Ivan Yakovych Franko (tiếng Ukraina: Іван Якович Франко, 27 tháng 8 năm 1856 – 28 tháng 5 năm 1916) – là nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình, nhà hoạt động chính trị, tác giả của tiểu thuyết trinh thám đầu tiên và thơ hiện đại trong ngôn ngữ Ukraina.
Ông còn là một nhà chính trị cấp tiến, một người sáng lập phong trào xã hội chủ nghĩa và chủ nghĩa dân tộc ở miền tây Ukraina. Cùng với Taras Shevchenko, ông đã có sự tác động to lớn về tư tưởng văn học và chính trị hiện đại ở Ukraina.
Năm 1915 tên ông được đưa vào danh sách bình chọn cho giải Nobel Văn học nhưng do ông chết trước khi Viện Hàn lâm Thụy Điển xét trao giải.
Tiểu sử
Ivan Franko sinh tại làng Nahuievychi (tiếng Ukraina: Нагуєвичі), đông Galicia của Đế quốc Áo-Hung (nay là các tỉnh miền tây Ukraina). Bố là một thợ rèn gốc Đức, mẹ là một phụ nữ trẻ hơn bố 33 tuổi. Có tài liệu cho rằng mẹ của Franko có nguồn gốc Ba Lan, trong khi những nguồn khác lại cho rằng bà là người Ukraina. Ivan Franko học tiểu học ở trường làng, sau đó học tiếp ở trường gymnazy. Bố mất sớm, tuy nhiên, Ivan Franko được bố dượng quan tâm, tạo điều kiện cho học hành đến nơi đến chốn. Năm 1875 Ivan Franko vào học tại khoa Triết, Đại học Lviv, nơi ông nghiên cứu triết học cổ điển, ngôn ngữ Ukraina và văn học. Tại đây ông bắt đầu nghiệp văn chương của mình với các tác phẩm thơ và tiểu thuyết, được xuất bản bởi tạp chí Druh, nơi mà sau này ông tham gia ban biên tập.
Mộ Ivan Franko ở Lviv
Do tham gia hoạt động cách mạng, Ivan Franko nhiều lần bị bắt giam. Ông bị cáo buộc đã tham gia một tổ chức xã hội chủ nghĩa bí mật. Tuy nhiên, thời gian trong nhà tù đã không ngăn cản các hoạt động chính trị của ông. Trong tù Franko tiếp tục viết nhiều tác phẩm. Sau khi được thả, ông nghiên cứu các tác phẩm của Karl Marx và Friedrich Engels, đóng góp bài viết cho các tờ báo Ba Lan và giúp tổ chức các nhóm công nhân ở Lviv. Năm 1878 Franko và Pavlyk thành lập tạp chí Hromads'kyi Druh (Người bạn của xã hội). Hai lần bị đóng cửa, tuy nhiên, tạp chí được tái sinh dưới tên gọi Dzvin (Chuông) và Molot (Búa).
Năm 1890, sau khi ra tù ông cùng với Pavlik và O. Terletskii thành lập đảng Cấp tiến Ukraina - Nga, thống nhất nông dân và thợ thủ công, thành lập tạp chí Narod (Nhân dân, 1890). Trong các năm 1894 - 97 cùng với vợ Olha Khoruzhynska xuất bản tạp chí Zhittya I Slovo (Ngôn ngữ và Đời sống). Các bài báo, các bài phê bình và khoa học trong các ấn phẩm này thấm nhuần tư tưởng cách mạng và đề cao tình hữu nghị giữa các dân tộc, tố cáo mạnh mẽ giáo quyền và phản động.
Ngoài các tác phẩm thơ, văn, phê bình của mình, ông cũng dịch các tác phẩm của các nhà thơ nổi tiếng thế giới như William Shakespeare, Lord Byron, Pedro Calderòn de la Barca, Dante Alighieri, Victor Hugo, Adam Mickiewicz, Johann Wolfgang von Goethe và Friedrich Schiller sang tiếng Ukraina.
Ivan Franko và vợ năm 1886
Những năm cuối cùng của cuộc đời mình, Ivan Franko bị bệnh thấp dẫn đến tình trạng bị tê liệt cánh tay phải. Ông đã được các con hỗ trợ để viết tác phẩm cuối của mình. Ivan Franko đã chết trong cảnh nghèo đói của thời kỳ Chiến tranh thế giới thứ nhất và được chôn cất tại nghĩa trang Lychakiv ở Lviv. Các con trai của Ivan Franko, Taras và Petro đều trở thành những nhà văn.
Thơ của Ivan Franko được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. Tiếng Việt có bản dịch của Nguyễn Viết Thắng với khoảng 30 bài, đây cũng là những bản dịch duy nhất đến thời điểm hiện tại.
Di sản
Lấy theo tên của Ivan Franko, thành phố Stanislav ở miền tây Ukraina (trước đây là Stanisławów của Ba Lan) được đổi thành Ivano-Frankivsk và thị trấn Janov ở tỉnh Lviv được đổi thành Ivano-Frankovo.
Tên Ivan Franko được đặt cho các đường phố, quảng trường, thư viện, nhà hát, bảo tàng không chỉ ở Ukraina mà còn ở Nga, Kazakhstan, Canada.
*Hình của Ivan Franko được in trên tem thư của Liên Xô cũ, Romania, Ukraina và in trên tờ tiền 20 grivna của Ukraina.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ivan Yakovych Franko** (tiếng Ukraina: Іван Якович Франко, 27 tháng 8 năm 1856 – 28 tháng 5 năm 1916) – là nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình, nhà hoạt động chính trị, tác giả
phải|nhỏ|Toà nhà của Đại học Lviv. **Đại học Lviv** (tên chính thức: **Đại học Quốc gia Ivan Franko L'viv**; (tiếng Ukraina: Львівський національний університет імені Івана Франка, _L’vivs’kyy natsional’nyy universytet imeni Ivana Franka_) là trường
**Lviv** ( _L’viv_, ; ; , _L'vov_; ; ; hay **Lvov** (tiếng Nga: Львов, _Lvov_), là một thành phố ở phía Tây của Ukraina, trung tâm hành chính của tỉnh Lviv. Thành phố này được
**Olena Kostiantynivna Kondratiuk** (, sinh ngày 17 tháng 11 năm 1970 ở Lviv, nghị sĩ quốc hội khóa 6, 7, 8, 9 của đảng Batkivshchyna. Thư ký Ủy ban Verkhovna Rada Ukraina về Chính sách
**Mariana Lvivna Dolynska** (; sinh ngày 2 tháng 3 năm 1952, Lviv) là một nhà khoa học người Ukraina. Bà là Tiến sĩ Lịch sử, giáo sư khoa Lịch sử tại . Bà là ủy
**Aleksandr Sergeyevich Pushkin** (tiếng Nga: , 6 tháng 6 năm 1799 – 10 tháng 2 năm 1837) là một nhà thơ, tiểu thuyết gia kiêm nhà soạn kịch người Nga. Được đánh giá là một
**Người Ukraina** (, ) là một dân tộc Đông Slav bản địa tại Ukraina. Bản ngữ của người Ukraina là tiếng Ukraina. Đa số người Ukraina là tín đồ Chính thống giáo Đông phương, một
**Hryhorii Savych Skovoroda** (; 3 tháng 12 năm 1722 - 9 tháng 11 năm 1794) là một triết gia người gốc Cossack Ukraine sinh sống và làm việc tại Đế quốc Nga. Ông là một
**Symon Vasylyovych Petliura** (; ; – 25 tháng 5 năm 1926) là một chính trị gia, nhà báo, tướng lĩnh và nhà dân tộc chủ nghĩa người Ukraina. Ông là Tổng tư lệnh tối cao
**Sự giải thể của Liên bang Xô viết** hay **Liên Xô tan rã** ( hoặc распад Советского Союза) là quá trình tan rã nội bộ của Liên bang Xô viết bắt đầu trong những năm
[[Ivan Bilibin's illustration to the tale.]] Tem thư Liên Xô. **Truyện kể cuộc viễn chinh Igor. Igor, con trai Svyatoslavich, cháu nội Olgov** (; tiếng Nga cổ: _Слово о плъку Игоревѣ, Игоря сына Святъславля, внука
**Mykola Vitaliiovych Lysenko** (; 22 tháng 3 năm 1842 – 6 tháng 11 năm 1912) là một nhà soạn nhạc, nghệ sĩ piano, nhạc trưởng và nhà âm nhạc dân tộc học người Ukraina vào
**Kyrylo Hryhorovych Stetsenko** (; 12 tháng 5 năm 1882 – 29 tháng 4 năm 1922) là một nhà soạn nhạc, nhạc trưởng, nhà phê bình và giáo viên người Ukraina. Về cuối đời, ông trở
**Yuriy Zenoviiovych Kryvoruchko** (; sinh ngày 14 tháng 7 năm 1966, Lviv) là một chính khách, bác sĩ tâm thần, luật sư và nhà hoạt động xã hội Ukraina. Ông là Đại biểu Quốc hội
**Drudkh** là một ban nhạc black metal người Ukraina. Đội hình nhóm gồm (cựu thành viên của Hate Forest và Dark Ages), Thurios (cựu thành viên của Astrofaes), Krechet và Vlad. Cả bốn người đều
nhỏ|Kiến thức truyền thông **Kiến thức truyền thông** xoay quanh các thực tiễn cho phép mọi người truy cập, đánh giá phê bình và tạo hoặc điều khiển phương tiện truyền thông. Kiến thức truyền
**Internazionali BNL d'Italia 2022** (còn được biết đến với Rome Masters hoặc Giải quần vợt Ý Mở rộng) là một giải quần vợt chuyên nghiệp thi đấu trên mặt sân đất nện ngoài trời tại
Đây là danh sách **các cầu thủ nước ngoài** tại Giải bóng đá Ngoại hạng Trung Quốc **In đậm**: các cầu thủ vẫn còn thi đấu tại mùa giải hiện tại . ## Cầu thủ
**Giải phóng** (tiếng Nga: _Освобождение_) là một bộ phim lịch sử của Yury Ozerov về chiến tranh Vệ quốc 1941-1945, với bối cảnh chính diễn ra trong khoảng thời gian từ mùa hè năm 1943
Marcelo Arévalo và Jean-Julien Rojer là nhà vô địch, đánh bại Ivan Dodig và Austin Krajicek trong trận chung kết, 6–7(4–7), 7–6(7–5), 6–3. Đây là danh hiệu đôi nam Grand Slam đầu tiên của Arévalo
**Barcelona Open Banc Sabadell 2021** (còn được biết đến với _Torneo Godó_) là một giải quần vợt nam thi đấu trên mặt sân đất nện ngoài trời. Đây là lần thứ 68 giải đấu được
**Giải quần vợt Wimbledon 2018** là giải quần vợt Grand Slam diễn ra tại All England Lawn Tennis and Croquet Club ở Wimbledon, London, Vương quốc Liên hiệp Anh. Vòng đấu chính thức từ 2
**Giải quần vợt Pháp Mở rộng 2019** là một giải quần vợt Grand Slam được thi đấu trên mặt sân đất nện. Giải đấu sẽ diễn ra tại Stade Roland Garros ở Paris, Pháp từ
Dưới đây là kết quả theo từng ngày của Giải quần vợt Mỹ Mở rộng 2019 ## Ngày 1 (26 tháng 8) * Hạt giống bị loại: ** Đơn nam: Fabio Fognini [11], Guido Pella
**Giải quần vợt Úc Mở rộng 2022** là một giải quần vợt Grand Slam được diễn ra tại Melbourne Park, từ ngày 17–30 tháng 1 năm 2022. Đây là lần thứ 110 Giải quần vợt
Dưới đây là kết quả của **Giải quần vợt Úc Mở rộng 2020** theo từng ngày : _Ngày giờ tính theo AEDT (UTC+11)_ ### Ngày 1 (20 tháng 1) * Hạt giống bị loại: **
**Andriy Bohdanovych Deshchytsya** (tiếng Ukraina: Андрій Богданович Дещиця) (ngày 22 tháng 9 năm 1965, Pervyatychi, tỉnh Lviv) là một nhà ngoại giao Ukraina, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Ukraina tại Phần Lan và
**Giải quần vợt Úc Mở rộng 2019** là một giải đấu quần vợt Grand Slam sẽ được diễn ra tại sân Melbourne Park từ ngày 14 đến ngày 27 tháng 1 năm 2019. Đây sẽ
**Giải quần vợt Geneva Mở rộng 2022** (được tài trợ bởi Gonet) là một giải quần vợt nam thi đấu trên mặt sân đất nện ngoài trời. Đây là lần thứ 19 Giải quần vợt
**Libéma Open 2022** là một giải quần vợt chuyên nghiệp thi đấu trên mặt sân cỏ ngoài trời tại Autotron Rosmalen ở Rosmalen, 's-Hertogenbosch, Hà Lan từ ngày 6 đến ngày 12 tháng 6 năm