✨Takahashi Rumiko

, sinh ngày 10 tháng 10 năm 1957, là một họa sĩ truyện tranh người Nhật Bản. Với một số tác phẩm thành công về mặt thương mại, bắt đầu với Urusei Yatsura vào năm 1978, Takahashi là một trong những mangaka giàu có và nổi tiếng nhất Nhật Bản. Các tác phẩm của bà được yêu thích trên toàn thế giới, nơi chúng đã được dịch sang nhiều thứ tiếng khác nhau, với hơn 200 triệu bản được lưu hành. Bà đã hai lần giành được giải Manga Shogakukan, một lần vào năm 1980 cho Urusei Yatsura và một lần vào năm 2001 cho Inuyasha, và hai lần giành giải Seiun, một lần vào năm 1987 cho Urusei Yatsura và một lần vào năm 1989 cho Mermaid Saga. Bà cũng nhận được giải Grand Prix de la ville d'Angoulême vào năm 2019, trở thành người phụ nữ thứ hai và là người Nhật Bản thứ hai giành được giải thưởng này. Năm 2020, chính phủ Nhật Bản đã trao tặng cho Takahashi Huân chương với Ruy băng tím vì những đóng góp của bà cho nền nghệ thuật.

Tiểu sử và sự nghiệp

Tuổi thơ và khởi đầu sự nghiệp

Takahashi Rumiko chào đời vào ngày 10 tháng 10 năm 1957 tại Niigata, Nhật Bản. Theo một bài viết, vào thuở nhỏ niềm yêu thích manga của Rumiko không hơn gì so với những đứa trẻ khác, cô cũng hay vẽ nguệch ngoạc vào các trang vở của mình nhưng chưa hề nghĩ gì đến việc sẽ trở thành một mangaka chuyên nghiệp. Khi vào học khoa văn của trường Đại học Nihon Josei (Nihon Josei daigaku - Đại học Phụ nữ Nhật Bản), Rumiko bắt đầu tham gia Gekiga Sonjuku, một trường học nổi tiếng về manga theo trường phái kịch họa (劇画, gekiga) do magaka lừng danh Koike Kazuo sáng lập và bắt đầu con đường sáng tác của mình. Chính nhờ sự hướng dẫn của Koike mà Rumiko đã học được rất nhiều kiến thức quan trọng cũng như nâng cao "tay nghề" của mình lên rất nhiều, đặc biệt là hiểu được tầm quan trọng về tính cách đa dạng của các nhân vật, từ đó hình thành nên phong cách xây dựng nhân vật độc đáo của mình. Và kể từ lúc đó, cô sinh viên Rumiko đã bắt đầu tìm được công việc mà mình thật sự yêu thích. Nhận xét về Gekiga Sonjuku, Rumiko nói: "Tôi không thấy nó giống như một trường học, tôi thấy nó giống như tham gia một câu lạc bộ." Sau đó đến năm 1981, Urusei Yatsura được dựng thành anime và ngày 13 tháng 10 cùng năm được trình chiếu khán giả. Đây là tác phẩm đầu tiên của Takahashi được dựng thành anime. Bộ phim này cũng đánh dấu một giai đoạn hợp tác lâu dài giữa Takahashi Rumiko và hãng phim Kitty Animation.

Năm 1987 có thể nói là một bước ngoặt quan trọng đối với Takahashi: kỉ niệm 10 năm trong nghề và kết thúc hai series nổi tiếng: Urusei Yatsura và Mezon Ikkoku, cũng như những loạt truyện trong giai đoạn tuổi 20 của bà. Trong hồi tưởng của mình, Takahashi Rumiko luôn nhớ về Urusei Yatsura và Mezon Ikkoku như những tác phẩm quan trọng trong giai đoạn này: "Tôi nghĩ rằng tôi đã dành phần lớn, không, đúng hơn là gần như toàn bộ tuổi hai mươi của mình cho Urusei Yatsura và Mezon Ikkoku. Nhưng tôi không hối hận - thật ra tôi rất mãn nguyện khi mình đã làm như vậy. Toàn bộ hồi ức tuổi hai mươi của tôi được khắc sâu trong hai bộ truyện này.".

Đến năm 1989, các manga của bà lần đầu tiên được dịch sang tiếng Anh, và được xuất bản ở Bắc Mỹ bởi Nhà xuất bản Viz Media, công ty con của Shogakukan. Về sau chính Viz Media là nơi chịu trách nhiệm xuất bản các tác phẩm của Takahashi. Tuy nhiên, đáng tiếc là manga được dịch sang tiếng Anh đầu tiên, Urusei Yatsura, lại không thành công vào lúc đầu. Nguyên do một phần là rào cản về văn hóa cùng với việc tiếp thị kém. Mặc dù vậy, một thời gian ngắn sau đó, manga của Takahashi đã nhanh chóng lên ngôi và chiếm được nhiều cảm tình đối với các độc giả nước ngoài, biểu hiện là Giải thưởng Inkpot tại Hội nghị Truyện tranh San Diego năm 1994. Một điều đáng chú ý là, trái với nhiều mangaka khác, Takahashi Rumiko đã trực tiếp giới thiệu các tác phẩm manga và anime của mình tới độc giả Phương Tây. Đến năm 2003, Sunrise tiếp tục cho ra mắt các anime của những truyện ngắn viết bởi Takahashi, nhưng họ lại chú tâm đến các tác phẩm mang tính nghiêm túc hơn và sâu sắc hơn của Takahashi thay vì những truyện ngắn chỉ thuần mang tính hài hước vốn phổ biến với các độc giả của "công chúa manga".

Vào ngày 30 tháng 7 đến 11 tháng 8 năm 2008, một sự kiện trọng đại khác diễn ra với Takahashi Rumiko. Đó là buổi triển lãm It's a Rumic World kỷ niệm 30 năm kể từ lúc bà cho ra đời tác phẩm lớn đầu tay, Urusei Yatsura, diễn ra tại tòa nhà Matsuya tại quận Ginza, Tokyo. Yamaguchi cũng phát biểu rằng anh "rất vui khi thấy nhiều người đến và cảm thấy vô cùng hạnh phúc". Đó chính là bộ manga mang tên Kyōkai no Rinne, vừa mới ra mắt độc giả vào ngày 22 tháng 4 năm 2009 trên Shonen Sunday.

Thật vậy, tuy manga Inu Yasha đã kết thúc nhưng quá trình sáng tác của người tạo ra nó vẫn còn có thể tiếp tục trong một thời gian lâu dài nữa. Đến đầu thiên niên kỷ thứ 3, sau hơn 3 thập kỷ hành nghề, Takahashi được coi là vẫn giữ vững phong độ đỉnh cao và càng lúc càng đạt được nhiều thành công hơn nữa. Và, các nhân vật của bà đều có chung một đặc tính: sự "không hoàn thiện". Theo Rumiko, những nhược điểm trong các nhân vật của bà sẽ mang lại tính hài hước đặc trưng cho câu chuyện, hoặc đem lại sự đồng cảm của độc giả đối với những nhân vật đó. Một điểm giống nhau khác là các nhân vật của Takahashi Rumiko luôn thuộc dạng "trẻ mãi không già", lý do theo Takahashi, đơn giản "vì đó là mangaaaaa...".

Đặc biệt, trong các tác phẩm của mình, Takahashi đã phá tan bức rào chắn của những thành kiến "kỳ thị giới nữ" như kín đáo, yếu ớt, phụ thuộc... mà chúng ta thường thấy trong các shōjo, shōnen manga trước đó. Nhân vật nữ của Takahashi không những mạnh mẽ, thông minh mà còn tràn đầy tự tin và nghị lực; đôi khi cũng táo bạo không thua gì các nam vai chính. Có lẽ điều này đã khiến các tác phẩm của Rumiko có cốt truyện luôn luôn độc đáo, mới mẻ với biết bao bất ngờ, và những diễn biến, tình tiết luôn sống động, tươi mới; chính những điều đó đã góp phần làm nên thành công cho các tác phẩm của Rumiko. Một ví dụ như, Urusei Yatsura có cốt truyện chứa đầy những sự bất ngờ, những "cạm bẫy" khó đoán, luôn đưa người đọc từ ngạc nhiên này tới ngạc nhiên khác. Và, các mối quan hệ tình cảm, nhất là tình yêu cũng là một nét chủ đạo trong các tác phẩm của Rumiko. Bà đã nói rằng hài hước và tình cảm là hai đề tài quan trọng trong các tác phẩm của mình. Những nét vẽ của bà đôi khi tưởng như đơn giản nhưng lại chứa đựng vẻ đẹp hết sức tinh tế. Ngoài ra Takahashi còn có khả năng vẽ nên những chi tiết hết sức tinh vi và vô cùng chính xác.

Một điều đáng chú ý là các manga của Rumiko hoàn toàn được vẽ và tô màu bằng tay, không hề có sự trợ giúp nào của máy vi tính. Rumiko từng thừa nhận là bà "không hề sở hữu chiếc máy vi tính nào cả". Điều này có thể thấy rõ ràng trong các tác phẩm như Urusei Yatsura, Một nửa Ranma, Ningyo Shirīzu và Inu Yasha. Một ví dụ nhỏ là, nhân vật Benten trong Urusei Yatsura lấy cảm hứng từ vị thần Benten trong thần thoại Nhật Bản, Mặc dù vậy, Rumiko chỉ đơn thuần sử dụng nó để tạo ra những tình huống trớ trêu và hài hước, bà không hề có ý định cho độc giả thấy những con người khỏa thân thật sự. Những phim hoạt hình Âu Mỹ như phim của hãng Disney đã phần nào đó có ảnh hưởng đến bà dù "không thật sự cụ thể". Giải thích thêm, Takahashi dẫn ra ví dụ về việc Tezuka Osamu "xem phim hoạt hình của Disney và tạo nên manga ngày nay" và nói: "Thế hệ chúng tôi đọc những truyện ấy từ nhỏ đến lớn, vì vậy có lẽ tôi nghĩ phần nhiều tôi cũng thuộc trường hợp đó."

Tác phẩm

Các tác phẩm của Takahashi đa phần đăng trên tạp chí Shonen Sunday, nhưng bà cũng cho đăng manga của mình trên các tạp chí khác như Big Comic Spirits, Young Sunday, BIG GORO, Petit Comics và Heibon Punch.

Các tác phẩm chính

Sáng tác giai đoạn 1978-1987

• Urusei Yatsura (1978-1987): còn được biết tới với cái tên tiếng Anh là Lamu the Invader Girl. Đây là tác phẩm lớn đầu tiên của Takahashi Rumiko và cũng là tác phẩm đem lại danh tiếng cho bà. Câu chuyện bắt đầu từ việc Moroboshi Ataru, một học sinh trung học thích tán tỉnh các cô gái xinh đẹp gặp một tu sĩ kỳ lạ tên Cherry và nhận được lời tiên đoán rằng nếu cậu đi về trên con đường đó thì sẽ gặp một chuyện quái gở và còn xui xẻo gấp trăm lần hiện giờ. Quả nhiên ngay sau đó, cậu đã phải thi đấu với Lum (Lamu trong phiên bản tiếng Anh), một công chúa người ngoài hành tinh. Mặc dù thắng nhưng do một sự nhầm lẫn nho nhỏ mà Lum đã tưởng rằng Ataru muốn lấy mình làm vợ và ngay lập tức cô bám dính lấy Ataru... Cốt truyện và các nhân vật thay đổi khá nhiều, ứng với sự trưởng thành dần lên của ngòi bút Rumiko. Ví dụ Ataru từ một cậu học trò xui xẻo dần biến thành một anh chàng háo sắc. Còn Lum thì ban đầu cô chỉ đóng vai trò một nhân vật phụ, nhưng về sau đã trở thành nhân vật chính. Sau này Takahashi kể lại rằng bà không gặp nhiều khó khăn khi viết Urusei Yatsura, vì nó là một manga hướng đến tầng lớp học sinh và thanh thiếu niên, mà tác giả của nó lúc đó cũng là... thanh thiếu niên. "tôi đã hoàn thành hai tác phẩm hài là Urusei và Ranma, vì vậy tôi quyết định thử viết một tác phẩm nghiêm túc hơn.". và hai tập đơn hành bản của truyện sẽ ra mắt độc giả Nhật Bản vào ngày 16 tháng 10 cùng năm. Cốt truyện của tác phẩm xoay quanh Mamiya Sakura - một cô nữ sinh có khả năng nhìn thấy những hồn ma kể từ sau một lần đi lạc đến âm phủ vào lúc nhỏ - và bạn học của cô, Rokudō Rinne - một thanh niên mang một nửa dòng máu shinigami (Tử thần) có nhiệm vụ dẫn dắt những hồn ma còn quanh quẩn trên thế gian xuống dưới âm phủ để được đầu thai. Manga này đã được Viz Media mua bản quyền, và bản manga tiếng Anh sẽ được phát hành vào ngày 20 tháng 10 năm 2009. Viz cũng đã cho đăng tải các chương manga tiếng Anh trên trang web của họ. Viz cũng thông báo rằng Kyōkai no Rinne cũng sẽ là manga đầu tiên được phát hành trong imprint của họ - Shonen Sunday - vào cùng ngày 20 tháng 10 năm 2009.

Các tác phẩm khác

Xen kẽ với các truyện dài trứ danh của mình, công chúa Manga cũng đều đặn cho ra lò những manga ngắn, chủ yếu dài một chương, một số dài vài chương. Phần lớn truyện ngắn này đã được xếp vào hai tuyển tập Rumic World và Rumic Theatre. Cụ thể, Rumic World bao gồm các truyện ngắn đăng trên Shōnen Sunday và Shōnen Sunday Extra từ năm 1978 đến 1984, còn Rumic Theatre bao gồm tất cả các truyện ngắn của bà đăng từ năm 1978 đến 1994."Rumic" là một cách chơi chữ độc đáo của tác giả, nó được hình thành từ hai chữ đầu trong tên của Takahashi Rumiko "Rumi" (kanji: 留美) và tiếp vĩ ngữ -ic trong tiếng Anh để tạo thành tính từ rumic (viết theo kiểu katakana thì đọc là rumiikku) với nghĩa là "thuộc về Rumiko", "do Rumiko sáng tác".

Takahashi Rumiko cũng hợp tác với các mangaka khác để cho ra lò một số truyện ngắn, ví dụ như bà đã cùng Adachi Mitsuru sáng tác nên truyện ngắn My Sweet Sunday (ra mắt độc giả ngày 16 tháng 3 năm 2009), một tác phẩm kể về sự nghiệp mangaka của cả hai người.

Chuyển thể

Sáu tác phẩm dài hơi của Takahashi Rumiko đều được chuyển thể thành anime. Trong đó Urusei Yatsura, Một nửa Ranma do Kitty Animation sản xuất, Mezon Ikkoku do Studio Deen thực hiện, Ichi-Pondo no Fukuin do Studio Gallop đảm trách, Ningyo Shirīzu do Tokyo Movie Shinsha (TMS Entertainment) sản xuất, còn Inu Yasha được Sunrise thực hiện. Một số truyện ngắn của bà cũng được Kitty, Sunrise và TMS chuyển thể thành anime, ví dụ Honoo Torippa (Người du hành qua ngọn lửa), Za Sūpāgyaru (Siêu nữ Maris), Warau hyō teki (Mục tiêu cười đùa).

Tính cách và cuộc sống riêng

Takahashi Rumiko ngoài đời là một phụ nữ lặng lẽ, đơn giản, e dè, nhưng thân thiện và có sức lôi cuốn. Bà thích các thể loại truyện giống như Mermaid Scar, thích có một vật nuôi như P-chan. Công chúa manga còn là một người hâm mộ văn hóa Trung Hoa và Đông Nam Á. Bà cũng rất thích xem kịch Takarazuka, đọc sách, xem truyện tranh. Một trong những manga ưa thích của Takahashi là truyện tranh Người nhện được chuyển thể sang manga Nhật, vẽ bởi Ono Kosei, Koike và Ikegami Ryoichi. Tuy nhiên Takahashi không thích xem phim. Bộ đĩa laser Urusei Yatsura toàn tập, giá đến 2600 USD một bộ, nhưng sau một tuần tung ra thị trường đã hết nhẵn. Mezon Ikkoku còn thành công hơn, doanh số của nó hơn Urusei Yatsura đến 80%. Theo Animerica, "Kể từ lần đầu tiên Viz cho phát hành Urusei Yatsura khoảng 5 năm trước, rất nhiều công ty đã cho xuất bản một loạt các manga Nhật Bản bằng tiếng Anh. Một số bán rất chạy... trong số đó, tác phẩm của bà (Takahashi) trở nên phổ biến nhất...".

• lần thứ 20 năm 1989 (dành cho tác phẩm Ningyo Shirīzu).
• Giải thưởng Inkpot năm 1994
• Giải thưởng manga Shogakukan lần thứ 47 vào năm 2002 (dành cho tác phẩm Inu Yasha).