Một biểu đồ Feynman về sự tương tác mạnh giữa [[proton-nơ tron. Thời gian xảy ra quá trình từ trái sang phải.]]
Biểu đồ tương tự trình diễn sự hợp thành của các hạt [[quark riêng biệt, để giải thích nền tảng của sự tương tác mạnh gây ra lực hạt nhân. Các đường thẳng là các hạt quark, trong khi các vòng xoắn nhiều màu là các gluon. Các gluon khác, làm vai trò gắn kết các proton, neutron, và pion trong khi chuyển động, không được trình diễn.]]
Lực hạt nhân (hay là sự tương tác giữa nucleon với nucleon hoặc là phần dư của lực tương tác mạnh) là lực tương tác giữa hai hay nhiều nucleon. Nó là nguyên nhân gây ra sự gắn kết của các proton và các nơ tron ở trong hạt nhân nguyên tử.
Đôi khi lực hạt nhân được gọi là phần dư của lực tương tác mạnh, trong sự tương phản đối với sự tương tác mạnh, thứ mà hiện nay được hiểu là nguyên nhân gây ra các tán xạ lượng tử (QCD). Sự phân chia này có hiệu lực từ những năm 1970 do việc thay đổi trong các kiểu mẫu (mẫu nguyên tử). Trước thời gian đó, lực hạt nhân mạnh đề cập đến tiềm năng bên trong nucleon. Sau khi đưa vào mẫu hạt quark (mẫu nguyên tử hạt quark), sự tương tác mạnh mang ý nghĩa tán xạ lượng tử.
Lịch sử
Lực hạt nhân đã trở thành vấn đề trung tâm vật lý hạt nhân từ khi lĩnh vực này được tạo ra vào năm 1932 với khám phá về neutron của James Chadwick. Mục đích truyền thống của vật lý hạt nhân là sự hiểu biết và đặc tính của hạt nhân nguyên tử trong các thuật ngữ của sự tương tác chỉ nguyên các cặp nucleon với nhau, hoặc là các lực được tạo từ các cặp nucleon.
Các tính chất cơ bản của lực hạt nhân
Gồm 10 tính chất:
bán kính tương tác bé.
có tính chất lõi đẩy.
có cường độ lớn.
lực hạt nhân có tính chất bão hòa.
Lực hạt nhân không xuyên tâm.
Lực hạt nhân phụ thuộc vào sự định hướng spin.
lực hạt nhân phụ thuộc vào tốc độ va chạm của các nucleon.
Lực hạt nhân là lực trao đổi.
độc lập điện tích.
lực hạt nhân là lực nhiều hạt.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Một biểu đồ Feynman về sự tương tác mạnh giữa [[proton-nơ tron. Thời gian xảy ra quá trình từ trái sang phải.]] Biểu đồ tương tự trình diễn sự hợp thành của các hạt [[quark
nhỏ|Hình ảnh minh họa nguyên tử heli. Trong hạt nhân, proton có màu hồng và neutron có màu tía **Hạt nhân nguyên tử** là cấu trúc vật chất đậm đặc chiếm khối lượng chủ yếu
**Vật lý hạt nhân** là một nhánh của vật lý đi sâu nghiên cứu về hạt nhân của nguyên tử (gọi tắt là hạt nhân). Các ứng dụng phổ biến nhất được biết đến của
**Dự án chế tạo bom hạt nhân của Liên Xô** (Russian: Советский проект атомной бомбы, _Sovetskiy proyekt atomnoy bomby_) là một chương trình nghiên cứu và phát triển vũ khí bí mật của Liên Xô,
Vào ngày 22 tháng 6 năm 2025, Không quân và Hải quân Hoa Kỳ đã tiến hành một cuộc tấn công phối hợp nhằm vào ba cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran, trong
Trong thời kỳ Nga xâm lược Ukraina năm 2022, khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật và nguy cơ leo thang hạt nhân rộng hơn, đã được các nhà bình luận
Trong vật lý hạt nhân, **các phương pháp theo nguyên lý đầu** tìm cách mô tả hạt nhân nguyên tử từ dưới lên bằng cách giải phương trình Schrödinger không tương đối cho tất cả
**Vật lý thiên văn hạt nhân** là một ngành vật lý liên ngành bao gồm sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhà nghiên cứu trong các lĩnh vực khác nhau của vật lý hạt
**Năng lượng liên kết hạt nhân** là năng lượng _tối thiểu_ cần thiết để tháo rời các hạt nhân của một nguyên tử thành các bộ phận cấu thành của nó. Những bộ phận cấu
nhỏ|295x295px|[[Đám mây hình nấm của quả bom nguyên tử _Fat Man_ ném xuống thành phố Nagasaki, Nhật Bản vào ngày 9 tháng 8 năm 1945.]] **Vũ khí hạt nhân** (chữ Nôm: 武器核仁, tiếng Anh: _nuclear
**Phổ biến hạt nhân** là sự lan rộng của vũ khí hạt nhân, vật liệu có thể phân hạch và công nghệ và thông tin hạt nhân áp dụng vũ khí cho các quốc gia
nhỏ|400x400px| [[Hoa Kỳ|Dự trữ vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ và Liên Xô / Nga ]] **Chạy đua vũ trang hạt nhân / chạy đua hạt nhân** là cuộc cạnh tranh chạy đua vũ
**Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận** là tên gọi chung của chuỗi hai nhà máy điện hạt nhân I và II được lập dự án xây dựng cho đến năm 2016 tại tỉnh Ninh
nhỏ|phải|[[Nhà máy điện hạt nhân Ikata, lò phản ứng nước áp lực làm lạnh bằng chất lỏng trao đổi nhiệt thứ cấp với đại dương.]] nhỏ|phải|Ba loại tàu năng lượng hạt nhân, từ trên xuống
Năm 1954, Nhật Bản chi ngân sách mức 230 triệu yên cho năng lượng hạt nhân, đánh dấu sự khởi đầu của chương trình năng lượng hạt nhân. Luật Năng lượng nguyên tử cơ bản
**Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân** là điều ước quốc tế mang tính ràng buộc pháp lý đầu tiên cấm vũ khí hạt nhân nhằm hướng tới giải trừ hạt nhân hoàn toàn. Hiệp
nhỏ|Vụ thử bom nguyên tử 14 kiloton tại [[Nevada, Hoa Kỳ.]] **Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân** là một hiệp ước quốc tế nhằm mục đích hạn chế việc sở hữu các
**Vali hạt nhân** (tiếng Anh: **nuclear football** (cũng gọi là **atomic football**, **President's emergency satchel**, **Presidential Emergency Satchel**, **button**, **black box**, hay chỉ là **football**) là một vali, dụng cụ trong nó được sử dụng
**Chiến dịch quốc tế nhằm loại bỏ vũ khí hạt nhân **tiếng Anh là **International Campaign to Abolish Nuclear Weapons** (viết tắt là **ICAN**, phát âm **_EYE**-kan_) là một liên minh xã
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:Operation_Upshot-Knothole_-_Badger_001.jpg|phải|nhỏ|250x250px|Một củ nổ hình tháp 23 kiloton được gọi là [[Hoạt động Upshot – Knothole|BADGER, được bắn vào ngày 18 tháng 4 năm 1953 tại Bãi thử Nevada, là một phần của loạt thử
[[File:NPT_parties.svg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:NPT_parties.svg|phải|nhỏ|400x400px|Tư cách tham gia Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân ]] **Danh sách các bên tham gia Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân** bao gồm các quốc gia đã
nhỏ|Tàu ngầm HMS Astute, loại tàu ngầm hạt nhân tấn công tiên tiến. **Tàu ngầm hạt nhân** (tiếng Anh: Nuclear submarine) là một loại tàu ngầm vận hành nhờ năng lượng sinh ra từ phản
**Vụ thử hạt nhân năm 2009 của Triều Tiên** là một vụ cho nổ dưới lòng đất một thiết bị hạt nhân vào ngày 25 tháng 5 năm 2009 của Cộng hòa Dân chủ Nhân
nhỏ|Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt **Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt** là một cơ quan nghiên cứu thuộc Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nằm tại số 1 đường Nguyên Tử
thumb|Vị trí Chernobyl trong Ukraina **Nhà máy điện hạt nhân Chernobyl** (, ), hay còn được biết với cái tên Xô Viết V. I. Lenin (Чернобыльская АЭС им. В.И.Ленина; Chernobyl'skaya AES im. V.I.Lenina) là một
Ngày 6 tháng 1 năm 2016, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên đã tiến hành một vụ thử hạt nhân dưới lòng đất tại địa điểm thử hạt nhân Punggye-ri, khoảng 50 km về
**Hiệp ước Cấm thử vũ khí hạt nhân trong khí quyển, ngoài vũ trụ và dưới nước**, đã cấm tất cả vật nổ vũ khí hạt nhân ngoại trừ những thứ được tiến hành ngầm.
**Hiệp ước Khu vực phi vũ khí hạt nhân Đông Nam Á** (**SEANWFZ**), cũng được gọi là **Hiệp ước Băng Cốc**, là một hiệp ước thiết lập khu vực phi vũ khí hạt nhân tại
**Tổng hợp hạt nhân sao** là quá trình qua đó nguồn nguyên tố hóa học dồi dào tự nhiên trong các ngôi sao biến đổi do phản ứng tổng hợp hạt nhân trong các lõi
**Hiệp ước về loại bỏ tên lửa tầm trung** và tầm ngắn ( viết tắt là _DRSMD_), (, viết tắt là _INF_) là một thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và Liên Xô, được ký bởi
Chính phủ Bắc Triều Tiên đã tiến hành một vụ nổ hạt nhân vào ngày 3 tháng 9 năm 2017 tại Bãi thử hạt nhân Punggye-ri, khoảng về phía tây bắc của thành phố Kilju
thumb|Trụ sở [[Ủy ban trù bị Tổ chức Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện |Ủy ban trù bị CTBTO tại khu Trung tâm Quốc tế Viên, Áo]] **Tổ chức Hiệp ước Cấm thử
là một cơ sở điện hạt nhân lớn, hiện đại (nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới sử dụng công nghệ ABWR) nằm trên một địa điểm có diện tích 4,2 km2
**Viện Liên hợp Nghiên cứu Hạt nhân Dubna (tên viết tăt bằng tiếng Anh là JINR)** là một cơ quan nghiên cứu trong lĩnh vực hạt nhân, hạt cơ bản được thành lập năm 1956
phải|nhỏ|Một hình ảnh mô tả phản ứng tổng hợp hạt nhân giữa hai hạt nhân Hydro thành Heli. **Phản ứng tổng hợp hạt nhân** hay **phản ứng nhiệt hạch**, **phản ứng hợp hạch**, trong vật
[[Tập tin:Nuclear power station.svg|thumb|Nhà máy điện hạt nhân trên thế giới. .]] thumb|[[Nhà máy điện hạt nhân Grafenrheinfeld, Đức.]] thumb|[[Nhà máy điện hạt nhân Obninsk, nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới
**Hiệp ước Cấm thử nghiệm Hạt nhân Toàn diện**, viết tắt tiếng Anh: CTBT (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty) là một hiệp ước đa phương ngăn cấm tất cả các vụ nổ hạt nhân cho cả mục
**_Tính hợp pháp của việc đe dọa hoặc sử dụng vũ khí hạt nhân_** [http://www.worldlii.org/int/cases/ICJ/1996/3.html [1996] ICJ 3] là một vấn đề pháp luật quốc tế bước ngoặc. Tòa án Quốc tế có kết luận
**Nhà máy điện hạt nhân Obninsk** hay **Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên** — là nhà máy điện nguyên tử được xây dựng tại thành phố Obninsk thuộc tỉnh Kaluga, Nga. Đây là nhà
thumb|right|169.000 người đã tham dự cuộc biểu tình chống hạt nhân ở [[Bonn, Tây Đức, ngày 14 tháng 10 năm 1979, sau Sự cố Three Mile Island.]] thumb|Biểu tình chống hạt nhân ở [[Colmar, đông
[[Nhà máy điện hạt nhân Đảo Ba Dặm (_Three Mile Island Nuclear Generating Station_, TMI) bao gồm hai lò phản ứng nước áp lực do Babcock & Wilcox sản xuất, mỗi cái nằm trong cấu
**Thử nghiệm vũ khí hạt nhân** là các thí nghiệm được thực hiện để xác định tính hiệu quả, năng suất và khả năng nổ của vũ khí hạt nhân. Thử nghiệm vũ khí hạt
**Trinity** là mật danh của vụ thử vũ khí hạt nhân đầu tiên do Lục quân Hoa Kỳ tiến hành vào ngày 15 tháng 7 năm 1945, một phần của dự án Manhattan. Địa điểm
thumb|Tình trạng địa chất ở [[Haut-Ogooue|Oklo, Gabon dẫn đến phản ứng phân hạch hạt nhân
1. Đới phản ứng phân hạch dây chuyền
2. Đá sa thạch
3. Lớp quặng urani
4. Granit]] **Lò phản ứng phân hạch hạt
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:Ceiling-smoke-alarm.JPG|phải|nhỏ|200x200px|[[Máy dò khói dân dụng là công nghệ hạt nhân quen thuộc nhất đối với một số người]] **Công nghệ hạt nhân** là công nghệ liên quan đến các phản ứng hạt nhân của
**Tổng hợp hạt nhân siêu tân tinh** là sự tổng hợp hạt nhân của các nguyên tố hóa học trong vụ nổ siêu tân tinh. Trong các ngôi sao đủ lớn, quá trình tổng hợp
Chính phủ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên đã tiến hành một vụ nổ hạt nhân vào ngày 9 tháng 9 năm 2016 tại Bãi thử hạt nhân Punggye-ri, khoảng về phía tây
**Khủng bố hạt nhân** đề cập đến bất kỳ cá nhân hoặc nhóm người kích nổ vũ khí hạt nhân như một hành động khủng bố (có nghĩa là sử dụng bạo lực bất hợp
là một loạt các sự kiện tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima I sau trận động đất và sóng thần Sendai 2011. Đến ngày 12 tháng 3 năm 2011, các sự kiện khác đã
**Lò phản ứng hạt nhân nước nặng áp lực** (**PHWR**) là một kiểu lò phản ứng hạt nhân, thường sử dụng nguyên liệu là urani tự nhiên chưa làm giàu, lò này sử dụng nước