Atahualpa, Atahuallpa, Atabalipa, hay Atawallpa (20/3/1497 – 29/8/1533), là vị Sapa Inca hay hoàng đế cuối cùng của Tahuantinsuyu (Đế chế Inca) trước khi người Tây Ban Nha xâm chiếm Đế chế Inca.
Tiểu sử
Ông là con trai của Huayna Cápac, vua Inca thứ 11. Trước khi chết, Huayna Cápac quyết định chia vương quốc ra làm hai cho hai người con trai. Atahualpa được hưởng vùng đất phía bắc và ngự tại Cajamarca, trong khi Huáscar nhận vùng đất phía nam với Cuzco là nơi cai trị. Năm 1527 Huayna Cápac chết vì bệnh dịch. Việc chia hai vương quốc đã dẫn đến nhiều cuộc xung đột dữ dội giữa hai anh em. Mặc dù Huáscar được người Inca kính trọng nhưng người của ông đã bị đạo quân phía bắc có nhiều kinh nghiệm chinh chiến đánh bại vào năm 1532. Huáscar bị bắt và xử tử. Atahualpa trở thành người thống trị của toàn bộ lãnh thổ Vương quốc Inca.
Tháng 4 năm 1532, Francisco Pizarro chỉ huy quân Tây Ban Nha đổ bộ vào bờ biển Peru. Ngay từ vài năm trước đó người Inca đã mắc phải những bệnh mà trước nay họ chưa từng có (đậu mùa và sởi), lan truyền qua Trung Mỹ đến phía nam với hậu quả chết người. Khi Pizarro đến, vương quốc Inca không không còn là một vương quốc hùng cường nữa mà là một quốc gia đang chìm đắm trong cuộc chiến thừa kế giữa hai anh em Atahualpa và Húascar. Cuộc nội chiến này đã lay chuyển nền móng của vương quốc và sự bất bình của các dân tộc bị thống trị càng làm cho quốc gia này nhanh chóng sụp đổ. Atahualpa đã đánh giá quá thấp nguy hiểm xuất phát từ người Tây Ban Nha. Vào ngày 15 tháng 11 năm 1532 họ được Atahualpa chào đón một cách thân thiện. Pizarro và 168 người đồng hành đã lợi dụng tình huống này để bắt giữ Atahualpa và gây ra một cuộc tàn sát đẫm máu trong số 20.000 người lính Inca trong trận Cajamarca.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Atahualpa**, **Atahuallpa**, **Atabalipa**, hay **Atawallpa** (20/3/1497 – 29/8/1533), là vị Sapa Inca hay hoàng đế cuối cùng của Tahuantinsuyu (Đế chế Inca) trước khi người Tây Ban Nha xâm chiếm Đế chế Inca. ## Tiểu
**Sân vận động Olympic Atahualpa** (; ) là một sân vận động đa năng ở Quito, Ecuador. Sân hiện đang được sử dụng chủ yếu cho các trận đấu bóng đá và có sức chứa
**_Mysmenopsis atahualpa_** là một loài nhện trong họ Mysmenidae. Loài này thuộc chi _Mysmenopsis_. _Mysmenopsis atahualpa_ được L. Baert miêu tả năm 1990.
**_Teucholabis atahualpa_** là một loài ruồi trong họ Limoniidae. Chúng phân bố ở vùng Tân nhiệt đới.
**4721 Atahualpa** (4239 T-2) là một tiểu hành tinh vành đai chính được phát hiện ngày 29 tháng 9 năm 1973 bởi Cornelis Johannes van Houten, Ingrid van Houten-Groeneveld và Tom Gehrels ở Đài thiên
**_Megachile atahualpa_** là một loài Hymenoptera trong họ Megachilidae. Loài này được Schrottky mô tả khoa học năm 1913.
**_Masdevallia atahualpa_** là một loài thực vật có hoa trong họ Lan. Loài này được Luer mô tả khoa học đầu tiên năm 1982.
**_Blennidus atahualpa_** là một loài bọ chân chạy thuộc phân họ Pterostichinae. Loài này được Moret mô tả năm 1996.
**Nội chiến Inca**, còn được gọi là **Chiến tranh triều đại Inca**, **Chiến tranh kế vị Inca**, hoặc, đôi khi **Lưỡng huynh đệ chi chiến** là một cuộc chiến giữa Huáscar và Atahualpa, hai người
thumb|Phòng chuộc ở Cajamarca, Peru **Phòng chuộc** (tiếng Tây Ban Nha: _El Cuarto del Rescate_) là một căn phòng ở Cajamarca, Peru.Nó được coi là nơi kết thúc Đế chế Inca với việc bắt giữ
Vùng núi Andes giữa [[Chile và Argentina]] Vào thời kỳ trước khi Christopher Columbus đến châu Mỹ, ở Nam Mỹ từng tồn tại nền văn minh cổ đại lâu đời của người thổ dân châu
**Đế quốc Inca** hay **Đế quốc Inka** (, nghĩa là "tứ địa phương" ), là đế quốc lớn nhất ở Châu Mỹ thời kì tiền Columbus. Trung tâm hành chính, chính trị và quân sự
**Trận Cajamarca** là một đợt tấn công táo bạo và bất ngờ của conquistador Tây Ban Nha đối với Đế chế Inca. Năm 1532 Francisco Pizarro và 168 binh lính của ông diện kiến vị
Phố ở Cajamarca trái|[[Phòng chuộc (_El Cuarto del Rescate_) của Atahualpa.]] **Cajamarca** là một thành phố nằm ở vùng cao nguyên phía bắc của Peru và là thủ phủ của vùng Cajamarca. Thành phố nằm
**Ecuador**, quốc hiệu là **Cộng hoà Ecuador**, là một quốc gia ở Nam Mỹ, giáp với Colombia ở phía bắc, Perú ở phía đông và nam, và với Thái Bình Dương ở phía tây. Nước
**Cuộc chinh phục Đế quốc Inca của Tây Ban Nha**, còn gọi là **Cuộc chinh phục Peru**, là một trong những chiến dịch quan trọng nhất trong quá trình Tây Ban Nha thuộc địa hóa
**Quispe Sisa** hay **Inés Huaylas Yupanqui** (1518-1559), là một công chúa Inca, em gái của Huáscar và Atahualpa, người vợ đầu tiên của Francisco Pizarro và nhân vật nổi bật trong cuộc chinh phục đế
**Diego de Almagro** (tiếng Tây Ban Nha: [ˈdjeɣo ðe alˈmaɣɾo]; k. 1475 - 8 tháng 7 năm 1538), còn được gọi là **El Adelantado** và **El Viejo**, là một conquistador người Tây Ban Nha nổi
**Trận vây hãm Cusco** (6 tháng 5 năm 1536 - tháng 3 năm 1537) là một cuộc phong tỏa thành phố Cusco của quân đội phụng sự Sapa Inca Manco Inca Yupanqui chống lại lực
Ngày **16 tháng 11** là ngày thứ 320 (321 trong năm nhuận) trong lịch Gregory. Còn 45 ngày trong năm. ## Sự kiện ### Thế kỷ 6 * 534 – Phiên bản thứ hai (cũng
Ngày **29 tháng 8** là ngày thứ 241 (242 trong năm nhuận) trong lịch Gregory. Còn 124 ngày trong năm. ## Sự kiện *939 – Nước Mân xảy ra binh biến, hoàng đế Vương Kế
**Himno Nacional** (_Quốc ca_) là quốc ca của Uruguay. ## Nguyên văn tiếng Tây Ban Nha **Phiên bản được sử dụng chính thức** **Phiên bản đầy đủ** Orientales, la Patria o la tumba.
Libertad,
**Biên niên sử Giáo hội Công giáo Rôma** này ghi lại nhiều sự kiện xảy ra trong lịch sử Giáo hội Công giáo Rôma trải dài gần hai nghìn năm, song song cùng lịch sử
The **Gold Rim Swallowtail** hoặc **Polydamas Swallowtail** _(Battus polydamas)_ là một loài bướm thuộc họ Papilionidae. Loài này lần đầu tiên được mô tả bởi Carl Linnaeus trong ấn bản thứ 10 của _Systema Naturae_,
430x430px|thumb ## Sự kiện ### Tháng 1 * 1 tháng 1: René Felber trở thành tổng thống Thụy Sĩ. * 3 tháng 1: Ngưng bắn giữa Serbia và Croatia. * 9 tháng 1: Tại Bosna
**_Agrilus_** là một chi lớn bao gồm các loài bọ cánh cứng trong họ Buprestidae. Các loài này có màu kim loại, một vài trong số này là các loài gây hại. ## Các loài
Di vật bằng vàng ở [[Bogotá Colombia]] **El Dorado** hay **đất nước bằng vàng** hay là **truyền thuyết về thành phố vàng** là một thành phố trong khu rừng già Amazon của Nam Mỹ của
**Phó vương quốc Peru** hay **Phó vương phủ Peru** (tiếng Tây Ban Nha:_Virreinato del Perú_) là một đơn vị hành chính thuộc địa của Tây Ban Nha được thành lập vào năm 1542. Lãnh thổ
Đây là danh sách liệt kên các loài nhện trong họ Mysmenidae. ## Anjouanella _Anjouanella_ Baert, 1986 * _Anjouanella comorensis_ Baert, 1986 ## Brasilionata _Brasilionata_ Wunderlich, 1995 * _Brasilionata arborense_ Wunderlich, 1995 ## Calodipoena _Calodipoena_
**_Megachile_** là một chi ong trong họ Megachilidae. Chi này được Latreille miêu tả khoa học năm 1802. ## Các loài Các loài trong chi này gồm: * _Megachile abacula_ Cresson, 1878 * _Megachile abdominalis_
**Lilia Vera** (sinh ngày 19 tháng 10 năm 1951) là một ca sĩ dân gian người Venezuela, có dòng nhạc dân gian đương đại được lấy cảm hứng từ các thể loại truyền thống của
**Soledad Bravo** (sinh ngày 1 tháng 1 năm 1943) là một ca sĩ người Venezuela. Sinh ra ở Logroño, La Rioja, Tây Ban Nha, cha bà là một người cộng hòa Tây Ban Nha, chuyển
nhỏ|Jenny María Estrada Ruiz (2018) **Jenny María Estrada Ruiz** (21 tháng 6 năm 1940 9 tháng 2 năm 2024) là một nhà văn và nhà báo người Ecuador. Bà từng học tại trường trung học
**_Blennidus_** là một chi bọ cánh cứng thuộc họ Bọ chân chạy. Có hơn 120 loài được mô tả thuộc chi này, đều có nguồn gốc từ Nam Mỹ. ## Loài Dưới đây là 129
**Gloria Lisé** (sinh ngày 22 tháng 3 năm 1961) là một nhà văn, luật sư, giáo sư và nhạc sĩ người Argentina. Bà là tác giả của cuốn sách _Con los Pies en el Escenario:
**Erika Büsch Guadalupe** (sinh ngày 22 tháng 10 năm 1974) là nhà sáng tác, tay guitar, ca sĩ nổi tiếng người Uruguay ## Tiểu sử ### Lĩnh vực nghệ thuật Lớp học nghệ thuật đầu
Nhiều quốc gia có một **sân vận động thể thao quốc gia**, nó thường được dùng như là sân nhà dành riêng cho một hoặc nhiều đội thể thao đại diện quốc gia của một
**Nhà nước Tân Inca**, còn được gọi là **nhà nước Vilcabamba** của Tân-Inca, là một nhà nước Inca được thành lập năm 1537 tại Vilcabamba bởi Manco Inca Yupanqui (con trai của Huayna Capac). Sau