✨Sách - Những vấn đề mới trong vật lí hiện đại

1.Tác phẩm

Nội dung cuốn sách này là những vấn đề mới nhất trong vật lí xuất hiện trong các năm 2016, 2017 và 2018: hấp dẫn entropic và cảm ứng, vũ trụ Dirac-Milne, cách mạng nhiệt động học lượng tử, những pha topo, đồng điều và đối đồng điều, siêu dẫn giả tinh thể và siêu dẫn fractal, meson sắc đẹp, Bootstrap, mô hình SYK, kim loại lạ và lỗ đen,…

Trong những năm vừa qua người ta quan sát được sự thâm nhập của toán vào vật lí lí thuyết như topo vào vật lí môi trường đông đặc, mối liên quan giữa các lĩnh vực khác nhau của vật lí như kim loại lạ với lỗ đen.

Cuốn sách hy vọng nhằm cung cấp những điều mới lạ trong vật lí những năm gần đây để bạn đọc có thể theo kịp sự phát triển của vật lí hiện đại.

2. Tác giả

GS. Cao Chi sinh năm 1931, chuyên gia vật lí lí thuyết, vật lí hạt nhân; là cộng tác viên khoa học Việt Nam tại Viện Liên hiệp Nghiên cứu Hạt nhân Doupna, Nga (1963-1968). Tác giả nhiều công trình khoa học về đối xứng, hấp dẫn, ứng dụng hình học vào lí thuyết trường, nhiều bài viết về năng lượng hạt nhân và phổ biến khoa học đăng tải trên các tạp chí Tia Sáng, Khoa học và Công nghệ Việt nam. Đồng dịch giả (cùng với Phạm Văn Thiều) cuốn Lược sử Thời gian của Stephen Hawking.

3. Mục lục

Lời mở đầu                                                                                                     

Lời giới thiệu                                                 

Phần MỘT - Vũ trụ

CHƯƠNG I:   Hấp dẫn và vũ trụ                                                                 

I.1           Vũ trụ lượng tử                                                                         

I.2           Lạm phát của vũ trụ                                                                   

I.3           Bí ẩn của năng lượng tối                                                            

I.4           Hiệu ứng Casimir                                                                       

I.5           Vật chất tối có cấu trúc (hình học và thành phần) phức tạp          

I.6           Vật chất tối và siêu chảy                                                            

I.7           Cuối cùng vũ trụ là tương tự hay số                                           

I.8           Siêu hấp dẫn                                                                             

I.9           Hấp dẫn entropic và Hấp dẫn cảm ứng                                       

I.10         Nghiên cứu sóng hấp dẫn  có thể phát hiện các chiều dư            

I.11         Hấp dẫn là lực lượng tử?                                                           

I.12         Vũ trụ Dirac-Milne                                                                      

I.13         Thông tin về thiên văn học đa chiều                                            

I.14         Một ngày nào đó thời gian sẽ ngừng                                          

CHƯƠNG II:   Các lỗ đen                                                                             

II.1          Những đối tượng gần giống lỗ đen                                            

II.2          Những lỗ đen nguyên thủy                                                         

II.3          Lỗ đen trong LHC                                                                      

CHƯƠNG III: Lí thuyết tương ĐỐI                                                             

III.1         Du hành trong thời gian về tương lai                                          

III.2         Du hành trong thời gian về quá khứ                                            

PHẦN HAI - Lượng tử và các hạt cơ bản

CHƯƠNG IV: Cơ học lượng tử

IV.1         Đột sinh nguyên nhân (CE - causal emergence)                           

IV.2a       Cách mạng nhiệt động học hay nhiệt động học lượng tử             

IV.2b       Quay ngược mũi tên nhiệt động của thời gian                             

IV.3a       Pha topo và dịch chuyển pha topo                                             

IV.3b       Topo đã cung cấp một cách nhìn mới trong vật lí môi trường đông đặc     

IV.4         Bức xạ Hawking và hiện tượng xuyên hầm                                 

IV.5         Neutrino (dao động) và vật lí mới                                               

IV.6         Đồng điều và đối đồng điều                                                       

IV.7         Siêu dẫn trong giả tinh thể và siêu dẫn fractal                             

CHƯƠNG V: Hạt nhân                                                                                 

V.1         Hạt nhân thế kỉ XXI                                                                    

V.2         Một số thông tin mới về hạt nhân nguyên tử                               

CHƯƠNG VI: Các hạt cơ bản và lí thuyết trường lượng tử               

VI.1         Liệu có thể phát hiện các chiều dư nhờ ngưng tụ Bose-Einstein?                                                                                     

VI.2         Lí thuyết dây đã tìm được lí thuyết song hành để kiểm chứng?                                                                                        

VI.3         Cần mở rộng mô hình SM                                                          

VI.4         Ánh sáng biến thành chất lỏng                                                   

PHẦN BA - Thống nhất hấp dẫn và lượng tử: lí thuyết và quan điểm

CHƯƠNG VII: Các lí thuyết thống nhất 

VII.1a      Trường chuẩn (gauge field)                                                        

VII.1b      Trường chuẩn (gauge field) và không gian phân thớ (fibre bundle)                                                                                        

VII.2        Hạt ma Fadeev-Popov (Fadeev-Popov Ghost) hay phương pháp phiếm hàm trong lí thuyết trường chuẩn                            

VII.3        Giới thiệu Lí thuyết dây                                                              

VII.4        ER(GR) = EPR(QM)                                                                   

VII.5        Không đạt được nhất trí (kết quả hội thảo Vật lí-Triết học tại Munich, tháng 12/2015)                                                                     

VII.6        Lực tương tác cơ bản thứ 5                                                       

VII.7        Lí thuyết tự tiến triển tương thích conform (the conformal bootstrap)         

VII.8        Mối liên quan kì diệu giữa lí thuyết dây, đại số và lí thuyết số                                                                                           

VII.9        Cấu trúc của không-thời gian (qua các hệ tọa độ)                        

VII.10      AdS/CFT                                                                                   

VII.11      Bán kim loại Weyl và lỗ đen                                                       

VII.12      Mô hình SYK                                                                             

VII.13      Từ kim loại lạ đến lỗ đen                                                            

VII.14      Triết học vật lí và vật lí                                                               

PHỤ LỤC A

A.1         Thành tựu khoa học lớn của Stephen Hawking (hay những công trình chính làm S.H. nổi tiếng)       

A.2         Robert Langlands - Giải Abel 2018                                              

PHỤ LỤC B - CÁC VẤN ĐỀ VĂN TRIẾT CÓ LIÊN QUAN

B.1         Hiện sinh (Existentialism)                                                           

B.2         Hiện tượng học (Phenomenology)                                              

B.3         Phân tâm học                                                                            

B.4         Kinh dịch                                                                                   

BẢNG CHỈ MỤC