✨Cá mập tấn công

nhỏ|phải|Một con cá mập trắng

Cá mập tấn công (tên gọi thông dụng tiếng Anh: Shark attack) chỉ về những vụ việc cá mập tấn công người. Những vụ tấn công của cá mập lên con người dấy lên nhiều lo ngại, mặc dù số vụ việc tấn công trên toàn cầu là không nhiều so với các loài động vật khác và rất ít các loài cá mập mới thực sự tấn công con người, sự sợ hãi một phần bắt nguồn từ truyền thông. Dù nhiều người cho rằng cá mập là con vật nguy hiểm nhất thế giới, trên thực tế, hàng năm, số ca tử vong do bị ong bắp cày đốt hoặc hoặc chó cắn còn nhiều hơn do cá mập tấn công. Cá mập giết chết 12 người mỗi năm, còn con người giết khoảng 73 triệu con cá mập mỗi năm, hơn 80% số người bị cá mập cắn vẫn sống sót và kể lại câu chuyện mà họ từng trải qua.

Tổng quan

Mỗi năm khoảng 100 vụ cá mập tấn công được báo cáo trên toàn thế giới. Có 17 nạn nhân tử vong bởi các cuộc tấn công cá mập trong năm 2011, trong số 118 vụ tấn công được ghi nhận. Úc là nơi có nhiều vụ cá mập tấn công người nhất trên toàn thế giới trong suốt 3 thập niên qua. Kể từ năm 1982 đến năm 2011, Úc chứng kiến 32 trường hợp thiệt mạng vì cá mập, riêng trong vòng hai năm có thống kê cho thấy đã có sáu người chết trong hàm cá mập điều này dẫn đến là vùng bờ tây nước Úc là một trong những khu vực nguy hiểm nhất thế giới về tình trạng cá mập tấn công. Các nước kế đến là Nam Phi với 28 trường hợp và Mỹ với 25 trường hợp. Hạt Volusia là một trong những nơi có số vụ cá mập tấn công người cao nhất thế giới. Trong khoảng thời gian từ năm 1996 tới 2008, cứ 5 vụ cá mập tấn công người trên thế giới thì một vụ xảy ra ở miền Trung bang Florida. Từ năm 1905 đến năm 2014, chỉ có 55 cuộc tấn công của cá mập được thống kê ở Bắc Carolina.

Nhiều người lo sợ các cuộc tấn công cá mập sau khi các cuộc tấn công nối tiếp thường xuyên, chẳng hạn như Các vụ cá mập tấn công ở Jersey Shore năm 1916. Tuy nhiên thì mỗi năm chỉ có một người bị giết mỗi năm ở Mỹ và ít hơn 6 người bị giết trên thế giới. Từ năm 2006 đến 2010 chỉ có 3 trường hợp tử vong do cá mập tấn công tại Mỹ. Trong số hơn 480 loài cá mập, chỉ có ba loài phải chịu trách nhiệm về những vụ tấn công này là cá mập trắng lớn, cá mập hổ và cá mập bò. Cá mập trắng, tuy là loài cá hiếu chiến, nhưng chúng rất ít khi tấn công con người. Ngoài trừ khi chúng lầm tưởng con người là một món ăn thường nhật (hải cẩu, rùa biển...) hoặc lúc chúng quá đói. Trong các loài trên thì cá mập bò có cú táp mạnh nhất loài dù không phải là loài cá mập to nhất, hàm và cơ hàm của cá mập bò có thể tạo ra một lực hơn 590 kg. Loài cá mập hổ nổi tiếng nguy hiểm vì hay tấn công những người đi bơi, thợ lặn và những người lướt ván ở Hawaii; và chúng thường được gọi là "tai họa của những người lướt ván tại Hawaii" và "thùng rác của biển cả". Loài cá mập hổ là loài xếp thứ hai sau loài cá nhám bò về số vụ tấn công con người và được coi, cùng với cá nhám trắng lớn, cá nhám bò, và cá nhám đầu vây trắng đại dương là những loài cá nhám nguy hiểm nhất đối với con người.

Sự lo lắng và sợ hãi bắt nguồn một phần từ các tiểu thuyết kinh dị và bộ phim kinh dị Hàm cá mập cũng như những bộ phim biển xanh sâu thẳm và cá mập lên bờ. Bộ phim Jaws (tạm dịch: Hàm cá mập) của đạo diễn Steven Spielberg đã làm cho người ta có phần hiểu sai về loài động vật này. Theo những khảo sát thì số người chết vì bị ong chích, rắn cắn và ngay cả sét đánh cũng còn nhiều hơn cả số người bị cá mập trắng giết hại (tính theo trung bình 1 năm). Các vụ cá mập tấn công rất nguy hiểm nhưng hiếm khi gây chết người. Trung bình hàng năm có khoảng 65 vụ cá mập tấn công người trên thế giới nhưng chỉ có khoảng 2 đến 3 vụ gây chết người. Tỷ lệ số người Australia bị cá mập cắn hai lần trong đời là khoảng 1/10 tỷ

Để đối phó, Chính phủ Úc quyết định bật đèn xanh cho chính sách gây tranh cãi là bắt và giết bất cứ cá mập nào lọt vào vùng bờ biển phía tây nước này. Chính quyền Canberra đã quyết định miễn trừ đạo luật bảo vệ môi trường để thông qua kế hoạch tiêu diệt cá mập ở bang Tây Úc, nhằm giảm nguy cơ cá mập tấn công người. Theo kế hoạch của bang Tây Úc, các móc câu gắn mồi thu hút cá mập lớn sẽ được thiết lập cách bờ 1 km tại các vùng biển đông đúc khách du lịch, bất cứ cá mập nào dài hơn 3 m đều sẽ mắc vào mồi câu, bao gồm cá mập trắng, cá mập đầu bò và cá mập hổ. chương trình gắn chip định vị và theo dõi cá mập đã được triển khai nhằm hạn chế tối thiểu những vụ tấn công gây chết người.

Đặc trưng

Cá mập có thể phát hiện khi nào con người quay mặt về phía chúng vì vậy chúng thích cách tấn công từ điểm mù của con mồi. Cá mập hoàn toàn nhận diện được hướng xoay của cơ thể người, từ đó áp dụng cách tấn công thích hợp. Để tập kích hiệu quả, loài sinh vật này cần phải cảm nhận chính xác hình dáng cơ thể, kích thước và chuyển động của con mồi tiềm năng, đặc biệt là cá mập có thể xác định được hướng xoay của cơ thể người, ngoài ra cá mập dường như có khả năng vận dụng trí não chứ không đơn thuần là một cỗ máy giết chóc tàn nhẫn.

Những tổng hợp về những vụ cá mập tấn công người trên toàn thế giới lại cho thấy cá mập thích tấn công đàn ông hơn phụ nữ và các nạn nhân nam giới rơi vào hàm cá mập cao gấp 9 lần so với nữ giới, có 84% số nạn nhân của cá mập là đàn ông và có đến 89% trường hợp thiệt mạng là phái nam, có thể do đàn ông hay xuống nước hơn phụ nữ nên dễ lọt vào tầm ngắm hơn. Ngoài ra, số vụ tấn công của cá mập tăng mạnh trong thời gian trăng non, trong ngày chủ nhật và ở vùng nước nông, những vụ tấn công xảy ra nhiều nhất mỗi trong chu kỳ trăng hàng tháng do các chu kỳ trăng tác động tới sự di chuyển và hoạt động sinh sản của cá, nguồn thức ăn của cá mập và tháng 8 là khoảng thời gian số vụ cá mập tấn công người xảy ra nhiều nhất vì khi đó một số lượng lớn người thường xuyên ra biển ở bán cầu Bắc, đặc biệt vào chủ nhật..

Một số vụ việc

• Vụ cá mập tấn công năm 1749 với nạn nhân là Brook Watson 14 tuổi trên chiếc tàu buôn đang đậu ở cảng Havana, Cuba. Những thủy thủ khác trên tàu chứng kiến vụ tấn công và kéo cậu ra khỏi nước, cứu mạng cậu. Watson mất chân trong vụ tấn công và sau đó bị cắt bỏ bên dưới đầu gối.
• Vụ cá mập tấn công Robert Pamperin đây là trường hợp thực sự bị cá mập trắng lớn nuốt chửng hoàn toàn tại ngoài khơi bờ biển San Diego, California, vào năm 1959.
• Vụ cá mập tấn công Omar Conger một trong 4 nạn nhân vào năm 1984 gần Santa Cruz, California, nạn nhân bị một con cá mập trắng lớn khổng lồ xuất hiện và chụp lắc mạnh và kéo xuống dưới.
• Vụ cô gái Bethany Hamilton mười ba tuổi năm 2003 sau khi cô bị một con cá mập hổ 14 feet tấn công, nạn nhân đang nằm nghiêng trên ván với tay trái ngập trong nước thì con cá mập đến từ bên dưới và cắn đứt tay cô ngay bên dưới vai, cô sống sót sau nhiều lần mổ và không bị nhiễm trùng.
• Vụ Barry Wilson là nạn nhân cá mập tấn công được tường thuật đầu tiên trong lịch sử California và vì nhiều người chứng kiến kể lại vụ tấn công. Đó là ngày 7 tháng 12 năm 1952, một cậu thanh niên 17 tuổi chơi kèn tuba bị giết ở Thái Bình Dương gần mũi Lover ở Pacific Grove, California. Wilson đang bơi với một người bạn cách bờ 40 feet ở độ sâu xấp xỉ 30 feet. :Một người chứng kiến thấy Watson giật mạnh thình lình và thiếu tự nhiên từ bên này đến bên kia. Wilson kêu la, thu hút sự chú ý của những người cùng bơi cá mập tấn công Wilson từ phía trước, nâng anh lên khỏi nước tới đầu gối. Sau đó anh bị kéo xuống dưới, trước khi xuất hiện trở lại trong bể máu, đang kêu thét và vẫy tay các vết thương ở chân trái, đùi phải, lưng và hông của Wilson rất nặng – anh chết trước khi tiến được vào bờ.
• Vụ một thiếu nữ bị cá mập cắn đứt nửa người, sau khi bị một con cá mập tấn công lúc đang bơi ở gần một hòn đảo của Pháp tại Ấn Độ Dương. Thiếu nữ trên chỉ còn cách bờ biển Reunion, một hòn đảo nằm giữa Mauritius và Madagascar, 5 mét. Bạn của cô đã tức tốc bơi vào bờ và gọi người đến giúp đỡ nhưng không kịp. Đây là vụ cá mập tấn công chết người thứ hai trong năm nay ở hòn đảo Reunion, đưa tổng số người thiệt mạng liên quan đến cá mập tính từ năm 2011 lên 5 người.
• Tại Úc có vụ Cá mập ăn thịt người lướt sóng, một người đàn ông 21 tuổi bị cá mập giết chết, bị con cá mập cắn xé dã man, đứt nửa thân người khi đang lướt ván tại khu du lịch Kyle Burden trong vịnh Bunker ở miền tây Úc, con cá mập gây ra vụ giết người trên thuộc loại cá mập trắng lớn, dài đến 4,5m, nó đã giết chết một người đàn ông khi đang lướt sóng tại vùng biển thuộc bang Tây Úc. Đây là vụ tấn công thứ năm trong chưa đầy một năm. Tuy nhiên, chỉ có 46 người chết vì cá mập trong suốt 500 năm qua.
• Tại Biển Surf, cách thành phố Los Angeles gần 250 km về phía tây bắc, cũng từng xảy ra một vụ tấn công cá mập hồi tháng 10 năm 2010 cướp đi sinh mạng của nam sinh viên 19 tuổi của Trường Đại học Santa Barbara (California).
• Vụ Cá mập tấn công chết người ở California xảy ra tại khu vực biển thuộc một căn cứ Không lực ở California, cướp đi sinh mạng của một người đàn ông lướt ván, Con cá mập đã đẩy nạn nhân ra khỏi ván trượt và cắn vào phần bụng trên của anh.
• Vụ một con cá mập trắng lớn đã tấn công giết chết một người thợ lặn bắt hải sản Úc, nạn nhân trong lúc lặn bắt tôm cách bờ biển Busselton khoảng 1,6 km trên vịnh Geographe ở Tây Úc, cách thành phố Perth khoảng 200 km về phía nam, thì bị tấn công bởi một con cá mập trắng, thi thể bị cắn xé tả tơi của nạn nhân sau đó đã được tìm thấy. Đây là trường hợp thiệt mạng thứ tư do cá mập tấn công tại bờ biển miền tây nước Úc, đây cũng là nạn nhân mới nhất tại Úc sau khi một người lướt ván bị cắn nát chân bởi cá mập được cho là thuộc loài cá mập bò.
• Một thợ lặn chuyên nghiệp Australia vừa trải qua ca phẫu thuật kéo dài hơn 10 giờ, sau khi bị cá mập cắn lần thứ hai trong một thập kỷ, một người thợ lặn đang lặn biển tìm bào ngư ở cách thành phố Esperance, Tây Australia 160 km về phía đông, thì bị một con vật có thể là cá mập trắng tấn công. Những người thợ lặn đã kéo được ông lên thuyền và đưa tới bờ để ngăn chảy máu và báo động.
• Vụ Thiếu nữ bị cá mập tấn công xảy ra tại một bãi biển ở Pernambuco, Brazil. Cô gái 18 tuổi bị mất máu quá nhiều và đã tử vong tại bệnh viện.
• Vụ Một người đàn ông ở bang Florida đã thoát chết thần kỳ khi bị cá mập tấn công, trong khi đi nghỉ cùng gia đình trên đảo Abaco ở Bahamas, anh đã đi đánh cá để kiếm thức ăn cho bữa trưa. Trong lúc đang đứng bắt cá dưới nước thì bất ngờ bị cá mập tấn công.
• Vụ Cá mập trắng vồ cặp vợ chồng trong lồng sắt, con cá mập trắng lớn vừa thò mồm tấn công cặp vợ chồng trong lồng bảo vệ, khi họ đang chuẩn bị lặn xuống biển ngắm cá mập ở Nam Phi. May mắn là không ai thiệt mạng. Khi chiếc lồng đang được gắn vào mạn thuyền, một con cá mập trắng lớn bất thình lình bơi tới, thò mồm vào trong lồng để tấn công cặp vợ chồng trẻ, gây kinh hoàng cho những người trong lồng và trên thuyền
• Tại Quy Nhơn, Việt Nam, Cá mập thâm (Carcharhinus limbatus) là đối tượng đã tấn công nạn nhân Mang Đức Hạnh (ngày 9/1/2010); cá mập mắt to (Carcharhinus amboinensis) đã tấn công nạn nhân Nguyễn Quang Huynh (ngày 18/7/2009) và loài cá mập sọc trắng (Carcharhinus amblyrhynchoides) có khả năng là thủ phạm gây ra 8 vụ tấn công người tắm biển khác.
• Tháng 12 năm 2013, vụ Cá mập giết người ở Hawaii, một người đang câu cá trên thuyền kayak ở đảo Maui đã thiệt mạng trước hàm cá mập. Nạn nhân đang ngồi trên cạnh thuyền câu cá thì bị cá mập táp gọn một cẳng chân. Đây là lần thứ 13 cá mập tấn công tại Hawaii và lần thứ 8 xảy ra ở Maui.
• Tháng 2 năm 2015, một người Nhật Bản cũng bị cá mập tấn công đến chết khi đang tắm biển tại Khu vực du lịch nổi tiếng Ballina. trong vòng 1 năm qua đã có 14 vụ cá mập tấn công tại vùng biển của tiểu bang đông dân nhất nước Úc.
• Tháng 11 năm 2015, vụ cá mập cắn ở vùng biển New South Wales, nhà vô địch lướt ván Úc hôn mê. Nạn nhân bị cá mập khoảng dài 3 m tấn công khi đang lướt ván, bị hất tung dưới nước và bị cá mập cắn một vết sâu ở đùi trái. Loài cá tấn công là cá mập bò. Đây là loài cá ăn thịt có cú đớp mồi mạnh nhất trong các loài cá mập, gấp nhiều lần lực cần để giết và ăn thịt con mồi. Con cá mập bò trưởng thành thực hiện cú đớp mồi với lực đạt đến 6.000 Newton, mạnh hơn cả cá mập trắng hay cá mập đầu búa.
• 47 Meters Down (2017) - Hung thần đại dương: là một bộ phim điện ảnh kinh dị sống còn của Anh-Mỹ năm 2017. Trailer chính thức của 47 Meters Down: The Next Chapter (Hung Thần Đại Dương: Thảm Sát) mang khán giả tới gần hơn với cỗ máy giết người tự nhiên mang tên cá mập trắng. Câu chuyện về 4 cô gái ưa mạo hiểm tự mình nộp mạng cho tử thần được miêu tả sắc nét và ghê rợn với hình ảnh hàm răng nanh sắc lẹm và máu nhuộm đỏ đáy biển. Phim kể về cuộc hành trình giành lấy sự sống đầy cam go của hai chị em Lisa (Mandy Moore) và Kate (Claire Holt) trước những kẻ săn mồi nguy hiểm nhất đại dương.
• The Meg (2018) - Cá mập siêu bạo chúa: Là một bộ phim kinh dị khoa học viễn tưởng Mỹ của đạo diễn Jon Turteltaub, nội dung phim dựa trên cuốn tiểu thuyết Meg: A Novel of Deep Terror của nhà văn Steve Alten lần đầu xuất bản vào năm 1997. Trong quá khứ, Jonas Taylor (Jason Statham đóng) từng cứu hộ một đoàn các nhà khoa học khi tàu của họ bị sinh vật cá mập khổng lồ trên biển tấn công. Lúc đó, anh nhìn thấy tàu đang bị tàn phá sau đó là phát nổ mà anh không thể làm gì hơn để cứu họ. Anh kể lại câu chuyện này và bị bác bỏ, ai cũng cho rằng loài cá mập đó đã tuyệt chủng. : Nhà đầu tư Jack Morris (Rainn Wilson đóng) tới Trung Quốc để xem trạm nghiên cứu mới của ông, nơi các nhà khoa học đang cố gắng đạt đến một sự chinh phục mới của đáy đại dương được che giấu bởi một lớp khí đông lạnh. Họ đột phá nhưng trước khi họ có thể điều tra thêm, họ bị tấn công bởi một con Megalodon khổng lồ là con cá mập thời tiền sử được cho là đã tuyệt chủng. Với ba trong số nhóm bị mắc kẹt dưới đáy đại dương, Jonas Taylor được gọi đến để giải cứu họ. Cá mập siêu bạo chúa đã trốn thoát lên bề mặt, họ phải nhanh chóng cản được nó trước khi nó tiếp cận những vùng đông dân cư.
• The Frenze hay Surrounded (2018): Phim kể về một nhóm bạn trẻ đang quay vlog du lịch, nhưng trong chuyến đi tiếp theo, máy bay thủy phi cơ của họ gặp sự cố nên lao xuống biển, những người sống sót tìm thấy mình trôi dạt trong đại dương bao la trong xanh và bị vây quanh là một đàn cá mập trắng lớn đang trong cơn điên cuồng kiếm ăn.
• Shark Season (2020) hay Deep Blue Nightmare - Ác mộng biển xanh do Jared Cohn làm đạo diễn, với sự tham gia của nữ diễn viên Juliana DeStefano
• Sharknado (2013): Là một bộ phim về thảm họa khoa học viễn tưởng được sản xuất cho truyền hình của Mỹ kể về một con tàu thủy đưa cá mập ra khỏi đại dương và gửi chúng ở Los Angeles. Đây là phần đầu tiên trong loạt phim Sharknado.
• Ghost Shark (2013) - Cá mập ma là một bộ phim kinh dị năm 2013 do Griff Furst đạo diễn cho mạng truyền hình Syfy. Với Furst do Paul A. Birkett và Eric Forsberg tham gia viết kịch bản, bộ phim được công chiếu trên Syfy vào ngày 22 tháng 8 năm 2013.