thumb|upright=1.5|alt=see caption|Một con bướm Amblypodia anita (bướm xanh lá tím) thu thập chất dinh dưỡng từ phân chim.
Dinh dưỡng () là quá trình sinh hóa và sinh lý trong đó sinh vật sử dụng thức ăn để hỗ trợ sự sống. Nó cung cấp cho sinh vật các chất dinh dưỡng có thể được chuyển hóa để tạo ra các cấu trúc năng lượng và hóa học. Không cung cấp đủ lượng chất dinh dưỡng cần thiết sẽ dẫn đến suy dinh dưỡng. Khoa học dinh dưỡng chuyên nghiên cứu về dinh dưỡng, mặc dù nó thường nhấn mạnh đến dinh dưỡng cho con người.
Các loài sinh vật xác định những chất dinh dưỡng chúng cần và cách lấy được các chất đó. Các sinh vật thu được chất dinh dưỡng bằng cách tiêu thụ chất hữu cơ, chất vô cơ, hấp thụ ánh sáng hoặc kết hợp những thứ này. Một số có thể sản xuất chất dinh dưỡng từ bên trong bằng cách tiêu thụ các nguyên tố cơ bản, trong khi một số phải tiêu thụ các sinh vật khác để có được chất dinh dưỡng có sẵn.
Tất cả các dạng sống đều cần carbon, năng lượng và nước cũng như nhiều phân tử khác. Động vật cần các chất dinh dưỡng phức tạp như carbohydrat, lipid và protein, lấy chúng bằng cách tiêu thụ các sinh vật khác. Con người đã phát triển nông nghiệp và nấu ăn để thay thế việc tìm kiếm thức ăn và nâng cao dinh dưỡng cho con người. Thực vật thu được chất dinh dưỡng thông qua đất và không khí. Nấm hấp thụ các chất dinh dưỡng xung quanh bằng cách phá vỡ các chất/hợp chất và hấp thụ chúng qua sợi nấm.
Lịch sử
Việc phân tích khoa học về thực phẩm và chất dinh dưỡng bắt đầu trong cuộc cách mạng hóa học vào cuối thế kỷ 18. Các nhà hóa học thế kỷ 18 và 19 đã thử nghiệm nhiều nguyên tố và nguồn thực phẩm khác nhau để phát triển các lý thuyết về dinh dưỡng.
Khoa học dinh dưỡng hiện đại bắt đầu từ những năm 1910 khi các vi chất dinh dưỡng riêng biệt bắt đầu được xác định. Vitamin đầu tiên được xác định về mặt hóa học là thiamin vào năm 1926 và vitamin C được xác định là có tác dụng bảo vệ chống lại bệnh scorbut vào năm 1932. Scorbut thực chất là căn bệnh xuất phát từ sự thiếu hụt vitamin C trong cơ thể gây ra.
Vai trò của vitamin trong dinh dưỡng đã được nghiên cứu trong những thập kỷ tiếp theo. Chế độ ăn uống đầu tiên được khuyến nghị cho con người được phát triển để giải quyết nỗi lo về bệnh tật do thiếu lương thực trong thời kỳ Đại suy thoái và Chiến tranh thế giới thứ hai. Do tầm quan trọng của lĩnh vực này đối với sức khỏe con người, nghiên cứu về dinh dưỡng nhấn mạnh nhiều vào dinh dưỡng của con người và nông nghiệp, trong khi sinh thái chỉ là mối quan tâm thứ yếu.
Chất dinh dưỡng
Chất dinh dưỡng là những chất cung cấp năng lượng và các thành phần vật chất cho cơ thể, giúp cơ thể tồn tại, phát triển và sinh sản. Chất dinh dưỡng có thể là các nguyên tố cơ bản hoặc các đại phân tử phức tạp. Khoảng 30 nguyên tố được tìm thấy trong chất hữu cơ, trong đó nitơ, cacbon và phốt pho là quan trọng nhất.
Các chất dinh dưỡng đa lượng là những chất cơ bản mà cơ thể cần và các chất dinh dưỡng vi lượng là những chất mà cơ thể cần ở lượng nhỏ. Vi chất dinh dưỡng hữu cơ được phân loại là vitamin và vi chất vô cơ được phân loại là khoáng chất.
Các chất dinh dưỡng được tế bào hấp thụ và sử dụng trong các phản ứng sinh hóa trao đổi chất. Chúng bao gồm các phản ứng cung cấp nhiên liệu tạo ra các chất chuyển hóa và năng lượng tiền chất, các phản ứng sinh tổng hợp chuyển đổi các chất chuyển hóa tiền chất thành các phân tử khối xây dựng, các phản ứng trùng hợp kết hợp các phân tử này thành các polyme đại phân tử và các phản ứng lắp ráp sử dụng các polyme này để tạo nên cấu trúc tế bào.
Nhóm dinh dưỡng
Các sinh vật có thể được phân loại dựa trên cách chúng thu được cacbon và năng lượng.
Sinh vật dị dưỡng là sinh vật thu được chất dinh dưỡng bằng cách tiêu thụ carbon của các sinh vật khác, trong khi sinh vật tự dưỡng là sinh vật tự tạo ra chất dinh dưỡng từ carbon của các chất vô cơ như carbon dioxide.
Sinh vật hỗn dưỡng là những sinh vật có thể dị dưỡng và tự dưỡng, bao gồm một số sinh vật phù du và thực vật ăn thịt. Sinh vật quang dưỡng lấy năng lượng từ ánh sáng, trong khi sinh vật hóa dưỡng lấy năng lượng bằng cách tiêu thụ năng lượng hóa học từ vật chất.
Sinh vật hữu cơ tiêu thụ các sinh vật khác để lấy electron, trong khi sinh vật vô cơ dưỡng lấy electron từ các chất vô cơ, chẳng hạn như nước, hydro sunfua, dihydrogen, sắt (II), lưu huỳnh hoặc amon.
Sinh vật nguyên dưỡng có thể tạo ra các chất dinh dưỡng thiết yếu từ các hợp chất khác, trong khi sinh vật tự dưỡng phụ phải tiêu thụ các chất dinh dưỡng có sẵn từ trước.
Chế độ ăn
Trong dinh dưỡng, chế độ ăn của một sinh vật là tổng hợp các loại thực phẩm mà sinh vật đó ăn vào. Một chế độ ăn uống lành mạnh giúp cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần của cơ thể. Điều này đòi hỏi phải ăn và hấp thu các vitamin, khoáng chất, axit amin thiết yếu từ protein và axit béo thiết yếu từ thực phẩm chứa chất béo. Carbohydrat, protein và chất béo đóng vai trò chính trong việc đảm bảo chất lượng cuộc sống, sức khỏe và tuổi thọ của cơ thể. Một số nền văn hóa và tôn giáo có những hạn chế về những gì có thể chấp nhận được trong chế độ ăn uống của họ.
Chu trình dinh dưỡng
Chu trình dinh dưỡng là một chu trình sinh địa hóa bao gồm sự chuyển động của chất vô cơ thông qua sự kết hợp của đất, sinh vật, không khí hoặc nước, tại đó chúng được trao đổi bằng chất hữu cơ.
Dòng năng lượng là con đường một chiều và không theo chu kỳ, trong khi sự chuyển động của các chất dinh dưỡng khoáng chất là theo chu kỳ. Các chu trình khoáng bao gồm chu trình carbon, chu trình lưu huỳnh, chu trình nitơ, chu trình nước, chu trình phốt pho và chu trình oxy, trong số những chu trình khác liên tục tái chế cùng với các chất dinh dưỡng khoáng khác thành dinh dưỡng sinh thái phong phú.
Chu trình dinh dưỡng cho phép những yếu tố thiết yếu này quay lại môi trường sau khi được hấp thụ hoặc tiêu thụ. Nếu không có chu trình dinh dưỡng thích hợp, sẽ có nguy cơ thay đổi nồng độ oxy, khí hậu và chức năng của hệ sinh thái.
Tìm kiếm thức ăn trong tự nhiên
thumb|Một chú khỉ bonobo đang câu [[mối bằng một chiếc gậy đã được chuẩn bị sẵn]]
Kiếm ăn là quá trình tìm kiếm chất dinh dưỡng trong môi trường. Nó cũng có thể được định nghĩa để bao gồm việc sử dụng các nguồn tài nguyên sau đó.
Một số sinh vật, chẳng hạn như động vật và vi khuẩn, có thể di chuyển để tìm chất dinh dưỡng, trong khi những sinh vật khác, chẳng hạn như thực vật và nấm, lại mở rộng ra bên ngoài để tìm chất dinh dưỡng.
Việc tìm kiếm thức ăn có thể là ngẫu nhiên, trong đó sinh vật tìm kiếm chất dinh dưỡng mà không cần phương pháp, hoặc có thể có hệ thống, trong đó sinh vật có thể đi trực tiếp đến nguồn thức ăn.
Các sinh vật có thể phát hiện chất dinh dưỡng thông qua vị giác hoặc các hình thức cảm nhận chất dinh dưỡng khác, cho phép chúng điều chỉnh lượng chất dinh dưỡng hấp thụ.
Lý thuyết tìm kiếm thức ăn tối ưu là một mô hình giải thích hành vi tìm kiếm thức ăn như một phân tích chi phí-lợi ích, trong đó động vật phải tối đa hóa việc thu được chất dinh dưỡng trong khi giảm thiểu lượng thời gian và năng lượng dành cho việc tìm kiếm thức ăn. Nó được tạo ra để phân tích thói quen tìm kiếm thức ăn của động vật nhưng nó cũng có thể được mở rộng sang các sinh vật khác.
Một số sinh vật là những chuyên gia thích nghi với việc kiếm ăn với một nguồn thức ăn duy nhất, trong khi những sinh vật khác là những sinh vật tổng hợp có thể tiêu thụ nhiều nguồn thức ăn khác nhau.
Các chất dinh dưỡng
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
thumb|upright=1.5|alt=see caption|Một con bướm _Amblypodia anita_ (bướm xanh lá tím) thu thập chất dinh dưỡng từ phân chim. **Dinh dưỡng** () là quá trình sinh hóa và sinh lý trong đó sinh vật sử dụng
nhỏ|Một bệnh nhân nam đang nghe tư vấn dinh dưỡng từ một chuyên gia dinh dưỡng tại Nigeria. **Chuyên gia dinh dưỡng (tiếng Anh: _nutritionist/dietitian_)** là một chuyên gia y tế, chuyên xác định và
nhỏ|phải|Thịt-nguồn cung cấp chất đạm cho con người nhỏ|phải|Cơ thể con người có thể đạt được lượng protein cần thiết mà không cần quá nhiều bằng cách tiêu thụ nhiều [[collagen hơn, một nguồn protein
**Kém dinh dưỡng**, hay còn được gọi là s**uy dinh dưỡng**, là tình trạng thiếu thốn, quá thừa hoặc sự thiếu cân bằng trong việc tiêu thụ dinh dưỡng. Một số kiểu rối loạn dinh
**Suy dinh dưỡng** (**người gầy** hoặc **người dưới cân**) là thuật ngữ để chỉ những người không đủ cân nặng hay không đủ sức khoẻ, không đủ cân tiêu chuẩn so với chiều cao. Khái
**Chất dinh dưỡng thiết yếu** là chất dinh dưỡng cần thiết cho các chức năng của cơ thể bình thường, mà hoặc là cơ thể không thể tự tổng hợp, hoặc không thể tổng hợp
thumb|Thực phẩm giàu [[Magnesi|magiê (một ví dụ về chất dinh dưỡng)]] **Dinh dưỡng cho con người** () đề cập đến việc cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu trong thực phẩm cần thiết để
**Dinh dưỡng trị liệu** là một liệu pháp điều trị các tình trạng sức khỏe và những triệu chứng liên quan thông qua chế độ ăn uống được thiết kế và theo dõi riêng bởi
nhỏ|Một người phụ nữ mang thai đang ăn trái cây. **Dinh dưỡng và mang thai** đề cập đến việc bổ sung chất dinh dưỡng và lập kế hoạch chế độ ăn uống được tiến hành
thumb|right|[[Axit phytic (khử proton phytate anion trong hình) là một chất phản dinh dưỡng gây cản trở sự hấp thụ khoáng chất từ chế độ ăn uống.|200x200px]] **Chất phản dinh dưỡng** hay **chất chống dinh
**Vi chất dinh dưỡng**, còn được gọi là **chất dinh dưỡng vi lượng**, là các chất dinh dưỡng thiết yếu mà các sinh vật cần với số lượng khác nhau trong suốt cuộc đời để
**Dinh dưỡng trực quan** () hay **Ăn uống trực quan** () là một khái niệm về phương pháp khoa học giúp chủ động quản lý và kiểm soát trọng lượng cơ thể một cách tự
thumb|right|Carbonic anhydrase, một loại enzyme cần có kẽm (hình cầu màu xám gần trung tâm của hình ảnh này), rất cần thiết cho quá trình thải carbon dioxide. Trong khái niệm dinh dưỡng, **khoáng chất**
**Liên đoàn Khoa học Dinh dưỡng Quốc tế** hay **Liên đoàn Quốc tế về Khoa học Dinh dưỡng**, viết tắt tiếng Anh là **IUNS** (International Union of Nutritional Sciences) là một _tổ chức phi chính
**Giáo dục dinh dưỡng** là bất kỳ sự kết hợp của các chiến lược giáo dục, cùng với các hỗ trợ về môi trường, được thiết kế để tạo thuận lợi cho việc áp dụng
**Giá trị dinh dưỡng** là một phần của chất lượng thực phẩm, thước đo tỷ lệ cân đối của các chất dinh dưỡng thiết yếu carb, chất béo, protein, khoáng chất và vitamin trong các
nhỏ|phải|Nguồn protein từ thịt cá **Chất đạm Protein** là chất dinh dưỡng (dưỡng chất) thiết yếu của cơ thể con người cũng như cơ thể các động vật nói chung. Chất đạm cung cấp các
Nói một cách tương đối, não tiêu thụ một lượng năng lượng khổng lồ so với phần còn lại của cơ thể. Các cơ chế liên quan đến việc chuyển hóa năng lượng từ thực
Chế độ dinh dưỡng và kiểm soát cân nặng trước và trong khi mang thai có tác động sâu sắc đến sự phát triển của trẻ sơ sinh. Đây là thời điểm khá quan trọng
**Dinh dưỡng cho động vật** (_Animal nutrition_) tập trung vào nhu cầu các chất dinh dưỡng cần hấp thụ của động vật, chủ yếu là trong sản xuất nông nghiệp và thực phẩm (chăn nuôi)
**Kém dinh dưỡng ở trẻ em** đang là một vấn đề phổ biến toàn cầu và dẫn đến đến nhiều tác động tiêu cực về sức khỏe trong ngắn hạn và dài hạn. Tổ chức
phải|Chương trình viện trợ dinh dưỡng cho Puerto Rico là một chương trình hỗ trợ liên bang của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ. **Chương trình viện trợ dinh dưỡng cho Puerto Rico** viết tắt tiếng
thumb|right| Chế độ ăn uống kém trong thời thơ ấu ảnh hưởng đến số lượng [[neuron trong các phần của não bộ.]] **Dinh dưỡng thần kinh học** là ngành khoa học nghiên cứu ảnh hưởng
Sau đây là danh sách các chất dinh dưỡng đa lượng, xếp theo 2 nhóm: có cung cấp năng lượng, hỗ trợ cho sự chuyển hóa. ## Chất dinh dưỡng đa lượng có cung cấp
Sau đây là danh sách các vi chất dinh dưỡng. ## Vitamin * Vitamin A (retinol) * Vitamin B ** Vitamin B1 (thiamin) ** Vitamin B2 (riboflavin) ** Vitamin B3 (niacin) ** Vitamin B5 (axit
nhỏ|phải|Một con [[ngựa hồng đang ăn cỏ khô, ngựa thuộc nhóm đại gia súc, chúng có nhu cầu thức ăn lớn, những con ngựa có khối lượng lớn thì cần lượng thức ăn nhiều hơn]]
thumb|Thực phẩm dinh dưỡng thay thế bữa ăn dạng sữa lắc|434x434px **Thực phẩm dinh dưỡng thay thế bữa ăn (Meal replacement)** là thực phẩm dinh dưỡng thay thế cho bữa ăn thông thường, cung cấp
Mô tả: Nuti Sữa bột nguyên kem 900 Gr : Thấu hiểu nhu cầu thể trạng của người Việt Nam, Chuyên Gia Dinh Dưỡng NutiFood đã phát triển Nuti Nguyên Kem bằng công thức độc
phải|nhỏ|300x300px|**Bậc dinh dưỡng cấp 1**. Thực vật trong bức ảnh này, và [[tảo và thực vật phù du trong hồ, là những sinh vật sản xuất sơ cấp. Chúng lấy dinh dưỡng từ đất hoặc
Với 25 loại ngũ cốc, đậu, yến mạch cao cấp và hạt hữu cơ, Bột ngũ cốc 25 Green Nutri sẽ cung cấp cho chúng ta những dưỡng chất thiết yếu thuần khiết từ thực
DIASURE – SỮA NON CHUYÊN BIỆT DÀNH CHO NGƯỜI TIỂU ĐƯỜNG ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM1. Sữa non Diasure – Sự ra đời của sữa non tiểu đường đầu tiên tại Việt NamDinh dưỡng mất
DIASURE – SỮA NON CHUYÊN BIỆT DÀNH CHO NGƯỜI TIỂU ĐƯỜNG ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM1. Sữa non Diasure – Sự ra đời của sữa non tiểu đường đầu tiên tại Việt NamDinh dưỡng mất
DIASURE – SỮA NON CHUYÊN BIỆT DÀNH CHO NGƯỜI TIỂU ĐƯỜNG ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM1. Sữa non Diasure – Sự ra đời của sữa non tiểu đường đầu tiên tại Việt NamDinh dưỡng mất
DIASURE – SỮA NON CHUYÊN BIỆT DÀNH CHO NGƯỜI TIỂU ĐƯỜNG ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM1. Sữa non Diasure – Sự ra đời của sữa non tiểu đường đầu tiên tại Việt NamDinh dưỡng mất
DIASURE – SỮA NON CHUYÊN BIỆT DÀNH CHO NGƯỜI TIỂU ĐƯỜNG ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM1. Sữa non Diasure – Sự ra đời của sữa non tiểu đường đầu tiên tại Việt NamDinh dưỡng mất
Sữa DR LUXIA DIABET 900g | Dinh Dưỡng Cho Người Bệnh Tiểu Đường | Hàng Chính Hãng Date Mới Nhất+ Ổn định đường huyết+ Tốt cho tim mạch+ Tăng sức đề kháng+ Ngăn ngừa táo
GIẢI PHÁP ĐỘT PHÁ GIẢM ĐƯỜNG HUYẾT TỪ THẢO DƯỢC – ỔN ĐỊNH ĐƯỜNG HUYẾT NGĂN NGỪA BIẾN CHỨNG Viên uống hạ đường Diagold là thực phẩm bảo vệ sức khỏe được phát triển dựa
GIẢI PHÁP ĐỘT PHÁ GIẢM ĐƯỜNG HUYẾT TỪ THẢO DƯỢC – ỔN ĐỊNH ĐƯỜNG HUYẾT NGĂN NGỪA BIẾN CHỨNG Viên uống hạ đường Diagold là thực phẩm bảo vệ sức khỏe được phát triển dựa
THUỘC TÍNH SẢN PHẨM Xuất xứ: Mỹ. Nhãn hiệu: Khác. Hạn sử dụng: in trên bao bì. Ngày sản xuất: in trên bao bì. CHI TIẾT SẢN PHẨM Đạm đậu nành bổ sung dinh dưỡng
Với 25 loại ngũ cốc, đậu, yến mạch cao cấp và hạt hữu cơ, Bột ngũ cốc 25 Green Nutri sẽ cung cấp cho chúng ta những dưỡng chất thiết yếu thuần khiết từ thực
*Nepro 1 là sản phẩm dinh dưỡng uy tín đã có mặt trên thị trường 15 năm và được các bệnh viện lớn như Bạch Mai, Chợ Rẫy,…được đưa vào bữa ăn dinh dưỡng dành
NGŨ CỐC DINH DƯỠNG BEONENgũ cốc Beone hỗ trợ cung cấp các chất dinh dưỡng, vitamin thiết yếu cho cơ thể của trẻ nhỏ, người lớn tuổi và phụ nữ mang thai. Các nhà nghiên
DIABET UTRA PROMILK sản phẩm dinh dưỡng dành cho người tiểu đường tuyp 1 2, tiền tiểu đường.Thành phần chính: sữa non, isomaltulose, canxi, Fos/ Inulin, vitamin và khoáng chất thiết yếu khác.Đối Tượng Sử
DIABET UTRA PROMILK sản phẩm dinh dưỡng dành cho người tiểu đường tuyp 1 2, tiền tiểu đường.Thành phần chính: sữa non, isomaltulose, canxi, Fos/ Inulin, vitamin và khoáng chất thiết yếu khác.Đối Tượng Sử
FOLA XƯƠNG KHỚP – DINH DƯỠNG ĐẶC BIỆT CHO NGƯỜI XƯƠNG KHỚP, TIM MẠCH VÀ TIỂU ĐƯỜNG.Với công thức hoàn toàn khác biệt so với các dòng sữa khác, FOLA XƯƠNG KHỚP là sự kết
Mason Naturallà thương hiệu thuộc Công ty Mason Vitamin – một trong những công ty thực phẩm chức năng lớn nhất tại Mỹ với hàng trăm sản phẩm chăm sóc sức khỏe đáp ứng mọi
Sữa Nutricare Gold là sản phẩm dinh dưỡng y học được nghiên cứu chuyên biệt, dựa trên đặc điểm nhân sinh học của người Việt Nam, cung cấp hàm lượng đạm cao, dễ hấp thu
Sữa Non Tiểu Đường Tảo Nhật Spirulina Diabet- Giúp Tăng Cường Sức Đề Kháng, Hỗ Trợ Ổn Định Đường Huyết, Ngăn Ngừa Biến Chứng Tiểu Đường- Tốt Cho Tim Mạch- Hộp 400gCông DụngTăng cường sứcBữa
Chi tiết SP Hồ sơ pháp lý Bệnh lý - Dinh Dưỡng Bột dinh dưỡng Nutri Ancan được bào chế dạng bột thơm ngon, dễ sử dụng. Sản phẩm bột dinh dưỡng Nutri Ancan có
Aloe Berry Nectar |034 FLP| nước uống dinh dưỡng hỗ trợ đường tiêu hóaĐược sản xuất theo quy trình khép kín chiếc xuất hoàn toàn từ thiên nhiên, Aloe Berry Nectar 034 FLP hỗ trợ