Nguyễn Đỗ Mục (1882-1951), tự Trọng Hữu, bút hiệu Hì Đình Nguyễn Văn Tôi (khi viết bài cho mục Hài đàm); là nhà văn và là dịch giả Việt Nam.
Thân thế và sự nghiệp
Nguyễn Đỗ Mục sinh trưởng trong một gia đình Nho học truyền thống. Quê gốc của ông là làng Thư Trai, huyện Thạch Thất, tỉnh Sơn Tây (sau đổi là huyện Phúc Thọ, tỉnh Hà Tây; nay là huyện Phúc Thọ, thành phố Hà Nội). Cha ông là Hoàng giáp Nguyễn Đình Dương, từng làm Án sát Hưng Yên, Bố chính Quảng Bình, Biện lý Bộ Lại.
Khoa Kỷ Dậu (1909) đời vua Duy Tân, Nguyễn Đỗ Mục đỗ tú tài, nhưng thi Hội thì không đỗ. Ngày 15 tháng 5 năm 1913, Đông Dương tạp chí do Nguyễn Văn Vĩnh làm Chủ bút ra đời tại Hà Nội. Ông đến cộng tác và viết đều đặn ở mục Gõ đầu trẻ, chuyên về giáo dục.
Sau khi tạp chí này đình bản (ngày 15 tháng 9 năm 1919), ông viết cho tờ Trung Bắc tân văn (cũng do Nguyễn Văn Vĩnh đảm nhiệm, và tồn tại cho đến năm 1939) và cho nhiều báo khác tại Hà Nội.
Sau Cách mạng tháng Tám (1945) cho đến khi qua đời, ông công tác ở Bộ Quốc phòng, chuyên lo việc phiên dịch các tài liệu quân sự và chính trị.
Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Vinh Phúc, Nguyễn Đỗ Mục mất ở Định Hóa (Thái Nguyên) ngày 16 tháng 12 năm 1951.
Tác phẩm
Sáng tác
Nguyễn Đỗ Mục thường xuyên viết các bài bàn về giáo dục đăng trong mục Gõ đầu trẻ (Đông Dương tạp chí, 1913-1919), và thỉnh thoảng có viết những tiểu phẩm hài đăng ở mục Hài đàm trên báo Trung Bắc tân văn, nhằm phê phán xã hội.
Biên khảo
*Chinh phụ ngâm khúc dẫn giải* (Tân Dân xuất bản, Hà Nội, 1929)
Khổng Tử gia ngữ (chép những lời Khổng Tử dạy về phong tục liên quan đến quan, hôn, tang, tế).
Khổng Tử tập ngữ (chép những lời danh ngôn của Khổng Tử).
Bách tử kim đan** (trích những áng văn hay của văn gia Trung Quốc).
Cả ba quyển này ông đều đăng trên tờ Trung Bắc tân văn.
Dịch thuật
Nguyễn Đỗ Mục chuyên về dịch thuật hơn. Đó là các tiểu thuyết và tạp kịch của Trung Quốc. Theo thống kê chưa đầy đủ, đó là các cuốn:
*Tây sương ký*, tạp kịch của Vương Thực Phủ (đăng Đông Dương tạp chí, từ số 28 đến số 41). Tuy nhiên, ông phỏng dịch hơn là dịch, thỉnh thoảng xen vào những câu tập Kiều.
Song phượng kì duyên (chuyện nàng Chiêu Quân, 1922).
Tái sinh duyên (1923) và Tục tái sinh duyên (chuyện nàng Mạnh Lệ Quân).
Thuyền tình bể ái (1926).
Bình sơn lãnh yến (1927).
Hồng nhan đa truân (1928).
Hiệp nghĩa anh hùng
Thủy Hử diễn nghĩa (1933).
Đông Chu liệt quốc (trước đăng trong Đông Dương tạp chí, sau Tân Việt thư xã xuất bản 1933).
Nhi nữ tạo anh hùng** (1935)
Và cùng với Đào Hùng dịch quyển tiểu thuyết Sans famille (đặt tên là Vô gia Đình) của nhà văn Pháp Hector Malot từ bản chữ Hán (nhà xuất bản Tân Việt Nam, 1931).
Nhận xét
*GS. Thanh Lãng:
:''Khác với Nguyễn Văn Vĩnh, trong khi nhà văn này giới thiệu với quốc dân các nhà văn nghệ sĩ phương Tây, thì Nguyễn Đỗ Mục trình bày cho quốc dân những công trình dịch thuật của ông về phía các sách Trung Hoa, tức là tự lãnh trách nhiệm giới thiệu cái Đông phương mầu nhiệm...cho những người tân học.
:Ông đã gây được một phong trào viết truyện bằng xăn xuôi (nhờ người ta ham đọc những tác phẩm dịch của ông), và cũng đã gây một phong trào lãng mạn (vì ông thường dịch các truyện có tính lãng mạn).
:''Ngoài ra, ông còn có công khi khảo cứu và chú giải cuốn "Chinh phụ ngâm khúc". Nhưng công to tát nhất của ông, đó là một người của trường Nho trăm phần trăm, mà lại sốt sắng cổ võ cho chữ quốc ngữ. Ông dùng chữ quốc ngữ để viết và dịch tất cả các sách, làm cho mọi người công nhận sự cần ích của lối chữ mới. Những bản dịch lưu loát của ông là một bằng chứng cho những ai còn nghi ngờ tiềm lực và tương lai của chữ quốc ngữ .
*Nhà nghiên cứu Nguyễn Vinh Phúc:
:''Nguyễn Đỗ Mục viết nhiều, dịch nhiều, song chỉ với bản dịch "Đông Chu liệt quốc" và cuốn "Chinh phụ ngâm khúc dẫn giải" cũng đủ cho thấy ông là người có công trong việc dịch thuật và biên khảo và thời kỳ quốc văn còn non nớt.
Thông tin thêm
Ở khu An Hòa, Cẩm Lệ thuộc thành phố Đà Nẵng có con đường mang tên Nguyễn Đỗ Mục.
Nguyễn Đỗ Mục có một người con nổi tiếng đó là họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Nguyễn Đỗ Mục** (1882-1951), tự **Trọng Hữu**, bút hiệu **Hì Đình Nguyễn Văn Tôi** (khi viết bài cho mục Hài đàm); là nhà văn và là dịch giả Việt Nam. ## Thân thế và sự
**Đỗ Mục** (chữ Hán: 杜牧, 803-852?), tự **Mục Chi**, hiệu **Phàn Xuyên**; là một nhà thơ thời Vãn Đường trong lịch sử văn học Trung Quốc. ## Tiểu sử **Đỗ Mục** là người Vạn Niên,
**Nguyễn Tủng Mục** là một thị lang thời Lê sơ. ## Thân thế Nguyễn Tủng Mục là người làng Hiến Nạp, huyện Diên Hà, phủ Tiên Hưng, nay thuộc xã Minh Khai, huyện Hưng Hà,
**Phanxicô Xaviê Nguyễn Do** (1823-1872) là một linh mục Công giáo người Việt. Ông là nhà truyền giáo tiên phong lên vùng Bắc Tây Nguyên, được xem là người có công thành lập những khu
**Nguyễn Đỗ Cung** (1 tháng 1 năm 1912 - 22 tháng 9 năm 1977) là một họa sĩ của Việt Nam, ông đã để lại nhiều tác phẩm rất nổi tiếng trong nghệ thuật Việt
**Phêrô Nguyễn Văn Nhơn** (sinh ngày 1 tháng 4 năm 1938) là một hồng y, giám mục Công giáo người Việt Nam. Ông hiện đảm nhận tước vị Hồng y Đẳng Linh mục Nhà thờ
**Phaolô Nguyễn Thái Hợp** (sinh ngày 2 tháng 2 1945) là một giám mục Công giáo tại Việt Nam. Ông từng đảm trách vai trò giám mục chính tòa tiên khởi của Giáo phận Hà
**Giuse Nguyễn Năng** (sinh ngày 24 tháng 11 năm 1953) là một giám mục Công giáo Rôma người Việt Nam. Ông hiện đảm nhận vai trò Tổng giám mục Tổng giáo phận Sài Gòn, Chủ
**Giuse Nguyễn Chí Linh** (sinh ngày 22 tháng 11 năm 1949) là một giám mục Công giáo Rôma người Việt Nam, ông từng đảm trách vai trò Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế và
**Anphong Nguyễn Hữu Long** (sinh ngày 25 tháng 1 năm 1953) là một giám mục Công giáo người Việt Nam. Ông hiện đảm nhận vai trò giám mục chính tòa Giáo phận Vinh, 2016 –
**Phêrô Nguyễn Văn Khảm** (sinh ngày 2 tháng 10 năm 1952) là một Giám mục Công giáo người Việt. Ông hiện đảm nhận vai trò Giám mục Chính tòa Giáo phận Mỹ Tho, Chủ tịch
**Nhà Nguyên** (tiếng Trung: 元朝, bính âm: _Yuán Cháo_, Hán-Việt: _Nguyên triều_) hay **Đại Nguyên** (Tiếng Trung: 大元, bính âm: _Dà Yuán_) là nhà nước kế tục của Đế quốc Mông Cổ và đánh dấu
**Phaolô Nguyễn Văn Hòa** (1931 – 2017) là một Giám mục người Việt của Giáo hội Công giáo Rôma, đồng thời là một nhạc sĩ nhạc Công giáo. Ông từng giữ các vị trí giám
**Tôma Nguyễn Văn Tân** (1940 – 2013) là một Giám mục người Việt Nam của Giáo hội Công giáo Rôma. Ông từng đảm trách vai trò Giám mục chính tòa Giáo phận Vĩnh Long từ
**Vinh Sơn Nguyễn Văn Bản** (sinh năm 1956) là một giám mục Công giáo tại Việt Nam, hiện là giám mục chính tòa Giáo phận Hải Phòng và chủ tịch Uỷ ban Thánh Kinh trực
**Phaolô Nguyễn Thanh Hoan** (1932–2014) là một giám mục của Giáo hội Công giáo Rôma tại Việt Nam Ông từng đảm nhận nhiệm vụ giám mục tại Giáo phận Phan Thiết trong hai giai đoạn
**Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Sang** (8 tháng 1 năm 1931 – 5 tháng 10 năm 2017) là một giám mục của Giáo hội Công giáo Rôma tại Việt Nam. Ông nguyên là Giám mục chính
**Gioan Baotixita Nguyễn Huy Bắc** (sinh năm 1967) là một giám mục Công giáo người Việt, hiện đang đảm nhận chức vụ Giám mục chính tòa Giáo phận Ban Mê Thuột. Ông là giám mục
**Đa Minh Nguyễn Tuấn Anh** (sinh ngày 9 tháng 4 năm 1972) là một Giám mục Công giáo Việt Nam, hiện đang đảm nhận chức vụ Giám mục Phụ tá của Giáo phận Xuân Lộc.
**Louis Nguyễn Anh Tuấn** (hoặc **Luy Nguyễn Anh Tuấn**, sinh 1962) là một giám mục Công giáo người Việt, hiện là giám mục chính tòa Giáo phận Hà Tĩnh, và là giám mục hiệu tòa
**Aloisiô Nguyễn Hùng Vị** (sinh ngày 15 tháng 8 năm 1952) là một giám mục của Giáo hội Công giáo Rôma. Ông hiện là Giám mục chính tòa thứ bảy của Giáo phận Kon Tum
**Emmanuel Nguyễn Hồng Sơn** (sinh ngày 2 tháng 1 năm 1952) là một giám mục Công giáo người Việt, hiện là giám mục chính tòa của Giáo phận Bà Rịa và Chủ tịch Uỷ ban
**Dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên** là một loạt các dự án khai thác mỏ bô xít ở khu vực Tây Nguyên, Việt Nam, giai đoạn 2008-hiện nay. Giai đoạn 2009-2015, dự án
**Đa Minh Nguyễn Chu Trinh** (sinh ngày 20 tháng 3 năm 1940) là một giám mục Công giáo người Việt Nam. Ông nguyên là giám mục chính tòa của Giáo phận Xuân Lộc, đảm trách
**Tôma Nguyễn Văn Trâm** (sinh ngày 9 tháng 1 năm 1942) là một giám mục người Việt, từng giữ chức giám mục phụ tá của Giáo phận Xuân Lộc (1992–2005), giám mục chính tòa tiên
**Phêrô Nguyễn Soạn** (15 tháng 12 năm 1936 – 8 tháng 7 năm 2024) là một giám mục Công giáo tại Việt Nam, thuộc Giáo hội Công giáo Rôma. Ông từng đảm nhận vai trò
**Biểu tình Tây Nguyên 2004** (còn được biết đến với tên gọi **Bạo loạn Tây Nguyên 2004 hoặc **Thảm sát Phục Sinh''') là một cuộc biểu tình của người Thượng xảy ra vào Lễ Phục
**Gioan Đỗ Văn Ngân** (sinh ngày 7 tháng 6 năm 1953) là một giám mục Công giáo người Việt Nam. Ông hiện giữ chức giám mục chính tòa Giáo phận Xuân Lộc và Chủ tịch
**Phêrô Nguyễn Văn Đệ** (sinh 1946) là một Giám mục của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam. Ông từng đảm trách vai trò Giám mục phụ tá Giáo phận Bùi Chu (2005–2009), giám mục
**Phêrô Nguyễn Văn Nho** (1937 – 2003) là một giám mục của Giáo hội Công giáo Rôma tại Việt Nam. Ông từng đảm nhận vai trò Giám mục phó của Giáo phận Nha Trang từ
**Bảng tra cứu dãy số nguyên trực tuyến** (_The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences_), hay đơn giản là **Sloane's**, là cơ sở dữ liệu chuỗi số nguyên trực tuyến. Bảng được tạo ra và bảo
thumb|Mỹ Lương Công chúa, húy là [[Nguyễn Phúc Tốn Tùy|Tốn Tùy - chị gái Vua Thành Thái, và hai nữ hầu.]] **Hậu cung nhà Nguyễn** là quy định và trật tự của hậu cung dưới
**Giacôbê Nguyễn Văn Mầu** (1914–2013) là một giám mục của Giáo hội Công giáo Rôma tại Việt Nam. Ông nguyên là Giám mục chính tòa của Giáo phận Vĩnh Long trong hơn 30 năm, từ
**Giuse Maria Nguyễn Tùng Cương** (1919–1999) là một giám mục của Giáo hội Công giáo Rôma người Việt Nam. Ông nguyên là Giám mục chính tòa của Giáo phận Hải Phòng, đảm nhận chức vụ
**Phaolô Maria Nguyễn Minh Nhật** (1926–2007) là một giám mục của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam. Ông nguyên là Giám mục chính tòa của Giáo phận Xuân Lộc (1988 –2004) và nguyên Chủ
Vị trí vùng Tây Nguyên trên bản đồ Việt Nam [[Lâm Đồng]] [[Đắk Lắk]] **Tây Nguyên** hay **vùng cao nguyên Nam Trung Bộ** là khu vực địa lý với địa hình cao nguyên thuộc miền
**Nhà Nguyễn** (chữ Nôm: 茹阮, chữ Hán: 阮朝; Hán-Việt: _Nguyễn triều_) là triều đại quân chủ cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Nhà Nguyễn được thành lập sau khi
**Giuse Nguyễn Tích Đức** (1938 – 2011) là một giám mục Công giáo Việt Nam. Ông nguyên là Giám mục chính tòa Giáo phận Ban Mê Thuột từ năm 2000 đến năm 2006. Trước đó,
**Quản lý tài nguyên thiên nhiên** là việc quản lý các nguồn lực tự nhiên như đất,nước, thực vật, động vật và tập trung chủ yếu về các tác động đến chất lượng cuộc sống
phải|nhỏ|300x300px| Một lời giải thích về các số viết ở trên và ở dưới được thấy trong ký hiệu số nguyên tử. Số nguyên tử là số proton, và do đó cũng là tổng điện
**Anh Duệ Hoàng thái tử** (chữ Hán: 英睿皇太子, 6 tháng 4 năm 1780 - 20 tháng 3 năm 1801), tên thật là **Nguyễn Phúc Cảnh** (阮福景), tục gọi là **Hoàng tử Cảnh** (皇子景), **Đông cung
**Nguyên Minh Tông** hay **Hốt Đô Đốc hãn** (chữ Hán: 忽都篤汗, ; 22 tháng 12, 1300 - 30 tháng 8 1329), tên thật là **Bột Nhi Chỉ Cân Hòa Thế Lạt** (孛兒只斤和世㻋, Borjigin Küsele, ),
**Micae Nguyễn Khắc Ngữ** (1909–2009) là một Giám mục người Việt của Giáo hội Công giáo Rôma. Ông từng đảm nhiệm vai trò Giám mục chính tòa tiên khởi của giáo phận Long Xuyên từ
**Giuse Nguyễn Văn Yến** (sinh 1942) là một Giám mục của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam. Ông hiện đảm trách vai trò Phó Chủ tịch Ủy ban Bác ái Xã hội – Caritas
**Phanxicô Xaviê Nguyễn Quang Sách** (1925 – 2013) là một giám mục của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam. Ông nguyên là Giám mục chính tòa của Giáo phận Đà Nẵng. Khẩu hiệu giám
**Chiến tranh Nguyên Mông – Đại Việt lần 2** là cuộc chiến tranh giữa Đại Nguyên và Đại Việt diễn ra trên lãnh thổ Đại Việt từ cuối tháng 1 đến cuối tháng 5 năm
thumb | 220x124px | right | [[Adolf Hitler - lãnh đạo chế độ độc tài toàn trị của Đức Quốc Xã 1933 - 1945]] **Chế độ độc tài** (; cách dịch khác là **chuyên chính**),
nhỏ|phải|Mực khô Mực khô ở Đà Lạt **Mực khô** hay còn gọi là **khô mực** là một món ăn đặc trưng của ẩm thực Việt Nam được chế biến từ nguyên liệu là những con
thumb|[[Bảng tuần hoàn]] **Nguyên tố hóa học**, thường được gọi đơn giản là **nguyên tố**, là một chất hóa học tinh khiết, bao gồm một kiểu nguyên tử, được phân biệt bởi số hiệu nguyên
**Nguyễn An Ninh** (15 tháng 9 năm 1900 - 14 tháng 8 năm 1943) là nhà văn, nhà báo, nhà nghiên cứu tôn giáo và là nhà cách mạng ở đầu thế kỷ 20 trong