✨Etta James

Etta James (tên khai sinh Jamesetta Hawkins, sinh ngày 25 tháng 1 năm 1938 - mất ngày 20 tháng 1 năm 2012) là một ca sĩ nhạc blues, soul, rhythm and blues (R&B), rock and roll, gospel và jazz người Mỹ. Bà nổi tiếng nhờ bài hát "At Last" và "I'd Rather Go Blind". Bà đã nhận được 6 Giải Grammy, trong đó có 1 Giải Grammy Thành tựu trọn đời và 2 giải Grammy Đại sảnh Danh vọng. Ngoài ra còn được vinh danh ở Đại sảnh Danh vọng Rock and Roll và Đại lộ Danh vọng Hollywood.

James được ca ngợi là đã xóa bỏ đi ranh giới giữa nhạc blues và rock and roll. Tạp chí danh tiếng Rolling Stone đã xếp Etta ở vị trí #22 trong danh sách 100 ca sĩ vĩ đại nhất. Bà là thần tượng có sức ảnh hưởng lớn đến các ca sĩ hiện giờ như Christina Aguilera, Beyoncé, Amy Winehouse và Adele. Tại đám tang của Etta James, Christina Aguilera đã thể hiện thành công bài hát "At Last" để tiễn đưa bà và nhận được nhiều sự tán thưởng của công chúng và báo giới.

Cuộc đời và sự nghiệp

1938-59: Thời thơ ấu và sự nghiệp ban đầu

Jamesetta Hawkins được sinh ra vào ngày 25 tháng 1 năm 1938 tại Los Angeles, California. Mẹ của bà là Dorothy Hawkins, còn cha của bà đến nay vẫn chưa biết tung tích. Etta đã nghĩ rằng cha của bà là một tay chơi bi da tên là Rudolf "Minnesota Fats" Wanderone và đã gặp nhau một thời gian ngắn năm 1987. Do mẹ của bà hay vắng nhà để quan hệ với những người đàn ông khác, Etta đã có nhiều ông bố bà mẹ nuôi, trong đó gồm cặp "Sarge" và "Mama" Lu. Ngoài ra Etta James cũng nói mẹ của bà là "Quý bà Bí ẩn."

Năm 1950, mẹ nuôi Mama Lu của Etta James qua đời, và mẹ ruột Dorothy đưa Etta định cư tại San Francisco (Los Angeles). Sau hai năm dời về đây, Etta đã có ý tưởng thành lập một nhóm nhạc nữ với tên Creollettes. Sau đó cô gái Etta 14 tuổi đã gặp gỡ Johnny Otis, và Otis đã dìu dắt nhóm nhạc, đồng thời đặt nghệ danh cho cô gái Jamesetta là Etta James. Các bài hát đầu tiên của Etta cùng với nhóm bao gồm "Dance With Me, Harry" cũng như "Roll with Me, Harry" đều có mặt trên bảng xếp hạng Hot R&B/Hip-Hop Songs, và điều này đã giúp nhóm thực hiện một tour lưu diễn. Bản cover của ca khúc của Etta, "The Wallflower" bởi ca sĩ nhạc pop Georgia Gibbs đã đạt vị trí số một trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100 của Mỹ. Năm 1960, Etta quyết định ký kết hợp đồng với hãng Chess Records.

1960-88: Những năm hoạt động với Chess Records

Sau khi ký kết với Chess Records, Etta James đã thu âm những bản thu đầu tiên của mình như "If I Can't Have You" và "Spoonful". Hit đầu tiên của bà, "All I Could Do Was Cry", mang thể loại doo-wop và R&B, là một hit #2 trên Hot R&B/Hip-Hop Songs. Leonard Chess đã gây dựng cho Etta một hình ảnh cổ điển để lấn dần qua các bảng xếp hạng nhạc pop và hỗ trợ bà bằng các nhạc cụ là violin cùng các nhạc cụ có dây khác. Bà tiếp tục phát hành hai album nữa mang nhãn hiệu Chess Records vào năm 1978 và được làm khách mời cho chuyến lưu diễn cùng năm của nhóm nhạc huyền thoại The Rolling Stones. Sau đó, Etta rời hãng Chess và trong mười năm từ 1978-1988 và bà đã phải đấu tranh với chứng nghiện ma tuý cũng như rượu.

Sự nghiệp sau này: 1988-2012

Etta James (năm 2000) Sau những cuộc đấu tranh với chứng nghiện ma túy cũng như rượu, năm 1989 bà ký kết hợp đồng với hãng đĩa Island Records và phát hành một album mang tên The Seven Year Itch. Cũng vào năm này bà thu hình lại một buổi hoà nhạc trực tiếp ở Rạp hát Wiltern tại Los Angeles cùng Joe Walsh và Albert Collins mang tên "Jazzvisions: Jump The Blues Away". Năm 1992, Etta James phát hành tiếp album The Right Time qua hãng đĩa thu âm Elektra Records và vào năm 1993, bà được vinh danh tại Đại sảnh Danh vọng Rock & Roll. Cùng năm đó bà lại ký kết với hãng Private Music Records với những yếu tố nhạc jazz nhiều hơn trong album Mystery Lady: Songs of Billie Holiday. Album mang lại cho bà một giải Grammy đầu tiên ở hạng mục Trình diễn jazz nữ xuất sắc nhất.

Vào giữa thập kỷ 1990, các nhạc phẩm của Etta bắt đầu đón nhận sự chú ý của công chúng, trong đó phải kể đến "I Just Wanna Make Love to You". Năm 1996, bài hát này lọt vào tốp mười bảng xếp hạng UK Singles Chart tại đất nước Anh do sự chú ý lớn của công chúng tới bài hát.

Qua đời: 2012

Etta James phải nhập viện hồi tháng 1 năm 2010 do căn bệnh bởi khuẩn da tụ cầu (Methicillin-resistant Staphylococcus aureus - MRSA) gây nên. Trong thời gian nằm viện, con trai Donto của bà bảo rằng bà bị bệnh Alzheimer năm 2008. Năm 2011, bà bị chẩn đoán bệnh ung thư bạch cầu. Năm 2012, bệnh tình ngày càng nặng hơn và bà đã qua đời ngày 20 tháng Giêng, chỉ năm ngày trước khi bà tròn 74 tuổi. Đám tang của bà đã được tổ chức tại Gardena, California, tám ngày sau khi Etta qua đời. Hai nghệ sĩ là Stevie Wonder cùng Christina Aguilera đã biểu diễn những ca khúc của bà để tưởng nhớ tới bà, trong đó có bài "At Last" do Christina thể hiện. Bà được an táng tại Los Angeles, California.

Đời tư

Etta James đã có hàng loạt sự cố bất hợp pháp trong đầu thập niên 1970 khi bà mắc chứng nghiện heroin. Bà đã liên tục phải đi cai nghiện trong các trại cai, trong đó có ở Trung tâm Điều trị Tarzana, Los Angeles, California. Chồng bà, Artis Mills đã phải chịu trách nhiệm khi cả hai bị giải bắt do sở hữu một lượng heroin, và kết cục là đôi vợ chồng lĩnh án 10 năm tù. Sau đó năm 1981 họ được thả và tiếp tục cuộc sống. Tuy nhiên, Etta James sau đó trong thời gian này lại bị bắt do chứng nghiện ma túy, lạm dụng tiền, làm giả và tàng trữ heroin.

Năm 1974, Etta được đưa tới trại cai nghiện thay vì bị vô tù. Bà đã ở lại Trung tâm Tarzana 17 tháng ở tuổi 36, và đã phải chịu đựng nhiều chuyện khi bắt đầu cai nghiện. Trong cuốn tự truyện, Etta nói rằng thời gian điều trị đã làm thay đổi bà ấy. Sau khi ra trại bà lại tiếp tục dính líu đến ma túy khi có mối quan hệ với một gã đàn ông nghiện ma túy. Ở tuổi thứ 50, tức vào năm 1988, bà lại bị đưa tới Trung tâm Betty Ford ở Palm Springs, California để cai nghiện. Năm 2010, bà lại tiếp tục phải nhập viện do sự lạm dụng thuốc giảm đau.

Chống của Etta James là Artis Mills và bà có hai con, là Donto và Sametto.

Phong cách âm nhạc

Etta James có loại giọng thuộc âm vực contralto (giọng nữ trầm). Phong cách âm nhạc của Etta cũng thay đổi theo thời gian. Trong thập niên 1950, thể loại chủ yếu mà bà biểu diễn là R&B và doo-wop. Sau khi ký kết hợp đồng với hãng Chess Records năm 1960, Etta dấn thân vào thể loại pop truyền thống, với những tiêu chuẩn jazz (jazz standards) và pop (pop standards) trong album At Last!. Giọng của Etta trở nên sâu sắc và thô hơn khi bà chuyển sang thể loại jazz và soul trong những năm tiếp theo.

Etta James trở thành một trong những nghệ sĩ kém nổi bật nhất trong nền âm nhạc Mỹ cho tới thập niên 1990, khi bà có được giải Grammy đầu tiên ở hạng mục Trình diễn jazz nữ xuất sắc nhất và được vinh danh bởi Hội sáng lập nhạc Blues (Blues Foundation) và có được sự chú ý lớn. Trong những năm này, bà được ca ngợi là đã xóa bỏ đi ranh giới giữa blues và rock and roll. Etta đã có tầm ảnh hưởng lớn lên các nghệ sĩ đương thời như Beyoncé, Christina Aguilera, Diana Ross, Janis Joplin, Bonnie Raitt, Shemekia Copeland, Hayley Williams, Rod Stewart, Elkie Brooks, Amy Winehouse, Paloma Faith, Joss Stone, Adele và nhóm nhạc Anh The Rolling Stones. Các ca khúc của bà cũng được cover lại nhiều lần, như "At Last" được cover lại bởi Christina Aguilera, Beyoncé Knowles; "A Sunday Kind of Love" được cover lại bởi Christina, cũng như các bài "Something's Got a Hold on Me" và "The Wallflower (Dance With Me Henry)".

Năm 2009, tạp chí danh tiếng Rolling Stones xếp bà ở vị trí thứ 22 trong danh sách "100 ca sĩ vĩ đại nhất" (100 Greatest Singers), vượt mặt cả "Ông hoàng nhạc Pop" Michael Jackson (xếp hạng thứ 25).

Các giải Grammy

|- | style="text-align:center;"| || "All I Could Do Was Cry" || Trình diễn R&B xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;"| ||"The Fool That I Am" || Trình diễn R&B xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;"| ||"Tell Mama" |rowspan="4" | Trình diễn giọng R&B nữ xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;"| ||"Security" || |- | style="text-align:center;"| ||Etta James || |- | style="text-align:center;"| ||"St. Louis Blues" || |- | style="text-align:center;"| ||"Seven Year Itch" |rowspan="3"| Thu âm Blues đương đại xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;"| ||Stickin' to My Guns || |- | style="text-align:center;"| || The Right Time|| |- | style="text-align:center;"| ||Mystery Lady: Songs of Billie Holiday || Trình diễn jazz xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;" rowspan="2"| ||"At Last"|| Đại sảnh Danh vọng Grammy || |- | Life, Love & the Blues || Album Blues đương đại xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;"| ||Heart of a Woman || Trình diễn jazz xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;"| ||Matriarch of the Blues ||Album Blues đương đại xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;"| ||Etta James || Giải Grammy Huyền thoại|| |- | style="text-align:center;"| ||Let's Roll ||Album Blues đương đại xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;"| ||Let's Roll || Album Blues truyền thống xuất sắc nhất || |- | style="text-align:center;"| ||"The Wallflower"|| Đại sảnh Danh vọng Grammy ||

Danh sách đĩa nhạc

Trong suốt sự nghiệp, Etta James đã phát hành tổng cộng 30 album phòng thu từ năm 1961 đến năm 2011. Trong đó, không có album nào lọt vào tốp-mười Billboard 200. Bà cũng đã phát hành trên 50 đĩa đơn, không có đĩa nào lọt vào tốp-mười Billboard Hot 100. Song bà đã để lại cho đời nhiều tác phẩm nổi bật trong công chúng như "At Last". nhỏ|upright|Etta James năm 1990.