Trong các bộ môn nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng, đề tài là phạm vi các sự kiện tạo nên cơ sở chất liệu đời sống của tác phẩm nghệ thuật. Khái quát hơn, đề tài thể hiện phạm vi miêu tả trực tiếp của tác phẩm nghệ thuật.
Ở phương diện nhất định, khái niệm đề tài gắn với khái niệm chủ đề của tác phẩm.
Phạm vi miêu tả
Phạm vi miêu tả trực tiếp trong tác phẩm rất đa dạng, có thể là chuyện con người, thú vật, cây cỏ, chim muông, đồ vật, thần tiên, ma quái, chuyện quá khứ và chuyện viễn tưởng v.v.
Đề tài của tác phẩm nghệ thuật không chỉ nhằm giới thiệu các hiện tượng cụ thể cá biệt của đời sống hay của tưởng tượng, mà ở phương diện nhất định, bao giờ đề tài cũng xuyên qua một phạm vi miêu tả cụ thể để khái quát lên một phạm vi hiện thực đời sống nhất định có ý nghĩa sâu rộng hơn.
Giới hạn đề tài
Giới hạn của phạm vi đề tài có thể được xác định với bình diện rộng hay hẹp. Đó có thể là một giới hạn bề ngoài với các đề tài loài vật, sản xuất, cải cách ruộng đất, kháng chiến, tiểu tư sản, công nhân v.v. Giới hạn bề ngoài cho phép nhìn nhận tầm quan trọng của các phạm trù xã hội hay lịch sử tuy đối tượng nhận thức của tác phẩm nghệ thuật nói chung thường không chỉ giới hạn bởi cái bên ngoài của hiện tượng. Cũng cần nhắc đến các phương diện bên trong của đề tài, đó là bề sâu của phương diện phản ánh với cuộc sống, con người bao gồm trong nó tất cả những giá trị hiện thực, tố cáo, viễn ảnh, được miêu tả trong tác phẩm thông qua những hình tượng nghệ thuật.
Đề tài, do đó không nên được đồng nhất với đối tượng nhận thức, chất liệu đời sống hay nguyên mẫu thực của tác phẩm, bởi vì đối tượng là cái nằm ngoài tác phẩm, đặt đối diện với tác phẩm. Đề tài của tác phẩm phải là một phương diện nội dung tác phẩm, là đối tượng đã được nhận thức, là kết quả lựa chọn của tác giả.
Đề tài tác phẩm chẳng những gắn với hiện thực khách quan mà còn do lập trường tư tưởng và vốn sống của người nghệ sĩ quy định.
Đề tài văn học
Trong văn học, đề tài được biểu hiện rõ rệt trong những tác phẩm tự sự hoặc kịch. Trong khi đó với phần lớn các tác phẩm trữ tình (chủ yếu là thơ), khái niệm đề tài gần như đồng nhất với khái niệm chủ đề.
Trong các thuật ngữ châu Âu, khái niệm "théma" có thể bao hàm cả hai nét nghĩa đề tài và chủ đề.
Ứng dụng
Đề tài biểu hiện khái niệm về loại của hiện tượng đời sống, do vậy, có bao nhiêu loại hiện tượng trong đời sống là có bấy nhiêu đề tài. Việc nhận thức đề tài phải chỉ ra bản chất xã hội của hiện tượng. Những thuộc tính chung về đề tài là căn cứ xác định, tập hợp các tác phẩm thành nhóm đề tài (như các tiểu thuyết lịch sử, tiểu thuyết du đãng, truyện khoa học viễn tưởng, truyện ngụ ngôn v.v.)
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Trong các bộ môn nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng, **đề tài** là phạm vi các sự kiện tạo nên cơ sở chất liệu đời sống của tác phẩm nghệ thuật. Khái
**Viện Nghệ thuật Chicago** () (viết tắt là **AIC**) là một bảo tàng mỹ thuật nằm tại công viên Grant Park, thành phố Chicago, Hoa Kỳ. Viện thành lập năm 1879, là một trong những
Tác giả David Stabler, Doogie Horner Đối tượng Nhi đồng 6 11 Khuôn Khổ 14.5x20.5 cm Số trang 200 Định dạng bìa mềm Trọng lượng 220 gram Xuất bản NXB Kim Đồng Bộ sách Thời
**Nghệ thuật môi trường** là một loạt những hoạt động nghệ thuật từ cách tiếp cận tự nhiên trước kia cho đến các tác phẩm có động cơ sinh thái và chính trị gần đây.
**Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại** (tiếng Anh: **Museum of Modern Art**, viết tắt là **MoMA**) là một bảo tàng nghệ thuật tại Midtown Manhattan, Thành phố New York, nằm trên 53rd Street, giữa Fifth
**Hình tượng con ngựa trong nghệ thuật** là hình ảnh của con ngựa trong nghệ thuật, ngựa là chủ đề khá quen thuộc trong văn học, âm nhạc, hội họa, điêu khắc, kiến trúc, chúng
nhỏ|296x296px| Tranh khảm Byzantine là một trong những tác phẩm lừng danh còn sót lại của [[Hagia Sophia ở Constantinople - chân dung của Christ Pantocrator trên các bức tường của phòng trưng bày phương
nhỏ|phải|Thai tạng giới [[Mạn-đà-la ()]] nhỏ|phải|Vòng Pháp luân **Nghệ thuật Phật giáo** là sự phản ánh các khái niệm trong đạo Phật dưới các hình thức nghệ thuật khác nhau – nhất là các lĩnh
**Nghệ thuật quân sự** hay **nghệ thuật chiến tranh** là một bộ phận cơ bản và trọng yếu của phương thức tiến hành chiến tranh. Chúng có vai trò giải quyết những vấn đề tiến
nhỏ|phải|Họa phẩm nghệ thuật châu Âu nhỏ|phải|Họa phẩm châu Âu nhỏ|phải|Kiến trúc châu Âu **Nghệ thuật Châu Âu** (_Art of Europe_) còn được gọi là **nghệ thuật phương Tây** (_Western art_) bao gồm lịch sử
thumb|[[Vincent van Gogh, tháng 7 năm 1890, _Đồng lúa và những con quạ_.]] **Tâm lý học mỹ thuật** là một lĩnh vực liên ngành nghiên cứu về quan niệm, nhận thức và đặc điểm của
Một số đặc trưng của nghệ thuật Việt Nam: [[Phụ nữ Việt Nam với áo tứ thân, áo dài, nón quai thao đang chơi các nhạc cụ như đàn bầu, tam thập lục, đàn tứ,
Các nhà hoạt động xã hội và nghệ sĩ tham gia các cuộc biểu tình ở Hồng Kông năm 2019 – 2020 đã sử dụng tác phẩm nghệ thuật, hội họa, âm nhạc và các
nhỏ|_Kè xoắn ốc_ của [[Robert Smithson từ trên đỉnh mũi đất Rozel, giữa tháng 4 năm 2005.]] nhỏ|_Cảnh quan Thời gian_ của [[Alan Sonfist, tại các đường LaGuardia và Houston ở Manhattan, 1965-nay]] **Nghệ thuật
nhỏ| Như các logo trên cửa sổ hiển thị, RKD chia sẻ cùng tòa nhà (nằm gần [[Den Haag trung tâm|Den Haag Centraal) với (LM), Huygens ING, Viện âm nhạc Hà Lan (NMI) và Koninklijke
nhỏ|Tòa nhà chính của Bảo tàng Nghệ thuật Trang trí ở Praha**Bảo tàng Nghệ thuật Trang trí ở Praha** (), thành lập vào năm 1885 nằm trong một dinh thự theo phong cách Tân Phục
Toán học trong nghệ thuật: Bản khắc trên tấm đồng mang tên _[[Melencolia I_ (1514) của Albrecht Dürer. Những yếu tố liên quan đến toán học bao gồm com-pa đại diện cho hình học, hình
thumb|Từ góc phía trên bên trái theo chiều kim đồng hồ: một bức chân dung tự họa của [[Vincent van Gogh, một bức tượng của người Chokwe ở châu Phi, một phần bức tranh _Birth
**Trượt băng nghệ thuật** (tiếng Anh: _figure skating_) là môn thể thao trong đó các cá nhân, đôi hoặc nhóm biểu diễn bằng giày trượt băng trên sân băng. Đây là môn thể thao mùa
**Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Toàn quốc** () là lễ phát thưởng thường niên do Tổng thống Việt Nam Cộng hòa sáng lập và điều hành các giai đoạn 1957−1963, 1966−1970, 1971−1975. Mục đích
thế=|nhỏ|350x350px|Thông báo được dán trước cửa một [[thư viện công cộng ở Island Bay, New Zealand rằng nó bị đóng cửa do đại dịch và sẽ miễn tất cả phí trả lại trễ]] Đại dịch
**Nghệ thuật Ý** được phát triển trong bán đảo Ý kể từ thời tiền sử. Trong Đế quốc La mã, Ý là trung tâm của một nền văn hóa nghệ thuật, lần đầu tiên tạo
**Lịch sử học nghệ thuật** là nghiên cứu về các đối tượng thẩm mỹ và biểu hiện thị giác trong bối cảnh lịch sử và phong cách. Theo truyền thống, ngành lịch sử học nghệ
nhỏ|304x304px|Bức tranh trừu tượng màu nước đầu tiên của [[Wassily Kandinsky|Kandinsky, 1910 ]] **Nghệ thuật Trừu tượng** là trào lưu hội họa đầu thế kỷ 20, vào những năm 1910 đến 1914. Nghệ thuật trừu
Chân đèn trang trí họa tiết rồng thời Mạc **Nghệ thuật Đại Việt thời Mạc** phản ánh các thành tựu về nghệ thuật của nước Đại Việt dưới thời nhà Mạc từ năm 1527 đến
**Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie** là một bảo tàng ở Warsaw, Ba Lan. Bảo tàng được thành lập vào năm 2005. Cho đến khi xây dựng bảo tàng mới, Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại
nhỏ|Tranh Đông Hồ - Lý Ngư Vọng Nguyệt **Phong cách nghệ thuật động vật** (_Animal style_) là một cách tiếp cận trang trí nghệ thuật thị giác được ghi nhận từ Trung Quốc đến Bắc
Nghệ thuật của Hy Lạp Cổ Đại đã gây ảnh hưởng rất lớn đến nền văn hóa của nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là trong các lĩnh vực điêu khắc và kiến trúc.
alt=|thumb|Bàn tay phước lành của Stepan Ryabchenko tại Saatchi Gallery ở [[London, mô tả bàn tay của Chúa]] **Nghệ thuật ánh sáng** là một loại hình nghệ thuật thị giác sử dụng ánh sáng làm
nhỏ|[[Carl Theodor Dreyer, ảnh chụp năm 1965, đạo diễn bộ phim năm 1928 - _The Passion of Joan of Arc_, được coi là một bộ phim nghệ thuật điển hình.]] **Phim nghệ thuật** thường là
nhỏ|Chóp của Dublin **Nghệ thuật công cộng** đề cập đến một thể loại nghệ thuật cụ thể với lý luận chuyên môn và phê bình riêng. Nó đại diện cho nghệ thuật trong bất kỳ
nhỏ| [[Viện bảo tàng Louvre|Bảo tàng Louvre ở Paris, Pháp, là bảo tàng nghệ thuật được ghé thăm nhiều nhất trên thế giới vào năm 2018.]] nhỏ|[[Bảo tàng nghệ thuật quốc gia Hoa Kỳ tại
thumb|Bức tranh đá Bhimbetka của [[Ấn Độ, Di sản thế giới.]] thumb|Tranh khắc đá ở Gobustan, [[Azerbaijan, có niên đại từ 10.000 trước Công nguyên.]] thumb|Nghệ thuật trên đá ở Balichakra gần thị trấn Yadgir
nhỏ| John Ruskin (1819-1900), c.1870. [[Lev Nikolayevich Tolstoy|Leo Tolstoy mô tả Ruskin là "một trong những người đàn ông hiếm hoi nghĩ bằng trái tim". Một người ủng hộ các tác phẩm của JMW Turner,
thumb|right|Bức _Tiếng thét_ của [[Edvard Munch, 1893]] **Nghệ thuật hiện đại** () bao hàm các tác phẩm nghệ thuật được sáng tác trong giai đoạn khoảng từ thập niên 1860 đến thập niên 1970, biểu
**Nghệ thuật điêu khắc ánh sáng** là một hình thức nghệ thuật tại Việt Nam, Những tác phẩm điêu khắc ánh sáng được tạo nên từ sự tương tác giữa các vật thể điêu khắc
thumb|Một bức họa trên tường bởi Diego Rivera tại National Palace. **Nghệ thuật México** gồm nhiều dạng nghệ thuật thị giác khác nhau phát triển ở khu vực địa lý ngày nay là México. Quá
**Học viện Nghệ thuật Nga** (, tên gọi không chính thức là **Học viện Nghệ thuật** **Sankt-Peterburg**), là một học viện nghệ thuật được thành lập bởi bá tước Ivan Shuvalov vào năm 1757 với
**Champa** có nền văn minh Ấn hóa ở khu vực duyên hải miền Trung Việt Nam ngày nay trong thời gian từ năm 192 đến 1832 sau Công nguyên. Người Chăm có lẽ là những
Lịch sử **nghệ thuật Síp** (tiếng Hy Lạp: Κυπριακής τέχνης) có thể được truy nguồn gốc từ 10 ngàn năm trước, sau sự phát hiện một loạt hình ảnh khắc thời Chalcolithic tại các làng
**Các môn nghệ thuật** (tiếng Anh: _the arts_) hay **loại hình/hình thức nghệ thuật** là một phần quan trọng của văn hóa, bao gồm nhiều lĩnh vực/hình thức nghệ thuật mà tất cả đều sử
**Thể dục nghệ thuật** là một bộ môn thể dục dụng cụ trong đó các vận động viên biểu diễn nhiều động tác (mỗi động tác trong khoảng 30 tới 90 giây) với nhiều dụng
nhỏ|phải|Kiến trúc nội thất kiểu nghệ thuật hậu hiện đại **Nghệ thuật hậu hiện đại** là một tập hợp của các phong trào nghệ thuật tìm cách mâu thuẫn với một số khía cạnh của
**Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật châu Âu** () là một "hội các nhà bác học" (_learned society_) gồm khoảng 1.500 nhà khoa học và nghệ sĩ hàng đầu của châu Âu nhằm
**Các cuộc thi nghệ thuật** đã được tổ chức như một phần của Thế vận hội Mùa hè 1936 tại Berlin, Đức. Huy chương được trao ở 5 hạng mục (kiến trúc, văn học, âm
**Chữ khắc và Nghệ thuật đá Bir Hima** () là một địa điểm nghệ thuật đá nằm ở tỉnh Najran, phía tây nam Ả Rập Xê Út, cách về phía bắc thành phố Najran. Đây
**The British Academy of Film and Television Arts (BAFTA)** - **Viện Hàn lâm Nghệ thuật Điện ảnh và Truyền hình Anh Quốc** là một tổ chức từ thiện độc lập được thành lập năm 1947
thumb|Một thỏi vàng hình thuyền **Nghệ thuật gấp giấy Trung Quốc** hay **chiết chỉ** () là nghệ thuật gấp giấy bắt nguồn từ Trung Quốc thời cổ đại. Tác phẩm của nghệ sĩ giấy Nhật
nhỏ|Khung cảnh bảo tàng **Bảo tàng Nghệ thuật Ứng dụng tại Poznań** (tiếng Ba Lan: **_Muzeum Sztuk Użytkowych w Poznaniu_**) là một chi nhánh của Bảo tàng Quốc gia Poznań. Đây là viện bảo tàng
**Lâu đài Montsoreau-Bảo tàng nghệ thuật đương đại** (tiếng Pháp: Château de Montsoreau-Musée d'art contemporain), là một viện bảo tàng nghệ thuật đương tại Montsoreau, Thung lũng sông Loire, Pháp. Được Philippe Méaille tài trợ