✨Đại dịch COVID-19
Đại dịch COVID-19 là một đại dịch bệnh truyền nhiễm với tác nhân là virus SARS-CoV-2 và các biến thể của nó đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu. Khởi nguồn vào cuối tháng 12 năm 2019 với tâm dịch đầu tiên tại thành phố Vũ Hán thuộc tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, bắt nguồn từ một nhóm người mắc viêm phổi không rõ nguyên nhân. Giới chức y tế địa phương xác nhận rằng trước đó họ đã từng tiếp xúc, chủ yếu với những thương nhân buôn bán và làm việc tại chợ buôn bán hải sản Hoa Nam. Các nhà khoa học Trung Quốc đã tiến hành nghiên cứu và phân lập được một chủng coronavirus mà Tổ chức Y tế Thế giới lúc đó tạm gọi là 2019-nCoV, có trình tự gen giống với SARS-CoV trước đây với mức tương đồng lên tới 79,5%.
Các ca nghi nhiễm đầu tiên ở Vũ Hán được báo cáo vào ngày 31 tháng 12 năm 2019. Trường hợp tử vong do SARS-CoV-2 đầu tiên xảy ra ở Vũ Hán vào ngày 9 tháng 1 năm 2020. Ngày 23 tháng 1 năm 2020, chính phủ Trung Quốc quyết định phong tỏa Vũ Hán, toàn bộ hệ thống giao thông công cộng và hoạt động xuất - nhập khẩu đều bị tạm ngưng.
Ngày 11 tháng 3 năm 2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ra tuyên bố gọi "COVID-19" là "Đại dịch toàn cầu".
Chính phủ các quốc gia trên thế giới đã tiến hành phản ứng đáp trả nhằm bảo vệ sức khỏe người dân cũng như các nhóm cộng đồng trên toàn cầu, bao gồm: hạn chế đi lại, phong tỏa kiểm dịch, ban bố tình trạng khẩn cấp, sử dụng lệnh giới nghiêm, tiến hành cách ly xã hội, hủy bỏ các sự kiện đông người, đóng cửa trường học và những cơ sở dịch vụ, kinh doanh ít quan trọng, khuyến khích người dân tự nâng cao ý thức phòng bệnh, đeo khẩu trang, hạn chế ra ngoài khi không cần thiết, đồng thời chuyển đổi mô hình hoạt động kinh doanh, học tập, làm việc từ truyền thống sang trực tuyến. Ví dụ: phong tỏa để kiểm dịch toàn bộ tại Ý và tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc; các biện pháp giới nghiêm khác nhau ở Trung Quốc và Hàn Quốc; phương pháp sàng lọc tại các sân bay và nhà ga; hạn chế hoặc hủy bỏ các hoạt động du lịch tới những khu vực, vùng, quốc gia có nguy cơ nhiễm dịch bệnh ở mức cao. Ngoài ra, các trường học cũng đã phải đóng cửa trên toàn quốc hoặc ở một số vùng tại hơn 160 quốc gia, ảnh hưởng đến 87% học sinh, sinh viên trên toàn thế giới, tính đến ngày 28 tháng 3 năm 2020.
Những ảnh hưởng trên toàn thế giới của đại dịch COVID-19 hiện nay bao gồm: thiệt hại sinh mạng con người, sự bất ổn về kinh tế và xã hội, tình trạng bài ngoại và phân biệt chủng tộc đối với người gốc Trung Quốc và Đông Á, việc truyền bá thông tin sai lệch trực tuyến và vũ khí sinh học.
Danh sách các quốc gia và vùng lãnh thổ có dịch bệnh và số ca nhiễm
Dưới đây là danh sách các quốc gia và vùng lãnh thổ có người nhiễm COVID-19 và tổng số ca nhiễm tính từ ngày 17 tháng 11 năm 2019 đến được cập nhật bởi Our World in Data.
Các ca nghi nhiễm đầu tiên ở Vũ Hán (Trung Quốc) được báo cáo vào ngày 31 tháng 12 năm 2019, với các triệu chứng đầu tiên xuất hiện khoảng hơn ba tuần trước đó (ngày 8 tháng 12 năm 2019). Chợ hải sản Hoa Nam, nơi được giới chức y tế địa phương cho là địa điểm bùng phát dịch bệnh đầu tiên, đã bị đóng cửa vào ngày 1 tháng 1 năm 2020 và các bệnh nhân có các triệu chứng được cách ly. Hơn 700 người, bao gồm hơn 400 nhân viên y tế, những người tiếp xúc gần gũi với người bị nghi ngờ mắc bệnh sau đó đã được theo dõi. Với sự phát triển một phương pháp xét nghiệm phản ứng tổng hợp chuỗi polymerase sao chép ngược đã chẩn đoán cụ thể để phát hiện người nhiễm virus, 41 người ở Vũ Hán đã được xác nhận là bị nhiễm virus 2019-nCoV, trong đó có hai người được báo cáo là một cặp vợ chồng mà một trong hai người chưa bao giờ đến khu chợ, ba người khác là thành viên trong cùng gia đình đó và làm việc tại quầy hải sản ở chợ.
Vào ngày 9 tháng 1 năm 2020, ca tử vong đầu tiên là một người đàn ông 61 tuổi ở Vũ Hán. Vào ngày 16 tháng 1 năm 2020, chính quyền Trung Quốc thông báo rằng có một người đàn ông 69 tuổi khác được xác nhận mắc bệnh, cũng ở Vũ Hán, đã chết vào ngày trước đó.
Vì đến ngày 14 tháng 1 năm 2020 việc lây truyền từ người sang người không được loại trừ, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo rằng một vụ dịch rộng hơn có thể xảy ra. Từ 14 đến 22 tháng 1 năm 2020, các trường hợp nhiễm bệnh đầu tiên được xác nhận bên ngoài Trung Quốc đại lục đầu tiên bao gồm 3 phụ nữ và 1 đàn ông ở Thái Lan, 1 đàn ông ở Nhật Bản, 1 phụ nữ ở Hàn Quốc, 1 phụ nữ ở Đài Loan, 1 đàn ông ở Hồng Kông, 1 phụ nữ ở Ma Cao và 1 đàn ông ở Hoa Kỳ. Dựa trên những diễn biến và giả định như thống kê du lịch quốc tế, các nhà khoa học Anh ngày 17 tháng 1 ước tính rằng số ca nhiễm virus thực sự có thể vào khoảng 1.700. Trong khi đó, tính đến ngày 18 tháng 1, số trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm là 65, bao gồm 62 ở Trung Quốc, hai ở Thái Lan và một ở Nhật Bản. Cũng có những lo ngại về việc lây rộng hơn nữa trong mùa du lịch cao điểm của Trung Quốc vào dịp Tết Nguyên Đán.
Ngày 20 tháng 1, Trung Quốc thông báo tình hình dịch bệnh ngày càng lây lan nhanh chóng, cụ thể: 140 bệnh nhân mới, bao gồm hai người ở Bắc Kinh và một người ở Thâm Quyến. Tính đến ngày 22 tháng 1, số trường hợp được xác nhận mắc bệnh trong xét nghiệm là 550, gồm 541 người ở Trung Quốc đại lục. Trong giai đoạn đầu, số ca mắc bệnh tăng gấp đôi cứ sau hơn 7 ngày. Vào ngày 26 tháng 2 năm 2020, WHO báo cáo rằng, khi các trường hợp mới được báo cáo giảm ở Trung Quốc nhưng đột nhiên tăng ở Ý, Iran và Hàn Quốc. Và lần đầu tiên, số trường hợp mới bên ngoài Trung Quốc đã vượt quá số trường hợp mới ở Trung Quốc vào ngày 25 tháng 2 năm 2020.
right|thumb|Các ca 2019-nCoV ở [[Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan
]]Các trường hợp tử vong được xác nhận bên ngoài Trung Quốc đại lục tính đến ngày 3 tháng 3 năm 2020 bao gồm 1 đàn ông người Vũ Hán tại Philippines, 2 người tại Hồng Kông, một bà cụ ngoài 80 tuổi, 1 cụ già 80 tuổi và 3 người khác tại Nhật Bản, 1 trường hợp ở Đài Loan, 1 người tại Hoa Kỳ, 2 người Nhật ngoài 80 tuổi và 4 người khác trên tàu du lịch Diamond Princess, một người đàn ông Trung Quốc và một người khác ở Pháp, 77 người tại Iran, 29 người ở Hàn Quốc và 52 ở Ý. Theo dõi 17 bệnh nhân tử vong đầu tiên ở Trung Quốc thống kê đến ngày 22 tháng 1 năm 2020, thời gian bắt đầu mắc COVID-19 đến khi tử vong nằm trong khoảng 6 đến 41 ngày, với số trung vị là 14 ngày. Theo đài Trung ương Trung Quốc NHC, tính đến ngày 2 tháng 2 năm 2020, phần lớn ca tử vong (trên tổng số 490 ca) có độ tuổi cao – khoảng 80% ca là người có độ tuổi lớn hơn 60, và 75% trong số họ có bệnh lý nền như bệnh tim mạch và đái tháo đường.
Ca tử vong do/với SARS-CoV-2 ngoài Trung Quốc đầu tiên là tại Philippines vào ngày 1 tháng 2, và ca tử vong đầu tiên ngoài châu Á (tại Pháp) là vào ngày 15 tháng 2 năm 2020. Tính đến ngày 12 tháng 6 năm 2020, hơn chục người đã tử vong tại Iran, Hàn Quốc và Ý. Sau đó thêm các ca tử vong do coronavirus cũng được báo cáo tại Bắc Mỹ, Úc, San Marino, Tây Ban Nha, Iraq, và Anh Quốc và có thể cả CHDCND Triều Tiên.
, số ca tử vong trên toàn cầu do hoặc có liên quan tới COVID-19 đã hơn 4 triệu người.
Hôm 12-5, The New York Times đưa tin người dân nghèo ở các vùng nông thôn Ấn Độ đang vứt thi thể các bệnh nhân tử vong vì Covid-19 xuống sông vì chi phí hỏa táng đã tăng vọt.
Các nhà chức trách tin rằng đó là những gì đã xảy ra khi dân làng ở miền bắc Ấn Độ phát hiện ra hàng chục xác chết trôi dạt vào bờ sông Hằng dọc theo ranh giới Bihar và Uttar Pradesh, hai bang nơi dịch Covid-19 đang hoành hành khốc liệt.
Người dân đã tìm thấy các thi thể vào tối 10-5 ở Chausa, một ngôi làng ven sông ở Bihar. Những người hiếu kỳ chen chúc xung quanh các thi thể trôi cập mé sông.
Một số quan chức cho biết khoảng 30 thi thể đã được phát hiện. Các nhân chứng khác đưa ra con số nhiều hơn là 100. Một số người dân trong khu vực có phong tục cột đá vào thi thể thả xuống sông Hằng, con sông linh thiêng nhất theo quan niệm của Ấn Độ giáo. Nhưng các nhà chức trách nghi ngờ rằng nhiều người trong số này đã chết vì Covid-19.
Arun Kumar Srivastava, một bác sĩ ở Chausa cho biết: "Tôi chưa bao giờ nhìn thấy nhiều thi thể như vậy, có khả năng một số là nạn nhân của đại dịch Covid-19."
Một số nhà khoa học nói rằng "Số ca tử vong trên toàn cầu có thể nhiều gấp 3 đến 6 lần hiện nay", tức khoảng 26 triệu đến 30 triệu người tử vong, lí do là vì "Số ca Tử vong tối đa" đơn giản là "Khi đại dịch Covid đến, làm cho lương thấp, bạn tử vong vì đói và tại vì Covid làm bạn có ít Tiền lương, lương ít làm bạn không có ăn, không có ăn thì bạn sẽ chết, nó không tính là chết vì đó mà được tính là chết vì Covid".
Bối cảnh và phát sinh virus mới
Bối cảnh
nhỏ|trái|Người dân Vũ Hán xếp hàng trước một hiệu thuốc để mua khẩu trang và đồ dùng y tế phòng dịch Vũ Hán là thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc là thành phố lớn thứ bảy ở Trung Quốc, với dân số hơn 11 triệu người. Nơi đây là một trung tâm giao thông lớn của đất nước này và Trung tâm đường sắt Vũ Hán là một trong 4 trung tâm đường sắt quan trọng nhất Trung Quốc. Thành phố này nằm cách Bắc Kinh khoảng 700 dặm (1.120 km) về phía Nam, 500 dặm (800 km) về phía Tây với Thượng Hải và 600 dặm (960 km) về phía Bắc với Hồng Kông. Các chuyến bay thẳng từ Vũ Hán cũng kết nối đến các thành phố lớn của châu Âu và Bắc Mĩ: sáu chuyến mỗi tuần đến Paris, ba chuyến hàng tuần đến Luân Đôn và năm chuyến hàng tuần đến Roma.
Coronavirus chủ yếu truyền bệnh ở động vật, nhưng đã tiến hóa và lây nhiễm sang người, như đã thấy ở đại dịch SARS, MERS và bốn loại coronavirus khác được tìm thấy ở người gây ra các triệu chứng nhẹ về hô hấp như cảm lạnh thông thường. Cả sáu loại đều có thể lây từ người sang người. Năm 2002, với nguồn gốc từ cầy hương từ các chợ động vật hoang dã, một đợt bùng phát SARS bắt đầu ở Trung Quốc đại lục và lan sang tận Canada và Hoa Kỳ, khiến hơn 700 người tử vong trên toàn thế giới. Trường hợp cuối cùng xảy ra vào năm 2004. Vào thời điểm đó, Trung Quốc bị WHO chỉ trích vì cách xử lý dịch bệnh. Mười năm sau khi xuất hiện SARS, coronavirus liên quan đến lạc đà một bướu, MERS cũng khiến 750 người tử vong ở 27 quốc gia.
Các trường hợp đầu tiên
Nhiều trường hợp "viêm phổi không rõ nguyên nhân" tập trung quanh một chợ bán động vật và cá ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc từ cuối tháng 12 năm 2019. Trong khu chợ này có khoảng 1000 quầy bán gà, mèo, gà lôi, dơi, con dúi (marmota), rắn độc, hươu đốm, các bộ phận của thỏ và nhiều loài động vật hoang dã khác, do đó dẫn đến sự nghi ngờ rằng nguyên nhân gây bệnh có thể là một loại coronavirus mới được bắt nguồn từ động vật. Việc dịch bệnh ở Vũ Hán có nguồn gốc liên quan đến một thị trường lớn chuyên bán hải sản và động vật để tiêu thụ đã dẫn đến khả năng bệnh bắt nguồn từ động vật. thậm chí một mối lo ngại trầm trọng hơn trước bởi một lượng lớn người dân dự kiến sẽ đi du lịch vào dịp Tết Nguyên Đán này khiến cho dịch bệnh dễ dàng lây lan nhanh chóng ở nhiều nơi trên thế giới, bắt đầu từ ngày 25 tháng 1 năm 2020.
Phát sinh chủng loại coronavirus mới (SARS-CoV-2)
nhỏ|phải|Hình vẽ mô phỏng một virion của SARS-CoV-2.
Chủng virus mới gây ra các trường hợp đã được xác nhận là SARS-CoV-2 (tên gọi tạm thời là coronavirus mới (2019-nCoV)), là chủng thứ bảy trong họ coronavirus được biết đến có khả năng lây bệnh cho người, với trình tự bộ gen được báo cáo là giống đến 79,5% so với trình tự bộ gen của SARS-CoV và có sự tương đồng đến 96% với các chủng coronavirus lây nhiễm ở loài dơi móng ngựa.
Các chuỗi trong bộ máy di truyền của betacoronavirus ở Vũ Hán có sự tương đồng với các chủng betacoronavirus tìm thấy ở dơi; tuy nhiên, virus này, so với các loại coronavirus khác như coronavirus gây ra Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (virus SARS) và coronavirus gây ra hội chứng hô hấp vùng Trung Đông (virus MERS), thì có sự khác biệt về mặt di truyền.
Ngay giữa tháng 1 năm 2020, ít nhất năm bộ gen của coronavirus mới đã được phân lập, giải mã và công bố chi tiết. Năm bộ gen của virus đã được phân lập bao gồm BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-01/2019, BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-04/2020, BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-05/2019, BetaCoV/Wuhan/WIV04/2019, và BetaCoV/Wuhan/IPBCAMS-WH-01/2019. Thông tin này do Viện Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh do Virus Quốc gia thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (CDC), Viện Sinh học Mầm bệnh và Bệnh viện Kim Ngân Đàm Vũ Hán công bố. Trình tự RNA của virus dài khoảng 30 kbp (30 000 cặp base). Giống như SARS-CoV, nó là thành viên của Beta-CoV dòng B. Các nghiên cứu đã phát hiện chủng virus SARS 2 ký sinh trong người thông qua thụ thể ACE 2, giống hệt virus SARS.
Virus SARS-CoV-2 đã xuất hiện những thay đổi trên vật liệu di truyền.Một số biến chủng của SARS-CoV-2 với những thay đổi về cấu trúc đã xuất hiện đặc tính mới liên quan đến tốc độ lây lan và (có thể) đến hiệu quả của các loại vác-xin chống COVID-19 hiện hành.
Nguồn gốc lây truyền
nhỏ|[[Đồ thị dạng bán logarit trên đã chứng minh được rằng các ca nhiễm mới và số người tử vong thuộc pha tăng trưởng (exponential phase) (ngày 31 tháng 1 năm 2020).]]
Nguồn động vật hoang dã tự nhiên của 2019‐nCoV và vật chủ trung gian truyền 2019-nCoV sang người vẫn chưa được xác nhận. Tuy nhiên, rất có thể nguồn nguyên thủy của virus này là dơi.
Các nghiên cứu về phát sinh chủng loại của 2019-nCoV kiểm tra lịch sử tiến hóa của virus này và các mối quan hệ của nó với các loài sinh vật khác. Một báo cáo vào ngày 22 tháng 1 năm 2020 từ Đại học Bắc Kinh, Đại học Y học cổ truyền Trung Hoa Quảng Tây, Đại học Ninh Ba và Học viện Công nghệ Sinh học Vũ Hán (武汉生物工程学院) so sánh khuynh hướng sử dụng codon của 2019-nCoV với người, dơi, gà, nhím, tê tê và 2 loài rắn, và họ kết luận rằng "rắn là nguồn động vật hoang dã có thể nhất của 2019‐nCoV" để sau dó truyền sang con người. Tuyên bố này gây tranh cãi rộng khắp: một số người cho rằng nguồn phải là dơi và vật chủ trung gian, chim hay thú, không phải rắn (do rắn là động vật biến nhiệt, không giống như người là động vật hằng nhiệt), trong khi những người khác sử dụng dữ liệu tái tổ hợp và khuynh hướng sử dụng codon SARS/MERS đã bác bỏ lý luận này. Sự kiện tái tổ hợp có lẽ đã xảy ra trong dơi.
Một bài báo trước công bố được cập nhật phát hành ngày 23 tháng 1 năm 2020 trên bioRxiv từ các thành viên của Viện Virus học Vũ Hán, Bệnh viện Kim Ngân Đàm Vũ Hán, Đại học Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh tỉnh Hồ Bắc gợi ý rằng 2019-nCoV có lẽ có nguồn gốc từ dơi, do phân tích của họ chỉ ra rằng ở mức bộ gen tổng thể thì 2019-nCoV là 96% đồng nhất với coronavirus dơi nhận dạng năm 2013.
Một bài báo qua bình duyệt của Domenico Benvenuto et al. mô tả cây phát sinh chủng loài được dựng lên từ 15 trình tự bộ gen tổng thể sẵn có của 2019-nCoV và 12 trình tự bộ gen tổng thể tương tự cao sẵn có trong ngân hàng gen (5 từ SARS, 2 từ MERS và 5 từ Coronavirus tựa SARS trên dơi). Phân tích bộ gen chỉ ra rằng nucleocapsid và spike glycoprotein có một số vị trí chịu áp lực chọn lọc dương. Lập mô hình tương đồng chỉ ra một số khác biệt phân tử và cấu trúc nhất định giữa các virus. Cây phát sinh chủng loài chỉ ra rằng 2019-nCoV tụ hợp đáng kể với trình tự coronavirus tựa SARS trên dơi, trong đó có quan hệ họ hàng gần gũi nhất với trình tự coronavirus tựa SARS trên dơi cô lập từ loài Rhinolophus sinicus năm 2015, trong khi phân tích cấu trúc phát hiện các đột biến ở Spike glycoprotein và nucleocapsid protein. Các tác giả cho rằng 2019-nCoV là một coronavirus khác biệt với virus SARS, có lẽ đã được truyền từ dơi hay vật chủ khác cung cấp khả năng lây nhiễm sang con người.
Đặc điểm
nhỏ|Sự nhân lên của một hạt coronavirus.|thế= thumb|thumbtime=4:02|Video giới thiệu về hệ số lây nhiễm cơ bản và [[tỷ lệ tử vong ca bệnh trong bối cảnh đại dịch COVID-19.]]
Sự lây truyền
Virus corona chủng mới chủ yếu lây lan qua các giọt bắn trong không khí khi một cá nhân bị nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi trong phạm vi khoảng đến . Trong số 41 trường hợp ban đầu, hai phần ba có tiền sử tiếp xúc với Chợ bán buôn hải sản Hoa Nam. Tháng 5 năm 2020, một nghiên cứu tại Đại học Hong Kong - Trung Quốc cũng cho biết virus này cũng lây qua mắt cao gấp 100 lần so với SARS
Hệ số lây nhiễm cơ bản R0
Khả năng lây lan virus giữa người với người khá đa dạng, có người mắc nhưng không truyền virus, có người lại có khả năng truyền bệnh cho nhiều người. Hệ số lây nhiễm cơ bản R0 (cũng được gọi là hệ số sinh sản cơ bản hoặc hệ số sinh sản cơ sở) chỉ ra khả năng truyền virus từ người sang người, được ước tính là từ 2 đến 4 (R0=2÷4). Con số này có ý nghĩa: trong quần thể người, một người mới nhiễm có khả năng truyền virus cho bao nhiêu người khác và khiến họ mắc bệnh. Như vậy, theo như các báo cáo hiện nay, một người mắc chủng coronavirus này có thể lan truyền cho 4 người khác.
Hệ số lây nhiễm của các biến chủng SARS-COV-2 mới
Từ giữa năm 2020 đến nay, nhiều biến chủng mới của SARS-COV-2 ra đời ở nhiều vùng khác nhau trên thế giới như B.1.1.7 ở Anh, biến chủng B.1.2.2.2 ở Scotland, biến chủng D614G ở lục địa Châu Âu, biến chủng B.1.619 ở Trung Phi, biến chủng B.1.351 ở Nam Phi, biến chủng B.1.617.2 ở Ấn Độ đã làm thay đổi tốc độ lây nhiễm theo chiều hướng gia tăng. Trong đó, biến chủng B.1.1.7 ở Anh và biến chủng B.1.617.2 ở Ấn Độ có thể cho tốc độ lây nhiễm gấp 1,7 lần so với chủng SARS-COV-2 gốc. Có nghĩa là trung bình một người nhiễm SARS-COV-2 gốc có thể lây cho 2,5 đến 3 người thì một người biến chủng mới B.1.1.7 hoặc B.1.617.2 có thể lây sang 4 đến 5 người. Mặt khác, các yếu tố ngoại cảnh cũng có thể làm gia tăng tốc độ và khả năng lây nhiễm. Tỷ lệ lâu nhiễm trong nhà có thể đạt từ 11% đến 19% tùy theo điều kiện thông gió và mật độ người có mặt trong một đơn vị diện tích. Trong không gian kín như khoang máy bay, khoang tàu hỏa, khoang ô tô thì mức độ lây nhiễm có thể cao gấp 6 đến 7 lần so với mức độ lây nhiễm ở không gian bên ngoài. Tỷ lệ lây nhiễm thứ phát trung bình từ F1 sang F2 ở trẻ em là 4% so với người lớn là 17,1%. Tỷ lệ lây nhiễm trong các căn hộ gia đình rất cao, lên tới 75% hoặc hơn. Tỷ lệ lây nhiễm ở những nơi làm việc (văn phòng, công xưởng) cũng cao hơn bình thường, tới 43,5%. Những điều này lý giải nguyên nhân bùng phát nhanh chóng của COVID-19 tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, cơ quan, doanh trại, trên tàu thủy, tàu hỏa, tàu bay, xe khách, những nhà hàng, siêu thị, chợ, bến tàu, bến xe, trường học, thánh đường, đền chùa, bệnh viện, cơ sở chăm sóc y tế, rạp hát, trại giam.v.v... thường có hệ số lây nhiễm rất cao so với những nơi khác.
Dấu hiệu và triệu chứng
nhỏ|trái|Các triệu chứng của COVID-19. Có báo cáo virus tồn tại trong cơ thể người nhưng không gây triệu chứng.|349x349px
Các triệu chứng được báo cáo gồm sốt trong 90% trường hợp mắc bệnh, 20% bị khó thở và suy hô hấp chiếm 15%.
Tuy nhiên, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), 25% số người bệnh có thể không có triệu chứng gì hoặc triệu chứng không rõ ràng.
Giao thức chẩn đoán
Ngày 15 tháng 1 năm 2020, WHO công bố một giao thức kiểm tra chẩn đoán virus SARS-CoV-2 (testing protocol) do nhóm nghiên cứu virus học từ Bệnh viện Charité ở Đức phát triển.
Mối lo ngại về việc chẩn đoán số ca mắc bệnh thấp hơn trên thực tế
Có những lo ngại về việc liệu nhân viên y tế và thiết bị có sẵn ở khu vực chứa dịch bệnh xác định có chính xác các trường hợp mắc coronavirus hay không, thay vì chẩn đoán sai các trường hợp nhiễm SARS-CoV-2 là "viêm phổi nặng". Nhiều người mang các triệu chứng giống như mắc coronavirus có thể quyết định tự cách ly tại nhà thay vì đến bệnh viện, tránh chờ đợi lâu và điều kiện chật chội tại các bệnh viện, trung tâm y tế. Ngoài ra, vẫn có nhiều trường hợp bị từ chối xét nghiệm và được trả về nhà vì các cơ sở y tế hiện đang bị quá tải nghiêm trọng.
Các ước tính về số lượng nhiễm bệnh
Vào ngày 17 tháng 1, một nhóm trường Đại học Hoàng gia ở Anh công bố một ước tính đến ngày 12 tháng 1 năm 2020, có khoảng 1.723 trường hợp (độ tin cậy 95%, 427–4.471) với các triệu chứng mới bùng phát. Công bố này này dựa trên số trường hợp được ghi nhận bên ngoài Trung Quốc. Họ cũng kết luận rằng "không nên loại trừ việc lây truyền từ người sang người".
Dựa trên các trường hợp được báo cáo và nghi ngờ trong khoảng thời gian 10 ngày từ lúc nhiễm virus cho đến khi phát hiện, các nhà nghiên cứu tại Đại học Đông Bắc (Northeastern University) và Đại học Hoàng gia Luân Đôn ước tính rằng số ca nhiễm trùng thực tế có thể cao hơn 10 lần so với những gì xác nhận tại thời điểm báo cáo. Đại học Hoàng gia ước tính 4.000 ca nhiễm (so với 440 được xác nhận) vào ngày 21 tháng 1 năm 2020, Đại học Đông Bắc ước tính có 12.700 ca nhiễm (so với 1.320 trường hợp được xác nhận) vào ngày 24 tháng 1 năm 2020.
Khả năng virus còn sót lại sau khi hồi phục
Một nghiên cứu công bố vào ngày 27 tháng 2 trên JAMA Network cho thấy virus SAR-CoV-2 có thể còn sót lại trong cơ thể bệnh nhân ít nhất hai tuần sau khi không còn triệu chứng. Các nghiên cứu cho rằng, mặc dù virus còn sót lại ở người, hầu hết chúng đã được hệ miễn dịch người đó chống lại rất mạnh, do đó nguy cơ lây nhiễm trong giai đoạn hồi phục là rất thấp. Virus lây nhiễm qua các giọt dịch hô hấp do người bệnh bắn ra, nhưng những người hồi phục không có triệu chứng ho, hắt hơi, đồng thời lượng virus trong cơ thể thấp nên việc lây lan đòi hỏi phải tiếp xúc rất gần.
Phản ứng và khống chế
Phản ứng tại Trung Quốc
phải|nhỏ|299x299px|"Hình ảnh trên không của đường phố sau khi các phương tiện giao thông bị cấm ở khu vực trung tâm thành phố Vũ Hán: rất ít xe cộ đi lại." — Tin tức bằng video từ China News Service. Vào ngày 20 tháng 1, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có bài phát biểu công khai đầu tiên về vụ dịch và nói về "sự cần thiết phải công bố thông tin kịp thời", theo Thông tấn xã. Một ngày sau, Ủy ban Chính trị và Pháp lý Trung ương của CPC, cơ quan chính trị quyền lực nhất Trung Quốc giám sát các cơ quan thực thi pháp luật và cảnh sát, đã viết "tự lừa dối sẽ chỉ làm cho dịch bệnh trở nên tồi tệ hơn và biến một thảm họa tự nhiên từ có thể kiểm soát được thành thảm họa do con người tạo ra với chi phí lớn" và "chỉ có sự cởi mở mới có thể giảm thiểu hoảng loạn đến mức lớn nhất". Ủy ban sau đó nói thêm, "bất cứ ai cố tình trì hoãn và che giấu việc báo cáo các trường hợp vì lợi ích cá nhân sẽ bị đóng đinh trên cột chịu xấu hổ đời đời."
Các nhà chức trách trên khắp Trung Quốc tuyên bố đóng cửa trường học và trì hoãn học kỳ mùa xuân, thường bắt đầu vào cuối tháng Hai và đầu tháng Ba. Tất cả các trường học từ mẫu giáo đến đại học trong toàn tỉnh Hồ Bắc sẽ được nghỉ đông kéo dài và ngày chính xác của học kỳ mới sẽ được công bố sau đó, theo một tuyên bố được đưa ra vào ngày 24 tháng 1. Bộ Giáo dục Trung Quốc cũng yêu cầu tất cả các trường học dừng các hội đồng công cộng và trì hoãn các kỳ thi lớn. Một số trường đại học có khuôn viên mở cũng cấm công chúng ghé thăm. Sở Giáo dục tỉnh Hồ Nam, nơi lân cận trung tâm của tỉnh Hồ Bắc, đã nhấn mạnh trên tờ báo chính thức Hồ Nam nhật báo vào ngày 23 tháng 1, tuyên bố họ sẽ nghiêm cấm học thêm và hạn chế các giờ học ngoài giờ không được chấp thuận, vốn là những thông lệ phổ biến ở Trung Quốc để có được điểm tốt hơn. Các Sở Giáo dục Thượng Hải và Thâm Quyến cũng áp dụng lệnh cấm dạy thêm và yêu cầu các trường theo dõi và báo cáo những học sinh đã đến Vũ Hán hoặc tỉnh Hồ Bắc trong kỳ nghỉ đông. Một số trường đại học, bao gồm Đại học Bắc Kinh hàng đầu của Trung Quốc và Đại học Thanh Hoa tuyên bố các học kỳ mùa xuân sẽ bị trì hoãn vào ngày 26 tháng 1. Các khu vực bán tự trị Hồng Kông và Ma Cao cũng công bố điều chỉnh lịch học. Đặc khu trưởng Hồng Kông Lâm Trịnh Nguyệt Nga tuyên bố tình trạng khẩn cấp tại một cuộc họp báo vào ngày 25 tháng 1, nói rằng chính phủ sẽ đóng cửa các trường tiểu học và trung học trong hai tuần nữa vào kỳ nghỉ Tết Nguyên đán đã lên lịch trước đó, đẩy ngày đến trường mở cửa trở lại vào ngày 17 tháng 2. Ma Cao đã đóng cửa một số bảo tàng và thư viện, và kéo dài kỳ nghỉ Tết Nguyên đán đến ngày 11 tháng 2 cho các tổ chức giáo dục đại học và 10 tháng 2 cho những cấp học khác. Đại học Ma Cao cho biết họ sẽ theo dõi các điều kiện thể chất của các sinh viên đã đến Vũ Hán trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.
Sau Tết Nguyên đán Trung Quốc vào ngày 25 tháng 1, sẽ có một lượng lớn người gồm những người đi trở lại từ quê nhà đến nơi làm việc như một phần của Xuân vận. Một số tỉnh và thành phố bắt đầu khuyến khích mọi người ở lại quê hương và không đi đến nơi làm việc trở lại. Thành phố phía đông Tô Châu cũng khuyến khích làm việc từ xa qua internet và tiếp tục kéo dài thời gian nghỉ lễ xuân.
Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc và Tập đoàn Đường sắt Nhà nước Trung Quốc, nơi điều tiết hàng không dân dụng của Trung Quốc và vận hành các dịch vụ đường sắt, đã thông báo vào ngày 24 tháng 1 rằng hành khách có thể hoàn lại tiền đầy đủ cho vé máy bay và tàu mà không phải trả thêm phụ phí, bất kể chuyến bay hay tàu của họ sẽ đi qua Vũ Hán hay không. Một số chuỗi khách sạn và các công ty du lịch trực tuyến cũng cho phép linh hoạt hơn trong việc hủy bỏ và thay đổi. Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc đã ra lệnh cho các cơ quan du lịch và các công ty du lịch trực tuyến tạm dừng các tour du lịch trọn gói và ngừng cung cấp các gói "chuyến bay + khách sạn".
Nhiều tỉnh và thành phố bên ngoài Hồ Bắc bị lây nhiễm nhất bắt đầu hạn chế đi lại. Bắc Kinh đã đình chỉ tất cả các xe buýt liên tỉnh vào ngày 25 tháng 1, với một số thành phố khác làm theo. Thượng Hải, Thiên Tân, Sơn Đông, Tây An và Tam Á đều tuyên bố đình chỉ dịch vụ xe buýt liên tỉnh hoặc liên thông vào ngày 26 tháng 1.
Các biện pháp phong tỏa dịch bệnh trên quy mô toàn thành phố
nhỏ|phải|Biển thông báo đóng cửa một nhà ga ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.|300x300px Vào ngày 23 tháng 1 năm 2020, biện pháp kiểm dịch về du lịch trong và ngoài Vũ Hán đã được áp đặt trong nỗ lực ngăn chặn sự lây lan của virus ra khỏi Vũ Hán. Các chuyến bay và xe lửa trong và ngoài Vũ Hán, xe buýt công cộng, hệ thống tàu điện ngầm và xe khách đường dài đã bị đình chỉ cho đến khi có thông báo mới. Các cuộc tụ họp quy mô lớn và các tour du lịch theo nhóm cũng được yêu cầu tạm dừng. Đến ngày 24 tháng 1 năm 2020, tổng cộng 15 thành phố, bao gồm Vũ Hán, ở Hồ Bắc, đã được đặt dưới các biện pháp kiểm dịch tương tự.
Do các biện pháp kiểm dịch chưa từng có này, người dân đổ xô đi dự trữ các mặt hàng thiết yếu, thực phẩm và nhiên liệu. Giá cả hàng hóa cũng tăng đáng kể. Nhân viên y tế phải đối mặt với những khó khăn trong việc đi lại đến bệnh viện của họ, vì giờ đây họ bị giới hạn trong việc đi bộ và đi bằng xe hơi riêng. Taxi và xe cho thuê tư nhân sẽ xa lánh họ khi biết điểm đến. phải|nhỏ| Cư dân của Vũ Hán đeo [[khẩu trang vội vã chạy ra chợ gần đó vào ngày 23 tháng 1.|299x299px]] Guan Yi, một nhà dịch tễ học và nhà virus học SARS với các nhóm bao gồm các chuyên gia y tế vừa bay về Hồng Kông sau cuộc kiểm tra một ngày của họ ở Vũ Hán nói với các phóng viên rằng "dịch Vũ Hán lớn hơn ít nhất 10 lần so với SARS, kêu gọi mọi người tránh xa Vũ Hán càng sớm càng tốt."
Một số bài đăng trên Weibo cho thấy các bệnh viện ở Vũ Hán đã quá tải với hàng ngàn người bị sốt và bị chỉ trích nặng nề về độ tin cậy của các số liệu từ chính phủ Trung Quốc mặc dù các bài đăng này hiện đã bị xóa do không rõ lý do.
Vào ngày 26 tháng 1, thành phố Sán Đầu ở Quảng Đông đã tuyên bố phong tỏa một phần thành phố, mặc dù lệnh này đã nhanh chóng đảo ngược chỉ hai giờ sau đó. Điều này tạo ra sự hỗn loạn khi người dân đổ xô đến các siêu thị để dự trữ thực phẩm ngay sau khi lệnh này được tuyên bố, và việc người dân tích trữ thực phẩm đã không chấm dứt cho đến khi chính quyền đảo ngược quyết định của họ. Caixin cho biết cách diễn đạt ban đầu của Sán Đầu là "nghiêm ngặt chưa từng thấy" và sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân nếu được thực hiện như hiện tại. Bộ phận kiểm soát ổ dịch của Sán Đầu sau đó đã làm rõ rằng họ sẽ không hạn chế việc đi lại và tất cả những gì họ sẽ làm là khử trùng các phương tiện được sử dụng để vận chuyển.
Chính quyền thủ đô Bắc Kinh và một số thành phố lớn khác, bao gồm Hàng Châu, Quảng Châu và Thâm Quyến tuyên bố ngày 26 tháng 1 rằng các thành phố này sẽ không bị phong tỏa tương tự như của tỉnh Hồ Bắc. Tin đồn về những lần phong tỏa này đã lan truyền rộng rãi trước khi có thông báo chính thức. Người phát ngôn của ủy ban giao thông thành phố Bắc Kinh tuyên bố rằng đường cao tốc, cũng như tàu điện ngầm và xe buýt, đang hoạt động bình thường. Trong nỗ lực giảm bớt sự hoảng loạn của người dân, chính quyền của Hàng Châu nhấn mạnh thành phố sẽ không bị phong tỏa và cả hai thành phố đều nói rằng họ sẽ đưa ra các biện pháp phòng ngừa trước những rủi ro tiềm ẩn.
Vào ngày 2 tháng 2 năm 2020, thành phố Ôn Châu thuộc Chiết Giang cũng đã thực hiện phong tỏa một phần, đóng cửa 46 trong số 54 trạm kiểm soát đường cao tốc.
Bệnh viện chuyên khoa dã chiến
Một bệnh viện chuyên khoa tên là Bệnh viện Hỏa Thần Sơn (火神山医院) đã được xây dựng như một biện pháp đối phó với dịch bệnh và để cách ly tốt hơn cho bệnh nhân. Chính quyền thành phố Vũ Hán đã yêu cầu một doanh nghiệp nhà nước xây dựng một bệnh viện như vậy "với tốc độ nhanh nhất" tương đương với tốc độ xây dựng bệnh viện phục vụ dịch SARS năm 2003.
Vào ngày 24 tháng 1, chính quyền Vũ Hán đã định rõ chi tiết kế hoạch của họ, cho biết họ đã lên kế hoạch xây dựng bệnh viện trong vòng sáu ngày kể từ ngày thông báo và nó sẽ sẵn sàng để sử dụng vào ngày 3 tháng 2. Bệnh viện chuyên khoa này sẽ có 813 giường và sẽ có diện tích 25.000 m². Bệnh viện được mô phỏng theo Bệnh viện Tiểu Thang Sơn (小汤山医院) được xây dựng vì sự bùng phát SARS năm 2003, được xây dựng chỉ trong bảy ngày. Truyền thông nhà nước ca ngợi các công nhân xây dựng vì họ đã làm việc chăm chỉ, cho biết đã có 1.500 công nhân và gần 300 đơn vị máy móc xây dựng trên công trường vào lúc cao điểm, và một đội dự phòng gồm 2.000 công nhân đã được tập hợp. Việc xây dựng sẽ không ngừng nghỉ vào đêm giao thừa và Tết Nguyên đán của Trung Quốc, tức là ngày 24 và 25 tháng 1. Điều này có nghĩa là các công nhân sẽ phải làm việc xuyên Tết Nguyên đán và báo cáo cho biết những công nhân này đã được trả lương cao gấp đôi.
Nhà chức trách đã công bố kế hoạch cho một bệnh viện chuyên khoa thứ hai vào ngày 25 tháng 1. Cái mới sẽ được đặt tên là Bệnh viện Lôi Thần Sơn (雷神山医院), với sức chứa 1.600 giường; việc hoàn thành được lên kế hoạch trong vòng "nửa tháng." Một số người bày tỏ mối quan tâm của họ thông qua các dịch vụ truyền thông xã hội, nói rằng quyết định của chính quyền xây dựng một bệnh viện khác trong thời gian ngắn như vậy cho thấy mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh có thể tồi tệ hơn nhiều so với dự kiến.
Ngày 24 tháng 1 năm 2020, chính quyền thông báo về việc sẽ chuyển một tòa nhà bỏ không ở Hoàng Châu, Hoàng Cương thành bệnh viện 1.000 giường. Công việc được 500 người tiến hành vào ngày hôm sau và tòa nhà bắt đầu tiếp nhận bệnh nhân vào 22:30 ngày 28 tháng 1 năm 2020 dưới tên gọi Trung tâm Y tế Khu vực Đại Biệt Sơn (大别山区域医疗中心).
nhỏ|Công trường xây dựng [[bệnh viện Hỏa Thần Sơn vào ngày 24 tháng 1.|299x299px]]
Phản ứng quốc tế
Tình hình ở Vũ Hán đang được theo dõi liên quan đến vòng đấu thứ ba sắp tới của Giải đấu vòng loại Olympic AFC 2020, một số trận đấu sẽ diễn ra ở đó trong suốt thời gian diễn ra giải đấu từ ngày 3 tháng 2 năm 2020 đến ngày 9 tháng 2 năm 2020. Vào ngày 22 tháng 1 năm 2020, AFC đã thông báo rằng họ sẽ chuyển các trận đấu của bảng A dự kiến sẽ được chơi ở Vũ Hán, bao gồm các đội Úc, Trung Quốc, Đài Loan và Thái Lan chuyển đến thi đấu tại Nam Kinh do sự bùng phát của coronavirus. Vài ngày sau, AFC thông báo rằng cùng với Liên đoàn bóng đá Úc, họ sẽ chuyển các trận đấu tới Sydney, Australia.
Kể từ ngày 31 tháng 12 năm 2019, một số khu vực và quốc gia gần Trung Quốc đã siết chặt sàng lọc các du khách được chọn. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) sau đó đã ban hành lệnh theo dõi khách du lịch cấp 1. Hướng dẫn và đánh giá rủi ro đã được đăng tải trong thời gian ngắn bởi những người khác bao gồm Trung tâm phòng chống dịch bệnh châu Âu và y tế công cộng Anh. Ở Trung Quốc, các sân bay, nhà ga và nhà ga xe lửa đã lắp đặt nhiệt kế hồng ngoại. Những người bị sốt sau đó được đưa đến các cơ sở y tế sau khi được đăng ký và đeo khẩu trang. Thử nghiệm phản ứng sao chép chuỗi polymerase đảo ngược thời gian thực (rRT-PCR) đã được sử dụng để xác nhận các trường hợp nhiễm coronavirus mới.
Một phân tích về các mô hình du lịch hàng không đã được sử dụng để vạch ra và dự đoán các mô hình lây lan, và đã được công bố trên Tạp chí Y học Du lịch vào giữa tháng 1 năm 2020. Dựa trên thông tin từ Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (2018), Bangkok, Hồng Kông, Tokyo và Đài Bắc có lượng khách du lịch lớn nhất từ Vũ Hán. Dubai ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Sydney và Melbourne ở Úc cũng được báo cáo là điểm đến phổ biến cho những người đi du lịch từ Vũ Hán. Sử dụng công cụ được xác nhận, Chỉ số dễ bị tổn thương bệnh truyền nhiễm (IDVI), để đánh giá khả năng quản lý mối đe dọa bệnh tật, Bali được báo cáo là ít có khả năng chuẩn bị nhất, trong khi các thành phố ở Úc có khả năng nhất.
Sơ tán các nhà ngoại giao và công dân nước ngoài tại Vũ Hán
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tuyên bố vào ngày 25 tháng 1 rằng họ đang thực hiện các biện pháp sơ tán các nhà ngoại giao và quan chức tại Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Vũ Hán, cũng như bất kỳ công dân Hoa Kỳ nào bị lệnh phong tỏa làm ảnh hưởng. Ước tính có khoảng 1.000 công dân Hoa Kỳ sống trong tỉnh Hồ Bắc. Một chuyến bay sơ tán dự kiến sẽ rời Sân bay quốc tế Thiên Hà Vũ Hán vào ngày 28 tháng 1, đến Sân bay quốc tế San Francisco.
Chính phủ Thái Lan cũng đang lên kế hoạch sơ tán 64 công dân Thái Lan. Bốn máy bay C-130 được trang bị các đội y tế đã được đặt ở chế độ chờ, với kế hoạch sơ tán hoàn chỉnh hơn dự kiến sẽ được biết vào ngày 27 tháng 1.
Chính phủ Nga, Pháp, Ấn Độ, Nhật Bản, cũng đang xem xét các biện pháp tương tự.
Panama và Sri Lanka đã bắt đầu hồi hương các sinh viên của họ tại Trung Quốc. Myanmar đã bắt đầu hồi hương 60 sinh viên của họ từ khu vực ven Vũ Hán.
Việt Nam đã cho phép bốn chuyến bay đặc biệt để chuyên chở hành khách Vũ Hán về nhà trong giai đoạn 24 – 27 tháng 1, và sẵn sàng tổ chức chuyến bay để sơ tán công dân còn ở Vũ Hán.
Ngày 29 tháng 1, Australia và New Zealand thông báo về việc họ có thể hợp sức để sơ tán công dân của họ từ Vũ Hán. Hiện có khoảng 50-82 công dân New Zealand tại Vũ Hán và 600 công dân Australia ở tỉnh Hồ Bắc, bao gồm 140 trẻ em Australia tại Vũ Hán. Chính phủ New Zealand cũng thuê một máy bay Boeing 777-200ER từ hãng hàng không quốc gia Air New Zealand để hỗ trợ các cố gắng sơ tán, tùy theo sự phê chuẩn từ các quan chức Trung Quốc. Trong khi ưu tiên là dành cho người quốc tịch New Zealand nhưng máy bay cũng sẽ sơ tán công dân Australia và các đảo trên Thái Bình Dương.
Ngày 29 tháng 1, thủ tướng Australia Scott Morrison thông báo các kế hoạch cách ly công dân Australia đã sơ tán từ Vũ Hán, bao gồm trẻ em và người già, trong khoảng thời gian 14 ngày trên đảo Christmas. Quyết định hồi hương các công dân này sử dụng khu tạm giữ gây tranh cãi trước đây được sử dụng để tạm giữ những người tị nạn trước khi bị đóng cửa năm 2018 đã bị phê phán. Kế hoạch của chính phủ cũng gây tranh cãi khi đòi những người được sơ tán phải trả phí 1.000 AUD và sẽ để họ ở lại Perth sau thời gian cách li, nơi họ có thể phải tự thu xếp phương tiện đi lại để trở về nhà. Hiệp hội Y tế Australia trong thông báo cùng ngày đã tuyên bố rằng quyết định giữ công dân Australia ở "một nơi từng là tập trung của các cư dân chịu nhiều tổn thương tinh thần và thể chất cũng như bệnh sốt rét, không phải là một giải pháp phù hợp."
Ngày 29 tháng 1, Hàn Quốc đã chuẩn bị mọi thứ để không vận khoảng 700 người có quốc tịch Hàn Quốc ra khỏi Vũ Hán, bao gồm cả hoàn thành các giấy tờ tài liệu, chuẩn bị nhân,vật lực và đàm phán với chính quyền Trung Quốc. Các quan chức Hàn Quốc đã chuẩn bị hai máy bay với hai tổ y tế gồm khoảng 20 bác sĩ, y tá và các quan chức ngoại giao và kiểm dịch cho mỗi tổ.
Ngày 29 tháng 1, Không lực Indonesia (TNI-AU) đã chuẩn bị ba máy bay gồm hai Boeing 737 và một C-130 Hercules, một đội chuyên gia y tế để giúp sơ tán người có quốc tịch và công dân Indonesia khỏi thành phố Vũ Hán. TNI-AU đang chờ chỉ dẫn từ Bộ Ngoại giao Indonesia và trực chiến 24/24 giờ trong trường hợp chỉ dẫn được ban hành.
Ngày 30 tháng 1, 92 công dân Singapore đã được sơ tán khỏi Vũ Hán bằng chuyến bay đặc biệt của Scoot, với đội bay là những người tình nguyện từ hãng hàng không sau sự phối hợp giữa các nhà chức trách Singapore và Trung Quốc tạo điều kiện cho chuyến bay. Tuy nhiên, vẫn còn một số người Singapore ở lại do họ có triệu chứng và không có ý nghĩa gì nếu sơ tán họ cùng với những người có thể không bị lây nhiễm.
Phòng ngừa và điều trị
Phòng tránh
phải|nhỏ| Camera hồng ngoại được lắp đặt tại ga đường sắt Vũ Hán để kiểm tra nhiệt độ cơ thể của hành khách trước khi họ lên tàu.|299x299px phải|nhỏ|Áp phích tuyên truyền tại [[Việt Nam về các phòng tránh dịch COVID-19.|thế=]]
Các triệu chứng của bệnh bao gồm sốt, khó thở và ho, được mô tả là "giống như cúm". Để ngăn ngừa nhiễm virus, WHO khuyến cáo: "rửa tay thường xuyên, che miệng và mũi khi ho và hắt hơi và giữ khoảng cách ít nhất là 2 mét (6,56 feet) với bất kỳ ai có triệu chứng bệnh hô hấp như ho và hắt hơi, tránh đưa tay chạm mắt, mũi, miệng khi tay chưa rửa sạch. Nếu bản thân có biểu hiện sốt, ho hay khó thở, nên ở nhà và tìm kiếm trợ giúp y tế ngay lập tức bằng cách gọi trước cho bác sĩ hay trung tâm y tế, tuân thủ chỉ dẫn của chính quyền địa phương. Luôn cập nhật thông tin về dịch bệnh và tuân theo các hướng dẫn của nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe".
Chính phủ nhiều nước khuyến cáo người dân nên hạn chế tất cả các chuyến du lịch không cần thiết đến các quốc gia và khu vực bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Không có bằng chứng cho thấy vật nuôi, chẳng hạn như chó và mèo có thể bị nhiễm bệnh. Trung Quốc đã cấm buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã.
Đối với các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chăm sóc người bị nhiễm bệnh, biện pháp phòng ngừa tiêu chuẩn cần thêm kính bảo vệ mắt.
Mặc dù không có phương pháp điều trị cụ thể đối với coronavirus mới ở người, CDC Hoa Kỳ khuyên rằng người nhiễm bệnh có thể làm giảm các triệu chứng của họ bằng cách uống thuốc giảm đau hạ sốt (lưu ý không dùng aspirin cho trẻ nhỏ), uống nước và nghỉ ngơi. Một số quốc gia yêu cầu mọi người thông báo các triệu chứng giống cúm đến bác sĩ, đặc biệt nếu họ đã từng du lịch đến Trung Quốc đại lục.
Dịch tễ là một phương pháp quan trọng để các cơ quan y tế xác định nguồn lây nhiễm và ngăn ngừa lây truyền thêm. Các biện pháp cách ly với xã hội cũng được khuyến nghị để ngăn ngừa lây truyền trong cộng đồng.
Những quan niệm sai lầm đang trôi nổi về cách ngăn ngừa nhiễm virus như rửa mũi, súc miệng bằng nước súc miệng, ăn tỏi... là không hiệu quả.
Không có bằng chứng cho thấy việc đeo khẩu trang của những người không bị nhiễm bệnh có nguy cơ thấp là có hiệu quả và Tổ chức Y tế Thế giới không khuyến nghị sử dụng khẩu trang cho người khỏe mạnh. vì chúng có thể giới hạn thể tích và khoảng cách di chuyển của các giọt thở phân tán khi nói chuyện, hắt hơi và ho. WHO đã ban hành hướng dẫn về thời điểm và cách sử dụng khẩu trang, bao gồm:
- Che miệng và mũi bằng khẩu trang và đảm bảo không có khoảng trống giữa mặt và khẩu trang.
- Tránh chạm vào khẩu trang trong khi sử dụng nó; nếu bạn làm thế, hãy làm sạch tay bằng dung dịch rửa tay hoặc xà phòng và nước.
- Thay khẩu trang mới ngay khi bị ẩm và không sử dụng lại khẩu trang sử dụng một lần.
- Tháo khẩu trang bằng cách cầm dây đeo từ phía sau (không chạm vào mặt trước của khẩu trang); vứt bỏ ngay lập tức và làm sạch tay.
Những người chăm sóc người mắc bệnh nên đeo khẩu trang.
Chỉ có Trung Quốc lúc đó đặc biệt khuyến nghị sử dụng khẩu trang cho những người dân khỏe mạnh; khẩu trang đã được sử dụng rộng rãi bởi những người khỏe mạnh ở Hồng Kông, Nhật Bản, Malaysia, và Singapore.
Tự cách ly
Tự cách ly tại nhà được khuyến nghị cho những người được chẩn đoán mắc COVID-19 và những người nghi ngờ họ đã bị nhiễm bệnh. Các cơ quan y tế công cộng đã ban hành các hướng dẫn tự cách ly bao gồm thông báo cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe qua điện thoại và hạn chế tất cả các hoạt động bên ngoài nhà, ngoại trừ việc nhận chăm sóc y tế; không đi làm, đi học hoặc đi ra các khu vực công cộng. Tránh sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đi chung xe hoặc taxi.
Cách ly với cộng đồng
Cách ly với cộng đồng là cách kiểm soát nhằm làm chậm sự lây lan của bệnh bằng cách giảm thiểu tiếp xúc gần giữa các cá nhân. Các phương pháp bao gồm thực hiện kiểm dịch, áp dụng các hạn chế đi lại hoặc đóng cửa hoặc hạn chế đến các trường học, nơi làm việc, sân vận động, nhà hát và trung tâm mua sắm. Nhiều chính phủ hiện đang bắt buộc hoặc khuyến nghị cách ly với xã hội ở các khu vực bị ảnh hưởng bởi dịch.
Các phương pháp cách ly với xã hội bao gồm hạn chế đi lại, tránh những khu vực đông người và tránh xa những người bệnh.
Người lớn tuổi và những người mắc bệnh mãn tính nghiêm trọng phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng và các biến chứng từ COVID-19 và đã được CDC Hoa Kỳ khuyên nên tránh đám đông và ở nhà càng nhiều càng tốt trong các khu vực bùng phát trong cộng đồng.
Điều trị
nhỏ|phải|Bác sĩ mặc bộ [[Thiết bị bảo hộ cá nhân|quần áo bảo hộ thăm khám bệnh nhân tại bệnh viện Vũ Hán.|249x249px]] SARS-CoV-2 chưa có thuốc điều trị hoặc vắc-xin đặc hiệu, mặc dù những nỗ lực để phát triển chúng đang được tiến hành. Công ty sinh học Vir có trụ sở tại San Francisco đang đánh giá xem các kháng thể đơn dòng (mAbs) được xác định trước đó có hiệu quả chống lại virus hay không.
Gilead Science đang thảo luận tích cực với các nhà nghiên cứu và bác sĩ lâm sàng tại Hoa Kỳ và Trung Quốc về sự bùng phát coronavirus ở Vũ Hán đang diễn ra và việc sử dụng remdesivir như một phương pháp điều trị. Các loại thuốc kháng virus khác cũng có thể được sử dụng để điều trị, bao gồm indinavir, saquinavir, lopinavir/ritonavir và interferon beta.
Viện Khoa học Trung Quốc đã chọn ra 30 loại thuốc để thử nghiệm, bao gồm các loại thuốc đã có, thuốc Đông y và sản phẩm tự nhiên có hoạt tính sinh học. Đây chưa phải là các loại thuốc dùng để chữa bệnh, nhưng được chọn ban đầu như các dạng thuốc "ứng viên" nhằm thử nghiệm.
Vắc xin
Một số tổ chức trên thế giới đang nghiên cứu, phát triển và sản xuất vắc-xin cho bệnh này. Trong các thử nghiệm Giai đoạn III, một số loại vắc-xin COVID-19 đã chứng minh hiệu quả cao tới 95% trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng COVID-19 có triệu chứng. Tính đến tháng 4 năm 2021, 14 loại vắc-xin được ít nhất một cơ quan quản lý quốc gia cho phép sử dụng rộng rãi: 2 loại vắc-xin RNA (Pfizer–BioNTech và Moderna), 5 vắc-xin bất hoạt (BBIBP-CorV, CoronaVac, Covaxin, WIBP-CorV và CoviVac), 5 loại vắc-xin vector virus (Sputnik Light, Sputnik V, Oxford–AstraZeneca, Convidecia và Johnson & Johnson), và 2 loại vắc-xin tiểu đơn vị protein (EpiVacCorona và RBD-Dimer). Tổng cộng tính đến tháng 3 năm 2021, 308 loại vắc xin đang trong các giai đoạn phát triển khác nhau, với 73 loại đang nghiên cứu lâm sàng, bao gồm 24 loại đang thử nghiệm giai đoạn I, 33 loại đang thử nghiệm giai đoạn I – II và 16 loại đang thử nghiệm giai đoạn III.
Chỉ trích nhằm vào các phản ứng của chính phủ
Chính phủ Trung Quốc
Kiểm duyệt thông tin và phản ứng của cảnh sát
phải|nhỏ| Tài liệu do Cảnh sát Vũ Hán ban hành yêu cầu [[Lý Văn Lượng ngừng "lan truyền tin đồn" về một loại 'virus SARS' có thể tồn tại, vào ngày 3 tháng 1. |332x332px]] Phản ứng sớm của chính quyền Vũ Hán bị chỉ trích là ưu tiên kiểm soát thông tin có thể gây bất lợi cho các quan chức địa phương về an toàn công cộng, và chính phủ Trung Quốc cũng bị chỉ trích vì che đậy, hạ thấp phát hiện ban đầu và mức độ nghiêm trọng của dịch. Tại thời điểm Trung Quốc thông báo cho WHO về coronavirus chủng mới vào ngày 31 tháng 12, tờ New York Times đã nói rằng chính phủ vẫn đang giữ "công dân của chính họ trong bóng tối". Các nhà quan sát cũng đổ lỗi cho cấu trúc kiểm duyệt thể chế của báo chí nước này đã khiến các quan chức cấp cao có thông tin không chính xác về ổ dịch và "góp phần vào thời gian không hoạt động kéo dài cho phép virus lây lan". Tổ chức Theo dõi Nhân quyền lưu ý rằng sự kiểm duyệt đã được mở rộng đến các bài đăng trên phương tiện truyền thông xã hội từ gia đình của những người nhiễm bệnh đang tìm kiếm sự giúp đỡ cũng như bởi những người sống ở các thành phố bị phong tỏa, những người đang ghi chép cuộc sống hàng ngày của họ trong thời gian bị phong tỏa.
Vào ngày 1 tháng 1 năm 2020, một nhóm gồm tám nhân viên y tế, bao gồm Lý Văn Lượng, bác sĩ nhãn khoa của Bệnh viện Trung ương Vũ Hán, đã bị cảnh sát Vũ Hán bắt giam và đe dọa sẽ truy tố vì "truyền bá thông tin sai lệch" vì mô tả nhiễm trùng mới giống như SARS. Lý Văn Lượng đã thông báo đến các bạn học cũ về một loại coronavirus giống như SARS trong một nhóm WeChat sau khi kiểm tra báo cáo y tế của bệnh nhân với các triệu chứng của bệnh, và anh đã bị cảnh sát cảnh cáo vào ngày 3 tháng 1 vì đã "đưa ra những bình luận sai sự thật", "làm xáo trộn trật tự xã hội" và bị yêu cầu phải ký một biên bản thừa nhận việc làm này. Lý sau đó đã qua đời vì căn bệnh này vào ngày 7 tháng 2, điều này gây ra sự phẫn nộ trong cộng đồng mạng, được mô tả là "một trong những lần công chúng chỉ trích chính phủ trực tuyến nhiều nhất trong nhiều năm", nhưng một số hashtag thịnh hành trên Weibo như "chính quyền Vũ Hán nợ Bác sĩ Lý Văn Lượng một lời xin lỗi" hoặc "Chúng tôi muốn tự do ngôn luận" đã bị chặn. Một cơ quan truyền thông đã gửi thông báo cho các biên tập viên yêu cầu họ không "bình luận hoặc suy đoán" về cái chết của Lý và đưa ra hướng dẫn để "không hashtag và đưa chủ đề dần dần thoát khỏi danh sách tìm kiếm nóng, bảo vệ chống lại thông tin có hại." Cơ quan chống tham nhũng của Trung Quốc Ủy ban Giám sát Quốc gia đã khởi xướng một cuộc điều tra về các vấn đề liên quan đến Lý Văn Lượng.
Vào ngày 14 tháng 1, Cảnh sát Vũ Hán bắt giữ một số phóng viên truyền thông Hồng Kông trong hơn một giờ khi họ đang thực hiện các cuộc phỏng vấn tại Bệnh viện Jinyintan của Vũ Hán. Các báo cáo cho biết cảnh sát đã đưa các phóng viên đến đồn cảnh sát, nơi cảnh sát kiểm tra tài liệu du lịch và đồ đạc của họ, sau đó yêu cầu họ xóa đoạn phim được quay trong bệnh viện trước khi thả các phóng viên ra.
Vào ngày 20 tháng 1, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình đã có bài phát biểu công khai đầu tiên về sự bùng phát dịch và nói về "sự cần thiết phải công bố thông tin kịp thời". Tuy nhiên, Tập Cận Bình sau đó cũng chỉ thị cho các cơ quan chức năng "tăng cường hướng dẫn ý kiến công chúng", ngôn ngữ mà một số người coi là lời kêu gọi kiểm duyệt. Là một phần trong "cách tiếp cận làm giảm thiểu sự bất mãn" của chính quyền trung ương, công dân được phép chỉ trích các quan chức địa phương miễn là họ không "đặt câu hỏi về tính hợp pháp căn bản của đảng". Cơ quan quản lý không gian mạng (CAC) tuyên bố ý định thúc đẩy "bầu không khí trực tuyến tốt", với các thông báo CAC được gửi tới các nền tảng video khuyến khích họ "không đẩy bất kỳ câu chuyện tiêu cực nào và không tiến hành phát trực tiếp không chính thức về virus." Kiểm duyệt đã được nới lỏng trong một thời gian "cửa sổ" khoảng hai tuần, trong thời gian này các nhà báo Trung Quốc có thể xuất bản những câu chuyện khó khăn phơi bày sự sai lầm của việc đối phó của các lãnh đạo đối với coronavirus mới", nhưng các cơ quan báo chí sau đó được yêu cầu sử dụng "thông tin quảng bá một cách có kế hoạch và kiểm soát" với sự đồng ý của chính quyền.
Chính quyền Hồ Bắc và Vũ Hán
nhỏ| Mọi người xếp hàng bên ngoài một hiệu thuốc [[Vũ Hán để mua khẩu trang và vật tư y tế vào tháng 1 năm 2020 |249x249px]] Các quan chức địa phương ở Vũ Hán và cả tỉnh Hồ Bắc phải đối mặt với những lời chỉ trích cả trong nước lẫn quốc tế, vì đã không kiểm soát dịch ngay từ ban đầu. Các cáo buộc bao gồm không đủ nguồn cung cấp y tế, che giấu bằng chứng lây truyền từ người sang người và thiếu minh bạch với báo chí và kiểm duyệt phương tiện truyền thông xã hội trong các cuộc họp của Quốc hội Nhân dân vì những lý do chính trị trong những tuần đầu bùng phát của đại dịch. Sự chỉ trích đã nhắm vào Tỉnh trưởng Hồ Bắc Vương Hiểu Đông sau khi ông hai lần tuyên bố tại một cuộc họp báo rằng 10.8 tỷ khẩu trang đã được sản xuất hàng năm trong tỉnh này, thay vì con số chính xác chỉ là 1,8 triệu.
Các nhà chức trách ở các tỉnh Vũ Hán và Hồ Bắc bị chỉ trích vì hạ thấp mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh và phản ứng chậm chạp. Tạp chí truyền thông có trụ sở tại Bắc Kinh Caixin lên án Hồ Bắc đã không triển khai "cơ chế ứng phó khẩn cấp y tế công cộng" đầu tiên cho đến ngày 24 tháng 1, trong khi một số tỉnh và thành phố khác bên ngoài tâm dịch đã được thực hiện vào ngày hôm trước. John Mackenzie, một chuyên gia cao cấp của WHO cáo buộc họ đã giữ "số liệu im lặng trong một thời gian vì một số cuộc họp lớn mà họ có ở Vũ Hán", cho rằng có "giai đoạn báo cáo rất chậm hoặc liên thông tin tức rất kém" từ đầu tháng 1.
Trong hơn một tháng từ ngày 8 tháng 12 năm 2019 đến ngày 17 tháng 1 năm 2020, tất cả các trường hợp được xác nhận ở Trung Quốc đại l