✨Hò sông Mã
Hò sông Mã là một thể loại dân ca ở vùng Thanh Hóa, Việt Nam.
Mô tả chung
Hò sông Mã có những đặc tính chung nhất của hò sông nước nhưng do điều kiện địa lý, dòng chảy qua vùng đất có nhiều sự kiện lịch sử, lại có yếu tố thương mại nên Hò sông Mã có nhiều nét riêng.
| Âm nhạc trong Hò sông Mã gắn liền với nhịp điệu lao động và tổ chức công việc của con đò - từ chỗ chưa định hình, một vài người chèo chống tự nhiên với đoạn đường sông hạn hẹp, dần dần phát triển thành con đò dọc có biên chế năm người, một người bắt cái và bốn người hốp đò. Những bài hò cũng xuất phát từ công việc chèo chống, cập bến, vượt thác ghềnh, mắc cạn phải kéo, vác... Lời ca của Hò sông Mã chủ yếu là thơ lục bát do các trai đò ứng tác hoặc vay mượn trong các dân ca, ca dao ở các vùng miền khác nhau, đan xen giữa nhịp điệu lao động và một số làn điệu trữ tình như: hò ru ngủ, hò làn văn... |
|---|
Hoặc kết hợp những câu thơ bốn chữ với lục bát:
:::
Đôi khi là những câu thơ bảy chữ:
:::
Các làn điệu Hò sông Mã được hát theo lối xướng - xô, câu kể của một người bắt cái (thường là người cầm lái) được luân phiên với câu đồng thanh phụ họa của các trai đò.
Các điệu hò được thể hiện theo suốt chặng đường đò đi. Khi con thuyền bơi ngược dòng nước, người ta thể hiện điệu Hò đò ngược, sau mỗi câu kể của người bắt cái như hiệu lệnh để cùng thống nhất động tác lấy đà, các trai đò vừa hùa nhau hát câu xô vừa chống sào đẩy thuyền tiến về phía trước. Chưa hết, con thuyền đôi khi còn phải đối đầu với thác gềnh nữa, cả câu xướng lẫn xô trong Hò vượt thác đều ngắn gọn, chắc nịch. Khi thuyền thong dong trôi theo dòng nước êm ả, người giữ tay lái cất giọng hò các làn điệu Hò xuôi dòng, bốn trai đò chia ra hai bên mạn thuyền thong thả chèo vừa hòa giọng xô vừa nhịp nhàng giậm chân lên mặt ván.
Chi lưu lớn nhất của sông Mã là sông Chu, trai đò sông Mã vẫn thương hò cả nhật trình trên sông Chu, kể từ bến Vạn Hà xưa, nay thuộc thị trấn Thiệu Hóa, ngược lên chợ Lăng (nay thuộc xã Thiệu Vũ, cuối địa phận huyện Thiệu Hóa):
:::
| Lúc này, có thể ngược dòng sông Mã lên tận phố Hồi Xuân hoặc xuôi về tỉnh lỵ (phía Nam Ngạn) hoặc vào sông Tào Xuyên để qua Hậu Lộc, Nga Sơn ra Ninh Bình, Nam Định: |
|---|
| và: |
|---|
Vì là thuyền buôn nên từ sông Mã, thuyền theo đường kênh hoặc đường biển để ra tận thành Nam (Nam Định):
| Các làn điệu hò sông Mã chia làm 5 chặng rõ rệt: Hò rời bến, Hò đò ngược, Hò mắc cạn, Hò đò xuôi và Hò cập bến, cụ thể gồm |
|---|
| *Hò Rời bến |
| *Hò Đò ngược hay Sắng đò ngược |
| *Hò Mắc cạn: |
| :*Hò Vác |
| :*Hò Cạn |
| *Hò Đò xuôi: |
| :*Hò Nhịp đôi một |
| :*Hò Nhịp đôi hai |
| :*Hò Giọng dã |
| :*Hò Làn ai |
| :*Hò Làn văn |
| :*Hò Ru ngủ |
| :*Hò Niệm Phật |
| :*Hò Cầu Chúa |
| :*Hò lèo 2 |
| :*Hò lèo 3 |
| *Hò Cặp bến (cập bến). |
Hò rời bến - chặng thứ nhất
| Hò rời bến hay còn gọi là Hò mời khách được coi như thủ tục chào hỏi, với âm điệu mở đầy vui tươi, đon đả, giới thiệu để làm quen với nhau như muốn nhắn nhủ dặn dò: |
|---|
| Hò đò ngược gồm hai loại: sắng nước nhỏ và sắng nước lớn. Sắng nước nhỏ là lúc nước chảy êm, trai đò dùng loại sào song (hóp) đẩy thuyền ngược dòng sông. Sắng nước lớn khi gió thổi ngược hướng thuyền, sóng to đẩy mạn thuyền vào bờ, lúc này trai đò chia đều phía mũi và mạn thuyền thay nhau chống đò. Tiếng hò đò ngược cùng nhau cất lên mạnh mẽ, nhưng vẫn nhịp nhàng theo hiệu lệnh của người bắt cái để đò tiếp tục hành trình: |
|---|
| Hò vác là hò khi đò gặp thác ghềnh, đá ngầm các trai đò cùng nhau vác đò ra khỏi vùng nguy hiểm. Hò vác do người “bắt cái” hò trọn vẹn các câu thơ lục bát ở phần xướng, còn các trai đò đồng thanh hát phần xô một tiếng “vác” ở cuối câu. Bài hò cứ thế được hát đi hát lại cho đến khi con thuyền ra khỏi chỗ nước cạn. |
|---|
| Hò nhịp đôi một (bắt cái I) thích hợp với việc bày tỏ tình cảm: |
|---|
| Hò nhịp đôi hai (bắt cái II) nhằm thay đổi điệu hò, nhẹ nhàng bay bổng hơn nhip đôi một: |
|---|
| Hò làn ai đề cập đến sự chia ly, những điều buồn thảm hoặc cảnh góa bụa: |
|---|
| Từ cửa biển lên thượng nguồn sông Mã có nhiều đền thờ Mẫu thoải, vị nữ thần trông coi miền sông nước. Hò làn văn là điệu hò mong một chuyến đi được các vị thần sông nước phù hộ. |
|---|
| Hò niệm Phật: Khi đò qua cửa chùa thiêng bên sông vào ngày rằm, mồng một, các hốp đò thường dừng đò, hướng mũi đò về phía cửa chùa, cùng nhau hát câu hò niệm Phật, cầu cho chuyến đi bình an. |
|---|
Hò làn ai còn gọi là Hò ru ngủ, là điệu hò thường hò vào lúc canh khuya. Âm hưởng hò mềm mại, pha chút buồn man mác, như điệu ru buồn đưa khách đò vào giấc ngủ say. Trong đêm khuya thanh vắng, tiếng hò vǎng vẳng nghe nao lòng. Khoảng nửa đêm đến sáng trong cảnh tĩnh lặng mênh mông, họ đưa khách vào giấc nồng bằng các điệu Hò ru ngủ. Trai đò còn "phục vụ" khách đò bằng Hò làn ai dựa trên các tích chuyện éo le, cảnh đời sầu bi, tình yêu dang dở. Lúc thuận buồm xuôi gió thảnh thơi ngơi chèo cũng là lúc trai đò tha hồ tâm tình ngẫu hứng. Cùng chia sẻ buồn vui với các chàng trai đò, cùng đối đáp với họ trong những khúc giao duyên tình tứ còn có các nàng khách buôn trên thuyền và đôi khi cả các cô gái ở dọc bên bờ sông nữa. Có khi chẳng biết mặt biết người trên bờ, nhưng mê tiếng hát, phục tài đối đáp đến nỗi thuyền phải cắm lại để hò với nhau vài ba câu.
| Ví dụ: |
|---|
| Ngoài ra, khi đò xuôi dòng, trước cảnh non sông hữu tình trai đò và khách đi đò mượn ý thay tình cảm đôi lứa cùng nhau hò hát, xướng họa với các làn điệu khác như hát ghẹo, hát ví. |
|---|
Hò cập bến - chặng thứ 5
| Đây là chặng cuối cùng, sau nhiều ngày lênh đênh trên sông nước trải qua mắc cạn, vượt gió, vượt thác. Vì vậy, khi trai đò bắt đầu quay mũi thuyền vào bờ thì cũng là lúc khách đi đò sửa soạn hành lý chuẩn bị lên bờ, kết thúc một chuyến đi bình an. Mỗi lần đến bến, trai đò thường hò mấy câu báo hiệu đánh thức khách rằng con thuyền đã cập bến: |
|---|
Và:
:::
Các bản nhạc mới dựa trên điệu hò sông Mã
Hò sông Mã (bài hát) Chào sông Mã anh hùng *Hò kéo pháo
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Hò sông Mã** là một thể loại dân ca ở vùng Thanh Hóa, Việt Nam. ## Mô tả chung Hò sông Mã có những đặc tính chung nhất của hò sông nước nhưng do điều
Sông Mã chảy Điện Biên qua Sơn La, Lào, Thanh Hóa ra biển Đông. **Sông Mã** là một con sông của Việt Nam và Lào có chiều dài 512 km, trong đó phần trên lãnh
**Họ Bạc má** (danh pháp khoa học: **_Paridae_**), là một họ lớn chứa các loài chim nhỏ có dạng sẻ, sinh sống ở Bắc bán cầu và châu Phi. Phần lớn các loài trước đây
**Thủy điện Sông Mã 3** là thủy điện xây dựng trên dòng sông Mã tại vùng đất xã Phì Nhừ và Mường Luân huyện Điện Biên Đông tỉnh Điện Biên, Việt Nam . _Thủy điện
**Họ Tầm ma** (danh pháp khoa học: **Urticaceae**) là một họ thực vật có hoa. Tên gọi của họ này có nguồn gốc từ chi _Urtica_ (tầm ma). Urticaceae bao gồm một số loài cây
**Họ Dơi ma** (danh pháp khoa học: **Megadermatidae**) là một họ dơi phân bố ở Trung Phi, về phía đông đến Nam Á, rồi đến Úc. Chúng là dơi khá lớn, dài từ 6,5 cm đến
**Họ Song giáp** (danh pháp khoa học: **Didymelaceae**) là một họ thực vật có hoa. Họ này được tương đối nhiều nhà phân loại học công nhận, ít nhất là trong vài thập kỷ cuối
**Họ Hà mã** (**Hippopotamidae**) là một họ gồm các loài động vật có vú guốc chẵn gọi là **hà mã** (tiếng Anh: **Hippo** hoặc **Hippopotamus**). Chúng sống nửa cạn nửa nước, mập mạp, da trần,
phải|nhỏ|280x280px|Khu bảy hồ Rila tại [[Rila, Bulgaria là một đại diện điển hình cho hồ có nguồn gốc từ sông băng]] nhỏ|280x280px|[[Ngũ Đại Hồ nhìn từ ngoài không gian. Ngũ Đại Hồ là hồ sông
**Sông Mã** là thị trấn huyện lỵ của huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La, Việt Nam. ## Địa lý Thị trấn Sông Mã nằm ở bên bờ tả ngạn con sông Mã. Thị trấn Sông
**_Chào sông Mã anh hùng_** là nhạc phẩm nổi tiếng do nhạc sĩ Xuân Giao sáng tác. Tác phẩm là một bản anh hùng ca của nhân dân Thanh Hóa. Tác phẩm được Thanh Hóa
**Sông Bưởi** hay còn gọi là **sông Sòi**, phụ lưu của sông Mã . ## Địa lý Nói về nơi bắt nguồn Sông Bưởi có điều rất đặc biệt. Sông này có hai nhánh, gần
**Hò** là một thể loại diễn xướng nhạc điệu phổ biến trong đời sống của người dân miền Trung và miền Nam Việt Nam, khởi nguồn từ tập quán sinh hoạt vùng chiêm trũng, sông
**Hổ** hay còn gọi là **cọp**, **hùm** (và các tên gọi khác như **Ông ba mươi**, **kễnh**, **khái**, danh pháp khoa học: _Panthera tigris_) là một loài động vật có vú thuộc họ Mèo được
**Hồ Quý Ly** (chữ Hán: 胡季犛; 1336 – 1407), tên chữ **Nhất Nguyên** (一元), là vị hoàng đế đầu tiên của nhà nước Đại Ngu trong lịch sử Việt Nam. Ông ở ngôi vị Hoàng
**Song tính luyến ái** (tiếng Anh: **Bisexuality**) chỉ sự hấp dẫn hoặc hành vi tình cảm hoặc tình dục với giới nam và nữ hoặc nhiều hơn một giới. "Song tính" cũng có thể được
[[Siêu máy tính song song hàng loạt Blue Gene/P của IBM]] **Tính toán song song** (tiếng Anh: _Parallel computing_), là một hình thức tính toán trong đó nhiều phép tính và tiến trình được thực
nhỏ|phải|Một con hổ dữ nhỏ|phải|Một con [[hổ Sumatra, chúng là phân loài hổ có thể hình nhỏ nhất nhưng lại hung hăng và tích cực tấn công con người]] **Hổ vồ người** (hay **hổ vồ
**Tục thờ Hổ** hay **tín ngưỡng thờ Hổ** là sự tôn sùng, thần thánh hóa **loài hổ** cùng với việc thực hành hoạt động thờ phượng hình tượng con hổ bằng các phương thức khác
phải|nhỏ|300x300px|Hổ là con vật được nhắc đến rất nhiều trong tín ngưỡng dân gian **Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của
phải|nhỏ|300x300px|Hổ phân bố ở Việt Nam là [[Hổ Đông Dương, hiện loài này đang thuộc nhóm nguy cấp]] **Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó
Sông Đà. **Sông Đà** (còn gọi là **sông Bờ** hay **Đà Giang**) là phụ lưu lớn nhất của sông Hồng. Sông dài 927 km (có tài liệu ghi 983 km hoặc 910 km), diện tích
**Sự sống ngoài Trái Đất** là những sinh vật hay giống loài, trên các giả thuyết, tồn tại và phát triển bên ngoài Trái Đất. Hầu hết các nhà khoa học cho rằng sự sống
**Nhà Hồ** (chữ Nôm: 茹胡, chữ Hán: 胡朝, Hán Việt: _Hồ triều_) là một triều đại quân chủ trong lịch sử Việt Nam, bắt đầu khi Hồ Quý Ly lên ngôi năm 1400 sau khi
**Ma Cao** hay **Macau** (, ), tên chính thức là **Đặc khu hành chính Ma Cao thuộc Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa**, là một trong hai đặc khu hành chính của nước Cộng hoà
**Mã Siêu** (chữ Hán: 馬超, bính âm: Mǎ Chāo, 176-222), tự **Mạnh Khởi** (孟起), là một võ tướng cuối thời Đông Hán, đầu đời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Ông mang trong mình
(viết tắt là **_Madoka Magica_**) là loạt anime truyền hình năm 2011 do Magica Quartet sáng tạo và Shaft vẽ hoạt hình. Bộ phim kể về 1 nhóm nữ sinh trung học với nhân vật
Bài viết này nói về các nhân vật trong truyện tranh võ hiệp dài tập của Hàn Quốc có tên Hiệp Khách Giang Hồ của các tác giả _Jeon Keuk Jin_ và _Yang Jae Hyun_
nhỏ|phải|Họa phẩm về một cảnh săn hổ trên lưng voi **Săn hổ** là việc bắt giữ hay giết hại hổ. Ngày nay, với các quy định pháp luật về bảo vệ loài hổ thì phạm
**Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người. Trong nhiều nền văn hóa khác nhau thế giới, hình ảnh con
nhỏ|Bản đồ cho thấy Đế quốc La Mã (màu tím) và Parthia (màu vàng) cùng nhau chia sẻ [[Đế quốc Seleukos (màu xanh ở giữa) và qua đó giúp họ trở thành quốc gia mạnh
**Mã Hy Quảng** (, ?-25 tháng 1 năm 951 và là em trai cùng mẹ với Mã Hy Phạm- con trai thứ tư của Mã Ân, hai người là con của Trần phu nhân. Do
nhỏ|phải|Hổ là động vật nguy cấp và đã được cộng đồng quốc tế có các giải pháp để bảo tồn nhỏ|phải|Hổ ở vườn thú Miami nhỏ|phải|Hổ Đông Dương là phân loài hổ nguy cấp ở
| data4 = | header5 = | belowstyle = | below = Trích dẫn bài báo công bố trên Phys. Rev. Lett. Trước đó các nhà vật lý mới chỉ biết sự tồn tại của
**Hồ Tây** (với các tên gọi khác trong lịch sử như **Đầm Xác Cáo**, **Hồ Kim Ngưu**, **Lãng Bạc**, **Dâm Đàm**, **Đoài Hồ**) là hồ tự nhiên lớn nhất thành phố Hà Nội, hiện thuộc
**Ngũ Hồ Thập lục quốc** (), gọi tắt là **Thập lục quốc**, là một tập hợp gồm nhiều quốc gia có thời gian tồn tại ngắn ở bên trong và tại các vùng lân cận
Liền anh, liền chị hát quan họ trên thuyền rồng tại [[Hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội]] Các huyện có làng quan họ tại [[Bắc Ninh và Bắc Giang]] **Dân ca Quan họ** là một trong
**Hổ Siberia**, **hổ Amur**, **hổ Triều Tiên**, **hổ Ussuri** hay **hổ Mãn Châu** hoang dã; biệt danh: "Chúa tể rừng Taiga", là một phân loài hổ sinh sống chủ yếu ở vùng núi Sikhote-Alin ở
**Legion Romana** tức **Quân đoàn La Mã**, **Binh đoàn La Mã** là một đơn vị tổ chức của Quân đội La Mã trong giai đoạn từ Cộng hòa La Mã tới Đế quốc La Mã.
**Trèo cây** là tên gọi chung của một nhóm các loài chim dạng sẻ nhỏ thuộc chi **_Sitta_** trong họ **Sittidae**, có hình thái đặc trưng là đầu to, đuôi ngắn, mỏ và bàn chân
Trong viễn thông (_telecommunication_), **mã Hamming** là một mã sửa lỗi tuyến tính (_linear error-correcting code_), được đặt tên theo tên của người phát minh ra nó, [./Https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Hamming Richard Hamming]. Mã Hamming có thể phát
**Nền văn minh La Mã cổ đại** đã có lịch sử lâu đời và để lại nhiều giá trị to lớn cho nhân loại ngày nay trong nhiều lĩnh vực. **Roma** ngày nay trước kia
phải|Sông Vàm Cỏ Đông, đoạn chảy qua [[Bến Lức]] **Sông Vàm Cỏ Đông** là một chi lưu của sông Vàm Cỏ, thuộc hệ thống sông Đồng Nai. Sông Vàm Cỏ Đông bắt nguồn từ vùng
**Sông Stanislaus** là một nhánh của sông San Joaquin nằm ở trung tâm bắc California, Hoa Kỳ. Các dòng hạ lưu chính của sông dài , thượng nguồn cách xa sông được ước tính khoảng
nhỏ|Sông Honjoe - thuộc hệ thống sông ngòi Kase, tỉnh [[Saga, lúc triều cao.]] nhỏ|Sông Honjoe lúc triều thấp. Ở phía sau có một cống ngăn nước để ngăn chặn [[nước biển chảy vào.]] **Sông
nhỏ|phải|Vị trí vùng Đồng bằng sông Cửu Long trên bản đồ Việt Nam **Đồng bằng sông Cửu Long**, còn được gọi là **Tây Nam Bộ** hay** miền Tây**, là vùng cực nam của Việt Nam,
**Sông Lục Đầu** hay **Lục Đầu Giang** là một đoạn sông bao gồm 6 con sông (từ 1888 về trước là các sông Thiên Đức, Chiêm Đức, Nhật Đức, Phượng Nhãn, Cổ Chu và Lâu
[[Đa dạng sinh học tại rạn san hô Great Barrier, Úc.]] **Rạn san hô** hay **ám tiêu san hô** là cấu trúc aragonit được tạo bởi các cơ thể sống. Các rạn san hô thường
**Hổ Đông Dương** hay **hổ Corbett** (danh pháp khoa học: **_Panthera tigris corbetti_**) là một phân loài hổ sống chủ yếu ở bán đảo Đông Dương, được tìm thấy tại Campuchia, Lào, Myanma, Thái Lan
**Tỉnh Ai Cập của La Mã** (Tiếng La Tinh: _Aegyptus_, [ɛːɡyptos]) được thành lập vào năm 30 TCN sau khi Octavian (sau này là hoàng đế tương lai Augustus) đánh bại Mark Antony cùng người