✨Lapin Agile
Quán Lapin Agile, 2010 Quán Lapin Agile, 2006
Lapin Agile là một quán cabaret nằm trên đồi Montmartre, thuộc Quận 18, thành phố Paris. Tòa nhà của Lapin Agile được xây dựng lần đầu vào năm 1795. Đến khoảng năm 1860, nơi đây trở thành một quán trọ với cái tên Au Rendez-vous des voleurs, không lâu sau đó đổi thành Lapin Agile. Cuối thế kỷ 19, Adèle Decerf, một cựu vũ công cancan, mua lại quán trọ và đổi thành nhà hàng mang tên À ma campagne, từ đó bắt đầu thu hút giới nghệ sĩ.
Năm 1913, Lapin Agile được nhạc sĩ ứng tác Aristide Bruant mua lại và tiếp tục là nơi tụ họp, thu hút những tên tuổi lớn của nghệ thuật đầu thế kỷ 20, như Max Jacob, Pablo Picasso, Apollinaire... Picasso đã từng vẽ một bức họa nổi tiếng mang tên Au Lapin Agile, nằm trong danh sách những họa phẩm đắt nhất thế giới. Trong vở kịch Picasso at the Lapin Agile (Picasso tại Lapin Agile) năm 1993, nhà viết kịch người Mỹ Steve Martin còn tưởng tượng một cuộc gặp gỡ giữa Picasso và Albert Einstein. Một số ngôi sao điện ảnh như Vivien Leigh hay Charlie Chaplin cũng tới Lapin Agile khi họ đến Paris.
Quán Lapin Agile ngày nay vẫn còn hoạt động, nằm ở số 22 phố Saules.
Thời kỳ ban đầu
Đồi Montmartre
Lapin Agile cuối thế kỷ 19 Cuối thế kỷ 18, bức tường Thuế quan được xây dựng dưới khu vực chân đồi Montmartre để kiểm soát hàng hóa vào thành phố, chủ yếu là rượu. Đến khoảng thập niên 1880, với những quán cabaret như Le Chat noir, Moulin Rouge, đây trở thành nơi trú ngụ của một nhóm dân cư đa dạng và khá lộn xộn, bao gồm cả gái điếm, ma cô
Từ Cabaret des Assassins tới Lapin Agile
nhỏ|Bức họa con thỏ của [[André Gill]] nhỏ|Frédéric Gérard và con lừa Lolo trước quán Tòa nhà của Lapin Agile được xây dựng vào năm 1795 phía trên đồi Montmartre. Tới khoảng 1860, nơi đây trở thành một quán trọ mang tên Au Rendez-vous des voleurs, tức Nơi gặp gỡ của những tên trộm. Từ 1869, do những bức tranh miêu tả các cảnh ám sát nổi tiếng treo trên tường, Nơi gặp gỡ của những tên trộm được đổi thành Cabaret của những kẻ sát nhân (Cabaret des Assassins).
Năm 1886, Adèle Decerf, một cựu vũ công cancan, mua lại Lapin Agile, đổi thành một nhà hàng, quán cà phê âm nhạc mang tên À ma campagne, tức Nơi đồng quê của tôi. À ma campagne bắt đầu lôi kéo các khánh hàng nổi tiếng như Charles Cros, Alphonse Allais, Jehan Rictus. Nhạc sĩ ứng tác Aristide Bruant cũng đến cùng những nghệ sĩ khác như Toulouse-Lautrec và Courteline. Đầu thế kỷ 20, Adèle Decerf bán lại À ma campagne cho Berthe Sébource, người tới đây cùng con gái là Marguerite Luc, vợ tương lai của Pierre Mac Orlan. Nhờ Frédéric Gérard, người thường lui tới quán từ năm 1903, nơi đây trở thành địa điểm của những nghệ sĩ Montmartre.. Khi tới Lapin Agile, Gérard mang theo một con khỉ, một con chó, một con quạ, vài con chuột bạch và con lừa Lolo, bán cá trên các con phố của Montmartre để kiếm sống., Frédéric Gérard chơi violoncelle hoặc ghi-ta, hát những bài ca lãng mạn hay hiện thực. Nhưng trên hết, "Lão Frédé" không bao giờ do dự khi đem những bữa ăn và cá cho những nghệ sĩ đang cháy túi để đổi lại một bài hát, một bức tranh hay một bài thơ. Khi tòa nhà Lapin Agile đứng trước nguy cơ phải phá bỏ vào năm 1913, Aristide Bruant, một khách quen của quán, đã mua lại và dành cho Frédéric Gérard quyền quản lý.
Trung tâm của giới nghệ sĩ và du đãng
Nhờ "lão Frédé", Lapin Agile nhanh chóng trở thành điểm gặp gỡ yêu thích của giới nghệ sĩ. Các khách hàng Pierre Mac Orlan, Roland Dorgelès cũng đôi khi hát ở quán. Max Jacob, André Salmon, Paul Fort, Gaston Couté... ngủ ngay dưới bàn khi say rượu. Apollinaire đọc những bài thơ Alcools. Picasso vẽ một bức chân dung cho Marguerite Luc, Femme à la corneille vào năm 1904, và trên hết là những kẻ tội phạm đến từ khu vực chân đồi Montmartre và khu phố Goutte d'Or. Francis Carco, tới Lapin Agile vào khoảng mùa đông 1910–1911, nhớ lại: "Những cô gái nhỏ và những kẻ lang thang yêu thích thơ ca kết thân với những khách hàng bình thường và mời họ uống..." Các cuộc ẩu đả đã đôi khi xảy ra ở Lapin Agile và đỉnh điểm vào năm 1910, Victor, con trai của Frédéric Gérard, đã nhận một phát đạn vào đầu khi đang đứng sau quầy bar.
Bức tranh Et le soleil s'endormit sur l'Adriatique
Bức tranh Et le soleil s'endormit sur l'Adriatique Vào khoảng thời gian này, trong những khách hàng của Lapin Agile xuất hiện sự đối đầu giữa hai nhóm nghệ sĩ: các họa sĩ tiên phong bị gọi bằng cái tên mỉa mai "bọn Picasso" và nhóm truyền thống vây quanh Dorgelès. Vào năm 1910, nhóm các nghệ sĩ truyền thống thực hiện một trò đùa diễu cợt: mang họa phẩm Et le soleil s'endormit sur l'Adriatique của Joachim-Raphaël Boronali, một họa sĩ người Ý vô danh, tới Triển lãm Độc lập (Salon des Indépendants) cùng với lý thuyết về một trào lưu nghệ thuật mới: Excessivisme (tạm dịch: Chủ nghĩa cực đoan).
Thực tế, tác giả Et le soleil s'endormit sur l'Adriatique là Lolo, con lừa của Frédéric Gérard. Dorgelès, với sự giúp đỡ của André Warnod và Jules Depaquit, đã buộc vào đuôi con lừa một cây cọ vẽ. Roland Dorgelès có tiết lộ với tờ Fantasio: "Để cho bọn ngốc, bọn bất tài, bọn kiêu căng chiếm đầy triển lãm này thấy tác phẩm của một con lừa, những nét vẽ của cái đuôi, không phải không có chỗ đứng giữa những tác phẩm của họ".
Trò đùa đã thành công. Bức tranh trở thành đề tài của những bình luận hơi trái ngược và bán được giá cao. Nhưng André Salmon, người đồng thời là bạn của cả Dorgelès và Picasso, đã chỉ ra trong Souvenirs sans fin (1955) rằng ý định của Dorgelès không thực sự thành công. Tuy bức tranh được chấp nhận ở Salon des Indépendants, nhưng điều này không có ý nghĩa. Không có một hội đồng nào đứng ra lựa chọn và tất cả các họa phẩm gửi đến đều được đồng ý.
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất
Khi Chiến tranh thế giới thứ nhất nổ ra, Lapin Agile bắt đầu vắng vẻ. Phần lớn khách hàng quen thuộc tham gia chiến tranh và nhiều người không còn quay trở lại. Sau cuộc chiến, Lapin Agile không còn giữ được vai trò điểm gặp gỡ của giới nghệ sĩ. Mặc dù vậy, hàng năm, vào ngày mở cửa Triển lãm Mùa thu (Salon d'Automne), các họa sĩ vẫn kết thúc buổi tối ở Lapin Agile.
Năm 1922, Aristide Bruant bán lại quán cho "Paulo", con trai Frédéric Gérard. Những đêm nhạc ở Lapin Agile được tổ chức, không còn mang tính ứng tác, ngẫu hứng như trước. Các ca sĩ do chủ quán chọn lựa và được trả thù lao. Tuy vậy trong số những nghệ sĩ biểu diễn và khách hàng của Lapin Agile vẫn có những người nổi tiếng, như Georges Simenon, Pierre Brasseur, Rina Ketty. Một số ngôi sao người Mỹ, như Rudolph Valentino, Vivien Leigh, hay Charlie Chaplin, cũng lui tới Lapin Agile khi họ ở Paris. Năm 1955, cũng ở đây, Claude Nougaro bắt đầu tìm được những thành công đầu tiên, ban đầu như một nhà thơ rồi sau đó với vai trò ca sĩ. Vào năm 1972, Paulo Gérard nhường quyền quản lý Lapin Agile cho người con rể là Yves Mathieu.
Ngày nay, Yves Mathieu vẫn là chủ sở hữu của quán và tiếp tục tổ chức các buổi trình diễn vào mỗi buổi tối. Lapin Agile được công nhận di tích lịch sử và trở thành một điểm thu hút du khách của đồi Montmatre.