Wat (, ; , ; , ; ; ) là loại đền tôn giáo Phật giáo và đạo Hindu ở Campuchia, Lào, Tiểu Tân Sơn, Vân Nam, Tỉnh Nam Sri Lanka, miền Nam Việt Nam và Thái Lan. Từ "wat" là từ tiếng Thái được mượn từ tiếng Phạn "vāṭa" (Devanāgarī: वाट), có nghĩa là 'khuôn viên bao quanh'. Thuật ngữ này có nhiều ý nghĩa khác nhau ở mỗi vùng miền, đôi khi chỉ đề cập đến một loại đền tôn giáo được chính quyền công nhận hoặc đền lớn, đôi khi chỉ đề cập đến bất kỳ đền Phật hoặc Hindu nào.
Tổng quan
thumb|right|Wat Mahathat, Luang Prabang
Nói chính xác, một wat là khuôn viên linh thiêng của Phật giáo với Tịnh xá, một ngôi đền, một công trình chứa một tượng Phật lớn và một cơ sở để dạy học. Một địa điểm mà không có ít nhất ba bhikkhu cư trú thì không thể được miêu tả chính xác là một wat, mặc dù thuật ngữ này thường được sử dụng rộng hơn, ngay cả đối với các tàn tích của các đền thờ cổ đại. Là một động từ chuyển hoặc không chuyển, wat có nghĩa là đo, lấy đo lường; so sánh với templum, từ đó bắt nguồn temple, có cùng nguồn gốc với template.
Ở Campuchia, một wat là bất kỳ nơi thờ cúng nào. "Wat" thường được sử dụng để chỉ một nơi thờ cúng Phật giáo, nhưng thuật ngữ chính xác là vôtt pŭtthsasnéa () có nghĩa là "chùa Phật". "Angkor Wat" ( ) có nghĩa là 'thành phố các đền thờ'.
Trong ngôn ngữ hàng ngày tại Thái Lan, "wat" là bất kỳ nơi thờ cúng nào trừ một mosque (; ; hoặc ; ) hoặc một synagogue (; ). Do đó, wat chin () hoặc san chao () là một ngôi đền Trung Quốc (hoặc Phật giáo hoặc Đạo giáo), wat khaek () hoặc thewasathan () là một đền Hindu và bot khrit () hoặc wat farang () là một nhà thờ Công giáo, tuy nhiên tiếng Thái () có thể được sử dụng mô tả như với các địa điểm thờ cúng Hồi giáo.
Phân loại
thumb|Mặt tiền của Phra Wihan Luang (đại hội trường), chùa Wat Suthat, Bangkok.
Theo pháp luật Thái Lan, có hai loại đền thờ Phật giáo Thái:
- Wats (วัด; wat) à những ngôi đền được chính phủ chấp thuận và được nhà vua trao tặng wisungkhammasima (วิสุงคามสีมา), hoặc đất để xây dựng phòng chính tại đền thờ Phra Ubosot, những ngôi đền này được chia thành:
Đền thờ hoàng gia (; ): được thành lập hoặc bảo trợ bởi vua hoặc các thành viên trong gia đình vua.
Đền thờ công cộng (; ): được thành lập bởi các công dân tư nhân. Mặc dù được gọi là "tư nhân", nhưng các đền thờ tư nhân này được mở cửa cho công chúng và là nơi tổ chức các hoạt động tôn giáo công cộng.
- Samnak song (): là những ngôi đền không được chính phủ chấp thuận và không có wisungkhamasima.
Hình ảnh
Campuchia
File:Angkor Wat.jpg|Angkor Wat
2016 Phnom Penh, Pałac Królewski, Srebrna Pagoda (05).jpg|Silver Pagoda
Image:Wat Peapahd.Battambang.2009.jpg|Vihear của Wat Peapet, Battambang, Campuchia
Image:2016 Phnom Penh, Wat Botum (09).jpg|Vihear của Wat Botum Wattey, Phnôm Pênh, Campuchia
Image:Phnom Penh Wat Unalom 01.jpg|Wat Ounalom
Image:2016 Phnom Penh, Wat Langka (22).jpg|Wat Langka
### Lào
Image:Wat Xieng Thong (Luang Prabang, Laos).JPG|Wat Xieng Thong, Luang Prabang
Image:SiSaket Temple.JPG|Wat Sisaket
### Thái Lan
Image:Wat Phra That Chang Kham, bôt, chedi et viharn, Nan.jpg|Hai ngôi vì hành và một tháp chedi tại chùa Phra That Chang Kham, tỉnh Nan.
Image:Wat Mahathard - panoramio.jpg|Chùa Phra Si Rattana Mahathat, Phitsanulok.
Image:Photo from Bangkok by Roman Kharkovski (20).jpg|Wat Phra Kaew
Image:วัดราชนัดดารามวรวิหาร เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร (27).JPG|Wat Ratchadatdaram
Image:Phra That Doi Suthep 01.jpg|Chùa Phrathat Doi Suthep, Chiang Mai.
Image:Bangkok Wat Arun P1130161.JPG| Ngôi đền Mondop và Tháp Chedi của chùa Wat Arun.
Image:Wat Niwet Thamaprawat - panoramio (3).jpg|Chùa Niwet Thammaprawat, Ayutthaya.
Các nước khác
Image:Wat Buddhapadipa, Buddhist Temple 02.jpg|Wat Buddhapadipa ở Wimbledon, Luân Đôn, Vương quốc Anh
Image:Buddharama Nukari.jpg|Nội thất của ngôi chùa Phật giáo Thái Lan tại Nukari, Nurmijärvi, Phần Lan
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Angkor Wat** (, ) là một quần thể đền đài tại Campuchia và là di tích tôn giáo lớn nhất thế giới, rộng 162,6 hecta (1.626.000 mét vuông). Ban đầu công trình được xây dựng
**Wat** (, ; , ; , ; ; ) là loại đền tôn giáo Phật giáo và đạo Hindu ở Campuchia, Lào, Tiểu Tân Sơn, Vân Nam, Tỉnh Nam Sri Lanka, miền Nam Việt Nam
**WaT** (phát âm giống như "_What_") là nhóm nhạc pop và rock của Nhật Bản bao gồm cặp song ca Wentz Eiji và Koike Teppei. Tên nhóm cũng xuất phát từ tên hai thành viên:
**Wat Tyler** (tên đầy dủ là **Walter Tyler**) (ngày sinh không rõ, mất ngày 15 tháng 6 năm 1381) là một nhà lãnh đạo cuộc nổi dậy của người nông dân năm 1381 ở Anh.
**Wat Rong Khun** (), còn được gọi là **Chùa Trắng**, là một ngôi chùa Phật giáo và là một trong những ngôi chùa dễ nhận biết nhất ở Pa O Don Chai, huyện Mueang, Chiang
thumb|Ngôi đền thượng Wat Phou **Wat Phou** (hoặc **Wat Phu**; _đền thờ-núi_) là tàn tích tổ hợp đền thờ Khmer Hindu nằm ở miền nam Lào. Nó nằm dưới chân núi Phou Khao thuộc tỉnh
**Chùa Phật Ngọc** hay **Wat Phra Kaew** (tiếng Thái: **วัดพระแก้ว**, đọc là wắt-p'rắ-keo^ ), tên chính thức là **Wat Phra Sri Rattana Satsadaram** (tiếng Thái: **วัดพระศรีรัตนศาสดาราม**, phiên âm: wắt-p'rắ-xỉ-rắt-tặ-nắ-xạt-xặ-đa-ram ) là một ngôi chùa ở
**Wat Lokaya Sutha** (tiếng Thái: **วัดโลกยสุธาราม**, phiên âm: Vát Lo-ca-da Xu-tha-lam) là một ngôi đền nằm trong quần thể di tích Công viên lịch sử Ayutthaya, thuộc thành phố Ayutthaya – thủ phủ của tỉnh
nhỏ|Bức đại tượng trong Wat Pho nhỏ|Lòng bàn chân mô tả chi tiết 108 tướng tốt của Đức Phật Thích Ca **Chùa Phật Nằm** hay **Wat Pho** (tiếng Thái: **วัดโพธิ์**, đọc là Vát Bo), tên
**Wat Ratchabophit** (, ) là một _khwaeng_ (phó quận) ở quận Phra Nakhon, Băng Cốc. ## Tên gọi Phó quận được đặt tên theo Wat Ratchabophit, một chùa Phật giáo nổi tiếng trong vùng. Được
nhỏ|phải|upright=1.3|Wat Xieng Thong **Wat Xieng Thong** hay **chùa Xiêng Thoong** là một trong những ngôi chùa cổ nhất và là ngôi chùa quan trọng nhất của thành phố Luang Prabang tại Lào. Ngôi chùa nằm
**Wat Arun** (, ) là một trong hai _khwaeng_ (phó quận) của Bangkok Yai, Băng Cốc, ngoại trừ Wat Tha Phra. Có thể xem đây là một khu vực quan trọng về mặt lịch sử
**Ga Wat Mangkon** (, ) là một ga tàu điện ngầm Bangkok MRT trên Tuyến Xanh Dương, là một trong bống nhà ga MRT đẹp nhất; bên cạnh đó là ga Itsaraphap, Sanam Chai và
**Chùa Núi Vàng** hay **Wat Saket** (wắt xặ kệt:), tên đầy đủ là **Wat Saket Ratchaworamahawihan** (tiếng Thái: **วัดสระเกศราชวรมหาวิหาร**, phiên âm: wắt xặ kệt: rat:^ c'hắ wo: rắ mắ hả: wí hản: ) là một
**Wat Chaiwatthanaram** hoặc **Wat Chai Watthanaram** (tiếng Thái: **วัดไชยวัฒนาราม**, phiên âm: Vát Chai-vát-tha-na-lam) là một ngôi đền nằm trong quần thể di tích Công viên lịch sử Ayutthaya - thuộc thành phố Ayutthaya – thủ
**Wat Phra Sri Sanphet** (tiếng Thái: **วัดพระศรีสรรเพชญ์**, phiên âm: Vát Bơ-la Xi Xan-bét) là một di tích khá quan trọng trong quần thể di tích công viên lịch sử Ayutthaya được công nhận là di
**Chùa Phật Vàng** hay **Wat Traimit** (wắt T-rai mít), tên đầy đủ là **Wat Traimit Withayaram Worawihan** (tiếng Thái: **วัดไตรมิตรวิทยารามวรวิหาร**, phiên âm: wắt T-rai-mít wí-thắ -da:-ram: wo:-rắ -wí- hản:), là một ngôi chùa nổi tiếng
nhỏ|phải|Wat Si Saket|302x302px **Chùa Sisaket** (ວັດສີສະເກດ - **Wat Sisaket**) là một trong những ngôi chùa quan trọng nhất tại Vientiane, toạ lạc ngay trên con phố dẫn đến Phủ Thủ tướng Lào. ## Tổng quan
Là ngôi chùa nằm trong quần thể công viên lịch sử Ayutthaya, **Wat Mahatat** (tiếng Thái: **วัดมหาธาตุ กรุงศรีอยุธยา**, phiên âm: Vát Ma-ha-thát Cơ-lung Xi A-dút-tha-da) hay còn gọi là **Wat Mahathat Ayutthaya**, được xem là
**Wat Yai Chaimongkhon** (tiếng Thái: **วัดใหญ่ชัยมงคล**, phiên âm: Vát Dai Chai-mông-khon) hay còn gọi là **Wat Phra Chao Phya Thai** là một di tích nằm trong tổ hợp di tích Công viên lịch sử Ayutthaya
**Chùa Con Gà** hay **Wat Worachettharam** (tiếng Thái:**วัดวรเชษฐาราม**, phiên âm: Vát Vo-la-chét-tha-lam) là một ngôi đền nằm trong quần thể di tích Công viên lịch sử Ayutthaya được công nhận là di sản văn hóa
**Chùa Tham Krabok** (tiếng Thái: วัดถ้ำกระบอก, **Wat Tham Krabok**; có nghĩa "Trúc Động Tự") là một ngôi chùa (_wat_) ở huyện Phra Phutthabat thuộc tỉnh Saraburi của Thái Lan. Chùa này được thành lập đầu
Wat Si Muang **Wat Si Muang** hay chùa **Sỉ Muông** (**Sí Muông**) được xây dựng năm 1566 là nơi đặt cột trụ chính của thành phố và là ngôi chùa linh thiêng nhất tại Thủ
**Wat Bot** () là một huyện (_amphoe_) ở phía bắc thuộc tỉnh Phitsanulok, phía bắc Thái Lan. ## Lịch sử Tambon Wat Bot đã được tách ra từ huyện Phrom Phiram và lập một tiểu
nhỏ|thumb|phải|Chedi chính mạ vàng ở Wat Doi Suthep **Chùa Phrathat Doi Suthep** (tiếng Thái: วัดพระธาตุดอยสุเทพ _Wat Phrathat Doi Suthep_, ) là một trong những ngôi chùa thiêng liêng nhất tại Chiang Mai (Thái Lan) và
**Chùa Bình Minh** hay **Wat Arun** (_Vát A-lun_), tên đầy đủ là **Wat Arun Ratchawararam Ratchaworamahawihan** (tiếng Thái: **วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร**, phiên âm: Vát A-lun Lát-cha-va-la-lam Lát-cha-vo-la-ma-ha-vi-han) là một ngôi chùa nằm trên bờ tây sông Chao
**Wat Phleng** () là một huyện (_amphoe_) của tỉnh Ratchaburi, miền trung Thái Lan. ## Lịch sử Trước đây, huyện này có tên là Wat Pradu do trụ sở huyện nằm trước _Wat_ Pradu, kênh
**Wat Kalayanamitr** (tiếng Thái: **วัดกัลยาณมิตรวรมหาวิหาร**, phiên âm: Vát Ca-la-da-na-mít Vo-la-ma-ha-vi-han) là một ngôi chùa nằm ở quận Wat Kalaya, Thonburi, nằm bên bờ sông Chao Phraya, Bangkok, Thái Lan. Chùa được xây dựng vào năm
**Chùa Thiện Kiến** hay **Wat Suthat** (Vát Xu-thát), tên đầy đủ là **Wat Suthatthepwararam Ratchaworamahawihan** (tiếng Thái: **วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร**, phiên âm: **Wạt Xủ-thát-thép-wa-ra-ram Rát-cha-wo-la-ma-hả-wi-hản**) là một trong 6 ngôi chùa nổi tiếng nhất Thái Lan nằm
**Wat Chedi Luang **(tiếng Thái: วัดเจดีย์หลวง) nằm ngoài ngoại ô thành phố Chiang Mai, miền Bắc Thái Lan. Chùa nằm trên giao lộ Ratchadamnoen và Phrapopkhlao. Chùa có bề dày lịch sử và là ngôi
phải|Tháp chứa hài cốt phía trước Wat Phnom và đồng hồ cỏ **Wat Phnom** là một ngôi chùa lịch sử và là một trong những chùa quan trọng nhất ở Phnôm Pênh. Đây là ngôi
**Wat Phichaya Yatikaram Worawihan**, còn gọi là **Wat Phichai Yat** () là một chùa Phật giáo Thái ở Băng Cốc, được xem là một trong những ngôi chùa đẹp và nổi bật nhất ở Băng
**Chùa Ngọc Trai** hay **Wat Ratchabophit** (_Vát Lát-cha-bo-bít_), tên đầy đủ là **Wat Ratchabophit Sathitmahasimaram Ratchaworawihan** (tiếng Thái: **วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร**, phiên âm: Vát Lát-cha-bo-bít Xa-thít-ma-ha-xi-ma-lam Lát-cha-vo-la-vi-han) là một ngôi chùa nằm ở phía Nam của Wat
**Chùa Thuyền** hay **Wat Yannawa** (tiếng Thái: **วัดยานนาวา**, phiên âm: Vát Dan-na-va) là ngôi chùa nằm ở đường Charoen Krung thuộc quận Sathon, Bangkok, Thái Lan. Đây là ngôi chùa độc nhất vô nhị vì
**Wat Sing** () là một huyện (‘‘amphoe’’) ở phía bắc thuộc tỉnh Chainat, miền trung Thái Lan. ## Địa lý Các huyện giáp ranh (từ đông bắc theo chiều kim đồng hồ): Manorom, Mueang Chainat,
Toàn cảnh Wat Ratchanaddaram **Wat Ratchanaddaram** (tiếng Thái: **วัดราชนัดดาราม**, phiên âm: Vát Lát-cha-na-đa-lam) là một ngôi chùa khá lớn nằm ngay giao lộ Ratchadamnoen Klang và Mahachak Road, thuộc quận Phra Nakhon, Bangkok. Ngôi chùa
**Chùa Chuông Treo** hay **Wat Rakhang** (Vát La-khang), tên đầy đủ là **Wat Rakhangkhositaram Woramahawiharn** (tiếng Thái: **ววัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร**, phiên âm: Vát La-khang-kho-xi-ta-lam Vo-la-ma-ha-vi-han) là một ngôi chùa nằm bên bờ sông Chao Phraya, thuộc địa
**Ga Wat Samian Nari** () là ga đường sắt ở quận Chatuchak, Bangkok. Nó phục vụ cho Tuyến SRT Đỏ Đậm. Nó nằm đối diện đền Wat Samian Nari. ## Lịch sử Trong quá khứ,
thumb|Bảng hiệu ga Wat Phra Sri Mahathat BTS **Ga Wat Phra Sri Mahathat** (, , ) là một ga BTS Skytrain và MRT, trên Tuyến Sukhumvit và MRT Tuyến Hồng ở Băng Cốc, Thái Lan.
MÔ TẢ SẢN PHẨMcombo wax lông + triệt lông vĩnh viễn tặng kèm giấy wat và que gạt xảy ra sử dụng không đau rát sau khi wat bôi mỡ trăn để triệt lông cần
**Wat Phra Baht Nam Phu** (nghĩa Tiếng Việt: **Chùa có dấu chân Đức Phật**) là một ngôi chùa đặc biệt của Thái Lan: bởi đây được xem là ngôi đại tự lập nên dùng để
phải|Chùa Pra Singh **Wat Phra Singh** (tiếng Thái Lan: **วัดพระสิงห์ **) là ngôi chùa rất rộng, do vua Pha Yoo xây dựng năm 1345, làm nơi để di hài của cha ngài, vua Kam Foo.
**Chùa Chiang Man** là một ngôi chùa tại thành phố Chiang Mai, Thái Lan. Đây là ngôi chùa lâu đời nhất tại Chiang Mai, được xây vào khoảng thế kỷ 13. Nó thậm chí còn
phải|Kiến trúc đặc sắc nhất của Wat ChalongWat Chalong (tiếng Thái:**วัดไชยธาราราม**). Nằm trong số 29 ngôi đền khá quan trọng của tỉnh Phuket. Wat Chalong trở thành điểm tham quan không thể thiếu khi mọi
**Wat Phra Kaew** (tiếng Thái Lan: วัดพระแก้ว) là một quần thể chùa và tu viện Phật giáo ở Thanon Trairat tại Tambon Wiang, huyện Mueang, tỉnh Chiang Rai, Thái Lan. Wat Phra Kaew đã được
**Chùa Cẩm Thạch** hay **Wat Benchamabophit** (Vát Ben-cha-ma-bo-bít), tên đầy đủ là **Wat Benchamabophit Dusitwanaram** (tiếng Thái: **วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร**, phiên âm: Vát Ben-cha-ma-bo-bít Đu-xít-va-na-lam Lát-cha-vo-la-vi-han), là một ngôi chùa của Thái Lan ở quận Dusit của
thumb **Wat Phra Dhammakaya** là một ngôi chùa ở Thái Lan. Tọa lạc cách sân bay quốc tế Suvarnabhumi khoảng 50 km về phía Bắc, cách sân bay Don Mueang 16 km về phía bắc, Wat Phra
**Wat Champa** (, ) là một chùa Phật giáo cổ ở Bang Ramat, quận Taling Chan, phía Thonburi của Bangkok. ## Lịch sử Wat Champa (nghĩa đen: đền _champak_) được xây dựng vào cuối triều
**Wat Mangkon Kamalawat** (, ), còn được gọi bằng tên cũ là **Wat Leng Noei Yi** (, ; ), là một ngôi đền Phật giáo Trung Hoa lớn nhất và quan trọng nhất ở Bangkok,
**Lkhon Khol Wat Svay Andet** là vũ kịch mặt nạ truyền thống của Campuchia được biểu diễn tại tu viện Phật giáo chùa Svay Andet. Từ "Khol" có nguồn gốc từ "Khel; ; " và