Ya Dố (hay Yă Dố, 1765 - 1795), còn được gọi là Cô Hầu Đốc Tướng; là vợ thứ của thủ lĩnh Nguyễn Nhạc, và là
người lo việc cung cấp lương thực trong buổi đầu của cuộc khởi nghĩa Tây Sơn ở thế kỷ 18 tại Việt Nam.
Tiểu sử
Bà là người dân tộc Ba Na, quê ở Plây Đê Hmâu (nay thuộc xã Đông, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai).
Mẹ mất sớm, bà ở cùng cha. Cha bà (không rõ họ tên) là một tộc trưởng Plây Đê Hmâu giàu có, khỏe mạnh, và là một xạ thủ danh tiếng trong vùng. Lớn lên, Ya Dố vừa xinh đẹp, vừa giỏi võ nghệ (nhờ cha dạy), lại thạo việc ruộng rẫy và có uy tín với dân làng.
Tham gia phong trào Tây Sơn
Năm 1771, Nguyễn Nhạc cùng với 2 em (Nguyễn Lữ và Nguyễn Huệ) phất cờ nổi dậy ở Tây Sơn (Bình Định) chống lại chính quyền Trương Phúc Loan. Lực lượng ban đầu của nghĩa quân chủ yếu là người Thượng. Biết uy tín của tộc trưởng Plây Đê Hmâu đối với dân, thủ lĩnh Nguyễn Nhạc nhiều lần đến viếng thăm, rồi xin cưới Ya Dố làm vợ thứ để phát triển lực lượng.
Trong buổi đầu, nghĩa quân Tây Sơn gặp rất nhiều khó khăn, trong đó có vấn đề lương thực. Vì vậy, bà Ya Dố đã đưa người đến Tú Thủy (nay thuộc xã Nghĩa An, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) khai hoang, tạo một cánh đồng rộng hơn 20 mẫu để trồng lúa, bắp...
Khi Nguyễn Nhạc xưng đế (lấy hiệu là Thái Đức, 1778), Ya Dố được đón về Quy Nhơn phong làm thứ phi. Nhưng vì quen với cuộc sống tự do nơi rừng núi, nên bà xin trở về với ruộng đồng. Sau khi vua Thái Đức là Nguyễn Nhạc mất, Nguyễn Bảo (con cả của Nguyễn Nhạc) được vua Cảnh Thịnh phong làm Hiếu Công, cho ăn lộc một huyện Phù Ly, và gọi là Tiểu triều. Năm 1797, Nguyễn Bảo bị vua Cảnh Thịnh sai người dìm xuống sông giết chết, vì đã sắp đặt kế hoạch đầu hàng chúa Nguyễn Phúc Ánh nhưng bị bại lộ. Tuy nhiên, sách Nhà Tây Sơn không có chi tiết này mà chỉ ghi rằng "bà Chánh cung họ Trần đem hai con nhỏ về sống nơi quê hương Kiên Mỹ (là một làng quê nằm về phía tả ngạn sông Kôn, nay thuộc huyện Tây Sơn) để tiệc việc hương khói cho chồng (vua Thái Đức). Về sau, theo Nguyễn Q. Thắng – Nguyễn Bá Thế, thì Nguyễn Văn Đức, Nguyễn Văn Lương và Nguyễn Văn Đâu (con Văn Đức) đều bị bắt vào năm 1831, và đều bị vua Minh Mạng ra lệnh chém ngang lưng.
Ghi nhận công lao
Như đã nói ở trên, để có đủ lương thực cho đội ngũ nghĩa quân ngày càng đông, bà Ya Dố đã tổ chức việc khai hoang ở Tú Thủy, tạo một cánh đồng rộng hơn 20 mẫu, mà ngày nay vẫn còn dấu vết của bờ ruộng. Nơi sản xuất ấy được nhân dân gọi là "Cánh đồng Cô Hầu" (vì bà từng được dân gian gọi là "Cô Hầu Đốc Tướng") để ghi nhớ đóng góp to lớn của bà và người Ba Na đối với cuộc khởi nghĩa Tây Sơn.
Và không chỉ khai hoang làm ra lúa và bắp, bà Yă Dố còn tổ chức trồng những vườn cam, vườn mít ở các vùng Vĩnh Sơn (Bình Định), Kông Hà Nừng (Gai Lai), Kông Chơ Vi (An Khê)...Ở xã Đông (tức Plây Đê Hmâu xưa) còn những cây mít cổ thụ rất sai trái. Ở Kông Hà Nừng cũng như ở Vĩnh Sơn, còn nhiều vườn cam rộng. Theo người xưa truyền lại, thì tất cả đều do bà Ya Dố mua giống từ dưới xuôi mang lên trồng, để lấy trái bồi dưỡng cho nghĩa quân. Những vườn cam ấy đến nay vẫn được gọi là "vườn cam Tây Sơn".
Thông tin liên quan
Theo Quách Tấn, thì phía trong Tú Thủy chừng 12 cây số có làng Cổ Yêm. Tuy là một làng thượng du nhưng đất đai bằng phẳng, rộng đến 5.600 mẫu. Giữa cánh đồng đột khởi một ngọn núi, không lớn lắm và cao chỉ độ 300 mét. Lưu truyền rằng Cổ Yêm xưa kia là một cánh rừng mênh mông. Tên rừng có tên là Mộ Điểu vì ban đêm chim về nghỉ từng bầy, và kêu vang dậy. Sau khi lôi kéo được người Thượng theo mình, Nguyễn Nhạc đã dùng Mộ Điểu làm căn cứ quân sự, và bà Ya Dố đã tổ chức canh tác ở đây. Dinh trại của Nguyễn Nhạc đóng trên núi. Năm 1778, Nguyễn Nhạc lên ngôi Hoàng Đế ở Đồ Bàn (Quy Nhơn), thì núi ấy được tôn xưng là núi Hoàng Đế, vì được coi như là nơi phát tích nhà Tây Sơn.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ya Dố** (hay **Yă Dố**, 1765 - 1795), còn được gọi là **Cô Hầu Đốc Tướng**; là vợ thứ của thủ lĩnh Nguyễn Nhạc, và là người lo việc cung cấp lương thực trong buổi
"**Tilt Ya Head Back**" là một đĩa đơn của rapper Nelly với sự góp giọng của ca sĩ Christina Aguilera, phát hành vào năm 2004, trích từ album _Sweat_ của Nelly. ## Tiểu sử bài
**Tập đoàn quân Cờ đỏ 1** (__) là một tập đoàn quân của Hồng Quân trong Thế chiến thứ hai. Tập đoàn quân này đóng tại vùng Viễn Đông Nga. ## Lịch sử hình thành
thumb|[[Abraham Firkovich nhà khảo cổ học người do thái nghiệp dư]] **Danh sách người Do Thái Karaite** là danh sách những người do thái là tín đồ liên quan tới Do Thái Giáo Karaite. ##
**Mosche "Bogie" Ja'alon** (; sinh **Moshe Smilansky** ngày 24 tháng 6 năm 1950) là một chính trị gia Israel và cựu Tham mưu trưởng của Lực lượng Quốc phòng Israel. Ông hiện đang phục vụ
nhỏ|[[Ze'ev Jabotinsky]] **Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại** (tiếng Hebrew: ציונות רוויזיוניסטית) hay **Chủ nghĩa Zion xét lại** là một phong trào trong Chủ nghĩa phục quốc Do Thái do Ze'ev Jabotinsky khởi
**Người Do Thái** ( ISO 259-3 , phát âm ) là sắc tộc tôn giáo và là dân tộc có nguồn gốc từ người Israel cổ đại, còn gọi là người Hebrew, trong lịch sử
Máy đo đa thông sốFC-M168· Máy tự động nhận dạng que thử· Bluetooth· Trước / Sau bữa ăn (AC/PC) trước bữa ăn· Thông báo 3 màuMáy đo đa chức năng 5 trong 1* Máy có
MÔ TẢ CHI TIẾT SẢN PHẨM MÁY ĐO HUYẾT ÁPMáy Đo Huyết Áp Tự Động Arm StyleTên sản phẩm: MedilifeModel: ZK-B869Công nghệ: ĐứcBảo hành chính hãng 12 tháng ( Bảo hành trên tem nhà sản
Bộ đồ ngủ, mặc nhà chất Lụa Giấy Luxury quần lửng tay cộc họa tiết trẻ trung ✡THÔNG TIN SẢN PHẨM : - Màu sắc : Xanh - Size: Size S ( 41kg -49kg ),
Kệ đựng mỹ phẩm, khay để mỹ phẩm, đồ dùng cá nhân nhiều ngănGiúp bạn quản lý và sắp xếp ngăn nắp gọn gàng tất cả các loại mỹ phẩm,đồ dùng qua đó giúp bạn
Sự miêu tả:Thương hiệu mới và chất lượng caoThích hợp cho: lựa chọn để làm quà tặng cho phụ nữ, chẳng hạn như Ngày của Mẹ, Đám cưới, Quà tặng khách dự đám cưới, Sinh
Hàng mới 100% và chất lượng caoChất liệu: Nhựa/NhựaMàu sắc: Như hình ảnh hiển thịBộ đồ cho béBao gồm: một mảnh
MỤN MỤN MỤN ... BẠN CÓ TỰ TI KHI GƯƠNG MẶT ĐẦY MỤN ĐỨNG TRƯỚC MỌI NGƯỜI -NGƯỜI YÊU ❤❤ ☘☘CHƯA KỂ AI CŨNG XẦM XÌ SAU LƯNG CHÊ BAI BẠN CON GÁI (TRAI) MÀ
**Ya ba** (tên khác: **yaba**, **yaa baa**, **ya baa** hoặc **yah bah**; , nghĩa đen: "thuốc điên"; ), tên cũ là **ya ma** (; nghĩa đen: "thuốc ngựa"), là các viên thuốc chứa hỗn hợp
**Northrop YA-9** là một mẫu thử máy bay cường kích được phát triển cho chương trình A-X của Không quân Hoa Kỳ. Chiếc YA-9 đã được chuyển qua ưu tiên cho Fairchild Republic YA-10 được
Chân dung Đại biểu Quốc hội khóa XIII Ya Duck **Nahria Ya Duck** (sinh ngày 5 tháng 5 năm 1940), nguyên Đệ Nhất Phó Thủ tướng kiêm Đổng lý văn phòng Trung ương FULRO, Đệ
"**Let Me Blow Ya Mind**" là một bài hát của rapper người Mỹ Eve hợp tác với nghệ sĩ thu âm người Mỹ Gwen Stefani nằm trong album phòng thu thứ hai của Eve, _Scorpion_
"**Hey Ya!**" là một bài hát của nhóm nhạc người Mỹ OutKast nằm trong album phòng thu thứ năm của họ, _Speakerboxxx/The Love Below_ (2003). Nó được phát hành vào ngày 9 tháng 9 năm
**"Udzima wa ya Masiwa"** (cũng viết là "", tiếng Việt: Đảo quốc thống nhất) là quốc ca của Comoros. Said Hachim Sidi Abderemane đã sáng tác nhạc và lời cho bài hát, riêng phần nhạc
Nước Tẩy Trang Ya Samaya Micellar Water Dành Cho Da Thường Đến Da Hỗn Hợp Dạng Chai Nắp Nhún 250mlChai màu xanh: Tẩy trang dành cho da thường và cho hỗn hợpChai màu hồng: NƯỚC
Nước Tẩy Trang Ya Samaya Micellar Water Dành Cho Da Thường Đến Da Hỗn Hợp Dạng Chai Nắp Nhún 250mlChai màu xanh: Tẩy trang dành cho da thường và cho hỗn hợpChai màu hồng: NƯỚC
Tẩy tế bào chết với thành phần từ Vitamin E và Alpha Arbutin 3 Plus có thể tẩy tế bào chết toàn thân, dưỡng ẩm, làm mịn và trẻ hóa da. Sản phẩm giúp tẩy
**Nubwoserre Ya'ammu** (còn được viết là **Ya'amu**, Mặc dù gần đây Kim Ryholt đề xuất rằng ông là vị vua thứ hai của vương triều thứ 14. ## Đồng nhất Vị vua này dường như
MÔ TẢ SẢN PHẨM#Gel Rửa Mặt Loại Bỏ Bã Nhờn TÔI LÀ #YA #SAMAYA #Nga - Dành cho da thường và da dầuXuất sứ : Nga - Ya SamayaThể tích : 150mlĐây là một loại
MÔ TẢ SẢN PHẨMBông Tẩy Trang YA SAMAYA 120 Miếng - Xuất xứ: Nga - Nhà sản xuất: Ya Samaya - Quy cách: 120 miếng ----------------------------------------------------------------------------------- Bông tẩy trang Nga Ya Samaya 120 miếng siêu
hương hiệu: Ya samaya ( Tôi là Nhất )Xuất xứ: NgaQuy cách đóng gói: tuýp dạng kemDung tích: 80ml- Kem Dưỡng Da Tay Của Nga Ya samaya giúp dưỡng ẩm, làm mềm mịn da tay,
#Gel Rửa Mặt Loại Bỏ Bã Nhờn TÔI LÀ NHẤT #YA #SAMAYA #Nga - Dành cho da thường và da dầu Xuất sứ : Nga - Ya Samaya Thể tích : 150ml Đây là một
#Gel Rửa Mặt Loại Bỏ Bã Nhờn TÔI LÀ NHẤT #YA #SAMAYA #Nga - Dành cho da thường và da dầu Xuất sứ : Nga - Ya Samaya Thể tích : 150ml Đây là một
hương hiệu: Ya samaya ( Tôi là Nhất )Xuất xứ: NgaQuy cách đóng gói: tuýp dạng kemDung tích: 80ml- Kem Dưỡng Da Tay Của Nga Ya samaya giúp dưỡng ẩm, làm mềm mịn da tay,
**Ya Suy** (sinh ngày 7 tháng 1 năm 1987) là một cựu ca sĩ người Việt Nam, anh là người chiến thắng tại cuộc thi _Vietnam Idol_ 2012 vào ngày 1 tháng 2 năm 2013.
**Chư Đang Ya** là một tổ hợp 3 ngọn núi lửa nhỏ nằm sát nhau ở Chư Đang Ya, thuộc địa phận làng Ploi lagri, xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh, Gia Lai. Tổ
Sữa dưỡng ẩm chống lão hóa da Naris Uruoi Ya Collagen Moisturizing Milk 150mlMô tả sản phẩmSữa dưỡng ẩm chống lão hóa da Naris Uruoi Ya Collagen Moisturizing Milk 150ml là sản phẩm dưỡng ẩm
MÔ TẢ SẢN PHẨM Combo gồm 24 bông/thùng.Mỗi gói bông/120 Miếng.Bông mới về lô mới nhất. sx t7/2020 Xuất xứ: Nga- Nhà sản xuất: Ya SamayaBông tẩy trang Nga Ya Samaya 120 miếng siêu mềm
**Ou Ya Dav** () là một huyện ở tỉnh Ratanakiri, đông bắc Campuchia. Năm 1998, huyện này có dân số 10.898 người. Huyện này có 29 làng, nằm trong 7 xã. Ou Ya Dav giáp
Hàng Nga đang được chị em săn lùng Tẩy da chết #ya_samaya 120gr Tẩy Tế Bào Chết Hạt Mơ YA SAMAYA Nga - Làm sạch da mặt, giảm mụn trứng cá (120ml) Prunus Armeniaca Seed
Bông Tẩy Trang Ya Samaya RCAMAR Cotton PadsBông Tẩy Trang Ya Samaya Cotton Pads– 100% cotton mềm mịnkhi sử dụng rất êm, mềm, không xước da hay mẩn đỏ– Bề mặt có rãnh giúp tẩy
♀️♀️Bông .T.ẩ.y. Trang Cao Cấp Ya Samaya RCAMAR Cotton Pads - Tôi là .n.h.ấ.t. (120 miếng - Nga)♀️♀️Túi 120 miếng fullsize, mới 100%Giá 26k/túi (gốc 80k/túi)SIÊU ƯU ĐÃI tại #haineoshop chỉ 22k/túi khi mua kèm
THÔNG TIN SẢN PHẨMTrong hơn 10 năm, Ya Samaya là thương hiệu dẫn đầu tuyệt đối trong thị trường sản phẩm bông của Nga và là công ty chủ chốt trong thị trường khăn lau
**Nong Ya Plong** () là huyện (_amphoe_) ở tây bắc của tỉnh Phetchaburi, miền trung Thái Lan. ## Lịch sử Nong Ya Plong được thành lập tiểu huyện (_King Amphoe_) ngày 16 tháng 7 năm
nhỏ|280x280px|Fun'ya no Asayasu, trong [[Ogura Hyakunin Isshu]] sinh sống giữa hậu bán thế kỷ thứ 9 sang đầu thế kỷ thứ 10 — là nhà thơ Nhật Bản sống vào thời kỳ Heian. ## Tiểu
Sữa Rửa Mặt Naris Uruoi-ya Hyaluronic Acid Moisturizing Creamy FoamSữa rửa mặt giúp lưu giữ độ ẩm đồng thời loại bỏ lớp trang điểm và bụi bẩn trên da. Với lớp bọt bông xốp giúp
**_Recettear ~Item-ya-san no Hajime Kata~_** (ルセッティア 〜アイテム屋さんのはじめ方〜) là một trò chơi điện tử thể loại hành động nhập vai do nhóm làm dōjin soft EasyGameStation thực hiện cho hệ điều hành Microsoft Windows. Trò chơi
BÔNG TẨY TRANG YA SAMAYA 120 MIẾNGCAM KẾT HÀNG CHUẨN CHÍNH HÃNG 100%1. THÀNH PHẦN :- Thành phần là 100% cotton, bông tơi, có độ dày phù hợp, dệt 2 mặt khác nhau nhưng không
**Elizabeth Ya Eli Harding** (sinh ngày 23 tháng 3 năm 1956) là Cao ủy của Gambia cho Vương quốc Anh từ năm 2007 đến 2013, sau đó là Đại sứ đầu tiên của Gambia tại
Kem Dưỡng Da Collagen Ngăn Ngừa Lão Hóa - Uruoi-Ya Collagen Moisturizing Cream 48gTình trạng lão hóa khiến da bịđen sạm và xuất hiện nhiều vết thâm nám. Lúc này, ngoài việc chăm sóc da
Sơn Gel As mã YA chai đen chính hãng 15mlDung tích chai : 15mlHDSD: Bước 1: Khử dầuBonder Dehydrate có khả năng làm khô và sạch bề mặt móng tự nhiên nhằm gia tăng sự
Sữa dưỡng Hyaluronic acid dưỡng ẩm - URUOI-YA HYALURONIC ACID MOISTURIZING MILK 150mlMột làn da đẹp không phải chỉ cần trắng thôi là đủ mà còn phải căng mọng, mềm mượt, rạng rỡ.từ thương hiệuvới
Sơn Gel As mã YA chai đen chính hãng 15mlDung tích chai : 15mlHDSD: Bước 1: Khử dầuBonder Dehydrate có khả năng làm khô và sạch bề mặt móng tự nhiên nhằm gia tăng sự
MÔ TẢ SẢN PHẨM1. Thành phần & Công dụng:- Thành phần chứa phức hợp Peptide giúp thúc đẩy quá trình sản sinh collagen và ức chế quá trình lão hóa, kích thích tại tạo lại