✨Tu viện Haghpat
Tu viện Haghpat, còn được gọi là Haghpatavank () là một tổ hợp tu viện thời Trung Cổ nằm tại Haghpat, Lori, Armenia.
Được thành lập bởi Nữ hoàng Khosrovanuysh, là vợ của vua Ashot III có lẽ là vào khoảng năm 976. Gần đó là tu viện Sanahin cũng được xây dựng trong cùng khoảng thời gian.
Tu viện nằm hướng ra sông Debed, trên một nửa sườn đồi, đủ để bảo vệ và che giấu nó khỏi những con mắt tò mò và cũng để thể hiện sự khiêm nhường. Nó được xây dựng trên một doi đất xanh tươi giữa một đài vòng đồi thấp, bao quanh không xa là những làng ấp Haghpat. Phía đối diện về phía dòng sông là một đỉnh núi cao 2.500 mét.
Lớn nhất trong quần thể này là nhà thờ chính tòa của Surb Nishan có lẽ được bắt đầu xây dựng từ năm 976 và hoàn thành vào năm 991 bởi vua Smbat II. Đó là một ví dụ điển hình của kiến trúc Armenia thế kỷ thứ 10, với một mái vòm trung tâm nằm trên bốn cột trụ lớn của các bức tường mặt bên. Các mặt tường ngoài rải rác là những hốc kiến trúc hình tam giác. Một bức bích họa trên vòm bán nguyệt mô tả Christ Pantocrator. Tài trợ chi phí cho công trình là Hoàng tử Armenia Khutulukhaga được mô tả ở phía nam gian ngang nhà thờ. Những người con trai của người sáng lập nhà thờ, hoàng tử Smbat và Kurike được hiển thị với Nữ hoàng Khosravanuysh trong một bức phù điêu ở phía đông đầu hồi. Ngoài một hoặc hai lần phục hồi được thực hiện trong thế kỷ 11 và 12, còn lại nhà thờ vẫn giữ được nét nguyên bản của nó.
Một cấu trúc khác được bảo tồn tốt là Nhà thờ Sourb Grigor được xây dựng từ năm 1005. Hai nhà nguyện phụ đã được thêm vào nhà thờ ban đầu. Cái lớn hơn được xây vào đầu thế kỷ 13 và cái nhỏ hơn được gọi là "Ngôi nhà Hamazasp" được xây dựng vào năm 1257. Năm 1245, một tháp chuông đứng cao ba tầng được xây dựng. Các bổ sung khác trong thế kỷ 13 bao gồm nhà nguyện Sourb Astvatsatsin, phòng viết tu viện, và một phòng ăn tu viện lớn nằm ngoài tu viện. Một số đá Khachkar (đá chữ thập Armenia) lộng lấy thế kỷ 11 và 13 nằm trong ranh giới tu viện, nổi tiếng nhất trong đó là phiến đá "Amenaprkich", đã tồn tại từ năm 1273. Cùng với tu viện Sanahin, cả hai đại diện cho sự nở hoa cao nhất của kiến trúc tôn giáo Armenia, mang phong cách độc đáo được phát triển từ sự pha trộn các yếu tố của kiến trúc giáo hội Byzantine và kiến trúc địa phương truyền thống vùng Causian.