✨Giải thưởng Kovalevskaya
Giải thưởng Kovalevskaia là giải thưởng thường niên dành tặng cho những tập thể, cá nhân nữ khoa học gia xuất sắc, nhằm tôn vinh những tập thể, cá nhân là các nữ khoa học có thành tích xuất sắc trong nghiên cứu và ứng dụng khoa học vào thực tiễn cuộc sống, đem lại nhiều lợi ích trên các lĩnh vực - kinh tế, xã hội và văn hóa.
Giải thưởng mang tên nhà nữ toán học gốc Nga, Kovalevskaya (1850 – 1891).
Một giải thưởng khác, giải thưởng Sofia Kovalevskaya, được trao tặng bởi Quỹ Alexander von Humboldt tại Đức.
Sự ra đời
Quỹ Sophia Kovalevskaia được thành lập do sáng kiến và sự đóng góp về tài chính của bà GS.TS Ann Koblitz - người Mỹ và chồng bà là GS.TS Neal Koblitz. Bà đã từng sang Liên Xô học tập, viết luận án tiến sĩ về nhà nữ toán học Nga Kovalevskaia. Luận án của bà đã được đánh giá cao và được in thành sách. Bà đã quyết định dùng số tiền nhuận bút của cuốn sách này và vận động thêm sự ủng hộ của một số nhà khoa học ở Mỹ để lập ra Quỹ Sophia Kovalevskaia. Mục đích của Quỹ là động viên, khuyến khích hoạt động nghiên cứu khoa học của phụ nữ ở những nước đang phát triển dưới hình thức trao Giải thưởng Kovalevskaia cho các nhà khoa học nữ xuất sắc thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên.
Quỹ đã hỗ trợ cho 8 nước đang phát triển là: Peru, El Salvador, Nicaragua, México, Cuba, Nam Phi, Mozambic và Việt Nam. Từ năm 1985, Giải thưởng Kovalevskaia bắt đầu đến với các nhà khoa học nữ ở Việt Nam.
Cho đến năm 2016, tại Việt Nam, giải thưởng đã được trao cho 45 cá nhân và 18 tập thể các nhà khoa học nữ xuất sắc, tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học tự nhiên.
Hiện nay tại Việt Nam, Lễ trao Giải thưởng này do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam thực hiện. Bà Nguyễn Thị Bình, nguyên Phó chủ tịch nước Việt Nam là chủ tịch Ủy ban giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam từ năm 1985 đến năm 2016. Hiện nay GS. TS Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó chủ tịch nước Việt Nam là chủ tịch Ủy ban giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam
Danh sách những cá nhân, tập thể được nhận giải thưởng
:
Việt Nam
Tính đến hết năm 2020, tại Việt Nam, đã có 21 tập thể và 50 cá nhân được trao giải. Bà Trần Vân Khánh (sinh năm 1973) là nhà khoa học trẻ nhất được nhận giải trong lịch sử giải thưởng Kovalevskaia tại Việt Nam.
Nam Phi
- 2014: Beth Nyambura Kiratu (Toán thuần túy, Đại học Nairobi) và Theresia Marijani (Toán Ứng dụng, Đại học Dar es Salaam).
Cuba
2011: Sofia Behar Jequın (Khoa Toán và Khoa học Máy tính, Đại học Havana), Kalyanne Fernandez Suarez (Viện Khoa học Nông nghiệp), Tania Farias Pi ~ Neira và Aramis Rivera Denis (Viện Khoa học Vật liệu, Đại học Havana). 2009: Aurora Perez Martinez (Vật lý, Viện Điều khiển học, Toán và Vật lý), Aurora Perez Gramatges (Hóa học, Viện Công nghệ và Khoa học ứng dụng), Mailing Alvarez Vera (vi sinh, Viện Y học Nhiệt đới Pedro Kouri). *2007: Edelsys Codorniu Hernandez (Hóa học, Viện Công nghệ Ứng dụng), Ana Esther Cabal và Angelina Diaz Gonzalez (hình ảnh y tế, Trung tâm Công nghệ Ứng dụng và Phát triển hạt nhân), Hortensia Maria Rodriguez và Margarita Suarez Navarro (Hóa học, Đại học Havana)