✨Chariots of the Gods?
Chariots of the Gods? Unsolved Mysteries of the Past (; có nghĩa là Ký ức về tương lai: Những bí ẩn quá khứ chưa giải đáp) là một cuốn sách phi hư cấu do Erich von Däniken viết vào năm 1968 và được Michael Heron dịch từ nguyên bản tiếng Đức. Tác phẩm này liên quan đến giả thuyết cho rằng công nghệ và tôn giáo của nhiều nền văn minh cổ đại do nhà du hành cổ trao lại vốn được người dân thời đó chào đón như những vị thần linh. Bản thảo đầu tiên của ấn phẩm từng bị nhiều nhà xuất bản từ chối. Cuốn sách này được biên tập viên Wilhelm Roggersdorf (bút danh của nhà biên kịch người Đức Wilhelm Utermann) viết lại nhiều lần.
Những cổ vật như vậy bao gồm các kim tự tháp Ai Cập, Stonehenge, và Moai của Đảo Phục Sinh. Những ví dụ khác bao gồm tấm bản đồ thế giới nguyên thủy gọi là bản đồ Piri Reis, mà von Däniken mô tả là phơi bày toàn cảnh Trái Đất khi nhìn từ không gian, và Đường kẻ Nazca ở Peru, mà ông cho rằng có thể đã được con người xây dựng dưới dạng những bản sao thô sơ từ công trình kiến trúc trước đây của người ngoài hành tinh, như một cách để kêu gọi người ngoài hành tinh quay trở lại Trái Đất. Ông sử dụng cách giải thích tương tự này để lập luận rằng các vết bánh xe ở Malta có thể có mục đích ngoài hành tinh cùng với những đường kẻ tương tự ở Úc, Ả Rập Xê Út và Biển Aral.
Cuốn sách này cũng đưa ra lời gợi ý rằng các tác phẩm nghệ thuật cổ đại trên khắp thế giới có thể được hiểu là nhằm mô tả phi hành gia, phương tiện bay và tàu vũ trụ, người ngoài hành tinh và công nghệ phức tạp. Von Däniken mô tả mấy yếu tố mà ông tin là giống nhau trong nghệ thuật của những nền văn hóa không liên quan.
Những ví dụ trong sách kể đến bao gồm linh ảnh của Ezekiel về thiên thần và bánh xe, mà von Däniken hiểu là mô tả về một con tàu vũ trụ; Hòm Giao Ước, được giải thích là loại thiết bị dùng để liên lạc với một chủng tộc ngoài hành tinh; và sự hủy diệt của Sodom bằng lửa và diêm sinh, được hiểu là một vụ nổ hạt nhân. Von Däniken cố gắng tạo ra sự tương đồng với "giáo phái hàng hóa" hình thành trong và sau Thế chiến thứ hai, khi các bộ lạc từng bị cô lập ở Nam Thái Bình Dương đã tưởng nhầm những người lính Mỹ và Nhật tiến bộ là thần linh.
Tranh cãi về đạo văn
Ngay sau khi xuất bản cuốn Chariots of the Gods?, von Däniken bị buộc tội ăn cắp ý tưởng của tác giả người Pháp Robert Charroux.
Một bài viết năm 2004 đăng trên tạp chí Skeptic nói rằng von Däniken đã đạo văn nhiều khái niệm của sách này lấy từ cuốn The Morning of the Magicians, đến lượt tác phẩm này lại chịu ảnh hưởng nặng nề từ vũ trụ hư cấu Cthulhu Mythos, và cốt lõi của lý thuyết nhà du hành vũ trụ cổ bắt nguồn từ truyện "The Call of Cthulhu" và At the Mountains of Madness của nhà văn H. P. Lovecraft.
Hiện vật bị nghi ngờ
thumb|upright|[[Cột sắt Delhi, được Chandragupta II Đại đế dựng lên mà von Däniken tuyên bố là không bị rỉ sét.]] Một hiện vật được đưa ra làm bằng chứng trong cuốn sách đã bị chính von Däniken phủ nhận. Chariots khẳng định rằng một cây cột sắt được cho là không rỉ sét ở Ấn Độ là bằng chứng về ảnh hưởng của người ngoài hành tinh, nhưng von Däniken thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn trên tạp chí Playboy rằng cây cột này là do con người tạo ra và theo như những gì ủng hộ cho lý thuyết của ông thì "chúng ta có thể quên thứ sắt này đi". Tuy vậy, điều này cũng như bất kỳ bằng chứng đáng tin cậy nào khác đã bị xóa khỏi các ấn bản tiếp theo của Chariots of the Gods?.
Phản hồi
Chariots of the Gods? nằm trong danh sách sách bán chạy nhất của tờ The New York Times và giúp khởi động sự nghiệp diễn giả trước công chúng của von Däniken. Tính đến tháng 1 năm 2017, tác giả đã bán được 70 triệu bản sách của mình.
Chuyển thể
Cuốn sách này được chuyển thể thành phim tài liệu của Đức mang tên Chariots of the Gods do hãng Terra-Filmkunst sản xuất. Bộ phim được phát hành vào năm 1970 ở Tây Đức và lần đầu tiên xuất hiện ở Mỹ vào năm sau. Phim này được đề cử Giải Oscar cho phim tài liệu xuất sắc nhất tại Lễ trao Giải Oscar lần thứ 43 năm 1971.
Năm 1972, một phiên bản đã chỉnh sửa của bộ phim xuất hiện dưới dạng phim tài liệu truyền hình có tên gọi In Search of Ancient Astronauts trên kênh NBC do hãng Alan Landsburg Productions sản xuất. Bộ phim tài liệu này được Rod Serling làm người dẫn chuyện. Phần tiếp theo mang tên In Search of Ancient Mysteries được phát sóng vào năm sau, cũng do Serling làm người dẫn chuyện. Loạt phim tài liệu In Search Of..., do Leonard Nimoy dẫn chương trình (Serling đã qua đời năm 1975), được công chiếu lần đầu trên cơ sở hai bộ phim "thí điểm" đó.
Một bộ phim tài liệu truyền hình khác có nhan đề Horizon Special: The Case of the Ancient Astronauts do Graham Massey đạo diễn, được phát hành vào năm 1977 và xem xét những lời tuyên bố của von Däniken.
Năm 1993, von Däniken sản xuất một loạt phim gồm 25 phần có tựa đề Auf den Spuren der All-Mächtigen (Con đường của các vị thần) cho đài truyền hình Sat.1 của Đức. Năm 1996, một chương trình truyền hình đặc biệt kéo dài một giờ mang tên Chariots Of The Gods – The Mysteries Continue, được phát sóng trên kênh ABC và do ABC/Kane sản xuất. ABC/Kane đã sản xuất một chương trình truyền hình đặc biệt khác với von Däniken vào năm sau có tựa đề The Mysterious World – Search for Ancient Technology. Phim được phát sóng trên kênh Discovery Channel ở Mỹ và qua kênh RTL ở Đức.
bản quyền truyền thông toàn cầu đối với cuốn sách này kể từ đó được hãng Media Invest Entertainment vốn đang phát triển dòng thương hiệu "giải trí 360 độ" mang tên Chariots of the Gods. Ngày nay, phim tài liệu về thần thoại người ngoài hành tinh có thể được tìm thấy trên hầu hết các nền tảng phát trực tuyến và rất nhiều trên YouTube.
Di sản
Chariots of the Gods? đã tạo ra nhiều phần tiếp theo, bao gồm Gods from Outer Space và The Gods Were Astronauts. Lý thuyết trong cuốn sách gốc được cho là đã ảnh hưởng đến nhiều loại sách, phim và phim truyền hình khoa học viễn tưởng. Ví dụ, nó được coi là nguồn cảm hứng cho chương trình truyền hình Ancient Aliens chiếu trên kênh History Channel.
Khái niệm về người ngoài hành tinh cổ đại đã được sử dụng như một yếu tố cốt truyện trong các chương trình truyền hình và phim điện ảnh như Star Trek (thực sự đã giải đáp câu hỏi này trước khi cuốn sách của von Däniken được xuất bản), Stargate, The Thing, The X-Files, dòng sản phẩm Alien (đáng chú ý nhất là Prometheus), Neon Genesis Evangelion, Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull và The Eternals.
Bản dịch tiếng Việt
- Erich von Däniken, Dấu ấn các nền văn minh của những vị thần, Mộc Nhiên biên dịch, Nhà xuất bản Hồng Đức, Hà Nội, năm 2018, 248 trang.