Isonzo (tiếng Ý) hoặc Soča (tiếng Slovenia) hoặc Lusinç (tiếng Friulian) hoặc Sontig (tiếng Đức cổ; Latin Aesontius hoặc Sontius) là tên 1 dòng sông ở Đông Nam Châu Âu, dài 140 km chảy qua phía tây Slovenia và đông bắc Ý. Đây còn là nơi đã diễn ra 12 trận đánh giữa Ý và đế quốc Áo-Hung trong thế chiến thứ nhất.
Đặc điểm địa lý
nhỏ|trái|Dòng Soča chảy qua thung lũng Trenta
Dòng sông Isonzo khởi nguồn từ thung lũng Trenta của Slovenia thuộc dãy Julian Alps (1 phần của dãy Alps nằm trên lãnh thổ của Slovenia) ở độ cao 1.100 m. Dòng sông chảy qua đỉnh núi cao nhất Slovenia, Triglav (2.864 m) trước khi đi về phía nam qua các thị trấn Bovec, Kobarid, Tolmin, Kanal ob Soči, Nova Gorica (nơi có cầu Solkan). Sau đó, dòng sông chuyển dòng một cách đột ngột về hướng đông nam, đến Gorizia gần biên giới Ý-Slovenia trước khi đổ ra biển Adriatic tại vịnh Trieste, gần thị trấn Monfalcone.
Về hệ sinh vật, dòng sông có 1 loài cá hồi rất độc đáo và nổi tiếng là loài Salmo trutta marmoratus. Loài này cũng được gọi tên là cá hồi cẩm thạch (Marble trout) và sống trên những dòng suối trên cao có nước trong như pha lê. Đây là loài sinh vật đặc hữu của vùng này nhưng đang bị đe doạ tuyệt chủng bởi sự du nhập của một số loài cá hồi từ nơi khác đến trong thời gian giữa hai cuộc thế chiến.
Một số người nói con sông Isonzo mang 1 vẻ đẹp như ngọc lục bảo vì nước sông có màu xanh lục bảo rất đẹp và thậm chí nó còn được coi như dòng sông duy nhất trên thế giới giữ được màu sắc đặc trưng ấy xuyên suốt chiều dài của mình.
Vẻ đẹp của dòng sông còn tạo nên nguồn cảm hứng cho nhà thơ người Slovenia Simon Gregorčič viết nên bài thơ Soči (To the Soča), một trong những kiệt tác của nền thi ca Slovenia. Ngoài ra khu vực này còn trở thành phim trường của bộ phim Biên niên sử Narnia: Hoàng tử Caspian vào năm 2008.
Đặc điểm lịch sử
Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, thung lũng sông Isonzo là nơi diễn ra 12 trận đánh lớn giữa Ý và liên quân Đức, Áo-Hung. Ngày 23 tháng 5 năm 1915, Ý tham gia chiến tranh theo phe Entente và bắt đầu mở những cuộc tấn công vào quân đội Áo-Hung. Trong năm 1915, tại đây diễn ra 4 trận đánh. Đến năm 1916, số trận đánh lên đến con số 9. Năm 1917 lại diễn ra 3 trận đánh nữa trong đó nổi tiếng nhất là trận Isonzo lần thứ mười hai, thường được biết đến với tên gọi trận Caporetto. Trong trận này, toàn bộ các tuyến phòng thủ của quân Ý trong thung lũng Isonzo đã hoàn toàn nát vụn trước sức tấn công của Áo-Hung và nhất là các sư đoàn "vũ bão" (stormtrooper) của người Đức.
Bản đồ dòng sông chảy trên lãnh thổ [[Slovenia và Ý]]
Thất bại này của Ý đã kết thúc các trận đánh dọc thung lũng Isonzo và đẩy phòng tuyến của người Ý về đến tận sông Piave. Tuy nhiên, đến tháng 11 năm 1918, nhờ sự giúp sức của các đồng minh Entente như Pháp, Anh và Mỹ, Ý đã đánh bại hoàn toàn Áo-Hung. Sau chiến tranh, khu vực này được Áo chuyển cho Ý theo hòa ước được ký kết. Đến năm 1947, sau hiệp ước Paris, Ý phải nhượng lại cho Nam Tư phần con sông nằm ở phía bắc Gorizia. Từ năm 1991 đến nay, dòng sông đã trở thành một phần của lãnh thổ Slovenia.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Trận Isonzo lần thứ hai** là một trong các trận Isonzo trên Mặt trận Ý thời Chiến tranh thế giới thứ nhất, Trong hai ngày sau, quân Ý đánh giáp lá cà với quân Áo-Hung
**Trận Isonzo lần thứ nhất** là một trận đánh trên Mặt trận Ý của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất, diễn ra giữa Quân đội Ý và Quân đội Đế quốc Áo-Hung từ ngày
**Trận Isonzo lần thứ tám** là trận đánh giữa Ý và Đế quốc Áo-Hung trong Chiến tranh thế giới thứ nhất từ ngày 10 đến ngày 12 tháng 10 năm 1916 trên bờ sông Isonzo.
**Isonzo** (tiếng Ý) hoặc **Soča** (tiếng Slovenia) hoặc **Lusinç** (tiếng Friulian) hoặc **Sontig** (tiếng Đức cổ; Latin _Aesontius_ hoặc _Sontius_) là tên 1 dòng sông ở Đông Nam Châu Âu, dài 140 km chảy qua phía
**Trận Isonzo lần thứ tư** là trận đánh diễn ra giữa quân đội Ý và quân đội Áo-Hung kéo dài từ ngày 10 tháng 11 cho đến khi Tổng tư lệnh quân Ý là Luigi
**Gradisca d'Isonzo** (tiếng Friulia: _Gardiscja_ hoặc _Gardiscje_, , )**Gradisca d'Isonzo** là một đô thị (_comune_) ở tỉnh Gorizia, vùng tự trị Friuli-Venezia Giulia của Ý. Đô thị Gradisca d'Isonzo có diện tích 10 km2, dân
**Savogna d'Isonzo** (tiếng Slovenia: _Sovodnje ob Soči_) là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 35 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 3 km về
**Romans d'Isonzo** (tiếng Friulia: Romans dal Lusinç) là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 40 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 15 km về
**Savogna d'Isonzo** () là một đô thị (_comune_) ở tỉnh Gorizia, vùng tự trị Friuli-Venezia Giulia của Ý. Đô thị Savogna d'Isonzo có diện tích 16,4 km2, dân số thời điểm 31 tháng 5 năm
**San Pier d'Isonzo** là một đô thị (_comune_) ở tỉnh Gorizia, vùng tự trị Friuli-Venezia Giulia của Ý. Đô thị San Pier d'Isonzo có diện tích 9 km2, dân số thời điểm 31 tháng 5
**Trận Isonzo lần thứ ba** là trận đánh giữa Ý và Đế quốc Áo-Hung từ ngày 18 tháng 10 đến ngày 3 tháng 11 năm 1915 trong Chiến tranh thế giới thứ nhất. Đây là
**6501 Isonzo** (1993 XD) là một tiểu hành tinh vành đai chính được phát hiện ngày 5 tháng 12 năm 1993 bởi Farra d'Isonzo ở Farra d'Isonzo.
**San Canzian d'Isonzo** là một đô thị (_comune_) ở tỉnh Gorizia, vùng tự trị Friuli-Venezia Giulia của Ý.
**Fabio Capello** (sinh ngày 18 tháng 6 năm 1946) là một huấn luyện viên bóng đá người Ý và cựu cầu thủ chuyên nghiệp. Ông từng là huấn luyện viên Đội tuyển bóng đá quốc
**Các trận đánh diễn ra trong Chiến tranh thế giới thứ nhất** bao gồm các trận đánh trên bộ, hải chiến và không chiến diễn ra trên khắp các chiến trường của Chiến tranh thế
**Mặt trận Ý (Chiến tranh thế giới thứ nhất)** là nơi diễn ra những trận đánh trong Chiến tranh thế giới thứ nhất giữa Ý và Đế quốc Áo-Hung cùng với các đồng minh của
## 9001–9100 |-bgcolor=#fefefe | 9001 Slettebak || || || August 30, 1981 || Anderson Mesa || E. Bowell || — || align=right | _3.8 km_ || |-id=002 bgcolor=#E9E9E9 | 9002 Gabrynowicz || || || August
Đại tướng Cadorna đi thăm một khẩu đội pháo của Anh trong [[Chiến tranh thế giới thứ nhất.]] **Luigi Cadorna** (4 tháng 9 năm 1850 – 21 tháng 12 năm 1928) là thống chế Ý,
**Trận Caporetto** là trận đánh diễn ra giữa Ý và Đế quốc Áo-Hung có sự yểm trợ của Đế chế Đức trong cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất diễn ra từ ngày 24
**Sagrado** (Bisiac: "Sagrà") là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 35 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 13 km về phía tây nam của
**Erwin Johannes Eugen Rommel** (15/11/1891 - 14/10/1944) còn được biết đến với tên **Cáo Sa mạc**, _Wüstenfuchs_ , là một trong những vị Thống chế lừng danh nhất của nước Đức trong cuộc Chiến tranh
**Ronchi dei Legionari** (tiếng Friulia: Bisiac Ronchi, tiếng Slovenia: _Ronke_) là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 30 km về phía tây bắc của Trieste và
**Moraro** (tiếng Slovenia: _Morar_) là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 40 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 9 km về phía tây của
**Fogliano Redipuglia** (Bisiac: Foian Redipuia Slovenian: _Foljan Sredipolje_) là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 35 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 13 km
**13387 Irus** (1998 YW6) là một Trojan của Sao Mộc được phát hiện ngày 22 tháng 12 năm 1998 ở Astronomical Observatory of Farra d'Isonzo tại Farra d'Isonzo, Gorizia, Ý.
## 7001–7100 |-bgcolor=#fefefe | 7001 Noether || 1955 EH || || March 14, 1955 || Brooklyn || Indiana University || — || align=right | 6.1 km || |-id=002 bgcolor=#FA8072 | 7002 Bronshten || 1971 OV
**7500 Sassi** (1996 TN) là một tiểu hành tinh vành đai chính được phát hiện ngày 3 tháng 10 năm 1996 bởi Farra d'Isonzo ở Farra d'Isonzo.
**7433 Pellegrini** (1993 KD) là một tiểu hành tinh vành đai chính được phát hiện ngày 21 tháng 5 năm 1993 bởi Farra d'Isonzo ở Farra d'Isonzo.
**8398 Rubbia** (1993 XY) là một tiểu hành tinh vành đai chính được phát hiện ngày 12 tháng 12 năm 1993 by Astronomical Observatory of Farra d'Isonzo ở Farra d'Isonzo.
**Vương quốc Ostrogoth** hay còn được gọi là **Vương quốc Italy** (Latin: _Regnum Italiae_), được người Ostrogoth thiết lập nên ở Ý và các vùng đất lân cận, nó tồn tại từ năm 493 tới
**Fiumicello** là một đô thị ở tỉnh Udine trong vùng Friuli-Venezia Giulia thuộc Ý, có cự ly khoảng 35 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 35 km về phía đông nam của Udine. Fiumicello
**Tapogliano** là một đô thị ở tỉnh Udine trong vùng Friuli-Venezia Giulia thuộc Ý, có cự ly khoảng 40 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 25 km về phía đông nam của Udine. Tại
**San Vito al Torre** là một đô thị ở tỉnh Udine trong vùng Friuli-Venezia Giulia thuộc Ý, có cự ly khoảng 45 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 20 km về phía đông nam
**Ruda** là một đô thị ở tỉnh Udine trong vùng Friuli-Venezia Giulia thuộc Ý, có cự ly khoảng 40 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 30 km về phía đông nam của Udine. Ruda
**Joseph Jacques Césaire Joffre** (12 tháng 1 năm 1852 - 3 tháng 1 năm 1931) là Thống chế Pháp gốc Catalan, Tổng tham mưu trưởng Quân đội Pháp từ 1914 đến 1916 trong cuộc Chiến
**Biển Adriatic** () là một vùng biển phân cách bán đảo Ý với bán đảo Balkan, được đặt tên theo thành phố Adria. Biển Adriatic là một phần của Địa Trung Hải. Bờ biển phía
**San Lorenzo Isontino** (tiếng Slovenia: _Šlovrenc ob Soči_) là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 40 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 6 km
**Staranzano** (Bisiac: Staransan) là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 30 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 15 km về phía tây nam của
**Mossa** (tiếng Slovenia: _Moš_) là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 40 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 5 km về phía tây của
**Medea** (tiếng Slovenia: _Medeja_) là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 45 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 15 km về phía tây của
**Doberdò del Lago** () là một đô thị ở tỉnh Gorizia thuộc vùng Friuli-Venezia Giulia, nằm ở vị trí cách khoảng 30 km về phía tây bắc của Trieste và khoảng 11 km về phía tây nam
**Gorizia** (, , ) là một đô thị (_comune_) và thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Gorizia, vùng tự trị Friuli-Venezia Giulia của Ý. Đô thị Gorizia có diện tích km2, dân số thời điểm
**21526 Mirano** (1998 MS24) là một tiểu hành tinh vành đai chính được phát hiện ngày 30 tháng 6 năm 1998 ở Farra d´Isonzo.
**21301 Zanin** (tên chỉ định: **1996 WE3**) là một tiểu hành tinh vành đai chính. It was được phát hiện năm Farra d'Isonzo, Ý, ngày 22 tháng 11 năm 1996. Nó được đặt theo tên
**22905 Liciniotoso** (1999 TO19) là một tiểu hành tinh vành đai chính.
thumb|Ẩm thực Ý (theo chiều kim đồng hồ): [[Pizza Margherita, mì spaghetti alla carbonara, cà phê espresso, và kem gelato.]] **Ẩm thực Ý** đã phát triển qua nhiều thế kỷ với những biến động chính
**8103 Fermi** (1994 BE) là một tiểu hành tinh vành đai chính được phát hiện ngày 19 tháng 1 năm 1994 ở Farra d'Isonzo, Ý. Nó được đặt tên cho nhà vật lý người Ý
**7675 Gorizia** (1995 WT5) là một tiểu hành tinh vành đai chính được phát hiện ngày 23 tháng 11 năm 1995 ở Farra d'Isonzo. Nó được đặt theo tên của thị trấn Italia Gorizia.
**9077 Ildo** (1994 NC) là một tiểu hành tinh vành đai chính được phát hiện ngày 3 tháng 7 năm 1994 ở Farra d'Isonzo.
**10201 Korado** (1997 NL6) là một tiểu hành tinh vành đai chính. Nó được đặt theo tên nhà thiên văn học Croatia Korado Korlević, ông đã phát hiện ra nó ngày 12 tháng 7 năm