phải|Bản đồ của đền Preah Vihear
Đền Preah Vihear (tiếng Khmer: ប្រាសាទព្រះវិហារ ; phiên âm tiếng Việt: đền Pre Vi-hia (chính xác hơn là Preơ Vi-hia) là một ngôi đền toạ lạc trên một chỏm núi thuộc núi Dângrêk ở Campuchia gần biên giới với Thái Lan. Ngôi đền này được lấy làm tên cho tỉnh Preah Vihear, nơi nó toạ lạc. Năm 2008, ngôi đền được tổ chức UNESCO liệt kê vào danh sách di sản thế giới.
Lịch sử
Ngôi đền đầu tiên được bắt đầu vào đầu thế kỷ 9 dùng để thờ thần Shiva trong những thế kỷ tiếp theo. Các di vật được tìm thấy ở tỉnh này cho thấy khu vực này là khu định cư quan trọng của Đế quốc Khmer trong thế kỷ 12.
Những phần còn sót lại sớm nhất lại có niên đại thời Koh Ker vào thế kỷ 10 khi kinh đô của Đế quốc Khmer gần hơn so với khi nó ở Angkor. Có một số yếu tố thuộc phong cách Banteay Srei cuối thế kỷ 10, nhưng phần lớn ngôi đền được lập dưới thời các vua Suryavarman I và Suryavarman II trong các nửa đầu thế kỷ 11 và 12.
Do ngôi đền nằm gần biên giới Campuchia và Thái Lan nên khu vực này bị tranh chấp cho đến 15 tháng 6 năm 1962, khi Tòa án Quốc tế vì Công lý (International Court of Justice) phán quyết rằng ngôi đền thuộc Campuchia. Ngôi đền đã mở cửa trong một thời gian ngắn cho công chúng năm 1982 và năm sau bị Khmer Đỏ chiếm đóng. Ngôi đền được mở cửa lại vào cuối năm 1998 và Campuchia hoàn tất việc xây dựng năm 2003 sau một quãng thời gian dài.
Năm 2007 Campuchia đề nghị công nhận Di sản văn hoá cho đền Preah Vihear nhưng đã bị UNESCO bác bỏ do còn tồn tại những bất đồng với Thái Lan và vì một phần Thái Lan bác bỏ và phản đối đề nghị này của Campuchia.
Tuy nhiên, một năm sau, được Bộ Ngoại giao Thái Lan ủng hộ, vào ngày 7 tháng 6 năm 2008, Ủy ban di sản thế giới họp tại Canada đã công nhận đền Preah Vihear là di sản thế giới. Đây là di sản thế giới thứ ba của Campuchia, hai di sản công nhận trước đó là Đền Angkor Wat (1992) và Điệu múa hoàng gia (2003). Ngay sau đó, Bộ trưởng Ngoại giao Thái Lan bị trong nước cáo buộc là vi phạm pháp luật khi ủng hộ Campuchia đăng ký Đền Preah Vihear là di sản thế giới, và ông này đã phải từ chức. Chính vì điều này mà quan hệ giữa Campuchia và Thái Lan trở nên căng thẳng.
Ngày 11 tháng 11 năm 2013, Tòa án Công lý Quốc tế ra phán quyết rằng khu vực quanh ngôi đền cổ này thuộc về Campuchia và tuyên bố Thái Lan phải rút quân đội và cảnh sát khỏi Preah Vihear.
Miêu tả
phải|Các kiểu tháp của đền
Đền nằm cheo leo trên dãy núi Dângrêk, một phần vì đền nằm trong khu vực khá nhạy cảm là đường biên giới giữa Campuchia và Thái Lan.
Phần nửa đền nằm bên vườn quốc gia Khao Phra Viharn của huyện Kantharalak thuộc tỉnh Sisaket của Thái Lan, một nửa đền thuộc tỉnh Preah Vihear của Campuchia. Do ngôi đền được xây trên một mỏm đá thuộc lãnh thổ Campuchia (trước đây được cho là lãnh thổ Thái Lan), nhưng lối dẫn vào ngôi đền Preah Vihear nằm trên một vách đá dựng đứng cheo leo và không thể tiếp cận từ phía Campuchia. Điều này có nghĩa là, để tham quan được di sản này bắt buộc du khách phải đi từ phía cổng của vườn quốc gia Khao Phra Viharn của Thái Lan.
phải|Lintel(cổng chính) của đền tương tự đền [[Banteay Srei]]
Kiến trúc đền tương tự kiến trúc của đền Banteay Srei với điêu khắc trên đá sa thạch cực kỳ tinh xảo. Phần khu vực xung quanh đền với nhiều thự viện và các tháp cao nhưng hiện nay phần lớn các kiến trúc phụ xung quanh đền đều bị đổ nát nghiêm trọng.
Kiến trúc phức hợp của ngôi đền chạy theo trục Bắc Nam dài 800 m, và bao gồm một bờ đường đắp cao và những bậc tam cấp dẫn lên điện thờ nằm trên đỉnh khu vực đền thờ phía Nam (cao 120 m so với khu Bắc và 525m so với đồng bằng Campuchia). Mặc dù cấu trúc này khác với những ngôi đền trên núi khác của Campuchia được tìm thấy ở Angkor, nhưng ngôi đền cũng có cùng mục đích thờ phụng những vị thần ở đỉnh Meru.
phải|Trong khi đó các bức tường thành bao quanh đền lại mang dáng dấp của [[Wat Phou (Lào)]]
Cột thứ năm theo kiểu kiến trúc Koh Ker vẫn giữ lại những vết sơn đỏ từ thời gian trước mặc dù ngói đỏ bây giờ không còn nữa. Cột thứ 4 nằm ở phía sau có từ triều đại Khleang-Baphuon và là một "kiệt tác của Preah Vihear". Cột thứ 3 lớn nhất và nằm giữa hai phòng lớn. Muốn đến được đền thờ phải thông qua hai sân liên tiếp nhau.
Đường đến ngôi đền
trái|Điêu khắc đá ở lintel (dãy sa thạch phía trên cửa vào, cửa sổ thường có điêu khắc)
Trước đây để đến được ngôi đền: từ Thái Lan, có thể đến được ngôi đền thông qua Công viên Quốc gia Khao Phra Wihan. Campuchia cho phép khách viếng thăm ngôi đền không cần visa nhưng thỉnh thoảng biên giới bị đóng cửa vì những lý do khách quan. Campuchia áp dụng phí vào cổng cho khách nước ngoài là 5 đô la Mỹ hay 200 đồng Bạt (vào năm 2006, giảm 50 đồng bạt cho du khách đến từ Thái Lan), chỉ cộng thêm 5 đồng Bạt phí photo hộ chiếu. Bên cạnh đó, Thái Lan cũng áp dụng một mức phí 200 baht (Bạt) để vào cổng công viên quốc gia.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
phải|Bản đồ của đền Preah Vihear **Đền Preah Vihear** (tiếng Khmer: ប្រាសាទព្រះវិហារ ; phiên âm tiếng Việt: **đền Pre Vi-hia** (chính xác hơn là **Preơ Vi-hia**) là một ngôi đền toạ lạc trên một chỏm
**Tỉnh Preah Vihear**, phiên âm tiếng Việt: **Prết Vi-hia**, là một tỉnh phía bắc của Campuchia. Phía bắc giáp tỉnh Champasak của Lào và các tỉnh Ubon Ratchathani, Sisaket của Thái Lan, phía đông giáp
**Preah Vihear** là thành phố thủ phủ của tỉnh Preah Vihear ở miền bắc Campuchia. Phnom Tbeng Meanchay (hay Phnom Tbeng Meanchey) là một ngọn núi cao tới 600 m, cách 5 km về phía tây
Tin từ Hội Khmer - Việt NamVào ngày 09/04/ 2024 Hội Khmer- Việt Nam chi nhánh tỉnh Preah Vihear đã đến Chúc Chủ tịch Tỉnh tại Vương quốc Campuchia.
**Huyện Choam Khsant** là một huyện nằm ở tỉnh Preah Vihear, bắc Campuchia. Huyện lỵ là thị xã Cheom Ksan gần biên giới với Thái Lan. Đền Preah Vihear nằm ở huyện này. Thể loại:Tỉnh
**Xung đột biên giới Campuchia – Thái Lan 2008–2013** bắt đầu vào tháng 6 năm 2008 là sự gia tăng cường độ mới nhất sau một thế kỷ dài tranh chấp liên quan đến khu
**Xung đột biên giới Campuchia-Thái Lan** **năm 2025** là một chuỗi các sự kiện quân sự, ngoại giao và kinh tế leo thang căng thẳng giữa Campuchia và Thái Lan, bắt đầu từ một cuộc
**Lực lượng Vũ trang Quốc gia Khmer** hoặc **Quân lực Quốc gia Khmer** (tiếng Pháp: _Forces Armées Nationales Khmères_ - FANK), là lực lượng quốc phòng vũ trang chính thức của nước Cộng hòa Khmer,
**Biên giới Campuchia-Thái Lan** là biên giới quốc tế giữa Campuchia và Thái Lan. Biên giới dài 817 km (508 dặm), chạy từ điểm ngã ba giao nhau biên giới hai nước với Lào ở
Dưới đây là **danh sách các khu bảo tồn tại Campuchia**, bao gồm các vườn quốc gia và các khu bảo tồn thiên nhiên. ## Vườn quốc gia * Vườn quốc gia Botum Sakor *
**Thái Lan**, gọi ngắn là **Thái**, quốc hiệu là **Vương quốc Thái Lan**, là một quốc gia ở Đông Nam Á, phía bắc giáp Lào và Myanmar, phía đông giáp Lào và Campuchia, phía nam
Tổ hợp công trình Ta Moen - hay đền Ta Moen - tiếng Khmer và Ta Muen Thom - tiếng Thái Lan - nằm trong tổ hợp các công trình thuộc di tích Angkor đang
Trường hợp nhiễm bệnh virus corona 2019 (COVID-19) đầu tiên đã được xác nhận tại Campuchia vào ngày 27 tháng 1 năm 2020. Tính đến hết ngày 13 tháng 4 năm 2024, Campuchia ghi nhận
**Cuộc khủng hoảng tị nạn từ Đông Dương** là hiện tượng một lượng lớn người dân tại bán đảo Đông Dương (Việt Nam, Lào, Campuchia) di cư khỏi đất nước của họ, diễn ra sau
**Cộng hòa Khmer** (, ) là một nước cộng hòa đầu tiên của Campuchia. Thời Việt Nam Cộng hòa thường được gọi là _Cộng hòa Cao Miên_ hay _Cao Miên Cộng hòa_, được thành lập
**Anlong Veng ** () là một huyện _(srok)_ thuộc tỉnh Oddar Meancheay tại Campuchia. Trung tâm hành chính của huyện được là thị trấn Anlong Veng. Dân số của huyện không được thống kê vào
**Tâm lý chống Thái Lan** bao gồm sự căm ghét và hận thù hướng về người Thái, hoặc đất nước Thái Lan. ## Campuchia Sự nổi giận đối với người Thái ở Campuchia đã tồn
**Đại hội Thể thao Bán đảo Đông Nam Á năm 1963** bị hủy bỏ vì tình trạng không ổn định ở quốc gia đăng cai Campuchia xảy ra xung đột nội bộ và cuộc xung
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Elections_40365_02072008.jpg|phải|nhỏ|250x250px|Xe vận động tranh cử của [[Đảng Sam Rainsy]] Tổng tuyển cử được tổ chức tại Campuchia vào ngày 27 tháng 7 năm 2008. Kết quả cho thấy Đảng Nhân dân Campuchia cầm quyền thắng
**Quốc kỳ Cộng hòa Khmer** (, ; ) là một trong những lá cờ lịch sử của Campuchia. Nó bao gồm một trường màu xanh lam với một vùng hình chữ nhật màu đỏ. Hình
**Vườn quốc gia Khao Phra Wihan** () là một vườn quốc gia tại Thái Lan. Vườn quốc gia này là cửa ngõ đi vào Khao Phra Whihan ở Campuchia (xem Prasat Preah Vihear) từ Thái
## Dân tộc lớn nhất ở Campuchia là người Khmer chiếm khoảng 90% tổng dân số, họ chủ yếu sinh sống ở tiểu vùng đất thấp sông Mekong và đồng bằng trung tâm. Trong lịch
**Kantharalak** () là một huyện (_Amphoe_) ở phía đông nam của tỉnh Sisaket, đông bắc Thái Lan. ## Lịch sử Tên cũ của Kantharalak là _Mueang_ Uthumphon Phisai thuộc Mueang Khukhan. Năm 1939, huyện được
**Viễn thông của Campuchia** đặc biệt là bưu điện, điện báo và các dịch vụ điện tín được quản lý bởi Bộ Bưu chính - Viễn thông Campuchia, giao thông và bưu chính đã được
nhỏ|Hình tượng Khẩn Na La nguyên thủy, sinh vật huyền thoại này có hình dạng ban đầu trong hình hài tổng thể của một con ngựa nhỏ|Khẩn Na La nguyên thủy có hình dạng của
**Quân đội Hoàng gia Campuchia** (; , **RCAF**) là lực lượng quân sự quốc gia của Campuchia, gồm có Lục quân, Hải quân, Không quân và Lực lượng Hiến binh. Về danh nghĩa, Quốc vương
**Văn phòng Trung ương Cục miền Nam** (VP.TWCMN 1961-1975) là cơ quan bảo đảm mọi hoạt động của Trung ương Cục miền Nam (TWCMN), được ra đời và kết thúc nhiệm vụ lịch sử cùng
Dưới đây là danh sách các Di sản thế giới do UNESCO công nhận tại châu Á và châu Đại Dương. ## Afghanistan (2) nhỏ|[[Minaret ở Jam|trái]] * Tháp giáo đường ở Jam và các
**Koh Ker** (, ) là một địa điểm khảo cổ xa xôi nằm ở phía Bắc Campuchia, cách Angkor và thành phố Siêm Riệp khoảng . Đó là một khu vực đầy rừng rậm và
**Champasak ** hay **Champassak**, **Champasack** (, IPA: , phiên âm tiếng Việt: **Chăm-pa-sắc**) là một tỉnh ở phía tây nam Lào, kề biên giới với Thái Lan và Campuchia. Đây là một trong ba lãnh
**Bồ câu nâu** (danh pháp hai phần: **_Columba punicea_**) là một loài chim trong họ Columbidae. ## Đe dọa Sự suy giảm của nó chưa được hiểu rõ nhưng được cho là kết quả của
Tướng **Meas Sophea** (sinh năm 1955) là một tướng lĩnh cao cấp trong Quân đội Hoàng gia Campuchia (RCAF). Tính đến năm 2013, ông là Phó Tổng tư lệnh Quân đội Hoàng gia Campuchia và
**Lục quân Hoàng gia Campuchia** là một bộ phận của Quân đội Hoàng gia Campuchia với quân số khoảng 75.000 biên chế thành 11 sư đoàn bộ binh được trang bị thiết giáp tích hợp
**Chiến tranh Pháp – Thái** ( ) (1940–1941) là một cuộc chiến giữa Thái Lan và chính phủ Vichy của Pháp trong các vùng đất của Đông Dương thuộc Pháp mà từng thuộc về Thái
**Tam giác Ngọc Lục Bảo** (tiếng Anh: _Emerald Triangle_) là khu vực biên giới tiếp giáp giữa Campuchia, Lào và Thái Lan. Khu vực này bao gồm khu vực Chong Bok (tiếng Thái: ช่องบก )
**Ubon Ratchathani**, viết tắt **Ubon** (tiếng Thái: **อุบลราชธานี**, phiên âm: U-bon Lát-cha-tha-ni) là một tỉnh thuộc vùng Isan của Thái Lan, cách thủ đô Bangkok 500 km. Các tỉnh lân cận tỉnh này (từ phía
nhỏ|Núi Dângrêk, nhìn từ phía Đông từ Maw I-daeng, [[Thái Lan.]] **Núi Dângrêk** (cũng gọi là **Đăng Rếch**, phiên âm từ _Chuŏr Phnum Dângrêk_ có nghĩa là _Núi Mang Cột_; ; ) là một dãy
**Sisaket** (tiếng Thái: **ศรีสะเกษ**, phiên âm: Xi-xa-két) là một tỉnh thuộc vùng Isan của Thái Lan. Các tỉnh lân cận (từ phía tây theo chiều kim đồng hồ) có: Surin, Roi Et, Yasothon và Ubon
thumb|upright=0.7|Nhà thờ chính tòa cũ ở Battambang, đã bị chính quyền [[Khmer Đỏ phá hủy]] **Hạt Phủ doãn Tông tòa Battambang** (; ) là một Hạt Phủ doãn Tông tòa của Giáo hội Công giáo
**Vương cung Campuchia** ở thủ đô Phnôm Pênh là một tổ hợp các tòa nhà nơi Vương thất Vương quốc Campuchia được xây dựng từ hơn một thế kỷ trước để phục vụ việc ăn