✨Phản ứng của Wikipedia đối với đại dịch COVID-19

Phản ứng của Wikipedia đối với đại dịch COVID-19

Đại dịch COVID-19 đã được ghi nhận trên Wikipedia một cách chuyên sâu, cập nhật bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Những thông tin bao gồm nhiều bài viết chi tiết về các khía cạnh của đại dịch, cùng với đó là những bổ sung về ảnh hưởng của đại dịch tới những bài viết đã có sẵn. Những ghi nhận về đại dịch của Wikipedia và các dự án khác của Wikimedia – cùng với những nỗ lực của cộng đồng tham gia sửa đổi tại các dự án – đã nhận được sự chú ý lớn của truyền thông về mức độ toàn diện, tin cậy và tốc độ cập nhật thông tin. Cohen mô tả sự khác biệt giữa những nỗ lực của Wikipedia nhằm đấu tranh trước những thông tin sai lệch về đại dịch so với các trang web lớn khác và bình luận rằng: "Trừ khi Twitter, Facebook và nhiều trang khác có thể học cách xử lý thông tin sai lệch một cách có hiệu quả hơn, Wikipedia sẽ vẫn là nơi tốt nhất trên Internet." Tính đến tháng 4 năm 2020, theo báo Dawn, kể từ khi xuất hiện các báo cáo về những trường hợp mắc bệnh tại Vũ Hán vào tháng 12 năm 2019, các biên tập viên của Wikipedia đã thực hiện trung bình 163 sửa đổi mỗi giờ (đối với các bài viết về đại dịch). Nếu tính tất cả các phiên bản ngôn ngữ của Wikipedia, số lượng các bài viết liên quan đến đại dịch trên dự án này là khoảng 4.500, tính đến 23 tháng 4 năm 2020. Các biên tập viên đã làm việc cần cù để loại bỏ các thông tin sai lệch. Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố hợp tác với Quỹ Wikimedia nhằm giúp cấp phép tự do cho các hình đồ họa thông tin và những tài liệu khác về COVID-19 của tổ chức này, hỗ trợ nỗ lực chống các thông tin sai lệch liên quan đến COVID-19, đồng thời hai bên cũng lập các kế hoạch tương tự trong tương lai đối với các bệnh truyền nhiễm khác.

Vào tháng 1 năm 2021, BBC bình luận rằng trong năm 2020, hàng trăm biên tập viên Wikipedia đã ghi nhận những thông tin về hầu hết mọi mặt của đại dịch.

Vào tháng 6 năm 2021, biên tập viên Jackson Ryan của CNET đưa tin về "cuộc chiến vô tận" của Wikipedia trước giả thuyết rò rỉ phòng thí nghiệm COVID-19. Một số biên tập viên được cho là đã bị phát hiện thiết lập các "tài khoản con rối" nhằm củng cố lập trường của mình và đưa vào những nguồn tin không đáng tin cậy. Nhiều biên tập viên khác thì lo ngại về khả năng xuất hiện một số người của nhà nước Trung Quốc đang cố gắng bịt kín các cuộc thảo luận về giả thuyết này, mặc dù không có bằng chứng rõ ràng. Bài báo kết luận rằng các hướng dẫn của Wikipedia cần cho phép giả thuyết này có được một trang riêng và cần được đưa vào các trang liên quan đến COVID-19 khác, miễn là vấn đề này được viết một cách trung lập và có nguồn tham khảo đầy đủ.

Vào tháng 8 năm 2021, đồng sáng lập của Wikipedia Jimmy Wales có bài viết trên Al Jazeera với nội dung cho rằng: "Khi đại dịch COVID-19 thay đổi cuộc sống của chúng ta, những biên tập viên tình nguyện trên Wikipedia đã hành động kịp thời nhằm đấu tranh trước những thông tin sai lệch và bảo đảm rằng thế giới có quyền truy cập tới những nguồn tài nguyên y tế dựa trên cơ sở khoa học, bằng 188 ngôn ngữ và ở bất kỳ châu lục nào. Thông qua một mô hình mở và phi tập trung, các Wikipedian đã tạo ra một số lượng chưa từng thấy những nội dung chính xác và quan trọng."

Một nghiên cứu cho thấy những thông tin của Wikipedia về đại dịch COVID-19 trong làn sóng dịch đầu tiên từ tháng 1 đến tháng 5 năm 2020 được dẫn từ các nguồn tin uy tín và các nghiên cứu học thuật chất lượng cao. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy lượng truy cập vào Wikipedia thường tỷ lệ thuận với số lượng các cuộc thảo luận về COVID-19 khác trên hệ sinh thái truyền thông, thay vì đi theo mức độ ổn định của đại dịch.

Wikipedia tiếng Anh

thumb|Ảnh chụp một bản mẫu trên [[Wikipedia tiếng Anh hiển thị các bài viết liên quan đến đại dịch COVID-19, tính đến ngày 3 tháng 4 năm 2021]] Sau một năm kể từ khi được tạo ra, bài viết chính về đại dịch COVID-19 trên Wikipedia tiếng Anh đã trở thành bài viết được xem nhiều thứ 4 mọi thời đại trên trang web này, với có gần 32.000 liên kết từ các bài viết khác.

thumb|left|Lượt người xem của WikiProject COVID-19, WikiProject Medicine (Y học), và WikiProject Viruses trong tháng 3 năm 2020

Các biên tập viên đã lập WikiProject COVID-19, một Dự án Wiki dành cho COVID-19 và đại dịch do căn bệnh gây ra. Các tình nguyện viên đã tham gia biên dịch các bài viết ngắn sang các phiên bản Wikipedia ngôn ngữ khác. Tính tới ngày 24 tháng 3, dự án có 90 thành viên. Các thành viên của WikiProject Medicine, trong đó có chuyên gia người Canada James Heilman,

Các biên tập viên Wikipedia từng xóa và sau đó đã khôi phục lại một bài viết có tựa đề "Điểm nóng virus corona Tablighi Jamaat 2020 tại Delhi", bài viết mà đồng sáng lập dự án Jimmy Wales đã nhận xét là "được viết cực kỳ kém và không có nguồn tham khảo." Wales cũng phản hồi các cáo buộc trên Twitter, khẳng định rằng Wikipedia không được trả tiền để xóa bài viết trên.

Lượng độc giả trên trang cũng phản ánh những diễn biến đáng chú ý của dịch bệnh. Bài viết về "Đại dịch COVID-19 tại Pakistan" chứng kiến lượt truy cập tăng vọt vào cuối tháng 3, với số lượt xem hàng ngày trong khoảng từ 80.000 đến 100.000, đứng thứ 72 trong số những bài được đọc nhiều nhất tháng. Vào đầu tháng 4, các dự án của Wikimedia nhận được 673 triệu lượt xem trang trong vòng 24 giờ, số lượt xem cao nhất trong vòng 5 năm.

Wikipedia tiếng Đức

Wikipedia tiếng Đức đã có hàng trăm bài viết về đại dịch COVID-19. Các biên tập viên bắt đầu viết bài về đại dịch từ tháng 1 năm 2020, khi dịch bệnh đang lây lan tại Trung Quốc. Bài viết chính về đại dịch và bài viết về tình hình dịch tại Đức đã được truy cập lần lượt khoảng 150.000 và 100.000 lần mỗi ngày, tính đến tháng 3 năm 2020. một bộ phận của WikiProject Medicine, đang hợp tác với Đại học Johns Hopkins, Bộ Y tế và Phúc lợi Gia đình và Cơ quan Y tế Quốc gia của Ấn Độ, cùng với Tổ chức Y tế Thế giới nhằm cải thiện các thông tin về dịch.

Bài viết về virus corona của Wikipedia tiếng Urdu đã được xem hơn 12.000 lần tính tới ngày 23 tháng 4 năm 2020.

Wikipedia tiếng Nhật

Hiện đang có hơn 100 bài viết về đại dịch trên Wikipedia tiếng Nhật. Bài viết "Abenomask" (アベノマスク) đã gây chú ý do một yêu cầu đề nghị xóa bài. Đây là từ dùng để chỉ kế hoạch của chính phủ Nhật Bản liên quan đến các loại khẩu trang vải tái sử dụng được. Một số người cho rằng việc dùng từ như vậy là xúc phạm tới ông Shinzo Abe, những người khác thì cho rằng đây không phải là sự xúc phạm và lấy dẫn chứng việc từ này được sử dụng trong Sankei Shimbun, một tờ báo mang khuynh hướng bảo thủ và cánh hữu. Cộng đồng đã quyết định giữ lại bài viết.

Wikipedia tiếng Tây Ban Nha

Bài viết chính về đại dịch tại Wikipedia tiếng Tây Ban Nha được tạo bởi một biên tập viên từ Costa Rica vào ngày 19 tháng 1 năm 2020. Tới giữa tháng 4, bài viết đã được sửa đổi hơn 5.000 lần, bổ sung 350 nguồn tham khảo, và nhận hơn 5 triệu lượt xem. Bài hiện đang được giám sát bởi khoảng 175 biên tập viên, với số lượt xem trung bình là 80.000 mỗi ngày.

Wikidata

Theo Wired, BridgeDb, một dự án kết nối các thông tin định danh tin sinh học, đang xây dựng các cơ sử dữ liệu về bản đồ gen và protein của virus corona từ những thông tin được cung cấp bởi Wikidata, một dự án chị em của Wikipedia, nằm trong kế hoạch hợp tác với WikiProject COVID-19 của Wikidata. WikiProject India trên Wikidata đã thành lập một đội đặc nhiệm và xây dựng một cơ sở dữ liệu trung tâm ghi lại diễn biến dịch bệnh tại Ấn Độ.

Quỹ Wikimedia

thumb|Thông điệp tháng 3 năm 2020 gửi tới độc giả của Wikipedia tiếng Anh về COVID-19 của [[Katherine Maher, giám đốc điều hành Quỹ Wikimedia]]

Quỹ Wikimedia, tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ cho các dự án của phong trào Wikimedia, trong đó có Wikipedia, đã cho các nhân viên làm việc từ xa. Giám đốc điều hành của quỹ khi đó là Katherine Maher đã khuyến khích các biên tập viên và độc giả cùng tham gia cải thiện những thông tin về COVID-19 trên Wikipedia.

👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Đại dịch COVID-19 đã được ghi nhận trên Wikipedia một cách chuyên sâu, cập nhật bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Những thông tin bao gồm nhiều bài viết chi tiết về các khía cạnh
Đại dịch COVID-19 là đại dịch toàn cầu của bệnh virus corona 2019 (COVID‑19) do virus corona gây hội chứng hô hấp cấp tính nặng 2 (SARS CoV‑2) gây ra. Tác động của nó gây ra
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Antivax_protest_in_London_2.jpg|nhỏ|Một cuộc biểu tình phản đối tiêm chủng phòng COVID-19 tại [[Luân Đôn, Vương quốc Anh]] Các nhà hoạt động chống tiêm chủng (_anti-vaccine_ hoặc _anti-vax_) và nhiều người khác tại nhiều quốc gia đã
**_Morbius_** là bộ phim siêu anh hùng Mỹ ra mắt năm 2022 dựa trên nhân vật cùng tên của Marvel Comics, phim được sản xuất bởi hãng Columbia Pictures phối hợp với Marvel Entertainment. Sony
Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi đã đến thăm Đài Loan, tên chính thức là Trung Hoa Dân Quốc, vào ngày 2 tháng 8 năm 2022. Bà được hộ tống bởi một phái
**Chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020 của Donald Trump** là **chiến dịch** tái tranh cử thất bại của Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ Donald Trump, người nhậm chức vào ngày 20
**Trường Đại học Tổng hợp Kim Nhật Thành** hay **Đại học Kim Il Sung**(; Tiếng Anh:**Kim Il Sung University**) thường được gọi tắt là **_Kim Đại_,** là một trường đại học ở Bắc Triều Tiên
thumb|Đồ họa thông tin về cách tham gia Wiki Loves Earth **Wiki Loves Earth** (**WLE**) là một cuộc thi nhiếp ảnh quốc tế thường niên được tổ chức trong suốt tháng 5 và tháng 6,
**Chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020 của Joe Biden** bắt đầu vào ngày 25 tháng 4 năm 2019 khi ông đăng tải một video tuyên bố ứng cử vào cuộc bầu cử tổng
**_Đại Kỷ Nguyên_** (giản thể: _大纪元_, phồn thể: _大紀元_, tên tiếng Anh: _The Epoch Times_) là một tờ báo đa ngôn ngữ, liên kết với Pháp Luân Công. Tờ báo có trụ sở chính tại
Trong những năm gần đây, cụm từ chuyển đổi số ngày càng được nhắc đến thường xuyên trong các chiến lược phát triển của doanh nghiệp, cơ quan nhà nước và toàn xã hội. Vậy
Vào ngày 23 tháng 1 năm 2020, chính quyền trung ương của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa áp đặt phong tỏa ở Vũ Hán, Hồ Bắc trong nỗ lực cách ly tâm chấn của
**Pháp Luân Công** hay **Pháp Luân Đại Pháp** là một phong trào tôn giáo mới. Pháp Luân Công được Lý Hồng Chí sáng lập ở Trung Quốc vào đầu những năm 1990. Pháp Luân Công
**Hon Hai Precision Industry Co., Ltd.**, tên giao dịch **Hon Hai Technology Group** () ở Đài Loan, **Foxconn Technology Group** () tại Trung Quốc Đại lục, và **Foxconn** () trên toàn cầu, là một nhà
thế=Three running men carrying papers with the labels "Humbug News", "Fake News", and "Cheap Sensation".|nhỏ|275x275px| Các phóng viên với nhiều hình thức "tin giả" từ một minh họa năm 1894 của Frederick Burr Opper **Tin
**Eswatini** (tiếng Swazi: _eSwatini_ ), tên chính thức là **Vương quốc Eswatini** (; ), cũng được biết với tên cũ **Swaziland** (; __), là một quốc gia thuộc khu vực châu Phi. Đây là một
**Thái Lan**, gọi ngắn là **Thái**, quốc hiệu là **Vương quốc Thái Lan**, là một quốc gia ở Đông Nam Á, phía bắc giáp Lào và Myanmar, phía đông giáp Lào và Campuchia, phía nam
**Quốc hội Úc** (tên chính thức là **Quốc hội Thịnh vượng chung**, còn được gọi là **Quốc hội Liên bang**) là cơ quan lập pháp liên bang của Úc, gồm quân chủ Úc (do toàn
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:2018_inter-Korean_summit_01.jpg|nhỏ|Tổng thống Hàn Quốc [[Moon Jae-in (phải) và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un (trái), tháng 4/2018.]] **Quan hệ Nam-Bắc Triều Tiên**, **Quan hệ Nam-Bắc Hàn** hay **Quan hệ Liên Triều** (Quan hệ Đại
**X,** trước đây là **Twitter**, là một phương tiện truyền thông mạng xã hội và dịch vụ mạng xã hội trực tuyến được điều hành bởi X Corp., công ty kế thừa của Twitter, Inc.
là một nhà sản xuất ô tô đa quốc gia của Nhật Bản có trụ sở tại Toyota, Aichi, Nhật Bản. Trong năm 2017, cơ cấu doanh nghiệp của Toyota bao gồm 364.445 nhân viên
**Marcus Rashford** (sinh ngày 31 tháng 10 năm 1997) là một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Anh hiện đang thi đấu ở vị trí tiền đạo cho câu lạc bộ Barcelona của La
**Toàn quyền Úc** là đại diện liên bang của quân chủ Úc, hiện là Charles III. Toàn quyền thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo đề nghị của thủ tướng, Hội đồng hành chính liên
**Câu lạc bộ bóng đá Wrexham** là một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp có trụ sở ở Wrexham, Wales. Thành lập năm 1864, đây là câu lạc bộ lâu đời nhất ở Wales
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:A_pangolin_in_defensive_posture,_Horniman_Museum,_London.jpg|thế=|nhỏ|Một con tê tê trong tư thế phòng thủ, Bảo tàng Horniman, London. **Tê tê** hay còn gọi là **trút** hoặc **xuyên sơn giáp**, (tiếng Anh: **Pangolin**) là các loài động vật có vú thuộc
**Cuộc bầu cử Đặc khu trưởng Hồng Kông năm 2022** được tổ chức vào ngày 8 tháng 5 năm 2022 để bầu đặc khu trưởng thứ 6, thủ trưởng hành chính của Hồng Kông. Đặc
Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) được thành lập vào năm 1990 theo Quyết định số 346 NN -TCCB/QĐ ngày 29 tháng 11 năm 1990 của Bộ Nông nghiệp và Công nghiệp Thực phẩm (nay
Trang này dành cho tin tức về các sự kiện xảy ra được báo chí thông tin trong **tháng 5 năm 2020**. Tháng này, sẽ bắt đầu vào thứ sáu, và kết thúc vào chủ
Trang này dành cho tin tức về các sự kiện xảy ra được báo chí thông tin trong **tháng 8 năm 2020**. Tháng này, sẽ bắt đầu vào thứ bảy, và kết thúc vào thứ
Tổng tuyển cử được tổ chức tại Myanmar vào ngày 8 tháng 11 năm 2020 để bầu các nghị sĩ dân cử của Viện Dân tộc và Viện Nhân dân của Quốc hội Liên bang
**Alexandria Ocasio-Cortez** (; ; sinh ngày 13 tháng 10 năm 1989), còn được biết tới qua tên viết tắt **AOC**, là một chính khách người Mỹ đảm nhiệm chức vụ Dân biểu Hoa Kỳ đại
**Luật an ninh quốc gia Hồng Kông** (), chính thức là **Luật của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về Bảo vệ An ninh Quốc gia tại Đặc khu Hành chính Hồng Kông** (), hay
**Câu lạc bộ bóng đá Newport County** () là một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp ở Newport, South Wales. Đội thi đấu ở , cấp độ 4 của hệ thống giải bóng đá
**_Everywhere at the End of Time_** (tạm dịch: _Bất kì đâu tại tận cùng của thời gian_) là một series các album phòng thu của The Caretaker, một nghệ danh của nhạc sĩ điện tử
**Point Roberts** là một lãnh thổ tách rời một phần (pene-exclave) của Hoa Kỳ ở cực nam của bán đảo Tsawwassen, phía nam Vancouver, British Columbia, Canada. Khu vực có dân số 1.314 người vào
nhỏ|Tín đồ cũng có thể được xức tro trên đầu như trong 1 tranh vẽ của Ba Lan năm 1881 **Thứ tư Lễ Tro** (tiếng Anh: **Ash Wednesday**) là một ngày lễ của Cơ đốc
**Liên hoan phim Sundance** là một liên hoan phim thường niên do Viện Sundance tổ chức. Đây là liên hoan phim độc lập lớn nhất tại Hoa Kỳ, với tổng lượng người xem trực tiếp
**Lapat Ngamchaweng** (tiếng Thái: **ลภัส งามเชวง**, phiên âm: La-phát Ngam-cha-ven, sinh ngày 24 tháng 11 năm 1998) còn có nghệ danh là **Third** (tiếng Thái: **เติร์ด**), là một ca sĩ, diễn viên, người mẫu và
**EXO** (; tất cả viết in hoa cách điệu) là một nhóm nhạc nam Hàn Quốc – Trung Quốc do công ty giải trí SM Entertainment thành lập tại Seoul vào năm 2011 và bắt
**Mary Elizabeth Truss** (sinh ngày 26 tháng 7 năm 1975) là nữ chính trị gia Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, hiện là Hạ Nghị sĩ đại diện cho Tây Nam Norfolk từ
**Thủ tướng New Zealand** () là người đứng đầu chính phủ của New Zealand. Christopher Luxon, lãnh đạo Đảng Quốc gia New Zealand, là thủ tướng New Zealand đương nhiệm, nhậm chức vào ngày 27
**Jarosław Aleksander Kaczyński** (phát âm tiếng Ba Lan: [jaˈrɔswaf kaˈt͡ʂɨj̃skʲi]; sinh ngày 18 tháng 6 năm 1949) là một chính trị gia người Ba Lan, hiện đang là lãnh đạo Đảng Pháp luật và Công
**Thế hệ Alpha** (tiếng Anh: **_Generation Alpha_**, viết tắt: **_Gen Alpha_**) là nhóm nhân khẩu học nằm sau thế hệ Z và nằm trước thế hệ Beta. Các nhà nghiên cứu và các phương tiện
**Nguyễn Thanh Tùng** (sinh ngày 5 tháng 7 năm 1994), thường được biết đến với nghệ danh **Sơn Tùng M-TP**, là một nam ca sĩ kiêm nhạc sĩ sáng tác bài hát, nhà sản xuất
nhỏ|Một biểu tượng Emoji. là các dạng ký tự dạng hình ảnh xuất hiện trong các tin nhắn điện tử và trang web. Một số ví dụ về emoji là 😃, 😭, và 😈. Emoji
**Câu lạc bộ bóng đá Maidstone United** là một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp Anh đến từ Maidstone, Kent. Hiện tại đội đang thi đấu ở National League South, cấp độ thứ sáu
**Thế vận hội Mùa hè 2024** (, ), tên gọi chính thức bằng tiếng Anh là **Games of the XXXIII Olympiad** () hay còn được gọi là **Paris 2024**, là một sự kiện thể thao
**Activision Publishing, Inc.** là một công ty phát hành trò chơi điện tử của Mỹ, có trụ sở tại Santa Monica, California. Nó hoạt động như doanh nghiệp phát hành trò chơi điện tử cho
**Quora** () là một trang web hỏi đáp (Q&A) được cộng đồng người sử dụng tạo lập, trả lời, và biên tập. Công ty sở hữu trang web được thành lập vào tháng 6 năm
liên_kết=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/La_catastrophe_du_11_octobre_1711_au_pont_du_Rh%C3%B4ne.jpg/220px-La_catastrophe_du_11_octobre_1711_au_pont_du_Rh%C3%B4ne.jpg|nhỏ|Thảm họa cầu Lyon, 1711 **Sự cố đám đông chèn ép** (**sự cố đám đông đè ép** hay **đám đông xô đẩy, chen lấn**) là một loại sự cố thảm khốc xảy ra khi một