nhỏ|317x317px|[[Đầu máy Đổi mới thường được sử dụng trên tuyến Đường sắt Bắc Nam tại Việt Nam]]
Đầu máy xe lửa là loại đầu máy chạy trên đường sắt (đường ray) có sức kéo hàng nghìn mã lực, có khả năng kéo hàng chục toa tàu để chở nhiều tấn hàng hóa và con người. Bản thân đầu máy thường không chở hàng hóa mà chỉ dùng để đẩy và kéo đoàn tàu.
Đầu máy xe lửa có thể lấy than, dầu diesel hay điện làm nhiên liệu; hiện nay các đầu máy xe lửa thường chạy bằng điện như tại Đức, Pháp, Anh, Mỹ, Nhật....
Lịch sử đầu máy xe lửa
Người đầu tiên chế tạo một đầu máy xe lửa chở hành khách là George Stephenson, một người thợ làm trong hầm mỏ tại Anh. Khi trước làm việc dưới hầm mỏ, Stephenson đã từng quen thuộc với các loại máy hơi nước của James Watt. Rồi theo các ý tưởng của William Murdock và Richard Trevithick, ông chế tạo một đầu tàu kéo được 90 tấn trên quãng đường 85 dặm. Stephenson chế tạo tiếp chiếc xe nữa, nặng 4 tấn rưỡi và bánh xe có đường kính 1,42 mét. Chiếc thứ ba có tên là Rocket và được cho chạy vào năm 1830. Trong những lần thử ban đầu, chiếc Rocket chở được 36 hành khách và chạy với tốc độ 30 dặm một giờ.
Đường ray xe lửa đầu tiên cũng được George Stephenson xây dựng, dài 32 cây số. Đầu máy Stourbridge Lion là chiếc xe lửa đầu tiên được dùng có tính cách thương mại tại Hoa Kỳ.
Năm 1831, đầu máy John Bull được Hoa Kỳ nhập khẩu từ Anh để chạy tuyến đường Camden và Amboy nhưng đầu máy này quá nặng nề đối với đường xe lửa mỏng manh của Hoa Kỳ. Năm 1830, Peter Cooper chế tạo chiếc đầu tàu Tom Thumb dùng cho đường xe lửa Baltimore - Ohio và xưởng đúc West Point cho ra đời chiếc xe Best Friend để sử dụng vào năm 1831 tại tiểu bang Nam Carolina, trên tuyến đường giữa Charleston và Hamburg. Các nồi súp-de (hơi) khi thì được đặt thẳng đứng, lúc sửa đổi thành nằm ngang. Chiếc đầu tàu xe lửa lịch sử De Witt Clinton của công ty hỏa xa Mohawk and Hudson do xưởng đúc West Point chế tạo có nồi súp-de nằm ngang. Vào tháng 8 năm 1831, chiếc đầu tàu lịch sử kể trên đã kéo một đoàn tàu không mui chạy quãng đường dài 17 dậm từ Albany tới Schenectady trong 1 giờ 45 phút và đã đạt được vận tốc tối đa là 30 dặm một giờ. Lúc trở về đoàn tàu đã chạy trong khoảng một giờ. Xe lửa De Witt Clinton đã được dùng trong 14 năm rồi mới chịu nhường chỗ cho các con tàu tân tiến hơn.
Xưởng Rogers Locomotive ở Paterson, New Jersey, các đầu tàu được chế tạo với các xy lanh nằm bên ngoài khung tàu. Chiếc đầu tàu chế tạo cho đường xe lửa New York, New Haven và Harford đã trở nên mẫu mực trong nửa thế kỷ cho các đầu tàu khác tại Hoa Kỳ. Chiếc đầu máy này có 8 bánh, 11 xi lanh dài 45 cm.
Đầu máy Virginian có chiều dài 32.6 mét nặng 450 tấn đủ sức kéo được 17,000 tấn. Nhờ khả năng chở nặng,
Sau thời kỳ động cơ hơi nước là động cơ diezen và động cơ điện, điện từ trường. Đầu máy được phổ thông hóa và xe lửa được nhiều người dùng tới.
Đầu máy xe lửa hiện đại
Đầu máy dùng lực nâng [[từ trường ở Đức]]
Hiện trạng tại Việt Nam
Một đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước do [[Việt Nam chế tạo năm 1964 được trưng bày tại Ga Sài Gòn]]
nhỏ|Đầu máy D12E kéo đoàn tàu mác LP tuyến Hải Phòng-Long Biên|thế=
Hiện trạng tại Việt Nam đang vận dụng các loại Đầu Máy (ĐM) Xe Lửa như sau:
ĐM D2M (Là 1 biến thể của ĐM Liên Xô D4H, vận dụng ở xí nghiệp toa xe Đà Nẵng) 1 chiếc 400 mã lực (công suất)
ĐM D4H (Liên Xô, có một số đầu máy khổ 1435mm) 77 chiếc 400 mã lực (công suất)
ĐM D4HR (Là 1 biến thể của ĐM Liên Xô D4H, vận dụng ở ga Đà Lạt) 2 chiếc 400 mã lực (công suất)
ĐM D5H (Úc) 13 chiếc 500 mã lực (công suất)
ĐM D8E (Việt Nam) 2 chiếc 800 mã lực (công suất) (hiện đã ngừng vận dụng)
ĐM D9E (Mỹ) 33 chiếc 900 mã lực (công suất) (hiện đã ngừng vận dụng từ 1/1/2021)
ĐM D10E (Nguyên bản là ĐM D9E nhưng được lắp động cơ Caterpilar 1000 HP) 2 chiếc 1.000 mã lực (công suất)
nhỏ|Đầu máy Đổi Mới D19E-927ĐM D10H (Trung Quốc) 20 chiếc 1.000mã lực(công suất)
ĐM D11H (Rumani) 23 chiếc 1.100 mã lực (công suất)
ĐM D12E (Tiệp Khắc) 40 chiếc 1.200 mã lực (công suất)
ĐM D13E (Ấn Độ) 24 chiếc 1.300 mã lực (công suất)
ĐM D14E (Trung Quốc,khổ 1435mm) 5 chiếc 1.400 mã lực (công suất)
ĐM D18E (Bỉ) 16 chiếc 1.800 mã lực (công suất)
ĐM D19E (Số hiệu: Từ 901 đến 940: Trung Quốc, Từ 941 đến 980: Việt Nam 80 chiếc 1.900 mã lực (công suất)
ĐM D19Er (Trung Quốc, khổ 1435 mm) 5 chiếc 1.950 mã lực (công suất)
ĐM D20E (Đức) 16 chiếc 2.000 mã lực (công suất)
- ĐM TU6P (Nga, có ở ga Đà Lạt) 2 chiếc 400 mã lực (công suất)
- ĐM DD11 của Nhật Bản, bị bỏ hoang ở Công ty Xe lửa Gia Lâm 1 chiếc 400 mã lực (công suất)
- Các đầu máy hơi nước (thuộc quản lý Gang thép Thái Nguyên, không thuộc quản lý của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam nhưng không còn sử dụng)
- Ngoài ra còn có các đầu máy khác không thuộc quản lí của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam như: CK1E, CK6 của Công ty Apatit Việt Nam; CK1E, TY7E (hay TY7A3, 1 dạng khác của D4H) của Công ty Tuyển than Cửa Ông và CK1F của Công ty Kho vận Đá Bạc.
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|317x317px|[[Đầu máy Đổi mới thường được sử dụng trên tuyến Đường sắt Bắc Nam tại Việt Nam]] **Đầu máy xe lửa** là loại đầu máy chạy trên đường sắt (đường ray) có sức kéo hàng
phải|nhỏ|300x300px|Tranh vẽ của một đầu máy xe lửa hơi nước, Great Western Railway _King_ class **Đầu máy xe lửa hơi nước** là một đầu máy xe lửa tạo ra sức kéo thông qua một động
**Đầu máy lớp 141** là dòng đầu máy hơi nước khổ 1 mét (1.000mm) được sử dụng trên Đường sắt Việt Nam. Về mặt cơ học, chúng rất giống với các đầu máy lớp 231-500
**Đầu máy Lớp 231** là dòng đầu máy hơi nước khổ mét được sử dụng trên Đường sắt Việt Nam và Đường sắt Campuchia. ## Việt Nam Có 3 phiên bản đầu máy hơi nước
**Đầu máy GJ** (工建 Gongjian có nghĩa là _công nhân xây dựng_) là một dòng đầu máy hơi nước do Trung Quốc sản xuất để phục vụ trong lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp.
Danh sách tất cả các đầu kéo đường sắt đang hoạt động hoặc đã nghỉ hưu tại Việt Nam. ## Đầu máy hơi nước Loại đầu máy hơi nước đầu tiên được sử dụng tại
thumb|[[Xe lửa bọc thép Hurban|Đoàn tàu bọc thép _Hurban_ nằm ở Zvolen, Slovakia. Đây không phải là bản gốc mà là một bản sao được sử dụng trong một bộ phim. Chỉ có hai toa
nhỏ|Đầu máy Diesel [[Đầu máy Đổi mới|D19E ở Việt Nam]] thumb|Những đầu máy xe lửa do Pacific National ở [[Úc vận hành có ba phần thân đầu máy diesel: bộ phận cabin (phía trước), bộ
**Xí nghiệp đầu máy điện Kim Chong-t'ae** (tiếng ) ở Bình Nhưỡng là nhà sản xuất thiết bị đường sắt lớn nhất của Bắc Triều Tiên. Xí nghiệp này được thành lập vào tháng 11
**JNR lớp C11** (C11形) là một dòng đầu máy hơi nước với cấu hình bố trí bánh xe được chế tạo bởi Đường sắt Chính phủ Nhật Bản và Đường sắt Quốc gia Nhật Bản
nhỏ|Toa tàu tại [[Ga Phú Thụy]] Thuật ngữ **đầu máy toa xe** trong ngành vận tải đường sắt dùng để chỉ các phương tiện vận tải đường sắt, bao gồm loại có động cơ và
**D19E** hay máy **"Đổi mới"** (còn được gọi là **CKD7F**) là dòng đầu máy diesel phục vụ cho Đường sắt Việt Nam và được nhập khẩu về từ năm 2001 từ nhà máy Tư Dương,
**JNR lớp C50** là một dòng đầu máy hơi nước với cấu hình bố trí bánh xe 2-6-0 được chế tạo ở Nhật Bản từ năm 1929 đến năm 1933. Đã có tổng cộng 154
**JNR Lớp C12** là một loại đầu máy hơi nước 2-6-2T do Bộ Đường sắt Nhật Bản và Đường sắt Quốc gia Nhật Bản chế tạo từ năm 1932 đến năm 1947. Tổng cộng 282
**JNR lớp C10** là một dòng đầu máy hơi nước với cấu hình bố trí bánh xe 2-6-4T được chế tạo bởi Đường sắt Chính phủ Nhật Bản (JGR) từ năm 1930. Đã có tổng
**JNR lớp C58** là một dòng đầu máy hơi nước với cấu hình bố trí bánh xe 2-6-2 được chế tạo bởi Đường sắt Chính phủ Nhật Bản (JGR) và Đường sắt Quốc gia Nhật
**TU7 (ТУ7)** là một dòng đầu máy diesel khổ – do Liên Xô và sau này là Nga sản xuất. Được thiết kế trong giai đoạn 1971-1972 tại Nhà máy Chế tạo Máy Kambarsky để
nhỏ|TU2 kéo toa chở khách, đường sắt khổ hẹp ở Rivne oblast, [[Ukraina|Ukraine, 2006.]] **TU2** (Tiếng Nga: **_ТУ2_**) là một dòng đầu máy diesel khổ hẹp do Liên Xô phát triển cho đường ray 750 mm
thumb|upright|Một số loại đầu máy xe lửa vào đầu thế kỷ 20 dựa theo ký hiệu Whyte và bản vẽ kích thước của chúng thumb|upright|Ký hiệu Whyte từ một cuốn sổ tay dành cho công
**Nhà máy Malyshev** (), trước đây là **Xưởng đầu máy xe lửa Kharkiv** (KhPZ), là một xưởng sản xuất thuộc Nhà nước Kharkiv, Ukraine. Được đặt tên theo chính trị gia Xô viết Vyacheslav Malyshev.
Chì kẻ mày xé định hình chân mày siêu tiện lợi, 2 màu đen nâu cho bạn lựa chọnTHÔNG TIN SẢN PHẦM- Tên sản phẩm: Chì kẻ mày xé, chì kẻ mày, chì xé, chì
**Tai nạn xe lửa tại Santiago de Compostela** xảy ra vào ngày 24 tháng 7 năm 2013, khi một chuyến xe lửa cao tốc loại Alvia chạy từ Madrid tới Ferrol, ở vùng tây bắc
**Tai nạn xe lửa Bad Aibling** xảy ra vào ngày 9 tháng 2 năm 2016 khoảng 6 giờ 48', khì chiếc xe lửa chở hành khách hiệu Meridian đâm trực diện vào nhau trên tuyến
**Vụ tai nạn xe lửa Odisha** xảy ra vào tối ngày 2 tháng 6 năm 2023 tại bang Odisha thuộc miền đông Ấn Độ là một vụ tai nạn đường sắt nghiêm trọng khi cả
**D8E** là một loại đầu máy được sản xuất tại Việt Nam, trước đây có hoạt động trên mạng lưới các tuyến Đường sắt ở Việt Nam. Tuy nhiên vì những đầu máy này không
nhỏ|290x290px| Đầu máy DF8B - 0154 tại trạm đầu máy [[Phong Đài, Cục Đường sắt Bắc Kinh]] nhỏ|290x290px| Giá chuyển hướng của đầu máy DF8B - 0154 nhỏ|300x300px| Đầu máy DF8B - 7001 tại
Vụ **trật đường ray xe lửa ở Çorlu** là thảm họa đường sắt tại thành phố Çorlu thuộc tỉnh Tekirdağ nằm ở tây bắc nước Thổ Nhĩ Kỳ. Hồi 17:15 (giờ địa phương) ngày 8
nhỏ|phải|Xe bán trà sữa ở Tân Uyên thuộc Bình Dương nhỏ|phải|Một xe bán chuối ở Cuba **Xe bán đồ ăn** (_Food cart_) là một loại hình dịch vụ ăn uống lưu động được dựng trên
**VL11** () là một đầu máy điện một chiều dùng để kéo tàu hàng và tàu khách, được sản xuất ở Gruzia, được sử dụng tại Nga và Ukraina. Tên viết tắt _VL_ nghĩa là
**D14E** (**JMD1360**) là một loại đầu máy diesel khổ tiêu chuẩn được sử dụng trên tuyến đường sắt Yên Viên - Cái Lân và Yên Viên - Lưu Xá của Việt Nam. ## Thông tin
**D11H** - loại đầu máy diesel truyền động thủy lực, 4 trục Bo-Bo với tải trục dưới 20 tấn dành cho tàu chở khách và tàu chở hàng do nhà máy FAUR (August 23rd Works)
**TE33A** (ТЭ33А) là một loại đầu máy diesel được sản xuất bởi GE Transportation Systems với khổ ray 1,520 mm. Đây là một sản phẩm trong số các sản phẩm thuộc GE Evolution Series,
nhỏ|287x287px|D12E-625 kéo tàu hàng qua chắn Linh Đường, [[Hoàng Mai (quận)|Hoàng Mai, Hà Nội]] **D12E** **DEV-736** là một đầu máy Diesel truyền động điện một chiều, công suất 1.200 MI, tốc độ tối đa được
**Alstom KZ8A** là đầu máy điện để kéo tàu hàng sử dụng khổ rộng do Alstom sản xuất cho Kazakhstan Temir Zholy - công ty đường sắt quốc gia của Kazakhstan. Vào tháng 10 năm
**D18E** là một loại đầu máy diesel điện được sản xuất bởi Bỉ năm 1983 và hiện đang được vận hành trên mạng lưới Đường sắt Việt Nam hiện nay, chủ yếu là ở Miền
**Tháp nước Hàng Đậu** (tên ban đầu: **Đài đầu**; tên khác: **Bốt Hàng Đậu**, **Nhà máy nước tròn** và từ năm 1898, cả Hà Nội trở thành xứ Bảo hộ của thực dân Pháp. Trước
**D5H** là dòng đầu máy diesel khổ 1.000 mm được mua cũ từ Úc và phục vụ cho Đường sắt Việt Nam. ## Lịch sử Những đầu máy thuộc lớp DH được chế tạo ở
**2EL5** là một đầu máy điện sử dụng loại điện xoay chiều để kéo tàu hàng của Ukraina. Nó được sử dụng từ năm 2005 đến nay.
nhỏ|phải|250 px|Richard Trevithick **Richard Trevithick** (13 tháng 4 năm 1771 – 22 tháng 4 năm 1833) là một nhà phát minh, kỹ sư khai khoáng Cornwall và là người chế tạo nên đầu máy tàu
**Xe tăng** hay **chiến xa** (Tiếng Anh: _Tank_) thường được gọi tắt là **tăng**, là loại xe chiến đấu bọc thép, được trang bị pháo lớn, di chuyển bằng bánh xích được thiết kế cho
nhỏ|243x243px|Tàu lửa SPT1 với đầu máy [[Đầu máy Đổi mới (D19E) tại Ga Phan Thiết, Bình Thuận.]] nhỏ|Một [[Vận tải hàng hóa đa phương thức|chuyến tàu chở hàng liên phương thức BNSF đi qua Wisconsin,
Bài viết dưới đây trình bày lịch sử của các loại xe tăng được sử dụng bởi các lực lượng khác nhau ở Việt Nam. ## Những vết xích tăng đầu tiên Vào năm 1918,
nhỏ|Tiếng Chuông xe đạp cổ điển **Xe đạp** là một loại phương tiện đơn hoặc đôi chạy bằng sức người hoặc gắn thêm động cơ trợ lực,điều khiển bằng bàn đạp,có hai bánh xe được
**Xe tăng Mk III**, còn gọi là **Valentine**, là một loại xe tăng bộ binh được sản xuất tại Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland trong Thế chiến thứ hai. Hơn 8.000 chiếc
nhỏ|[[BT-5|BT-6]] **Xe tăng BT** (**' - **БТ_', phiên âm Latin: _Bystrokhodny tank_, tạm hiểu là " xe tăng cơ động" hoặc "xe tăng tốc độ cao") là một dòng xe tăng hạng nhẹ được Liên
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:Ljubljana_Marshes_Wheel_with_axle_(oldest_wooden_wheel_yet_discovered).jpg|nhỏ|246x246px|[[Bánh xe Ljubljana Marshes có trục này là bánh xe bằng gỗ cổ nhất được phát hiện có niên đại Thời đại đồ đồng (khoảng 3.130 TCN)]] liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:TricycleAntique.jpg|nhỏ|246x246px|Ba bánh xe trên một [[Xe
(gọi tắt **Kawasaki**) là một tập đoàn đại chúng đa quốc gia Nhật Bản sản xuất xe máy, động cơ, máy xây dựng, hàng không vũ trụ và quốc phòng, đầu máy toa xe và
**KV** là tên một dòng tăng hạng nặng lấy tên viết tắt của nhà chính trị-quân sự nổi tiếng Liên Xô Kliment Voroshilov. Dòng xe KV phục vụ cho quân đội Liên Xô từ trước
nhỏ|245x245px|Logo VinFast tại [[Vinhomes Times City|Times City]] **VinFast** (hay **VinFast JSC**; viết tắt: **VF**, tên đầy đủ: **Công ty cổ phần sản xuất và kinh doanh VinFast**) là một công ty chuyên về sản xuất
**National Railroad Passenger Corporation** (tên thương mại: **Amtrak)**, là một công ty vận tải hành khách bằng đường sắt quốc gia của Hoa Kỳ. Đây là công ty vận hành dịch vụ đường sắt liên