✨Bệnh không truyền nhiễm

Bệnh không truyền nhiễm

Bệnh không truyền nhiễm (non-communicable disease) (NCD) là một trường hợp y tế hay căn bệnh mà theo định nghĩa là không nhiễm trùng hoặc không lây truyền giữa người với người. Bệnh không truyền nhiễm có thể chỉ đến những bệnh mãn tính diễn tiến chậm và có thời gian kéo dài. Đôi khi, bệnh dẫn đến tử vong nhanh trong một số bệnh như bệnh tự miễn nhiễm, bệnh tim, đột quỵ, ung thư, tiểu đường, bệnh thận mãn tính, loãng xương, bệnh An-dai-mơ, đục thủy tinh thể... Mặc dù bệnh không truyền nhiễm cũng hay được gọi với cái tên không chính xác là "bệnh mạn tính", bởi vì bệnh được phân biệt chỉ do nguyên nhân không nhiễm trùng, chứ không nhất thiết phải có thời gian bệnh kéo dài. Một số bệnh mãn tính có thời gian dài, chẳng hạn như HIV/AIDS, gây ra do nhiễm trùng. Bệnh mãn tính đòi hỏi phải được quản lý chăm sóc dài hạn cũng như tất cả những bệnh tiến triển chậm và có thời gian kéo dài.

Bệnh không truyền nhiễm là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Trong năm 2012 bệnh gây ra 68% ca tử vong (38 triệu người), tăng từ 60% vào năm 2000. Trong số đó khoảng một nữa là những người trên 70 tuổi và phụ nữ chiếm 50%. Các yếu tố rủi ro bao gồm lý lịch cá nhân, lối sống và môi trường làm tăng khả năng mắc bệnh không truyền nhiễm. Hàng năm, có ít nhất 5 triệu người chết do hút thuốc lá và khoảng 2.8 triệu người chết vì thừa cân. Cholesterol cao làm 2.6 triệu người chết và 7.5 triệu người chết nguyên nhân do tăng huyết áp.

Yếu tố nguy cơ

Yếu tố nguy cơ như lý lịch cá nhân; lối sống và môi trường, được biết đến là làm tăng khả năng nhất định các bệnh không truyền nhiễm. Bao gồm tuổi tác, giới tính, di truyền, tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm, và các hành vi như hút thuốc lá, chế độ ăn uống không lành mạnh, ít hoạt động thể chất có thể dẫn đến tăng huyết áp và béo phì, làm tăng nguy cơ của nhiều bệnh không truyền nhiễm. Hầu hết các bệnh không truyền nhiễm có thể dự phòng được bằng cách giảm các yếu tố nguy cơ trên.

Báo cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới năm 2002 đã xác định năm yếu tố nguy cơ quan trọng đối với bệnh không truyền nhiễm trong mười yếu tố nguy cơ hàng đầu đối với sức khỏe. Gồm tăng huyết áp, tăng cholesterol, hút thuốc lá, uống rượu, và thừa cân. Các yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh không truyền nhiễm bao gồm điều kiện kinh tế và xã hội của một người, còn được gọi là các "yếu tố xã hội quyết định sức khỏe."

Người ta ước tính rằng, nếu loại bỏ được các yếu tố nguy cơ chính, thì 80% các trường hợp mắc bệnh tim, đột quỵ, bệnh tiểu đường typ 2 và 40% ung thư có thể được ngăn chặn. Can thiệp nhằm vào các yếu tố nguy cơ chính có một tác động đáng kể vào việc giảm gánh nặng bệnh tật trên toàn thế giới. Những nỗ lực tập trung vào chế độ ăn uống tốt hơn và tăng hoạt động thể chất đã được chứng minh kiểm soát được sự lưu hành của bệnh không truyền nhiễm.

Bệnh do yếu tố môi trường

Bệnh không truyền nhiễm bao gồm nhiều bệnh về môi trường gây ra bởi các yếu tố bên ngoài như ánh sáng mặt trời, dinh dưỡng, ô nhiễm môi trường và sự lựa chọn lối sống. Các bệnh của sự sung túc cũng là những bệnh không truyền nhiễm do các nguyên nhân từ môi trường. Ví dụ như:

  • Bệnh tim mạch (CVD) *Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) gây ra do hút thuốc lá
  • Đái tháo đường type 2
  • Đau thắt lưng do ít tập thể dục
  • Suy dinh dưỡng do thiếu ăn, hoặc chế độ ăn không đúng. (ví dụ bệnh còi do thiếu vitamin C)
  • Ung thư da gây ra bởi bức xạ từ mặt trời
  • Béo phì

    Sức khỏe toàn cầu

    upright=1.4|thumb|Số ca tử vong do bệnh không lây vào năm 2012 (triệu người)

Bệnh không truyền nhiễm còn gọi là bệnh "lối sống", vì đa số các bệnh này đều có thể dự phòng được. Nguyên nhân phổ biến nhất đối với các bệnh không truyền nhiễm bao gồm sử dụng thuốc lá (hút thuốc lá), lạm dụng rượu bia, chế độ ăn nghèo dinh dưỡng (dùng nhiều đường, muối, chất béo và chất béo chuyển hóa) và ít vận động thể lực. Hiện nay, bệnh không truyền nhiễm làm 36 triệu người chết mỗi năm, ước tính sẽ tăng 17-24% trong thập kỷ tới.

Trong lịch sử, nhiều bệnh không truyền nhiễm có liên quan đến tình trạng phát triển kinh tế và đã được gọi là một "căn bệnh của người giàu ". Tuy nhiên bệnh ngày càng có xu hướng tăng lên ở các nước đang phát triển, ước tính khoảng 80% trong bốn bệnh không truyền nhiễm gồm bệnh tim mạch, ung thư, bệnh về đường hô hấp mạn tính và bệnh tiểu đường đang xảy ra ở các nước thu nhập thấp và trung bình. Kế hoạch hành động Chiến lược toàn cầu về phòng chống và kiểm soát các bệnh không truyền nhiễm và hai phần ba số người bị ảnh hưởng bởi bệnh tiểu đường hiện đang sinh sống tại các quốc gia đang phát triển. Theo báo cáo của WHO: số ca tử vong do bệnh không truyền nhiễm đang gia tăng, trong đó các nước đang phát triển bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Chỉ tính riêng trong năm 2008, bệnh không truyền nhiễm là nguyên nhân của 63% các ca tử vong trên toàn thế giới; dự kiến ​​sẽ tăng đáng kể trong tương lai gần nếu các biện pháp phòng ngừa không được thực hiện.

Nếu duy trì xu hướng tăng nhanh như hiện nay, thì đến năm 2020, 7 trong số 10 trường hợp tử vong ở các nước đang phát triển là do bệnh không truyền nhiễm và giết chết 52 triệu người mỗi năm trên toàn thế giới trước năm 2030. Với số liệu thống kê trên, không có gì ngạc nhiên khi các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới và Ngân hàng Thế giới đã xác định công tác phòng chống và kiểm soát các bệnh không truyền nhiễm như là một mục thảo luận ngày càng quan trọng trên chương trình nghị sự sức khỏe toàn cầu.

Biện pháp hiện đang được thảo luận bởi các Tổ chức (Tổ chức Y tế Thế giới) - Lương thực và Nông nghiệp bao gồm việc giảm hàm lượng muối trong thực phẩm, hạn chế tiếp thị các thực phẩm không lành mạnh và đồ uống không chứa cồn cho trẻ em, đặt ra các điều kiện về sử dụng rượu có hại, tăng thuế thuốc lá, và luật hạn chế hút thuốc lá nơi công cộng.

👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Bệnh không truyền nhiễm** (**non-communicable disease**) (**NCD**) là một trường hợp y tế hay căn bệnh mà theo định nghĩa là _không nhiễm trùng_ hoặc _không lây truyền_ giữa người với người. Bệnh không truyền
**Bệnh lây truyền qua đường tình dục** còn gọi là **bệnh hoa liễu**, hay **nhiễm trùng lây qua đường tình dục** là bệnh có xác suất truyền từ người sang người thông qua các hành
**Bệnh truyền nhiễm**, cũng được gọi là **nhiễm trùng** là một chuyên khoa y tế đối phó với chẩn đoán, kiểm soát và điều trị nhiễm trùng. Thực hành của một chuyên gia về bệnh
**Bệnh truyền nhiễm** là loại bệnh nhiễm trùng có khả năng lây lan từ người này sang người khác một cách trực tiếp hoặc gián tiếp qua môi trường trung gian (như thức ăn, đường
nhỏ|Typhoid Mary minh họa một tờ báo 1909 **Người mang mầm bệnh không có triệu chứng** (người mang mầm bệnh khỏe mạnh hoặc chỉ là người mang mầm bệnh) là người hoặc sinh vật đã
**Bệnh truyền nhiễm mới nổi** (tiếng Anh: Emerging infectious disease - EID) là một bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ mắc tăng lên trong 20 năm qua và có thể gia tăng trong tương lai
**Bệnh viên phế quản truyền nhiễm ở gà** (IB) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính ở gà do Coronavirus gây nên (có đến 20 serotype của loại virus này) khi gà bị stress do lạnh và
**Bệnh viêm thanh khí quản truyền nhiễm trên gà** do virus Coronavirus gây ra với những đặc trưng thể hiện ở đường hô hấp. ## Đặc điểm Gà bị bệnh có biểu hiện hắt hơi,
thumb|Một cậu bé bị [[hội chứng Down, một trong những rối loạn di truyền phổ biến nhất]] **Bệnh di truyền** thực chất là những rối loạn di truyền (**genetic disorder**) gồm các hội chứng, bệnh
**Bệnh lây truyền qua đường nước** là những bệnh gây ra bởi vi sinh vật lây lan trong nguồn nước. Bệnh có thể lây truyền khi tắm, giặt hoặc uống nước, hay ăn phải thức
**Thời gian ủ bệnh** là thời gian trôi qua giữa việc tiếp xúc với sinh vật gây bệnh, hóa chất hoặc phóng xạ khi các triệu chứng và dấu hiệu đầu tiên xuất hiện. Trong
**Viêm màng bụng truyền nhiễm ở mèo** (viết tắt là FIP) là một chứng bệnh miễn dịch bất thường, không phổ biến, nhưng thường gây tử vong cho mèo và cũng là sự phản hồi
**Bệnh Marek** là bệnh ung thư truyền nhiễm do nhóm virus _Herpes type B_ (một loại RNA virus có vỏ bọc) gây ra trên gà. Sau khi xâm nhập, virus này tồn tại mãi mãi
Bài viết này là một danh sách ca tử vong do bệnh truyền nhiễm gây ra. Danh sách này không bao gồm các bệnh không truyền nhiễm phổ biến như bệnh tim mạch và ung
**Bệnh mạn tính** (hay thường được gọi là mãn tính) là bệnh tiến triển dần dần và kéo dài, thời gian bệnh từ 3 tháng trở lên. Bệnh mạn tính thường gặp bao gồm những
**Bệnh tả**, hoặc **thổ tả**, **dịch tả** (Tiếng Anh gọi là _cholera_) là một bệnh nhiễm trùng đường ruột do vi trùng _Vibrio cholerae_ gây ra, độc tố của vi trùng này gây tiêu chảy
**Bệnh do virus Ebola** (**Ebola virus disease - EVD**), còn được gọi là **sốt xuất huyết Ebola** (**EHF**) hay đơn giản là **Ebola**, là một bệnh sốt xuất huyết do virus ở người và các
**Nhiễm trùng** (**infection**) là sự xâm nhập của mầm bệnh vào cơ thể và phản ứng của cơ thể đối với thương tổn do mầm bệnh gây nên . Quá trình nhiễm trùng là quá
nhỏ| [[Mary Mallon|Bệnh thương hàn Mary được mô tả ở trên trong tờ báo lá cải năm 1909 là một trường hợp nổi tiếng về nhiễm trùng cận lâm sàng _Salmonella enterica serovar Typhi_, tác
**Bệnh tim mạch** là một nhóm bệnh liên quan đến tim hoặc mạch máu. Các cơ chế cơ bản khác nhau tùy thuộc vào bệnh. Phòng ngừa bệnh tim mạch liên quan đến việc cải
**Bệnh ấu trùng sán lợn** hay **bệnh lợn gạo** là bệnh truyền nhiễm ở mô gây ra bởi ấu trùng (cysticercus) sán dây lợn (_Taeniasolium_). Người nhiễm bệnh thường có rất ít hoặc không có
thumb|right |Vi khuẩn than trong cơ thể của một con [[khỉ]] nhỏ|Một con ngựa vằn bị chết sau khi nhiễm _Bacillus anthracis_ (vi khuẩn gây bệnh than) nhỏ|Một biểu hiện xung quanh vết thương của
**Nhiễm khuẩn âm đạo** (tiếng Anh: bacterial vaginosis thường được viết tắt là BV) là một căn bệnh của âm đạo do sự phát triển quá nhiều của vi khuẩn. Các triệu chứng phổ thông
thumbtime=6:45|nhỏ|300x300px|Video giới thiệu về việc truyền virut [[SARS-CoV-2, với nhận xét về việc truyền virut nói chung.]] Trong y học, sức khỏe cộng đồng và sinh học, **truyền bệnh** hoặc **lây truyền** là sự **lây
**Nhiễm trùng huyết** hay **nhiễm trùng máu** hoặc **sốc nhiễm trùng huyết** và hội chứng rối loạn chức năng đa cơ quan là những tập hợp bệnh lý rất thường gặp trong lâm sàng và
nhỏ| Một đứa trẻ bị [[Đậu mùa|bệnh đậu mùa. Năm 1979, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố xóa sổ bệnh đậu mùa trên toàn cầu. Đây là căn bệnh duy nhất của con
phải|nhỏ|300x300px|Cơ chế tác động của các loại thuốc điều trị lao. **Quản lý bệnh lao **đề cập đến những điều trị y học của các nhiễm trùng lao (Tuberculosis - TB). Tiêu chuẩn "ngắn hạn"
nhỏ|Cờ tín hiệu "Lima" được gọi là "Yellow Jack" sử dụng ở bến cảng có nghĩa là con tàu đang bị phong tỏa do dịch bệnh. **Phong tỏa dịch bệnh** là một hạn chế đối
**Nhiễm trùng đường tiểu (tiết niệu)** (NTĐT) là một bệnh nhiễm trùng ảnh hưởng đến một phần của đường tiết niệu. Với trường hợp ảnh hưởng đến đường tiết niệu dưới thì được biết đến
nhỏ| "Sơ đồ ([[phân, ngón tay, ruồi, đồng ruộng, nguồn nước, thức ăn), cho thấy con đường lây truyền bệnh qua đường phân - miệng. Các đường thẳng đứng màu xanh biểu thị các hàng
**Bệnh loét mũi truyền nhiễm** (hay **bệnh Glanders**, Tiếng Pháp cổ __; , ) là một bệnh truyền nhiễm xảy ra chủ yếu ở ngựa, la và lừa. Nó có thể lây ra các động
Đây là một thuật ngữ y học (có tên tiếng Anh là lower respiratory tract infection-LRTI) thường chủ yếu do vi khuẩn và virus gây ra. ### Nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới do vi
**Bệnh lây truyền qua đường tình dục trong ngành công nghiệp tình dục** liên quan đến vấn đề an toàn và sức khỏe nghề nghiệp trong ngành công nghiệp tình dục đối với các bệnh
Nghiên cứu chỉ ra rằng sống ở những khu vực ô nhiễm cao có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lâu dài. Sống ở những khu vực này trong thời thơ ấu và thanh
**Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ** hay **Trung tâm phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ** (tiếng Anh: Centers for Disease Control and Prevention, viết tắt là **CDC**) là một cơ
**Bệnh lỵ trên gia cầm** _(Colibacillosis)_ là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn E. coli gây ra cho mọi loài gia cầm ở khắp nơi trên thế giới. Đây là một bệnh truyền nhiễm
**Bệnh viện Bạch Mai** (tên giao dịch tiếng Anh: _Bach Mai Hospital_) nằm ở số 78 đường Giải Phóng, phường Phương Mai, quận Đống Đa, Hà Nội, là một trong những bệnh viện lớn nhất
**Bệnh lây truyền qua đường máu** là căn bệnh có thể lây lan qua ô nhiễm bởi máu và các chất dịch cơ thể khác. Mầm bệnh lây truyền qua đường máu là các vi
**Bệnh Phó thương hàn vịt** _(Salmonellosis)_ là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Sallmonella gây ra, vịt mọi lứa tuổi đều cảm nhiễm với bệnh; tuy nhiên triệu chứng lâm sàng thường chỉ thấy ở
**Nhiễm trùng cơ hội** (**opportunistic infection**) là nhiễm trùng do vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng gây bệnh gây nên khi hệ thống miễn dịch của cơ thể vật chủ bị suy yếu
**Bệnh Circo virus**, thường gọi Hội chứng còi cọc sau cai sữa heo con (Postweaning multisystemic wasting syndrome - PMWS) là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra trên lợn. Đây là bệnh gây
**Nhiễm trùng tại bệnh viện** (**hospital-acquired infection -** **HAI**), là một bệnh nhiễm trùng mắc phải trong bệnh viện hoặc cơ sở chăm sóc sức khỏe khác. Để nhấn mạnh cả bệnh viện và bệnh
**Bệnh tan máu bẩm sinh ** (**Thalassemia** hay **Thalassaemia**) là tên chung cho một nhóm bệnh thiếu máu. Mỗi năm, trên thế giới có khoảng 100.000 em bé sinh ra mắc phải loại bệnh trầm
**Bệnh do virus** (hoặc **nhiễm virus** hoặc **bệnh truyền nhiễm**), xảy ra khi cơ thể của sinh vật bị vi rút gây bệnh xâm nhập và các hạt vi rút truyền nhiễm (virion) bám vào
**Bệnh lỵ amip** (Amoebiasis), là một bệnh truyền nhiễm gây ra bởi Amip thuộc nhóm Entamoeba. Trong đó, entamoeba histolytica thể hiện những triệu chứng chung nhất của quá trình nhiễm khuẩn. Lỵ amip gây
Một _căn bệnh phòng ngừa bằng vắc-xin_ là một bệnh truyền nhiễm được phòng ngừa hiệu quả bằng một loại vắc-xin hiện đang có. Nếu một người bị nhiễm một bệnh có thể phòng ngừa
**Bệnh loạn dưỡng cơ Duchenne** là một bệnh di truyền ở người, đặc trưng bởi sự thoái hóa cơ, do gen đột biến định vị ở vùng không tương đồng của nhiễm sắc thể X
**Kiểm soát nhiễm trùng** là ngành học liên quan đến việc ngăn ngừa nhiễm trùng tại bệnh viện hoặc liên quan đến chăm sóc sức khỏe, một phân ngành thực tế (chứ không phải học
"Em bé bị ốm" của Michael Ancher **Bệnh** hay **bịnh**, **bệnh tật**, **ốm** là quá trình hoạt động không bình thường của cơ thể sinh vật từ nguyên nhân khởi thủy đến hậu quả cuối
**Bệnh ấu trùng túi** _(sacbrood)_ còn được gọi là bệnh SBV, Sacbrood, Nhộng bọc hay Bệnh ấu trùng tuổi lớn; là một bệnh truyền nhiễm, do vi-rút Morato raetulae Holmes gây nên trên các đàn