Béla Viktor János Bartók (; 25 tháng 3 năm 1881 – 26 tháng 9 năm 1945) là một nhà soạn nhạc và nghệ sĩ dương cầm người Hungary lai Romania. Ông được coi là một trong những nhà soạn nhạc quan trọng nhất thế kỷ 20 và cùng với Franz Liszt, ông cũng được đánh giá là nhà soạn nhạc Hungary vĩ đại nhất. Mặc dù chuyên nghiên cứu và sưu tầm dân ca, ông là một trong những người sáng lập ra ngành Dân tộc nhạc học (Ethnomusicology).
Tiểu sử
Béla Bartók được sinh ra trong thị trấn nhỏ vùng Banat Nagyszentmiklós thuộc Vương quốc Hungary, Áo-Hung (từ năm 1920 là Sânnicolau Mare, Romania) vào ngày 25 tháng 3 năm 1881.
Nhà soạn nhạc Hungari Béla Barok sinh ra ở Nagy-Szent-Miklós (nay thuộc Rumanien). Cha ông qua đời khi ông mới 8 tuổi. Mẹ ông là giáo viên thỉnh giảng âm nhạc, nên mang con theo hết tỉnh thành này đến tỉnh thành kia. Khi nhận ra năng khiếu âm nhạc của con mình, bà quyết định định cư ở Pressburg để có thể dẫn con đi nghe các buổi hoà nhạc, xem các vở nhạc kịch. Ông học nhạc ở Bratislava, rồi ở Budapest. Ông tốt nghiệp Nhạc viện Hoàng gia Hungary ở Budapest và trở thành giáo sư dạy đàn piano cho tới năm 1935. Lúc đầu ông chịu ảnh hưởng của nền âm nhạc truyền thống Đức. Năm 1905, Debussy phát hiện tài năng âm nhạc của Bartok. Cuộc gặp gỡ này đánh dấu một phần các tác phẩm của ông sau này. Đồng thời, cùng với bạn là Kodály, tổ chức những chuyến đi nghiên cứu qua các vùng ở Trung Âu (các nước quanh sông Donau như Hungari, Tiệp Khắc, Rumani) và về sau là châu Phi, để sưu tầm và ghi chép hàng chục nghìn bài hát dân gian. Những công trình nghiên cứu ấy có lợi cho sự nghiệp âm nhạc của Bartok và ông nhiều lần ra nước ngoài với tư cách nghệ sĩ piano. Đặc biệt thù ghét chế độ Đức quốc xã, ông sống lưu vong khi chế độ độc tài Hungary thoả hiệp với Hitler. Năm 1940, Bartók định cư vĩnh viễn ở Mỹ.
Dựng tượng
Ông đã được chính quyền nhiều nơi dựng tượng đài để tôn vinh những đóng góp của ông:
Tượng đài Béla Bartók được dựng ở Brussels, Bỉ gần ga tàu trung tâm của quảng trường công cộng Spanjeplein-Place d'Espagne.
Tượng đài dựng bên ngoài Malvern Court, phía nam Ga tàu điện ngầm South Kensington, và ngay phía bắc của Sydney Place, nơi ông đã ở khi đến biểu diễn ở London.
Tượng đài dựng phía trước một trong những ngôi nhà do Bartók sở hữu ở các ngọn đồi phía trên Budapest. Giờ nó trở thành một viện bảo tàng trong nhà.
Một bức tượng bán thân cùng với một tấm bảng đồng tọa lạc tại nơi ở cuối cùng của ông, tại thành phố New York, 309 W. 57th Street, tấm bảng đồng ghi: "Nhà soạn nhạc vĩ đại người Hungary / Béla Bartók / (1881–1945) / Đã ở trong ngôi nhà này / Trong suốt năm cuối cùng của cuộc đời ông".
*Một bức tượng bán thân khác của ông được dựng ở sân trước của Học viện Âm nhạc Ankara, Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ bên phải cạnh tượng bán thân của Ahmet Adnan Saygun.
Âm thanh
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Béla Viktor János Bartók** (; 25 tháng 3 năm 1881 – 26 tháng 9 năm 1945) là một nhà soạn nhạc và nghệ sĩ dương cầm người Hungary lai Romania. Ông được coi là một
**Antal Zalai** (Tiếng Hungary: Zalai Antal; tên khai sinh **Antal Szalai,** sinh ngày 31 tháng 1 năm 1981) là một nghệ sĩ vĩ cầm người Hungary. Vào tháng 4 năm 2010, Zalai ra mắt người
**Nhạc dân gian Hungary** () gồm có hàng loạt các phong cách của khu vực Trung Âu, chẳng hạn như như kết hợp với các điệu nhảy verbunkos, csárdás và nóta. Tên gọi _Népzene_ còn
**Văn hóa Hungary** vô cùng đa dạng trên khắp đất nước Hungary. Nền văn hóa này bao gồm nhiều ngành nghề thủ công dân gian như thêu, đồ gốm trang trí và chạm khắc. Nền
nhỏ|David Oistrakh đang biểu diễn một bản concerto cho vĩ cầm năm 1960 **Concerto cho vĩ cầm** là một bản hòa tấu dành cho vĩ cầm độc tấu (đôi khi là hai hoặc nhiều hơn)
"**Lão râu xanh**" hay "**Yêu râu xanh"** () là một tác phẩm đồng thoại do tác giả Charles Perrault công bố tại Pháp năm 1697. ## Lịch sử Nguyên bản **La barbe bleüe** vốn nằm
**Katica Illényi** (, tên Hungary: **Illényi Katica**) là viện sĩ Viện hàn lâm nghệ thuật Hungary, nữ nghệ sĩ vĩ cầm xuất sắc đương đại của Hungary. Đóng góp của bà cho âm nhạc và
**Học viện Âm nhạc** **Liszt Ferenc** (, thường được viết tắt là _Zeneakadémia_, "Học viện Liszt") là một trường đại học âm nhạc và phòng hòa nhạc ở Budapest, Hungary, được thành lập vào ngày
nhỏ|Tứ tấu đàn dây biểu diễn một nhạc phẩm nhẹ nhàng. Trong âm nhạc, **divertimento** (phát âm tiếng Việt: /đi-vec-ti-men-tô/; tiếng Anh: /dɪˌvɜːrtɪˈmɛntoʊ /) là một thể loại âm nhạc giải trí, tạo cảm giác
nhỏ|Thắp nến cho người quá cố trong [[Lễ Các Đẳng, Nghĩa trang Farkasréti]] **Nghĩa trang Farkasréti** hay **Nghĩa trang Farkasrét** () là một trong những nghĩa trang nổi tiếng nhất ở Budapest. Nghĩa trang này
Hungary có nhiều đóng góp cho nhạc dân gian, nhạc quần chúng và nhạc cổ điển. Nhạc dân gian Hungary là một phần nổi bật của bản sắc dân tộc và tiếp tục đóng vai
**Joseph Spaghetti** (tiếng Hungary: **Szigeti József**) (ngày 05 tháng 9 năm 1892 - 19 tháng 2 năm 1973) là một nghệ sĩ violin bậc thầy người Hungary, một trong những người được kính trọng nhất
**Nhạc cổ điển thế kỷ 20** là một giai đoạn trong lịch sử phát triển của nhạc cổ điển. Đây là giai đoạn nối tiếp thời kỳ âm nhạc Lãng mạn. Đây là thời kỳ
**Kossuth** là bản giao hưởng thơ của nhà soạn nhạc người Hungary Béla Bartók. Tác phẩm này gồm 10 cảnh, nói về cuộc đời của chính trị gia, luật sư Lajos Kossuth. Bản giao hưởng
**Nghĩa trang Kerepesi** (tiếng Hungary: _Kerepesi úti temető_ hoặc _Kerepesi temető)_, tên chính thức: _Fiumei úti nemzeti sírkert)_ là nghĩa trang nổi tiếng nhất ở Budapest. Đây là một trong những nghĩa trang lâu đời
**Róbert Berény** (18 tháng 3 năm 1887 – 10 tháng 9 năm 1953) là một họa sĩ người Hungary, nhân vật thuộc nhóm danh họa _avant-garde_ được gọi là _A Nyolcak_. Nhóm này đã giới
nhỏ|Hình ảnh một cuộc hòa tấu dương cầm. **Hòa tấu dương cầm** là một thể loại nhạc hòa tấu, mà nhạc phẩm được thể hiện bằng dương cầm kết hợp với dàn nhạc. Thuật ngữ
430x430px|thumb ## Sự kiện ### Tháng 1 *5 tháng 1 – Liên Xô công nhận chính quyền thân Liên Xô mới của Ba Lan. *7 tháng 1 – Tướng Bernard Montgomery (của Anh) tổ chức một buổi
**Thế kỷ 20** là khoảng thời gian tính từ ngày 1 tháng 1 năm 1901 đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2000, nghĩa là bằng 100 năm. Thế kỷ 20 bị chi phối bởi
**Trống định âm** là một nhạc cụ thuộc bộ gõ, được sử dụng nhiều nhất trong các dàn nhạc hòa tấu. Trống định âm thường bằng đồng, có hình dáng một nửa quả cầu, mặt
**Vĩ cầm** hay **Vi-ô-lông**, **Tiểu Đề cầm** là loại đàn có kích thước nhỏ nhất và có âm vực cao nhất trong họ vĩ cầm. Đàn gồm có bốn dây, mỗi dây cách nhau một
**Nghĩa trang Ferncliff** (tiếng Anh: Ferncliff Cemetery) là một nghĩa trang nằm ở Hartsdale thuộc Quận Westchester, New York. ## Lịch sử Ferncliff được thành lập năm 1902 cùng với một loạt nghĩa trang nằm
**Igor Fyodorovich Stravinsky** (tiếng Nga: Игорь Фёдорович Стравинский _Igor Fjodorovič Stravinski_; 17 tháng 6 năm 1882 – 6 tháng 4 năm 1971) là một nhà soạn nhạc người Nga, sau này đổi quốc tịch sang
**Milan Kundera** (thường được phiên âm Việt hóa là _Mi-lan Kun-đê-ra_, 1 tháng 4 năm 1929 – 11 tháng 7 năm 2023) là một nhà văn Tiệp Khắc, hiện mang quốc tịch Pháp. Tác phẩm
nhỏ|Một nghệ sĩ dương cầm là nghệ sĩ chơi đàn dương cầm chuyên nghiệp. **Nghệ sĩ dương cầm** là nhạc sĩ chuyên nghiệp chơi đàn dương cầm. Một nghệ sĩ dương cầm có thể vừa
Georg Solti **Sir Georg Solti** (21 tháng 10 năm 1912 - 5 tháng 9 năm 1997) là một nhạc trưởng dàn nhạc và opera nổi tiếng. Sir Georg Solti là người đoạt nhiều giải Grammy
nhỏ|Mở đầu bản Dạ khúc [[ôput 15 số 3 của Chopin. Ngay từ đầu, tác giả đã ghi rõ cách biểu diễn là "languido e rubato" (chậm và nhẹ nhàng), với nhịp 3/4 tạo ra
**Lịch sử thế giới hiện đại** theo mốc từng năm, từ năm 1910 đến nay. ## Thập niên 1910 * 1910: Bắt đầu cuộc cách mạng México. George V trở thành vua của Vương quốc
**Louis Durey** (1888-1979) là nhà soạn nhạc, nhà phê bình âm nhạc người Pháp. ## Tiểu sử Louis Durey vốn là thành viên của nhóm nhạc cổ điển nổi tiếng của Pháp Les Six, nhưng
**Charles-Valentin Alkan** (30 tháng 11 năm 1813 - 29 tháng 3 năm 1888) là một nhà soạn nhạc và nhạc công piano người Pháp gốc Do Thái. Ông sinh ra tại Paris, Pháp. Khi qua
nhỏ|Giai kết chính thức/thực sự(perfect authentic cadence) (IV–V–I Hợp âm, tại đó chúng ta thấy hợp âm Fa trưởng, Son trưởng, và sau đó là Đô trưởng trong phần hòa âm thứ 4) trong Đô
nhỏ|Monica Mason là một cựu vũ công ba lê **Monica Mason**, , (sinh ngày 6 tháng 9 năm 1941) là một cựu vũ công ba lê, giáo viên, và giám đốc nghệ thuật của Hoàng
**George Enescu** (1881-1955) là nhà soạn nhạc, nghệ sĩ violin, nhạc trưởng người România. ## Cuộc đời và sự nghiệp George Enescu biểu diễn độc tấu violin khi mới 7 tuổi. Sau đó, Enescu học
**Lajos Kossuth de Udvard et Kossuthfalva** (thường được gọi là **Lajos Kossuth**) (1802-1894) là một luật sư, chính trị gia người Hungary. Ông trở nên nổi tiếng trong cuộc Cách mạng Hungary năm 1848. Ông
nhỏ|Nhà hát Opera Baltic nhỏ|Phòng giải lao **Nhà hát Opera Baltic** (trước đây là **Baltic State Opera**) là một công ty opera nằm ở Gdańsk, Ba Lan. Bắt đầu vào tháng 2 năm 1949 khi
thumb|Chiếc đàn harpsichord này là sản phẩm kết hợp của hai nghệ nhân làm đàn nổi tiếng: [[Andreas Ruckers bắt đầu chế tạo nó tại Antwerp (1646), tiếp theo nó được Pascal Taskin chỉnh sửa
nhỏ|Điệu, một chuỗi lặp đi lặp lại, thể hiện trong khiêu vũ: một tranh động miêu tả [[Vanxơ|waltz.]] **Điệu** (từ gốc tiếng Hy Lạp ῥυθμός, rhythmos, "là bất kì chuyển động thường xuyên mang tính
nhỏ|Nhạc thính phòng vào thế kỉ 17 **Âm nhạc thính phòng** có nguồn gốc từ ngôn ngữ Latinh (camera) – có nghĩa là nhạc để biểu diễn trong phạm vi không gian nhỏ (như phòng
**Ida Haendel**, (15 tháng 12 năm 19281 tháng 7 năm 2020) là một nghệ sĩ vĩ cầm người Canada gốc Ba Lan. Ngoài việc là một thần đồng, bà đã hoạt động sự nghiệp hơn
**Bagatelle** là một bản nhạc ngắn, thường dành cho dương cầm, thường có giai điệu nhẹ nhàng thư giãn. Bagatelle có nghĩa là "một bản hòa tấu khiêm tốn" do thường nghiêng về phong cách
**Giải Grammy lần thứ 52** diễn ra ngày 31 tháng 1 năm 2010 tại Trung tâm Staples ở Los Angeles, California, Mỹ. Chỉ 10 trong số 109 hạng mục của giải được phát sóng trên