✨HMS Vanguard (1909)

HMS _Vanguard_ là một thiết giáp hạm dreadnought thuộc lớp St Vincent của Hải quân Hoàng gia Anh Quốc. Là chiếc tàu chiến thứ tám của Hải quân Anh mang cái tên này, nó là một sự cải tiến dựa trên chiếc thiết giáp hạm mang tính cách mạng , và được chế tạo bởi hãng đóng tàu Vickers ở Barrow-in-Furness. Nó được thiết kế và chế tạo trong cao trào của cuộc chạy đua vũ trang Anh-Đức, và trải qua quãng đời hoạt động của nó cùng Hạm đội Nhà Anh Quốc. Khi Chiến tranh Thế giới thứ nhất nổ ra, Vanguard gia nhập Hải đội Chiến trận 1 tại Scapa Flow, và đã tham gia trận Jutland trong thành phần Hải đội Chiến trận 4. Nó tham gia tác chiến từ đầu đến cuối cuộc đụng độ hải quân lớn nhất chiến tranh này, nhưng không bị thiệt hại và tổn thất nhân mạng.

Ngay trước nữa đêm ngày 9 tháng 7 năm 1917 tại Scapa Flow, Vanguard chịu đựng một vụ nổ, có thể là do thuốc nổ cordite bị nóng lên trong khi lưu trữ cạnh vách ngăn liền kề một trong hai hầm đạn dành cho các tháp pháo giữa tàu "P" và "Q". Nó bị chìm gần như ngay lập tức, giết chết khoảng 804 người; chỉ có ba người sống sót. Trong số những người thiệt mạng có Đại tá Hải quân Kyōsuke Eto, một tùy viên quân sự của Hải quân Đế quốc Nhật Bản, vốn là đồng minh của Hải quân Hoàng gia trong giai đoạn Liên minh Anh-Nhật. Xét về mức độ tổn thất nhân mạng, việc phá hủy Vanguard là tai nạn nổ hầm đạn thảm khốc nhất trong lịch sử Anh Quốc, và là một trong những tổn thất nhân mạng tồi tệ nhất của Hải quân Hoàng gia. Địa điểm đắm tàu ngày nay được chỉ định là một địa điểm được bảo vệ theo Đạo luật Bảo vệ Di sản Hải quân.

Thiết kế và chế tạo

Nguồn gốc

Dự thảo ngân sách hải quân 1907-1908 được Bộ trưởng Bộ Hải quân Anh đệ trình lên Quốc hội Anh dự trù ngân quỹ để chế tạo hai thiết giáp hạm kiểu dreadnought, có dự trù tăng lên ba chiếc tùy theo kết quả thương lượng với các cường quốc hải quân khác tại Hội nghị Hague. Trong trường hợp không đạt được thỏa thuận, lớp St Vincent vốn nguyên chỉ bao gồm hai chiếc và , sẽ được mở rộng và bao gồm Vanguard.

HMS Vanguard được đặt hàng vào ngày 6 tháng 2 năm 1908 cho xưởng tàu của hãng Vickers ở Barrow. Nó được đặt lườn vào ngày 2 tháng 4 năm 1908 và hạ thủy vào ngày 22 tháng 2 năm 1909. Nó bắt đầu chạy thử vào tháng 11 năm 1909, hoàn tất vào tháng 2 năm 1910, và đến ngày 1 tháng 3 năm 1910 nó được nhập biên chế tại Devonport trong Hải đội thứ nhất của Hạm đội Nhà Anh Quốc. Pháo Mark XI bắn ra đạn pháo nặng , và có thể bắn hai phát mỗi phút, nhưng trong thực hành thường chỉ bắn một phát mỗi phút để trinh sát điểm đạn rơi. Cho dù mang đến mười khẩu pháo, sự giới hạn bắn chéo qua mạn của các tháp pháo "P" và "Q" khiến một loạt bắn toàn bộ qua mạn chỉ có tám khẩu pháo.

Vào lúc hoàn tất, dàn pháo hạng hai của con tàu bao gồm hai mươi khẩu pháo QF 50-calibre Mk III trên các bệ nòng đơn, bố trí trên cấu trúc thượng tầng và trên nóc các tháp pháo "A" và "Y". Cho dù có bệ che chắn, khẩu pháo trên nóc tháp pháo "A" bị ảnh hưởng nặng bởi chớp lửa đầu nòng của các khẩu 4-inch lân cận trên cấu trúc thượng tầng, nên bị tháo dỡ trước khi Thế Chiến I nổ ra.

Động lực

Vanguard được cung cấp động lực bởi bốn turbine hơi nước Parsons dẫn động trực tiếp đến bốn trục chân vịt. Hơi nước được cung cấp từ 18 nồi nơi Babcock and Wilcox ống lớn với áp suất hoạt động , cho phép có được công suất tối đa và một tốc độ thiết kế . Khi chất đầy nhiên liệu gồm than và dầu, nó có tầm xa hoạt động ở tốc độ đường trường . Khi chạy thử máy, nó vượt hơn tốc độ thiết kế, đạt đến ở công suất .

Lịch sử hoạt động

right|thumb|Thiết giáp hạm HMS Vanguard (1909) Sau khi được đưa vào hoạt động, Vanguard gia nhập Hạm đội Grand, tham gia các cuộc tập trận thường kỳ. Nó có mặt trong cuộc Duyệt binh Hạm đội Đăng quang ngày 24 tháng 6 năm 1910, rồi trải qua một đợt tái trang bị trong những năm 1911-1912. Cùng với phần lớn hạm đội, nó chuyển đến Scapa Flow vào ngày 29 tháng 7, lúc đó là căn cứ chính của hạm đội chiến trận trong thời gian chiến tranh. Vào ngày 1 tháng 9 năm 1914, lúc khoảng 18 giờ 00, nó nổ súng nhắm vào cái được cho là một tàu ngầm, nhưng không thể được xác nhận sau đó.

Vào tháng 4 năm 1916, nó được điều động sang Hải đội Chiến trận 4, một động thái làm thay đổi vị trí của nó trong chuỗi chỉ huy nhưng không thay đổi vị trí địa lý. Vào ngày 31 tháng 5, nó lên đường cùng với Hạm đội Grand, và đã hiện diện trong trận Jutland; và sau khi hạm đội chiến trận được bố trí, Vanguard ở vị trí thứ 16 trong hàng chiến trận. Nó tham gia đối đầu với tốp đầu của Hạm đội Biển khơi Đức, rồi với lực lượng tàu chiến-tuần dương Đức. Không rõ là nó có bắn trúng đích hay không, nhưng bản thân nó không bị trúng phát nào. Nó cùng với hạm đội quay trở về Scapa Flow sau đó.

Vào xế chiều ngày 9 tháng 7 năm 1917, thủy thủ của con tàu tiến hành thực tập các lối thoát hiểm trong trường hợp phải bỏ tàu. Vanguard neo đậu ở phần phía Bắc của Scapa Flow lúc khoảng 18 giờ 30 phút. Không ghi nhận được bất kỳ điều gì khác thường cho đến khi con tàu phát nổ lúc 23 giờ 20 phút, và đắm ở tọa độ . 804 người đã thiệt mạng trong tai nạn này, và chỉ có ba người sống sót.

Một ủy ban điều tra đã lắng nghe lời khai của nhiều người chứng kiến trên những con tàu khác. Họ thống nhất với nhau rằng có một vụ nổ nhỏ kèm một ánh chớp trắng giữa cột ăn-ten trước và tháp pháo "A", tiếp nối sau một chốc bởi hai vụ nổ lớn hơn. Ủy ban điều tra đã quyết định rằng, căn cứ vào những cân nhắc dựa trên những chứng cứ thực tế, họ chấp nhận những kết luận rằng vụ nổ chính xảy ra tại hầm đạn tháp pháo "P" hoặc "Q", hoặc cả hai. Một lượng lớn các mảnh vỡ rơi trúng các tàu lân cận, một phần các mảnh vỡ kích thước rơi trúng chiếc thiết giáp hạm . Chúng được cho là phù hợp với cấu trúc của chiếc tàu chị em, có nguồn gốc từ phòng phát điện trung tâm, củng cố cho giả thuyết rằng vụ nổ bắt đầu từ phần trung tâm của con tàu.

Cho dù vụ nổ xảy ra rõ ràng là do kích nổ các liều thuốc cordite trong hầm đạn chính, nguyên nhân của việc này không rõ ràng, và có một loạt các giả thuyết được đưa ra. Ủy ban điều tra nhận thấy một số thuốc phóng cordite vốn được tạm thời tháo dỡ vào tháng 12 năm 1916 đã vượt quá hạn sử dụng an toàn. Có khả năng chúng được kích nổ một cách tự nhiên, nhưng điều này không được chứng minh rõ ràng. Cũng ghi nhận rằng một số nồi hơi đang hoạt động, và một số cửa kín nước vốn phải đóng kín khi tác chiến đã được mở ra khi con tàu ở trong cảng. Người ta cho rằng điều này góp phần khiến nhiệt độ tăng cao một cách nguy hiểm tại các hầm đạn. Kết luận cuối cùng của ủy ban điều tra cho rằng một đám cháy bắt đầu từ hầm đạn pháo 4-inch, có thể do nhiệt độ tăng cao gây kích nổ tự nhiên thuốc phóng cordite, lan sang một hay các hầm đạn pháo chính đã gây ra vụ nổ.