nhỏ|Tượng chính trị gia Cato Trẻ, Bảo tàng [[Louvre. Ông sắp tự vẫn khi đọc tác phẩm đối thoại Phaedo, qua đó nhà triết học Plato miêu tả về cái chết của Socrates. Jean-Baptiste Roman (Paris, 1792 - 1835) dùng cẩm thạch Carrara trắng mà khởi công tạc bức tượng này. François Rude (Dijon, 1784 - Paris, 1855) đã hòn thiện bức tượng.]]
Marcus Porcius Cato Uticensis (95 trước Công nguyên, Roma, Cộng hòa La Mã – tháng 4 năm 46 trước Công nguyên, Utica), thường được gọi là Cato Trẻ (Cato Nhỏ) để phân biệt ông với ông cố của ông là Cato Già, là một chính trị gia trong những năm cuối của nền Cộng hòa La Mã, và là một người theo chủ nghĩa Khắc Kỷ. Người ta nhớ đến ông, vì sự ngoan cường và bền chí một cách huyền thoại của ông, đặc biệt là trong cuộc nội chiến lâu dài của ông chống lại Julius Caesar. Ông được xem là một trong những vị anh hùng của nền triết học Khắc kỷ La Mã.
Không những thế, ông còn được xem là một vị quan thanh liêm, không nhận của hối lộ, và nổi tiếng là người kịch liệt chống đối sự tham nhũng trên khắp nước Cộng hòa La Mã thời đó. Sau khi bị Julius Caesar đánh bại hoàn toàn trong trận Thapsus, ông đã nhận lấy cái chết anh dũng là tự sát. Ông được cho là một nhà chính trị vĩ đại, và người ta còn gọi ông là Cato xứ Utica. Cũng như Hoàng đế Otho sau thất bại trong trận Bedriacum, hình ảnh anh dũng của Cato Trẻ xuất hiện trong bài thơ của vị vua quả cảm Friedrich II Đại Đế của Vương quốc Phổ, khi vị Quốc vương này phải đơn phương độc mã chống chọi với một liên quân đông đảo trong cuộc Chiến tranh Bảy năm (1756 - 1763).
Tiểu sử
Cato thuở thiếu thời
Marcus Porcius Cato Uticensis chào đời vào năm 95 TCN tại thủ đô Rô-ma, là con trai của Marcus Porcius Cato và phu nhân là Livia Drusa. Cả cha lẫn mẹ của ông đều mất khi ông còn rất bé, và do đó, ông phải đến sinh sống ở nhà của người cậu ông - quan bảo dân Marcus Livius Drusus, người cũng đang nuôi nấng Quintus Servilius Caepio, Servilia Caepionis Maior, và Servilia Caepionis Trẻ - những đứa con của bà Livia và người chồng đầu tiên (tuy thế nhưng người ta thường xem Quintus Servilius Caepio là anh trai ruột của Cato Trẻ), và cả Porcia (chị gái ruột của Cato Trẻ), và Marcus Livius Drusus Claudianus (người con nuôi của Livius). Drusus bị sát hại năm Cato lên 4 tuổi.
Từ thuở bé, Cato đã tỏ ra là một con người cứng đầu. Ông được thầy Sarpedon nuôi dạy, và sẵn sàng hỏi lý do của mọi việc. Nhiều khi ông hỏi thầy "Tại sao...?" làm cho thầy tỏ ra bối rối. Tuy nhiên, thầy Sarpedon không răn đe, dọa nạt, mà ngược lại thầy sẵn sàng trả lời mọi thắc mắc của học trò mình, và điều này mang lại một ý nghĩa lớn lao là ông rất vâng lời thầy. Cato chậm rãi trong việc tiếp thu kiến thức, và ông cũng tỏ ra "khổ sở" trong việc học tập, nhưng khi đã nắm được kiến thức rồi thì ông nhớ lâu.
Nhà sử học Plutarch có kể một câu chuyện như sau: lãnh tụ của người Marsi là Quintus Poppaedius Silo đã tham gia vào một cuộc tranh cãi hết sức gay cấn tại Diễn đàn La Mã (Roman Forum). Một hôm, ông ta thăm bạn là Marcus Livius và gặp gỡ những đứa trẻ trong gia đình. Ông ta tỏ ra hài hước, đề nghị đám trẻ ủng hộ lập trường của ông ta. Tất cả mọi đứa trẻ khác đều gật đầu và tươi cười, nhưng Cato thì ngược lại, ông nhìn vị khách với vẻ hết sức ngờ vực. Silo đề nghị ông trả lời, và khi thấy ông không hề đáp lại, ông ta tóm lấy Cato và dọa ném ông ra khỏi cửa sổ. Song Cato vẫn không hề nói lời ủng hộ luận điểm của Silo. Silo phải đặt Cato xuống, và nói với những bạn hữu của ông ta xung quanh đó:
Plutarch cũng kể một vài câu chuyện khác về cậu bé Cato. Năm ông 14 tuổi, Cato hỏi thầy ông rằng, tại sao chẳng ai dám giết chết tên độc tài Sulla? Sarpedon trả lời như sau:
:"Con à, người ta sợ ông ta, sợ hơn là ghét."
Cato Trẻ bèn trả lời:
Từ sau lần đó, Sarpedon trở nên cẩn trọng, không bao giờ dám để Cato Trẻ tự mình rong chơi quanh thủ đô Rô-ma, nhận thấy cậu học trò của mình có niềm tin mãnh liệt đối với nền Cộng hòa.
Mở đầu sự nghiệp chính trị
Sau khi nhận được quyền thừa kế, Cato đã rời khỏi nhà của cậu ông và bắt đầu học về chính trị và triết học Khắc Kỷ. Ông làm quen với một cuộc sống giản dị nhất, mà ông cố của ông là Marcus Porcius Cato Già nổi tiếng vì đã thực hiện.
Di sản của Cato
Vào thời kỳ Khai sáng, trong cuộc Chiến tranh Bảy năm (1756 - 1763), Quốc vương nước Phổ là Friedrich II (tức Friedrich Đại Đế, 1712 - 1786) phải gần như một mình chống chọi với một liên quân đông đảo bao gồm Pháp - Áo - Nga - Thụy Điển - Sachsen và nhiều tiểu quốc chư hầu của nhà Habsburg. Cuối năm 1761, trong tình cảnh hết sức khó khăn, ông đã sáng tác bài thơ về Lá thư của Cato xứ Utica gửi cho con trai và bạn hữu trước khi tự vẫn: hồn thơ của nhà vua trong bài thơ này cho thấy ông khó có thể thoát khỏi cái số phận mà chiến thắng của Caesar trong trận Thapsus đem lại cho Cato Trẻ. Friedrich Đại Đế khen ngợi Cato, vì, ông, với tư cách là một công dân tự do của nước Cộng hòa La Mã, đã hy sinh thay vì phải làm nhục bản thân, qua việc đầu hàng tên Bạo chúa. Có lúc ông ta cũng nghĩ đến việc nhận lấy cái chết anh dũng của Cato Trẻ để kết thúc tấn bi kịch. và sau giờ phút khải hoàn trở về kinh đô Berlin, ông vẫn say mê triết học Khắc Kỷ.
Trong cao trào cách mạng tư sản vào thời Khai sáng, danh nhân lịch sử Cato cũng được đề cao. Vở kịch của Joseph Addison, "Cato, a Tragedy" (tạm dịch: Tấn bi kịch của Cato) (được đưa lên sân khấu lần đầu tiên vào ngày 14 tháng 4 năm 1713) ca ngợi ông là một liệt sĩ bảo vệ nền Cộng hòa. Vở kịch này trở nên nổi tiếng và đạt những thành công có giới hạn: nó được đưa lên sân khấu hơn 20 lần chỉ ở mỗi thủ đô Luân Đôn, và hơn 26 kịch bản của vở kịch này được xuất bản trước khi thế kỷ XVIII chấm dứt. Tổng thống Hoa Kỳ George Washington cũng thường hay trích dẫn từ vở kịch Cato của Joseph Addison và truyền lệnh cho trình diễn vở kịch này, mặc dù Quốc hội Hoa Kỳ đã ban lệnh cấm những buổi diễn kịch như thế. Cái chết của Cato xứ Utica (La mort de Caton d'Utique) cũng là một đề tài được quần chúng nhân dân yêu thích trong phong trào Cách mạng Pháp, thể hiện qua công trình điêu khắc của Philippe-Laurent Roland (1782), cũng như tranh vẽ của Bouchet Louis André Gabriel, Bouillon Pierre, và Guérin Pierre Narcisse vào năm 1797. Bức tượng của Cato xứ Utica do Jean-Baptiste Roman và François Rude thực hiện (1832), được trưng bày ở viện Bảo tàng Louvre.
Hôn nhân và hậu duệ của Cato
- Hứa hôn với Aemilia Lepida, nhưng không thành.
- Vợ cả, Atilia (ly dị)
Porcia, đầu tiên cưới Marcus Calpurnius Bibulus, sau đó cưới Marcus Junius Brutus
Marcus Porcius Cato, sau tử trận trong trận Philippi lần thứ hai
- Vợ thứ hai (và thứ ba), Marcia.
Tóm lược tiểu sử của Cato
- 95 TCN — Chào đời tại Roma
- 67 TCN — Quan Giám quân tại xứ Macedonia
- 65 TCN — Quan Xuất nạp ở thành Roma (một số học giả cho rằng ông lên làm quan Xuất nạp vào năm 64 TCN)
- 63 TCN — Âm mưu lật đổ nền Cộng hòa La Mã của Catilina; Cato Trẻ đề nghị hành hình hắn
- 63 TCN — Hộ dân quan của người Pleb; Cato tiến hành ban phát hạt ngũ cốc
- 60 TCN — Buộc Caesar phải chọn lựa giữa chức quan Tổng tài và chế độ Tam đầu chế
- 59 TCN — Phản đối luật lệ của Julius Caesar
- 58 TCN — Thống đốc xứ Cộng hòa Síp (ra đi vào năm 58/trở về vào tháng 3 năm 56)
- 55 TCN — Ứng cử viên cuộc bầu cử Pháp quan (thất bại lần thứ nhất)
- 54 TCN — Pháp quan
- 51 TCN — Ứng cử viên cuộc bầu cử quan Tổng tài (thất bại)
- 49 TCN — Julius Caesar Vượt sông Rubicon và thân chinh đánh Ý; Cato cùng Pompey tiến vào Hy Lạp
- 48 TCN — Trận Pharsalus, quân Pompey bị đánh bại; Cato đến châu Phi
- 46 TCN — Scipio bị đánh bại trong trận Thapsus; Cato tự vẫn tại xứ Utica (vào tháng tư)
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|Tượng chính trị gia Cato Trẻ, Bảo tàng [[Louvre. Ông sắp tự vẫn khi đọc tác phẩm đối thoại _Phaedo_, qua đó nhà triết học Plato miêu tả về cái chết của Socrates. Jean-Baptiste Roman
CATO KIM HOA TRÀThành phần: chè hoa vàng, cây cỏ ngọt và cây bồ công anhCông dụng:Kiềm chế sự sinh trưởng của khối u đến 33%. ức chế sự tụ tập của tiểu cầu, chóng
Rất nhiều người biết đến loài cây này, nhưng lại không biết nó là một loại dược liệu, có rất nhiều công dụng hữu ích, điển hình như: Cây rẻ quạt có công dụng làm
Với công nghệ hiện đại, vùng nguyên liệu sạch và bí quyết chiết xuất cao của FANMEC, chúng tôi tạo ra một loại cao nước SẠCH TỪ TÂM, thanh mát tự nhiên tới giọt cuối
**Gaius Julius Caesar** viết theo người La Mã là **Gaivs Ivlivs Caesar** (; 12 tháng 7 năm 100 TCN – 15 tháng 3 năm 44 TCN) là một vị tướng và chính khách người La
**Marcus Junius Brutus** (85 TCN – 42 TCN), hay **Quintus Servilius Caepio Brutus**, là một thành viên của Viện nguyên lão La Mã thuộc Cộng hòa La Mã. Người được biết đến nhiều nhất trong
KIM HOA TRÀThành phần: chè hoa vàng, cây cỏ ngọt và cây bồ công anhKIM HOA TRÀ- NỮ HOÀNG CỦA CÁC LOẠI TRÀ! CAO TỐT CHO MỌI NHÀ, DÙNG ĐƯỢC CHO TRẺ TỪ 6M TUỔI!
**Trận Philippi** là trận đánh cuối cùng trong các cuộc chiến tranh của liên minh tam hùng lần thứ 2 giữa quân đội của Marcus Antonius và Octavianus (Liên minh tam hùng lần thứ hai)
**Đế quốc Ottoman** còn được gọi là **Đế quốc Osman** (; **', ; or **'; ) hay **Đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ**, là một Đế quốc trải rộng xuyên suốt Nam Âu, Trung Đông và
**Katniss Everdeen** là một nhân vật hư cấu và là nhân vật chính trong bộ ba _The Hunger Games_ của Suzanne Collins. Tên của cô xuất phát từ một loại cây có củ ăn được
**Trận Pharsalus** là một trận đánh quyết định của cuộc nội chiến Caesar. Diễn ra vào ngày 9 tháng 8 năm 48 TCN tại Pharsalus ở miền trung Hy Lạp, Gaius Julius Caesar và đồng
**Chiến tranh Bảy Năm** (1756–1763) là cuộc chiến xảy ra giữa hai liên quân gồm có Vương quốc Anh/Vương quốc Hannover (liên minh cá nhân), Vương quốc Phổ ở một phía và Pháp, Áo, Nga,
**Numidia** (202 trước Công nguyên - 46 trước Công nguyên) là một quốc gia Berber cổ đại mà ngày nay không còn tồn tại, từng là một quốc gia cường thịnh với vị thế vùng
**Yekaterina II Đại đế** (tiếng Nga: Екатерина II Великая; sinh ngày 2 tháng 5 năm 1729 – mất ngày 6 hoặc 17 tháng 11 năm 1796), đôi khi được viết là **Ekaterina II**, hay **Yekaterina
**Legio Quarta Macedonica** (**Quân đoàn Macedonia thứ tư**), là một quân đoàn La Mã được Julius Caesar thành lập trong năm 48 trước Công nguyên cùng với những lính lê dương người Ý. Quân đoàn
**Đấu trường sinh tử** (tựa gốc tiếng Anh: **_The Hunger Games_**) là một bộ phim của đạo diễn Gary Ross, chuyển thể dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên của tác giả Suzanne Collins với
**Văn học tiếng Latinh** hay **văn học Latin/Latinh** bao gồm các bài tiểu luận, lịch sử, thơ ca, kịch và các tác phẩm khác được viết bằng ngôn ngữ Latinh. Sự khởi đầu của văn
**Chiến tranh Punic lần thứ ba** (tiếng Latin: _Tertium Bellum Punicum_) (năm 149-146 TCN) là cuộc chiến thứ ba và cũng là cuối cùng trong số các cuộc chiến tranh Punic xảy ra giữa thuộc
**Tiếng Latinh cổ điển** (tiếng Latinh: _Latinitas_ "thiện ngữ" hoặc _Sermo latinus_ "tiếng nói tốt", tiếng Anh: _Classical Latin_) là hình thức ngôn ngữ Latinh được các tác gia thời hậu kỳ Cộng hòa La
thumb **Marcus Tullius Cicero** (; Latin cổ điển: ; 3 tháng 1, 106 TCN – 7 tháng 12, 43 TCN) là một triết gia và nhà hùng biện, chính khách, nhà lý luận chính trị
**_Sáu người đi khắp thế gian_** (tựa tiếng Anh: **_The Drifters_**) là tiểu thuyết của nhà văn James Michener, người từng đạt giải Pulitzer, xuất bản năm 1971 bởi nhà xuất bản Random House. Tác
**Dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở Hoa Kỳ** được cung cấp bởi nhiều tổ chức khác nhau, bao gồm các công ty bảo hiểm, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, hệ
Dự thảo Chăm sóc sức khoẻ Mỹ năm** 2017** ([https://www.congress.gov/bill/115th-congress/house-bill/1628 H. R. 1628]), được nói đến bởi cách viết tắt AHCA và có nhiều biệt danh khác nhau như **Trumpcare,** **Ryancare**, **Republicare**, và nghĩa tiêu
thumb|right|upright=1.5|Làn sóng [[chủ nghĩa xã hội dân chủ tại Occupy Wall Street, 2011]] **Chủ nghĩa xã hội Thiên niên kỷ** hay **Chủ nghĩa xã hội Millennials** là sự trỗi dậy làn sóng quan tâm đến
**Kim Fupz Aakeson** (sinh ngày 12 tháng 9 năm 1958 tại Copenhagen) là một nhà văn, họa sĩ minh họa và nhà biên kịch người Đan Mạch và cũng đã làm việc trong nhiều ngành
Bài này viết về một nền văn minh cổ đại. Liên quan đến thành La Mã cổ đại, vui lòng xem Trung tâm lịch sử thành Roma.
**La Mã cổ đại** là nền văn
Nhiều nguồn tin cho biết TikTok đang kiểm duyệt nội dung chính trị liên quan đến Trung Quốc và một số quốc gia khác, cũng như các nội dung do người dùng thiểu số tạo
**_Tư bản thế kỷ 21_** () là một cuốn sách kinh tế học của Thomas Piketty. Sách đã được Nhà xuất bản Le Seuil xuất bản năm 2013. Sách nghiên cứu sự vận động của
**Nền văn minh La Mã cổ đại** đã có lịch sử lâu đời và để lại nhiều giá trị to lớn cho nhân loại ngày nay trong nhiều lĩnh vực. **Roma** ngày nay trước kia
nhỏ|"[[Capitoline Brutus", một bức tượng chân dung có thể miêu tả Lucius Junius Brutus, người đã lãnh đạo cuộc nổi dậy chống lại vị vua cuối cùng của Rome và là người sáng lập ra
thumb|_Comencia la Comedia_, 1472 **_Thần khúc_** ( , nghĩa đen: "Vở kịch Thần thánh") là một trường ca của nhà thơ Ý thời Trung cổ Dante Alighieri (1265-1321), là một trong số những nhà thơ
nhỏ|260 px|phải|Con đường [[xâm lược của Hannibal trong Chiến tranh Punic lần 2]] **Chiến tranh Punic** là 3 cuộc chiến tranh giữa La Mã và Carthage. Tên gọi này bắt nguồn từ việc theo tiếng
**Janet Gaynor** (6.10.1906 – 14.9.1984) là một nữ diễn viên người Mỹ và là một trong số các nữ diễn viên được ưa chuộng nhất trong thời đại phim câm. Năm 1928, Gaynor trở thành
**Chiêm tinh học** là một hệ thống huyền học, hay ngụy khoa học dự đoán về vấn đề nhân loại và sự kiện trần thế bằng cách nghiên cứu chuyển động và vị trí tương
**Camila Bordonaba Roldán** (; sinh ngày 4 tháng 9 năm 1984 tại El Palomar, Buenos Aires, Argentina) (biệt danh là **Cami** hoặc **Cato**) là một nữ diễn viên, ca sĩ, nhạc sĩ, vũ công, nhạc
Niềm tin về tương ứng giữa quan sát thiên văn và các sự kiện trên Trái đất trong học Tử vi đã ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong lịch sử nhân loại, bao gồm
thumb|_[[Chó sói đồi Capitoline_, tác phẩm điêu khắc về con sói cái đang cho cặp song sinh Romulus và Remus bú, đây là hình tượng nổi tiếng nhất có liên quan đến sự thành lập
**Âm nhạc Ba Lan** bao gồm các khía cạnh khác nhau của âm nhạc đương đại và âm nhạc dân gian có nguồn gốc từ Ba Lan. Các nghệ sĩ đến từ Ba Lan bao
Có lẽ nhiều người nghĩ rằng Nước mắm là của châu Á, người châu Á được thể cũng hay xem nước mắm là phát minh của mình. Tuy nhiên, nước mắm lại bắt nguồn từ
Bài viết này trình bày chi tiết về **lịch sử của Lào kể từ sau năm 1945**. ## Thế chiến 2 Xứ ủy Ai Lao, phân bộ của Đảng Cộng sản Đông Dương được thành
Trong kinh tế học, **đường cong Khaldun-Laffer** là sự miêu tả quan hệ giữa các mức thuế suất có thể với mức thu ngân sách nhà nước được tạo ra từ đó. Nó minh họa
right|thumb|upright=1.2|Lính nhảy dù Mỹ thuộc Lữ đoàn dù 173 tuần tra vào tháng 3 năm 1966 **Hoa Kỳ can thiệp quân sự tại Việt Nam** trong giai đoạn 1948–1975 là quá trình diễn biến của
nhỏ|Những nghiên cứu phủ nhận quá trình ấm lên toàn cầu do con người gây nên được kiểm duyệt bởi hội đồng chuyên gia là gần như không tồn tại trong khoảng 2013-14. Hơn 99.99%
**Barrow Town F.C.** là một câu lạc bộ bóng đá đến từ Barrow upon Soar, gần Loughborough, Leicestershire, Anh. Hiện tại đội bóng đang thi đấu ở East Midlands Counties League. ## Lịch sử Barrow
Hoạt hình 24 giờ [[Xoáy thuận Xynthia đi ngang qua Pháp]] thumb|Mô hình khái niệm cho một cơn bão gió châu Âu và các dấu chân gió mạnh liên quan. Lưu ý rằng tuyến đường
nhỏ|phải|Tranh khắc gỗ về cho vay nặng lãi **Cho vay nặng lãi** hay **cho vay lãi nặng** hay còn gọi là **cho vay lãi suất cắt cổ** (trong tiếng Anh gọi là _Usury_) là hành
thumb|[[Vincenzo Bellini]] thumb|[[Claudio Monteverdi]] thumb|[[Ennio Morricone]] thumb|[[Giovanni Palestrina]] thumb|[[Giovanni Battista Pergolesi]] thumb|[[Giacomo Puccini]] thumb|[[Gioachino Rossini]] thumb|[[Domenico Scarlatti]] thumb|[[Giuseppe Verdi]] thumb|[[Antonio Vivaldi]] Đây là một danh sách theo thứ tự bảng chữ cái Latinh các nhà