✨Koshikibu no Naishi

 là nhà thơ waka Nhật Bản sống vào thời đầu thế kỉ thứ 11 Một trong những bài thơ của bà nằm trong tập thơ nổi tiếng Ogura Hyakunin Isshu.

Tiểu sử

Bà là con gái của nữ sĩ tài danh Izumi Shikibu (tác giả bài 56 trong tập Ogura Hyakunin Isshu) và , quan trấn thủ tỉnh Mutsu.

Vào khoảng năm 1009, bà cùng với mẹ mình phục vụ cho Hoàng hậu Shōshi và Thiên Hoàng Ichijō. Người ta kể là bà thừa hưởng vẻ đẹp và tài thơ của mẹ. Nghe con chết, mẹ bà có viết bài cực kỳ thống thiết.

Thơ bà Koshibu no Naishi

Bốn bài thơ của bà nằm trong tập thơ như trong tập  và tập .

Bài thơ sau đây được đánh số 60 trong tập thơ Ogura Hyakunin Isshu do Fujiwara no Teika biên tập:

Xuất xứ

, Tạp thi, phần thượng, bài 550.

Hoàn cảnh ra đời

Lời giải thích trong Kin'yō Wakashū cho biết khi Izumi Shikibu, mẹ bà, theo người chồng sau là Fujiwara no Yasumasa (Đằng Nguyên, Bảo Xương) đi phó nhậm ở vùng Tango, bà Koshikibu được mời dự một hội bình thơ và đã sáng tác bài này. Lúc ấy, người trong triều là quan Trung Nạp Ngôn Fujiwara no Sadayori (sau thành tình nhân của Koshikibu, ông là tác giả bài 64 trong tập Ogura Hyakunin Isshu) đùa rằng sở dĩ bà làm thơ hay là được người mẹ ở Tango gợi ý cho. Bà lúc đó mới 15 tuổi, đã ứng khẩu trả đũa: "Cầu Trời chưa đến, thư về cũng không!", để khéo léo phủ nhận lời buộc tội ỡm ờ đó, nhân dịp chứng tỏ tài thơ hơn người của mình. Tuy nhiên, chuyện này chỉ có giá trị thi thoại.

Đề tài

Nỗi lòng nhớ mẹ được trình bày hoa mỹ bằng cách sử dụng tu từ pháp một cách sắc sảo, tài tình.

Núi Ōe (Đại Giang) và cánh đồng Ikuno (Sinh Dã) cũng như giải đất bắc qua vịnh biển Ama-no-hashidate (Thiên Kiều Lập) đều là những phong cảnh đẹp và dược nhắc đến như những gối thơ (uta-makura), Ở đây cả ba lại xuất hiện một lượt. Riêng Ama-no-hashidate ở Miyazu giống như "cây cầu bắc ngang trời" nếu chổng ngược người mà nhìn, cùng với vịnh Matsushima ở Sendai và đảo Miyajima ở Hiroshima được truyền tụng là Nhật Bản Tam Cảnh.

Chữ iku trong không những là tên cánh đồng với cái nghĩa là "nhiều" mà còn có thể hiểu với nghĩa là "đi", còn cụm từ fumi mo mizu có nghĩa kép (kỹ thuật kake-kotoba) là trong "không có thư" và trong "chưa đặt chân lên" vùng Ama no hashidate trong xứ Tango. Nó cũng muốn nhấn mạnh là mình không liên lạc được gì với mẹ cả.

Trong thơ Nhật, là một chữ liên hệ của . Ngoài ra ta còn thấy bài thơ này sử dụng kỹ thuật cắt câu ở cuối câu bốn và dùng phép đảo nghịch.

Nghiệp văn chương về sau

Có vô số giai thoại về bà có liên quan mật thiết với những luận thuyết về tập thơ và tập setsuwa 

Truyện kể otogizōshi, Koshikibu, cũng có đề cập tới.