✨Văn học Thổ Nhĩ Kỳ

Văn học Thổ Nhĩ Kỳ

Tập tin:Fuzuli Divan.jpg

Văn học Thổ Nhĩ Kỳ ( hoặc ) bao gồm văn học truyền miệng và văn học viết bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, có thể là bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ thời kỳ Ottoman hay là bằng các dạng tiếng Thổ ít phổ biến hơn ví dụ như tiếng Thổ được dùng ở Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay. Tiếng Thổ thời kỳ Ottoman, vốn là nền tảng cho hầu hết các tuyển tập văn viết, chịu ảnh hưởng bởi ngôn ngữ Ba Tư và Ả Rập và sử dụng một biến thể của văn tự Ba Tư dựa trên bảng chữ cái Ả Rập.

Văn học Thổ Nhĩ Kỳ đã trải qua lịch sử gần 1500 năm. Văn bản xưa nhất viết bằng tiếng Thổ sử dụng văn tự Orkhon được tìm thấy tại thung lũng Orkhon ở miền trung Mông Cổ và có niên đại vào thế kỷ thứ 8. Sau thời gian này, vào giữa thế kỷ 9 và 11, các sử thi truyền miệng nở rộ trong các nhóm người du mục Thổ ở Trung Á, ví dụ như "Cuốn sách của Dede Korkut" của nhóm người Thổ Tây Nam (người Thổ Oghuz)- là tổ tiên của người Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay, và các sử thi Manas của người Kyrgyz.

Sau chiến thắng của người Seljuk tại trận chiến Manzikert vào cuối thế kỷ 11, người Thổ Oghuz bắt đầu cư ngụ ở Anatolia, và văn học viết bắt đầu nở rộ với nhiều chủ đề, thể loại và phong các ảnh hưởng từ văn học Ả Rập và Ba Tư cùng với truyền thống văn học truyền miệng đã có từ trước Turks. Trong hơn 900 năm sau, cho đến ngay trước sự sụp đổ của đế chế Ottoman năm 1922, văn học truyền khẩu và văn học viết nhìn chung vẫn là hai bộ phận tách rời. Sau khi nước Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ được thành lập năm 1923, hai bộ phận này lần đầu tiên được kết nối với nhau.

Hai truyền thống của văn chương Thổ Nhĩ Kỳ

Suốt lịch sử của mình, văn học Thổ Nhĩ Kỳ được chia tách thành hai dòng rõ rệt, không dòng nào ảnh hưởng đến dòng nào cho đến thế kỷ 19. Một là dòng văn học dân gian, còn dòng kia là văn học viết.

Trong hầu hết chặng đường lịch sử của văn học Thổ, điểm khác biệt đáng kể nhất giữa văn học dân gian và văn học viết là ở các loại hình ngôn từ được sử dụng. Văn học dân gian phần lớn là truyền khẩu và nằm ngoài ảnh hưởng của văn học Ba Tư và Ả Rập. Các thể thơ dân gian- là thể loại phổ biến nhất.

Tác phẩm hư cấu nổi tiếng: 1860-nay

*1860* Şair Evlenmesi Şinasi 1873 Vatan Yahut Silistre Namık Kemal 1900 Aşk-ı Memnu Halit Ziya Uşaklıgil 1919 Memleket Hikayeleri Refik Halit Karay 1922 Çalıkuşu Reşat Nuri Güntekin 1930 Dokuzuncu Hariciye Koğuşu Peyami Safa 1932 Yaban Yakup Kadri Karaosmanoğlu 1936 Sinekli Bakkal Halide Edip Adıvar 1938 Üç İstanbul Mithat Cemal Kuntay 1941 Fahim Bey ve Biz Abdülhak Şinasi Hisar 1943 Yeni Dünya Sabahattin Ali 1944 Aganta Burina Burinata Halikarnas Balıkçısı 1949 Huzur Ahmet Hamdi Tanpınar 1952 Dost Vüs'at O. Bener 1954 Alemdağda Var Bir Yılan Sait Faik Abasıyanık 1954 Bereketli Topraklar Üzerinde Orhan Kemal 1955 İnce Memet Yaşar Kemal 1956 Esir Şehrin İnsanları Kemal Tahir 1959 Yılanların Öcü Fakir Baykurt 1959 Aylak Adam Yusuf Atılgan 1960 Ortadirek Yaşar Kemal 1962 Saatleri Ayarlama Enstitüsü Ahmet Hamdi Tanpınar 1964 Küçük Ağa Tarık Buğra 1966 Memleketimden İnsan Manzaraları Nazım Hikmet 1971 Tutunamayanlar Oğuz Atay 1973 Parasız Yatılı Füruzan 1973 Anayurt Oteli Yusuf Atılgan 1979 Bir Düğün Gecesi Adalet Ağaoğlu 1982 Cevdet Bey ve Oğulları Orhan Pamuk 1983 Sevgili Arsız Ölüm Latife Tekin 1985 Gece Bilge Karasu 1990 Kara Kitap Orhan Pamuk 1995 Puslu Kıtalar Atlası İhsan Oktay Anar 1998 Benim Adım Kırmızı Orhan Pamuk 2002 Tol Murat Uyurkulak 2005** Uykuların Doğusu Hasan Ali Toptaş

👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Tập tin:Fuzuli Divan.jpg **Văn học Thổ Nhĩ Kỳ** ( hoặc ) bao gồm văn học truyền miệng và văn học viết bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, có thể là bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ thời
**Thổ Nhĩ Kỳ** ( ), tên chính thức là nước **Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ** ( ), thường được gọi ngắn là **Thổ**, là một quốc gia xuyên lục địa, phần lớn nằm tại Tây
thumb|Tổng thống [[Recep Tayyip Erdoğan]] **Các cuộc thanh trừng ở Thổ Nhĩ Kỳ 2016** là những cuộc thanh trừng chính trị đang được tiến hành trong hệ thống tư pháp, công an, giáo dục và
**Động đất Thổ Nhĩ Kỳ – Syria 2023**, hay **Trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria** (theo cách gọi của báo chí), là hai trận động đất xảy ra ở miền nam và
Đại dịch COVID-19 đã được xác nhận đã lan sang Thổ Nhĩ Kỳ khi trường hợp đầu tiên được xác nhận vào ngày 11 tháng 3 năm 2020 (UTC+03:00). Tính đến ngày 31 tháng 10
Hệ thống phân cấp hành chính địa phương chính thức tại Thổ Nhĩ Kỳ về cơ bản được phân thành 3 cấp. Cao nhấp là cấp tỉnh (_Il_). Dưới cấp tỉnh là cấp huyện (_ilçe_)
thumb|Kết quả của Đảng HDP tại cuộc tổng tuyển cử của Thổ Nhĩ Kỳ, tháng 11 năm 2015 **Người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ** là dân tộc thiểu số lớn nhất ở **Thổ Nhĩ Kỳ**.
**Chiến tranh Hy Lạp-Thổ Nhĩ Kỳ năm 1919–1922** (, ) là chiến tranh giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ trong cuộc phân chia đế quốc Ottoman sau Thế chiến thứ nhất, diễn ra từ
thumb|Rừng ở tỉnh [[Giresun (tỉnh)|Giresun của Thổ Nhĩ Kỳ.]] **Rừng ở Thổ Nhĩ Kỳ** hiện nay chỉ bao phủ hơn một phần tư diện tích, nhưng vào khoảng 4000 năm trước đây thì chúng bao
**Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ** (_Türkçe_, IPA ), cũng được gọi là **tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Istanbul**, là một ngôn ngữ được 65-73 triệu người nói trên khắp thế giới, khiến nó là ngôn ngữ được
nhỏ|Trẻ em cùng đọc sách truyện. **Văn học thiếu nhi** bao gồm những câu chuyện, sách, tạp chí và những bài thơ được làm cho trẻ em. Văn học thiếu nhi hiện đại được phân
**Trận lụt bất ngờ tại Thổ Nhĩ Kỳ năm 2009** là một loạt các trận lũ quét diễn ra ngày 9 tháng 9 năm 2009 bên trong và xung quanh Istanbul, Tekirdağ, và phần còn
**Fużūlī** (فضولی) là bút danh của nhà thơ **Muhammad bin Suleyman** (1483 – 1556). Ông được coi là một trong những nhân vật lỗi lạc nhất trong văn học Thổ Nhĩ Kỳ. Fużūlī viết những
**Văn học Nga** là thuật ngữ chỉ nền văn học của nước Nga và của người Nga di cư ra nước ngoài, đồng thời cũng chỉ nền văn học được viết bằng tiếng Nga. Gốc
**Quyền đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính và chuyển giới ở Thổ Nhĩ Kỳ** phải đối mặt với những thách thức pháp lý mà những người không phải LGBT không gặp phải. Hoạt
nhỏ|Đá khắc chữ Rune **Văn học Thụy Điển** bắt đầu từ hòn đá khắc chữ Rune ở Rök và bao gồm nhiều nhà văn nổi tiếng như August Strindberg, Esaias Tegnér, Selma Lagerlöf và Astrid
**Văn học Nhật Bản** là một trong những nền văn học dân tộc lâu đời nhất và giàu có nhất thế giới nảy sinh trong môi trường nhân dân rộng lớn từ thuở bình minh
_[[Nhà thiên văn học (Vermeer)|Nhà thiên văn_, họa phẩm của Johannes Vermeer, hiện vật bảo tàng Louvre, Paris]] **Thiên văn học** là một trong những môn khoa học ra đời sớm nhất trong lịch sử
Mại dâm là hợp pháp ở Thổ Nhĩ Kỳ và được điều chỉnh bởi Điều 227 của Bộ luật Hình sự Thổ Nhĩ Kỳ số 5237. Tuy nhiên, những người khuyến khích mại dâm và
**Người Việt Nam tại Thổ Nhĩ Kỳ** là một trong những cộng đồng người Việt hải ngoại nhỏ nhất trên thế giới. Phần lớn người Việt tại đây sinh sống tại các thành phố lớn
**Văn hóa Slovakia** là nền văn học của đất nước Slovakia. ## Lịch sử hình thành ### Trung Cổ Những tác phẩm văn học đầu tiên đến từ lãnh thổ Slovakia được đưa vào quốc
thumb|upright=1|_Statuta Mutine Reformata_, 1420–1485; [[codex trên giấy da được đóng bằng gỗ cùng các mảng đồng thau đóng ở các góc và một móc đóng ở giữa.]] **Văn học trung đại** là một chủ đề
**Văn học Việt Nam giai đoạn 1945 – 1954** gắn liền với hai sự kiện có ảnh hưởng căn bản và sâu rộng đến mọi mặt của đời sống chính trị, xã hội Việt Nam:
**Sân vận động Nef**, tên chính thức là **Khu liên hợp thể thao Ali Sami Yen - Sân vận động Nef** (), là một sân vận động bóng đá nằm ở khu Seyrantepe của quận
**Văn học Đàng Ngoài thời Lê trung hưng** là một bộ phận của văn học Việt Nam, phản ánh các thành tựu về văn, thơ của nước Đại Việt dưới thời nhà Lê trung hưng
**Hồ Van** (, , ) là hồ lớn nhất tại Thổ Nhĩ Kỳ, nằm xa về phía đông của quốc gia này. Nó là một hồ nước mặn, nhận nước từ một loạt các con
**Thuật ngữ văn học Nhật Bản** được trình bày theo thứ tự abc dưới đây là một số thuật ngữ, khái niệm, danh từ riêng thường gặp trong văn học Nhật Bản, bao gồm trong
**Văn học Việt Nam thời Tiền Lê** được nhiều nhà nghiên cứu xem là giai đoạn sơ khởi của nền văn học viết Việt Nam (để phân biệt với văn học dân gian, văn học
**Viện Văn học (Việt Nam)** (tên giao dịch quốc tế: _(Vietnam) Institute of Literature_, viết tắt là IOL) là tổ chức khoa học và công nghệ công lập trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học
**Văn học Mỹ** trong bài viết này có ý nói đến những tác phẩm văn học được sáng tác trong lãnh thổ Hoa Kỳ và nước Mỹ thời thuộc địa. Để bàn luận chi tiết
## Biền văn *Kinh Thi *Sở Từ *Lưỡng Hán Nhạc Phủ *Dân ca Ngụy Tấn Nam Bắc Triều *Phú *Đường Thi tam bách thủ *Tống Từ tam bách thủ *Nguyên Khúc tam bách thủ *Toàn
**Từ** (, đôi khi cũng được viết là 辭 hay 辞) là một thể loại văn học, hình thành vào đời Đường, và phát triển mạnh vào đời Tống ở Trung Quốc. ## Nguồn gốc
**Nhà thờ Hồi giáo Süleymaniye** (, ) là một nhà thờ Hồi giáo hoàng gia đế quốc Ottoman nằm trên ngọn đồi thứ ba của Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Nhà thờ được ủy quyền xây
**Nhà thờ Hồi giáo Sultan Ahmed** (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: Sultanahmet Camii) là một nhà thờ Hồi giáo lịch sử tại Istanbul, thành phố lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ và kinh đô của Đế quốc
**Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Toàn quốc** () là lễ phát thưởng thường niên do Tổng thống Việt Nam Cộng hòa sáng lập và điều hành các giai đoạn 1957−1963, 1966−1970, 1971−1975. Mục đích
**Công ước về Đa dạng sinh học** (tiếng Anh:_Convention on Biological Diversity; CBD_) là một hiệp ước đa phương. Công ước có ba mục tiêu chính: *bảo toàn đa dạng sinh học; *sử dụng lâu
**Văn học Ba Lan** là truyền thống văn học của đất nước Ba Lan. Hầu hết nền văn học Ba Lan được viết bằng tiếng Ba Lan, dù các ngôn ngữ khác sử dụng ở
**Istanbul** ( hoặc ; ), là thành phố lớn nhất, đồng thời là trung tâm kinh tế, văn hóa và lịch sử của Thổ Nhĩ Kỳ. Với dân số hơn 14 triệu người (2014), Istanbul
**Tổ chức Hiệp ước Trung tâm** (**CENTO**), ban đầu được gọi là **Hiệp ước Baghdad** hoặc **Tổ chức Hiệp ước Trung Đông** (**METO**), là một liên minh quân sự trong thời kỳ chiến tranh Lạnh.
**Truyện thơ Nôm** hay **Truyện Nôm** thể thơ tiếng Việt viết bằng chữ Nôm (thường là thơ lục bát) để kể chuyện (trần thuật). Đây là một loại hình tự sự có khả năng phản
**Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam** là một giải thưởng văn học của Hội Nhà văn Việt Nam. Hằng năm Hội Nhà văn Việt Nam đều tổ chức phát động và trao Giải thưởng
**Tự Lực văn đoàn** (chữ Hán: , tiếng Pháp: ) là tổ chức văn học mang tính hội đoàn, một nhóm nhà văn đã tạo nên một trường phái văn học, một phong trào cách
thumb|Văn phòng Hội tại Hà Nội **Hội Nhà văn Việt Nam** là một tổ chức của những người Việt Nam hoạt động sáng tác, dịch thuật và phê bình văn học. Tổ chức được thành
**Hattusa** (còn được gọi là **Ḫattuša** hoặc **Hattusas** ; Hittite: URU_Ḫa-at-tu-ša_) là thành phố thủ đô của đế quốc Hittite đã từng tồn tại và phát triển vào cuối thời đại đồ đồng. Tàn tích
thumb|Một lối đi trong thành phố dưới lòng đất. **Thành phố ngầm Derinkuyu** (Hy Lạp Cappadocia: _Malakopi_; ) là một thành phố ngầm cổ đại đa tầng ở huyện Derinkuyu, tỉnh Nevşehir, Thổ Nhĩ Kỳ.
thumb|Aslı Erdoğan (2017) **Asli Erdoğan** (sinh năm 1967) là một nhà văn người Thổ Nhĩ Kỳ, nhà hoạt động nhân quyền và trước đây viết một chuyên mục cho tờ báo Radikal. ## Tiểu sử
Trong mật mã học, **văn bản thô** hoặc **văn bản gốc** thường có nghĩa là thông tin không được mã hóa đang chờ xử lý đầu vào thành thuật toán mã hóa, thường là qua
**Công ước Vũ khí Sinh học (BWC)** hoặc **Công ước Vũ khí Sinh học và Độc tố (BTWC)** là một hiệp ước giải trừ quân bị về vũ khí sinh học và độc tố bằng
**Tổ chức Thủy văn Quốc tế** viết tắt theo tiếng Anh là **IHO** (_International Hydrographic Organization_, viết tắt) là một tổ chức liên chính phủ đại diện cho cộng đồng thủy văn học. Tại Liên
"**Chim họa mi**" (tiếng Đan Mạch: "Nattergalen") là một truyện thần kỳ của nhà văn người Đan Mạch Hans Christian Andersen về một hoàng đế thích tiếng leng keng của một con chim giả có