nhỏ|221x221px|Đình thờ Nguyễn Hiền Điều tại [[Vĩnh Lợi (phường)|phường Vĩnh Lợi, Kiên Giang]]
Nguyễn Hiền Điều (? - 1834) có tài liệu viết nhầm là Nguyễn Văn Điều, là một viên quan nhà Nguyễn.
Tiểu sử
Ông sinh tại Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long. Năm 1834, ông giữ chức Thự Quản cơ (tức quyền Quản cơ) tỉnh Vĩnh Long, nên còn được gọi là Phó Cơ Điều.
Sự nghiệp
Năm 1834, Xiêm La tiến đánh vào đất Đại Nam. Quân triều đình sau khi đẩy lùi quân Xiêm xâm nhập Tiền Giang đã truy kích đến tận Nam Vang. Vì việc này, một bộ phận tộc người Khmer ở Kiên Giang bị khích động và đã xảy ra xung đột với người Việt. Triều đình nhà Nguyễn liền cử Thự Quản cơ Nguyễn Hiền Điều từ Vĩnh Long về vùng Tà Niên, nhằm ổn định tình hình.
nhỏ|Bên gốc cây trâm, nơi ông Điều đã hy sinh
Một đêm, ông cùng một số tùy tùng đi thám sát tại rạch So Đũa thì bị quân nổi loạn phát hiện vây bắt. Viện binh chưa tới kịp, Phó cơ và quân lính phải kháng cự rất quyết liệt. Đến chiều hôm sau, thế giặc mạnh, ông bị trọng thương.
Sách Lược sử Đình Vĩnh Hòa Hiệp viết:
"Khi về đến giếng Cây Trâm, thuộc xã Vân Tập, huyện Kiên Giang, ông chỉ còn lại một cận vệ. Quá mỏi mệt, ông vừa trèo xuống giếng uống nước thì quân địch cũng tràn đến. Người lính tên Phòng bị đâm chết, còn ông mới từ dưới giếng lên, bị một dao đâm vào bụng. Vội bứt lá môn bó tạm, tiếp tục chiến đấu. Đến khi không còn sức chống đỡ, để khỏi sa vào tay giặc, ông cắt cổ tự sát bên gốc cây trâm, cạnh bờ giếng, lúc đó là chiều ngày 14 tháng giêng năm Giáp Ngọ (1834). Quân nổi dậy liền cắt thủ cấp ông về treo tại ngã ba So Đũa, bên bờ rạch Tà Niên. Đến đêm, một người dân làng tên Tám Giang đã bí mật đến lấy cắp đầu ông Điều, lội theo kênh Tượng, qua ngã ba Xẻo Nhỏ, lén lút chôn kế đình Tà Niên (tức đình Vĩnh Hòa Hiệp ngày nay)
Sáu năm sau, các hương chức cùng dân làng Tà Niên đưa sọ đầu Nguyễn Hiền Điều vào một hòm gỗ quý, ướp son thờ tại đình thần Vĩnh Hòa Hiệp.
Tôn thờ
nhỏ|Khám thờ Nguyễn Hiền Điều (nơi có hòm đựng sọ đầu ông) trong [[Đình thần Nguyễn Trung Trực (Rạch Giá)|Đình Nguyễn Trung Trực (Rạch Giá)]]
Khởi đầu, Đình Vĩnh Hòa Hiệp thờ Ngô Quyền Hòa, là người đầu tiên có công trong việc thành lập và phát triển làng (tiền hiền khai cơ). Năm 1834, khi Nguyễn Hiền Điều tuẫn tiết, đình thờ ông Điều làm chánh thần. Năm 1868, Nguyễn Trung Trực thọ án, ông Trực được thờ tại chánh điện và sau đó thờ thêm Lâm Quang Ky.
Năm 1842, đình thờ Phó Cơ Điều được xây dựng ở xã An Hòa.
Khoảng năm 1930, đình dời về đầu kênh Cái Sắn, cạnh cầu Rạch Sỏi.
Trong Chín năm kháng Pháp, cầu Rạch Sỏi bị đánh sập, đình bị phá hủy, bài vị của ông được đưa về thờ tạm ở ngôi miếu nhỏ tại giếng Cây Trâm.
Ngôi đình thờ Nguyễn Hiền Điều hiện nay được xây dựng mới năm 2001, ở ngay phía sau giếng Cây Trâm, thuộc phường Vĩnh Lợi, thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang.
Sách Đại Nam nhất thống chí chép:
"Đền Phó Cơ Nguyễn Hiền Điều ở xã Vân Tập huyện Kiên Giang. Thự Quản cơ Vĩnh Long Nguyễn Hiền Điều theo việc bắt giặc, chết trận... Phó cơ thường tỏ linh ứng, năm Thiệu Trị thứ 2 (1842), dân địa phương lập đền thờ."
Cũng theo sách Lược sử Đình Vĩnh Hòa Hiệp, thì khi làng An Hòa cất xong đình, có đến thỉnh hòm đựng sọ đầu Nguyễn Hiền Điều về thờ và tôn ông làm thành hoàng của làng... Sau, không rõ năm nào, hòm đựng sọ đầu ông được đưa về phối thờ trong Đình thần Nguyễn Trung Trực tại Rạch Giá cho đến hôm nay.
Ngoài đình thờ chính tại giếng Cây Trâm, trong Đình thần Nguyễn Trung Trực (Rạch Giá), Đình An Hòa và Đình Vĩnh Hòa Hiệp đều có bài vị thờ Phó Cơ Điều.
Vinh danh
Hiện nay, tại phường 3, thành phố Vĩnh Long, có con đường mang tên ông và tại thành phố Rạch Giá cũng có ngôi Trường mang tên Phó Cơ Điều.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|221x221px|Đình thờ Nguyễn Hiền Điều tại [[Vĩnh Lợi (phường)|phường Vĩnh Lợi, Kiên Giang]] **Nguyễn Hiền Điều** (? - 1834) có tài liệu viết nhầm là **Nguyễn Văn Điều**, là một viên quan nhà Nguyễn. ##
**Phố cổ Hội An** là một đô thị cổ nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, thuộc vùng đồng bằng ven biển thành phố Đà Nẵng, Việt Nam, cách trung tâm thành phố khoảng 30 km
**Hàng Điếu** là một con phố thuộc quận Hoàn Kiếm, trong khu phố cổ Hà Nội, đi từ phố Hàng Gà đến phố Đường Thành. Phố Hàng Điếu có chiều dài 276 mét. ## Lịch
nhỏ|Phố Tạ Hiện **Khu phố cổ Hà Nội** là tên gọi thông thường của một khu vực đô thị có từ lâu đời của Hà Nội nằm ở ngoài hoàng thành Thăng Long. Khu đô
nhỏ **Phố cổ Đồng Văn** nằm ở xã Đồng Văn, tỉnh Tuyên Quang. Khu vực trung tâm thị trấn Đồng Văn xưa thuộc tổng Đông Quan, châu Nguyên Bình, phủ Tường Vân, tỉnh Tuyên Quang
**Phổ** (tiếng Đức: Preußen; tiếng Latinh: _Borussia_, _Prutenia_; tiếng Anh: Prussia; tiếng Litva: _Prūsija_; tiếng Ba Lan: _Prusy_; tiếng Phổ cổ: _Prūsa_) là một quốc gia trong lịch sử cận đại phát sinh từ Brandenburg,
nhỏ|phải|Góc phố Nhà Hỏa - Hàng Gà ngày nay **Phố Nhà Hỏa** là một con phố thuộc khu phố cổ Hà Nội. Phố dài 128m, rộng 6m bắt đầu từ ngã năm phố Hàng Gà,
nhỏ|phải|Cảnh quay ghi lại cảnh chiếc xe lao vào đám đông gây tan nạn nghiêm trọng **Sự cố diễu hành của Liverpool năm 2025** (_2025 Liverpool parade incident_) là sự cố nghiêm trọng đã xảy
**Rạch Giá** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Kiên Giang, Việt Nam. ## Địa lý Thành phố Rạch Giá nằm ở trung tâm tỉnh Kiên Giang, có vị trí địa lý: *Phía đông
**Cebu** (tiếng Cebu: Dakbayan sa Sugbu; tiếng Filipino: Lungsod ng Cebu) là một "thành phố đô thị hoá cao" bậc nhất tại vùng Trung Visayas, Philippines. Thành phố Cebu là thủ phủ của tỉnh Cebu,
thumb|upright=1.2|Bản đồ Phố cổ Kraków cùng với [[Con đường Hoàng gia, Kraków nét đứt đỏ.]] **Phố cổ Kraków** là khu vực trung tâm lịch sử của Kraków, Ba Lan. Đây là một trong những huyện
Với mong muốn chung tay vì sức khỏe cộng đồng, Nha khoa Phố Cổ mang trong mình trọng trách chăm sóc sức khỏe răng miệng, kiến tạo nụ cười mới cho con người đất Cảng.
**Tháp cầu Phố cổ** (tiếng Séc: _Staroměstská mostecká věž_) là một trong những công trình kiến trúc Gothic nổi tiếng ở Praha, tọa lạc ở lối vào của cầu Charles, thuộc địa phận Phố cổ,
Một góc phố Hàng Đào **Phố Hàng Đào** (行桃) là một phố trong khu phố cổ Hà Nội. Phố Hàng Đào nằm theo hướng bắc - nam, dài khoảng 260m. Đầu phía nam của phố
thumb|Phố Hàng Chiếu **Phố Hàng Chiếu** là con phố nhỏ trong khu phố cổ Hà Nội, thuộc địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội . ## Vị trí - Địa điểm Phố dài
**Phố Hàng Bông** hiện nay (tiếng Pháp: _Rue du Coton_) là một phố nối phường Hàng Gai qua phường Hàng Bông đến phường Cửa Nam, quận Hoàn Kiếm, trong khu phố cổ Hà Nội, chạy
nhỏ|Góc phố Hàng Gà, Nhà Hỏa, Hàng Phèn ngày cuối đông **Hàng Gà** là một phố thuộc quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. ## Đặc điểm, vị trí Phố Hàng Gà dài 228m, đi từ phố
**Hàng Vải** là một phố nằm trong khu phố cổ Hà Nội, dài 240m, bắt đầu từ phố Thuốc Bắc tại chỗ nối với phố Lãn Ông và kết thúc tại phố Phùng Hưng, chỗ
**Thành phố cổ Aleppo** là trung tâm lịch sử của thành phố Aleppo, Syria. Trước cuộc Nội chiến Syria, nhiều khu vực của thành phố cổ về cơ bản vẫn không thay đổi kể từ
**Cột Đức Mẹ** ở quảng trường Phố cổ Praha (tiếng Séc: _Mariánský sloup (Staroměstské náměstí)_) là một trong những tượng đài tôn giáo nổi tiếng về Đức Mẹ, nằm ở Phố cổ Praha, Cộng hòa
nhỏ|Ví dụ về sự hình thành và kết quả phản xạ có điều kiện ở [[Họ Chuột|chuột, theo học thuyết Pavlov.]] **Phản xạ có điều kiện** là một phương thức phản xạ của động vật
**Mỹ Tho** (美湫) là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Tiền Giang cũ, Việt Nam. Thành phố Mỹ Tho hiện là đô thị loại I, thuộc Vùng kinh tế trọng điểm Nam bộ. Đây
nhỏ|_[[The Dying Gaul|Dying Gaul_, hay _Capitoline Gaul_ một bản sao bằng đá cẩm thạch La Mã của một công trình Hy Lạp hóa cuối thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên Bảo tàng Capitoline, Rome]]
nhỏ|phải|[[John Adams, Phó Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên]] **Phó Tổng thống Hoa Kỳ** (_Vice President of the United States_) là một người giữ chức vụ công do Hiến pháp Hoa Kỳ tạo ra. Phó
Đại dịch COVID-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra xuất hiện ở Thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đây cũng là nơi có ca mắc COVID-19 đầu tiên tại Việt
**Chiến tranh Pháp – Phổ** (19 tháng 7 năm 1870 – 28 tháng 1 năm 1871), thời hậu chiến còn gọi là **chiến tranh Pháp – Đức** (do sự kiện thống nhất nước Đức ở
**Ninh Bình** là một thành phố cũ từng đóng vai trò là tỉnh lỵ của tỉnh Ninh Bình, Việt Nam. ## Địa lý Trước khi giải thể vào năm 2025, thành phố Ninh Bình nằm
thumb|Thiết bị điều hòa bên ngoài một chung cư. thumb|Điều hòa trong phòng **Điều hòa không khí** hay **điều hòa nhiệt độ** (tiếng Anh: _Air conditioning_, thường viết tắt là AC hoặc A/C) là quá
**Quân đội Hoàng gia Phổ** () là lực lượng quân sự của Vương quốc Phổ (nguyên là lãnh địa Tuyển hầu tước Brandenburg trước năm 1701). Quân đội Phổ đóng vai trò quan trọng trong
nhỏ|[[Chợ Bến Thành về đêm, nơi đây là biểu tượng không chính thức của Thành phố Hồ Chí Minh.]] **Thành phố Hồ Chí Minh **là tên gọi chính thức từ tháng 7 năm 1976 khi
**Cổ cầm** (; ) là một loại nhạc cụ Trung Quốc thuộc bộ dây dạng gảy gồm có 7 dây. Đàn này được chơi từ thời cổ đại, theo truyền thống được các học giả
right|thumb|[[Phân tầng xã hội truyền thống của những nước phương tây trong thế kỷ XV]] right|thumb **Giáo hội và nhà nước ở châu Âu thời trung cổ** nêu rõ sự tách biệt nguyên tắc phân
**Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019** (TĐTDS&NO 2019), còn được gọi tắt là **Tổng điều tra năm 2019** (TĐT 2019) là cuộc điều tra dân số quốc gia thứ 5 kể
**Công an Thành phố Hồ Chí Minh** là cơ quan Công an thành phố trực thuộc Trung ương (Loại đặc biệt) ở Việt Nam, thuộc hệ thống tổ chức của lực lượng Công an nhân
**Bắc Giang** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Bắc Giang, Việt Nam. ## Địa lý Thành phố Bắc Giang nằm ở phía tây của tỉnh Bắc Giang, cách trung tâm thủ đô Hà
**New York** hay còn được gọi là **Thành phố New York** (; gọi tắt là **NYC**) để phân biệt với tiểu bang New York, là thành phố đông dân nhất của Hoa Kỳ. Với dân
**Hoa Lư** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Ninh Bình, Việt Nam. Hoa Lư từng là kinh đô của Việt Nam giai đoạn (968 – 1010) với ba triều đại phong kiến liên
**Vũng Tàu** là một thành phố cũ thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam. Đây là trung tâm kinh tế, tài chính, văn hóa, du lịch, và là một
thumb|Đền [[Parthenon, một ngôi đền được xây dựng cho nữ thần Athena nằm trên khu vực Acropolis ở Athens, là một trong những biểu tượng tiêu biểu nhất cho văn hóa và sự tài hoa
**Thành phố Hồ Chí Minh** hiện nay hình thành trên cơ sở sáp nhập nhiều đơn vị hành chính do chính quyền qua các thời kỳ trước đây thành lập. Do đó, tổ chức hành
**Phở** (chữ Nôm: **𬖾**) là một món ăn truyền thống của Việt Nam, được xem là một trong những món ăn tiêu biểu cho nền ẩm thực Việt Nam. Thành phần chính của phở là
Tòa nhà chọc trời Umeda Thủy cung Kaiyukan [[Thành Osaka]] là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Osaka, Nhật Bản và là một đô thị quốc gia. Thành phố Ōsaka nằm ở vùng Kinki trên
nhỏ|Quang phổ của một ngọn [[lửa, cho thấy ba vạch chính, đặc trưng cho thành phần hóa học của các chất trong ngọn lửa.]] **Quang phổ học** hay **Phổ học** là ngành nghiên cứu về
nhỏ|251x251px|Thành phố [[Đài Bắc, Đài Loan]] nhỏ|250x250px|Thành phố [[Tokyo, Nhật Bản]] Thành phố [[Chicago, Illinois|Chicago, Hoa Kỳ]] Thành phố [[Tampere, Phần Lan]] **Thành phố** hay **Thành thị** chủ yếu được dùng để chỉ một khu
**Bạc Liêu** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Bạc Liêu cũ, Việt Nam. ## Địa lý giữa|nhỏ|Khu lưu niệm nhạc sĩ Cao Văn Lầu tại phường 2 Thành phố Bạc Liêu nằm ở
**Sihanoukville** (tiếng Khmer: ក្រុងព្រះសីហនុ), phiên âm tiếng Việt là **Xi-ha-núc-vin**, tên khác: **Kampong Som**, **Kampong Saom**, **Kâm Póng Sao**, là một thành phố cảng ở phía nam Campuchia và là thủ phủ của tỉnh Sihanoukville
**Friedrich Wilhelm IV** (15 tháng 10 năm 1795 – 2 tháng 1 năm 1861) là vua nước Phổ từ ngày 4 tháng 6 năm 1840 cho đến khi băng hà vào ngày 2 tháng 1
**Các cuộc xâm lược của Mông Cổ** đã được tiến hành trong suốt thế kỷ 13, kết quả là tạo ra một Đế quốc Mông Cổ vô cùng rộng lớn bao phủ phần lớn châu
**Xe buýt nội đô Thành phố Hồ Chí Minh** là hệ thống giao thông công cộng tại Thành phố Hồ Chí Minh, do Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng trực thuộc Sở Giao
**Hamburger pho mát** hay **Burger phô mai** (tên tiếng Anh: **Cheeseburger**) là một loại hamburger với topping là pho mát. Theo truyền thống, miếng pho mát thường được đặt bên trên miếng thịt. Người ta