Lâm Quang Ky (1839 - 1868), tên cũ là Lâm Văn Ky, tự Hưng Thái; là Phó tướng của Nguyễn Trung Trực trong phong trào kháng Pháp vào nửa cuối thế kỷ 19 ở Nam Bộ, Việt Nam. Năm 1868, sau khi bị quân Pháp phản công trong trận đồn Kiên Giang, ông hy sinh mình để cứu chủ tướng nên bị bắt và bị chém chết.
Tiểu sử
Ông sinh tại rạch Kim Qui, xã Vân Khánh Đông, huyện An Biên, tỉnh Rạch Giá (nay là tỉnh Kiên Giang). Thân sinh là ông Lâm Kim Diệu (gốc người Hoa) và bà Nguyễn Thị Của.
Khu mộ dòng họ Lâm, tại xã Vĩnh Hòa Hiệp.
Theo sách Hỏi đáp về cuộc khởi nghĩa Nguyễn Trung Trực thì sau khi thành Hà Tiên thất thủ ngày 23 tháng 6 năm 1867, ông Nguyễn Trung Trực không theo lệnh triều đình rút quân ra Bình Thuận mà đưa quân đến lập căn cứ ở Hòn Chông (nay thuộc Bình An, Kiên Lương, Kiên Giang). Rồi có lần, nhờ người giới thiệu, ông Trực đến Tà Niên tìm gặp Lâm Quang Ky. Do tương đồng chí hướng, Nguyễn Trung Trực nhận ông Ky cùng 4 người bạn của ông, đó là: Trịnh Văn Tư, Hồng Văn Ngàn, Ngô Văn Búp và Nguyễn Văn Niên; vào đội ngũ kháng Pháp.
Ngoài tinh thần chống ngoại xâm cao, Lâm Quang Ky còn khá tinh thông võ nghệ, có uy tín nên ông chiêu mộ được nhiều người nữa cùng tham gia vào đội nghĩa quân, suốt từ vùng An Biên đến Rạch Giá. Do vậy, Lâm Quang Ky được Nguyễn Trung Trực phong làm Phó tướng.
Tờ mờ sáng ngày 16 tháng 6 năm 1868, nghĩa quân Nguyễn Trung Trực, trong đó có Lâm Quang Ky, đã tổ chức tấn công chiếm lấy đồn Kiên Giang, và làm chủ nơi đó được 5 ngày. Hai ngày sau, ngày 18 tháng 6, Trung tá hải quân A. Léonard Ansart, Trần Bá Lộc, Tổng Đốc Phương mang binh từ Vĩnh Long sang tiếp cứu. Ngày 21 tháng 6 năm 1868, quân Pháp phản công dữ dội khiến Nguyễn Trung Trực phải cho lui quân về lại Hòn Chông. Trong cuộc rút chạy này, Lâm Quang Ky, Trịnh Văn Tư, Ngô Văn Búp... đều bị bắt.
Sự tích về cái chết của Lâm Quang Ky
Có hai câu chuyện kể về hành động cảm tử của Lâm Quang Ky để cứu chủ tướng Nguyễn Trung Trực.
- Theo câu chuyện truyền miệng của người dân tại vùng Tà Niên, Rạch Giá:
Bởi cảm thương cho tình cảnh quân Pháp đã bắt mẹ của Nguyễn Trung Trực để uy hiếp ông phải ra hàng; và vì muốn vị chủ tướng phải sống để tiếp tục công cuộc kháng Pháp, nên Lâm Quang Ky đã quyết định hy sinh tấm thân mình.
Trước khi ra hàng quân Pháp, Lâm Quang Ky đã làm lễ xin chịu tang trước cho ông bà, cha mẹ và quỳ trước mặt cha là Lâm Kim Diệu, dâng khay trầu rượu bày tỏ với cha ý nguyện đóng giả chủ tướng, để nạp mình cho Pháp và cũng xin cha bỏ qua tội không thể làm tròn chữ hiếu...Khi tới đầu thú, ông tự xưng là Nguyễn Trung Trực. Quân Pháp cả tin, không một chút nghi ngờ. Nhưng hôm đó có Lượm, một người lính nghĩa quân đào ngũ đã chuyển sang làm việc cho Pháp và cung cấp thông tin để Pháp bắt được nhiều nghĩa quân, nên được thăng tới chức "đội". Lượm mách nhỏ cho Pháp biết người đầu thú là Lâm Quang Ky, rằng viên thuộc tướng giả danh này cũng cực kỳ nguy hiểm.
Biết rõ chuyện, Pháp rất tức giận, liền ra lệnh đóng gông vào cổ ông cùng 2 cận vệ là Ngô Văn Búp và Trịnh Văn Tư, rồi sai người dẫn tất cả ra chợ Rạch Giá chém chết ngay. Hôm ấy nhằm ngày 12 tháng 5 năm Mậu Thìn (tức 1 tháng 7 năm 1868).
- Theo bài viết Làng Vĩnh Hòa Đông của Nguyễn Thị Diệp Mai:
Lâm Quang Ky không ra đầu thú mà bị quân Pháp bắt được khi đang cầm chân đối phương để chủ tướng chạy thoát. Chuyện kể rằng, sau khi quân Nguyễn Trung Trực hạ thành Rạch Giá, Pháp điều quân từ Vĩnh Long đến giải nguy và để chiếm lại thành. Do nghĩa quân thế cô, vũ khí kém, nên thành không giữ được.
Trong tình thế hiểm nghèo, Lâm Quang Ky cùng một số nghĩa quân cảm tử tự nguyện ở lại cầm chân quân Pháp, để Nguyễn Trung Trực rút lực lượng chính về Hòn Chông. Lâm Quang Ky mặc chiến bào của Nguyễn Trung Trực, cầm cờ lệnh, cố tình chiến đấu kéo dài thời gian. Cuối cùng, quân Pháp bắt được ông cùng với sáu nghĩa binh khác. Khi ấy, chỉ huy quân Pháp đinh ninh ông là Nguyễn Trung Trực nên không cho quân truy đuổi nữa. Qua ngày hôm sau, cai đội Lượm vì biết rõ mặt Lâm Quang Ky nên việc bị bại lộ. Rất tức giận, Pháp sai người đem tất cả ra chém chết tại chợ Rạch Giá mà không cần xét xử.
Tuy màu sắc của những câu chuyện có khác nhau, nhưng tựu trung, tất cả đều có điểm chung là ca ngợi, tán tụng tinh thần xả thân cứu chủ tướng của Lâm Quang Ky.
Tưởng nhớ
Mộ Lâm Quang Ky và vợ
Sau này, khi Nguyễn Trung Trực bị bắt và cũng bị xử chém tại Rạch Giá, người dân làng Vĩnh Thanh Vân đã bí mật thờ hai ông ở đình thờ Cá Ông (Nam Hải đại vương), nay là ngôi Đình thần Nguyễn Trung Trực (Rạch Giá), tỉnh Kiên Giang. Nơi Đình thần xã Vĩnh Hòa Hiệp, tức làng Tà Niên xưa cũng có bài vị thờ ông. Và tên ông cũng như tên của Nguyễn Trung Trực đều được đặt cho hai đường phố lớn, hai ngôi trường học khang trang và danh tiếng của tỉnh này.
Tại làng Vĩnh Hòa Đông thuộc tổng Kiên Định, huyện Kiên Giang, vốn là làng Vĩnh Hòa Đông xưa, hiện còn mộ phần vợ chồng ông. Dòng họ Lâm ở đấy vẫn còn tôn thờ một mảnh vải, mà theo lời kể của người giữ di vật thì đó là vạt áo của Lâm Quang Ky do chính tay ông cắt đứt khi người vợ trẻ níu áo van xin ông đừng đi nhận cái chết thay.
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Lâm Quang Ky** (1839 - 1868), tên cũ là **Lâm Văn Ky**, tự **Hưng Thái**; là Phó tướng của Nguyễn Trung Trực trong phong trào kháng Pháp vào nửa cuối thế kỷ 19 ở Nam
**Lâm Quang Thi** (1932 - 19 tháng 01 năm 2021) nguyên là một tướng lĩnh gốc Pháo binh của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Trung tướng. Ông xuất thân từ trường Võ
**Quế Lâm** (tiếng Tráng: Gveihlaem, ; Wade-Giles: Kuei-lin, bính âm bưu chính: Kweilin; tiếng Tráng: Gveilinz) là một địa cấp thị ở phía đông bắc Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc.
**Lâm Quang Thơ** (1931-1985), nguyên là một tướng lĩnh gốc Kỵ binh của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Thiếu tướng. Ông xuất thân từ những khóa đầu tiên ở trường Võ bị
**Vi khuẩn lam** (danh pháp khoa học: **_Cyanobacteria_**), thường được gọi là **tảo lam** hay **tảo lục lam** , là một ngành vi khuẩn có khả năng quang hợp. Tên gọi "cyanobacteria" có nguồn gốc
**Lâm Quang Nhật** (sinh ngày 29 tháng 8 năm 1997 tại Thành phố Hồ Chí Minh) là vận động viên Ba môn phối hợp (Triathlon) chuyên nghiệp. Hiện tại, Lâm Quang Nhật là đương kim
**Lâm** là một họ của người ở vùng Văn hóa Đông Á. Họ này có mặt ở Việt Nam (chữ hán: 林), Triều Tiên (Hangul: 임, Romaja quốc ngữ: Im), Trung Quốc (chữ Hán: 林,
**Lâm Quang Thự** (sinh năm 1905, mất 1990) là một nhà Quảng Nam học, nhân sĩ trí thức, đại biểu quốc hội quê ở huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng. Thân phụ ông là
Thành phần của Towders SprayDược chất chính:Permethrin 5%Công dụng của Towders SprayLàm sạch các loại ký sinh trùng khỏi da. Đặc biệt sản phẩm có thể loại bỏ hoàn toàn, tận gốc các loại ghẻ
**Lâm Quang Đại** (sinh 17 tháng 4 năm 1962) là một chính trị gia, sĩ quan cao cấp của Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Trung tướng, là đại biểu quốc hội Việt Nam
**Lâm Quang Mỹ** (1944 – 26 tháng 7 năm 2023), là một nhà thơ người Ba Lan gốc Việt. Anh học ngành điện tử tại Đại học Công nghệ Gdańsk. trước khi về làm việc
Mắt kính VietStar được thành lập từ năm 2022, cửa hàng đặt tại địa chỉ 57 Lâm Quang Ky, p. Vĩnh Bảo, TP. Rạch Giá - Kiên Giang. Với cơ sở vật chất hiện đại,
Mắt kính VietStar được thành lập từ năm 2022, cửa hàng đặt tại địa chỉ 57 Lâm Quang Ky, p. Vĩnh Bảo, TP. Rạch Giá - Kiên Giang. Với cơ sở vật chất hiện đại,
Mắt kính VietStar được thành lập từ năm 2022, cửa hàng đặt tại địa chỉ 57 Lâm Quang Ky, p. Vĩnh Bảo, TP. Rạch Giá - Kiên Giang. Với cơ sở vật chất hiện đại,
**Lãnh thổ Việt Nam qua từng thời kỳ** là sự biến đổi không gian sinh tồn của người Việt. Sự biến đổi này mang tính chất phức tạp, lúc bị mất lãnh thổ về các
liên_kết=https://zh.wikipedia.org/wiki/File:Great_Wall_of_China_may_2007.JPG|nhỏ|250x250px|Quốc kỳ Trung Quốc treo trên [[Vạn Lý Trường Thành]] **Quốc kỳ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa** (), tức là **cờ đỏ năm sao** () là một trong những biểu tượng quốc gia
Trong Chiến tranh Việt Nam, quân đội Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh đã gây ra hàng loạt tội ác như giết người, hãm hiếp, đánh đập tù nhân, ném bom vào thường
nhỏ|**Quốc kỳ** Ngũ tinh theo cuốn _Tự phán_ của [[Phan Bội Châu]] nhỏ|**Quân kỳ** Ngũ tinh _Quang Phục quân_ theo mô tả trong cuốn _Tự phán_ của [[Phan Bội Châu]] **Việt Nam Quang phục Hội**
**Quảng cáo nhắm đối tượng** (Tiếng Anh: _Targeted Advertising_) là một hình thức quảng cáo trực tuyến (online marketing), hướng đến một đối tượng khán giả có các đặc điểm cụ thể. Các đặc điểm
**Bắc thuộc lần thứ nhất** (chữ Nôm: 北屬吝次一, ngắn gọn: **Bắc thuộc lần 1**) trong lịch sử Việt Nam là thời kỳ đầu tiên Việt Nam nằm dưới sự cai trị của của nền phong
**Trương Trí Lâm** có tên tiếng Anh là Julian Cheung (sinh ngày 27 tháng 8 năm 1971 tại North Point, Hồng Kông thuộc Anh) là một nam diễn viên truyền hình, diễn viên điện ảnh,
right|thumb|Ultrasound representation of [[Urinary bladder (black butterfly-like shape) a hyperplastic prostate. An example of engineering science và medical science working together.]] thumb|Example of an approximately 40,000 probe spotted oligo [[microarray with enlarged inset to show
**Tô Lâm** (sinh ngày 10 tháng 7 năm 1957) là một chính trị gia người Việt Nam. Ông hiện đang giữ chức vụ Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt
**Trương Đình Quang** (2 tháng 8 năm 1930 – 22 tháng 12 năm 2021) là một nhạc sĩ người Việt Nam, được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2012. ##
**_Thanh mộng truyền kỳ 2_** (, ) là chương trình thực tế tìm kiếm tài năng ca hát được sản xuất năm 2022 bởi TVB, là mùa 2 của series "Thanh mộng truyền kỳ" ,
thumb|right|Smokey Bear là biểu tượng của chiến dịch phòng chống cháy rừng lâu dài của [[Cục Kiểm lâm Hoa Kỳ|Cơ quan Lâm nghiệp Hoa Kỳ.]] **Chiến dịch quảng cáo** là một loạt các thông điệp
**Trần Thị Quang Mẫn** (1926-2021), hay **Trần Quang Mẫn**, là một Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam. Bà nổi tiếng với nhiều giai thoại trong
**Trương Quang Tuân** (1923-1959) là một nhà cách mạng Việt Nam. ## Tiểu sử Trương Quang Tuân quê ở thôn Trà Bình, xã Tịnh Trà, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi.. Cha ông là cụ
**Bát kỳ** hay **Bát kỳ Mãn Châu** (, ) là một chế độ tổ chức quân sự đặc trưng của người Mãn Châu và nhà Thanh (sau này), đặc trưng của Bát kỳ là mỗi
**_Thế giới kỳ diệu của Gumball_** (tiếng Anh: **_The Amazing World of Gumball_**, hay còn được viết tắt là **_TAWOG_**) - là loạt phim truyền hình hoạt hình dành cho trẻ em của Anh -
Đông y tiết lộ,kỳ tử có 16 tác dụng đuổi trừ bệnh tật, giúp cơ thể mạnh khỏe tráng dương. Phanước kỳ tửuống không những giúp làm đẹp dưỡng dung nhan mà còn bổ thận
**Lâm Bưu** (chữ Hán: 林彪, bính âm: Lín Biāo), tự Lễ Nguyên (禮源), sinh năm 1889, là một chính trị gia, thẩm phán và luật sư thời Trung Hoa Dân Quốc. Ông là một nhân
**Cục Công viên Quốc gia**, cũng gọi là **Sở Công viên** hay **Sở Lâm viên** (tiếng Anh: _National Park Service_ hay viết tắt là **NPS**) là một cơ quan liên bang Hoa Kỳ đặc trách
**Quốc kỳ Singapore** (; ; ) được thông qua lần đầu vào năm 1959, đương thời Singapore được tự quản trong Đế quốc Anh. Nó được tái xác nhận là quốc kỳ khi nước cộng
**Andrew Lâm Quang Dũng** (sinh năm 1964) là một nhà văn và ký giả người Mỹ gốc Việt. ## Tiểu sử Ông sinh ra ở Miền Nam Việt Nam, là con của trung tướng Quân
**Kỷ niệm chương Viễn chinh Bắc Kỳ** () được trao cho tất cả binh lính và thủy thủ Pháp đã tham gia các trận đánh trong chiến dịch Bắc Kỳ và chiến tranh Pháp–Thanh từ
Quốc kỳ ca được phát trong lúc thượng và hạ quốc kỳ Trung Hoa Dân Quốc, như tại lễ chào cờ hằng ngày vào lúc 6h và lúc 18h tại [[Đài Tưởng niệm Tưởng Giới
**Kinh tế Hoa Kỳ** (Mỹ) là một nền kinh tế tư bản chủ nghĩa hỗn hợp với kỹ nghệ, mức độ công nghiệp hóa và trình độ phát triển rất cao. Đây không chỉ là
**Quốc kỳ Úc** () có một nền màu lam với Quốc kỳ Anh Quốc tại góc kéo cờ trên, và một sao bảy cánh lớn được gọi là sao Thịnh vượng chung tại góc kéo
**Quốc kỳ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam** (còn gọi là _"Cờ đỏ sao vàng"_ hay _"Cờ Tổ quốc"_), nguyên gốc là quốc kỳ của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, được
**Quốc kỳ Phần Lan** (, ), còn được gọi là _Siniristilippu_ ("cờ chữ thập xanh"), có từ đầu thế kỷ XX. Lá cờ này có nền màu trắng và có một cây thánh giá Bắc
**Lá cờ của Việt Nam cộng hòa** được giới thiệu lần đầu tiên vào ngày 2 tháng 6 năm 1948, sau đó được sử dụng làm quốc kỳ của Quốc gia Việt Nam và Việt
**Giáo hội Cơ Đốc Phục Lâm** là một giáo phái Cơ Đốc giáo, được xếp vào nhánh Cải Chánh Giáo. Tuy nhận mình là thuộc Cơ Đốc giáo nhưng giáo hội này được phân biệt
**_Cổ kính ký_** (chữ Hán: 古鏡記) là tiểu thuyết truyền kỳ thời Đường, có thuyết nói tác giả là Vương Độ. ## Tổng quan ### Cốt truyện _Cổ kính ký_ kể lại vào năm Đại
**Đại học Công nghiệp Điện tử Quế Lâm** (viết tắt: ** GUET**; tiếng Hoa: 桂林电子科技大学; Pinyin: Guilin Dianzi Keji Daxue) là một trường đại học công lập tại thành phố Quế Lâm, Quảng Tây, Trung
phải|Đoàn làm phim và thiết bị làm phim trong một cảnh quay. Một **đoàn làm phim** hay **đội ngũ làm phim** là một nhóm người được thuê bởi một công ty sản xuất cho mục
**Lê Hồng Lâm** (sinh năm 1977) là nhà phê bình điện ảnh Việt Nam. ## Tiểu sử Lê Hồng Lâm sinh năm 1977 tại Quảng Trị. Tốt nghiệp khoa Báo chí, Đại học Quốc gia
Đạo luật Hoang dã bảo vệ những khu vực và cảnh quang thiên nhiên chưa bị xâm hại nhiều, thí dụ như [[Khu hoang dã Ansel Adams.]] [[Khu hoang dã High Schells vừa được thành
nhỏ|[[Tập tin:FIAV 000001.svg Cờ hiệu hải quân, treo trên các tàu của Hải quân Đế quốc Nhật Bản (1889–1945) Tỉ lệ cờ: 2:3]] nhỏ|[[Tập tin:FIAV 000001.svg Cờ hiệu hải quân, treo trên các tàu của
thumb|right|Quang học nghiên cứu hiện tượng [[tán sắc của ánh sáng.]] **Quang học** là một ngành của vật lý học nghiên cứu các tính chất và hoạt động của ánh sáng, bao gồm tương tác