, hàm Thượng tá, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn Thủ Đô, Hiệu trưởng trường Quân chính Quân khu
**Sông Dinh** là phụ lưu cấp 1 của Sông Hiếu trong hệ thống sông Lam, chảy ở huyện Quỳ Hợp và Nghĩa Đàn tỉnh Nghệ An, Việt Nam . Sông Dinh bắt nguồn từ các
phải|Một góc [[núi Hồng Lĩnh|núi Hồng – sông Lam, biểu tượng đặc trưng về địa lý – văn hóa của xứ Nghệ]] **Xứ Nghệ** là tên chung của vùng Hoan Châu (驩州) cũ từ thời
**Núi Lam Thành** hay còn gọi là **Thành Nghệ An**, **Rú Thành** là một ngọn núi đứng bên tả ngạn sông Lam, trên địa phận các xã Nghĩa Liệt, xã Phú Điền, xã Triều Khẩu,
**Công an tỉnh Nghệ An** là cơ quan Công an cấp tỉnh ở Việt Nam, thuộc hệ thống tổ chức của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam tại Nghệ An. Công an tỉnh
Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ An Giang là một đơn vị trực thuộc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh An Giang, có chức năng ứng dụng, chuyển giao,
**Châu Thành** là một huyện thuộc tỉnh Long An, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Châu Thành nằm ở phía nam tỉnh Long An, cách thành phố Tân An khoảng 12 km, cách trung tâm
**Thành Vinh** là một phường thuộc tỉnh Nghệ An, Việt Nam. Phường được hình thành trên cơ sở sáp nhập các phường Cửa Nam, Đông Vĩnh, Hưng Bình, Lê Lợi, Quang Trung và xã Hưng
TINH BỘT NGHỆ BÀ THANH Giá bán: 100.000đ/gói 100gTinh bột nghệ bà Thanh nguyên chất được chiết xuất đặc biệt từ những củ nghệ tươi của vùng đất Nghệ An. Trong thành phần của Tinh
Trường đại học, học viện và viện hàn lâm là các cơ sở giáo dục bậc cao đào tạo các bậc đại học và sau đại học, được đào tạo theo hướng mở nhằm khai
Trải qua 56 năm ra đời và phát triển, Bệnh viện Y học cổ truyền Nghệ An đang ngày càng khẳng định được vị thế của mình trong sự phát triển chung của nền y
**Xô Viết Nghệ - Tĩnh** là tên gọi chỉ phong trào đấu tranh của lực lượng công nhân và nông dân ở Nghệ An và Hà Tĩnh trong năm 1930-1931 chống lại đế quốc Pháp
**Thái Thanh Quý** (sinh năm 1976) là chính trị gia người Việt Nam. Ông hiện là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XIII, Phó Trưởng ban thường trực
**Nghệ Tĩnh** là một tỉnh cũ thuộc vùng Bắc Trung Bộ Việt Nam, tồn tại từ năm 1976 đến năm 1991. Địa bàn tỉnh Nghệ Tĩnh hiện nay tương ứng với hai tỉnh Nghệ An
Với mong muốn làm cho người dân Nghệ An nói riêng và vùng Bắc Trung Bộ nói chung, vùng đất còn nhiều khó khăn và vất vả kinh tế có nhiều cơ hội hội được
**Nguyễn Nguyên Thành** (1825-1887), tự **Uẩn Phủ**, hiệu **Hương Phong**, là một danh sĩ Việt Nam và cũng là một trong những lãnh tụ của Phong trào Văn thân cuối thế kỷ 19. ## Thân
Thành phần: chế biến từ 100% nghệ răm vàng Nghệ AnSản xuất đảm bảo tiêu chuẩn ISO 22000 - 2018Bảo vệ niêm mạc dạ dày, chống viêm loét dạ dày, hành tá tràng, viêm đại
Được khởi công vào tháng 6/2022, Bệnh viện Nguyên Phúc là bệnh viện YHCT ngoài công lập ĐẦU TIÊN có quy mô xây dựng lớn tại tỉnh Nghệ An nói riêng và Bắc Trung Bộ
Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An là đơn vị Y tế chuyên khoa tuyến tỉnh hạng II đầu ngành về Phục hồi chức năng trên địa bàn tỉnh Nghệ An với qui mô
**Nguyễn Thanh Hiền** (sinh ngày 2 tháng 9 năm 1961) là một chính trị gia người Việt Nam. Ông hiện là đại biểu quốc hội Việt Nam khóa XIV nhiệm kì 2016-2021, thuộc đoàn đại
**Thái Văn Thành** (sinh ngày 10 tháng 1 năm 1969) là nhà giáo dục, Đại biểu Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ông hiện là Tỉnh ủy viên, Bí thư
Tối ngày 7/4/2024, tại khách sạn Thượng Hải (TP. Vinh, Nghệ An), Câu lạc bộ Thanh niên Họ Hồ Nghệ An đã long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 10 năm thành lập, đánh dấu
**Võ Trọng Thanh** là Thiếu tướng Công an nhân dân Việt Nam đã nghỉ hưu. Ông nguyên là Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An. ## Tiểu sử Tháng 9 năm 2005, Võ Trọng Thanh
**Đường cao tốc Vinh – Thanh Thủy** (ký hiệu toàn tuyến là **CT.17**) là một đoạn đường cao tốc thuộc hệ thống đường cao tốc Việt Nam tại khu vực Bắc Trung Bộ, nằm trong
**Phạm Tiến Dũng** (tên khai sinh là **Nguyễn Cảnh Dũng**, tên thường gọi là **Tiến Dũng**) sinh năm 1959, quê xã Hùng Sơn, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An, là ca sĩ, nhạc sĩ sáng