nhỏ| Hai đồng phân đối quang của một [[amino acid với cùng tâm lập thể]]
Trong phân tử hữu cơ, trung tâm lập thể (tiếng Anh: stereogenic element) hay viết gọn tâm lập thể, là nguyên tử ("tâm") có ít nhất hai nhóm thế khác nhau liên kết, trong đó hoán đổi vị trí hai nhóm khác nhau bất kỳ sẽ tạo ra đồng phân lập thể. Như vậy, tâm lập thể bao gồm trung tâm bất đối xứng và các trung tâm gây ra đồng phân hình học.
Thuật ngữ "trung tâm lập thể" (stereocenter) được đưa ra vào năm 1984 bởi Kurt Mislow và Jay Siegel.
Trung tâm bất đối xứng (tâm bất đối, tiếng Anh: chirality center) là một trung tâm lập thể bao gồm một nguyên tử liên kết với 4 phối tử (nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử) hay nhóm thế trong một cấu trúc không gian mà cấu trúc này không thể chồng khít lên hình ảnh phản chiếu qua gương của nó. Khái niệm trung tâm bất đối xứng khái quát hơn khái niệm về carbon bất đối (nguyên tử carbon liên kết với bốn nhóm thế khác nhau) sao cho sự hoán đổi giữa hai nhóm bất kỳ sẽ tạo ra đồng phân đối quang. Trong hóa học hữu cơ, trung tâm bất đối xứng thường đề cập đến nguyên tử carbon, phosphor hoặc lưu huỳnh, mặc dù các nguyên tử khác cũng có thể là trung tâm bất đối xứng, đặc biệt là trong các lĩnh vực hóa học cơ kim và hóa vô cơ.
Số lượng đồng phân lập thể có thể có
Một phân tử có thể có nhiều tâm lập thể, tạo cho nó nhiều đồng phân lập thể. Trong các hợp chất có tâm lập thể tứ diện (tâm lập thể liên kết với 4 nhóm thế khác nhau), tổng số đồng phân lập thể tối đa là 2n, trong đó n là số tâm lập thể. Tuy nhiên, sự nghịch đảo amin (tiếng Anhː amine inversion), một dạng nghịch đảo hình chóp (tiếng Anhː pyramidal inversion), gây ra sự racemi hóa, lúc này cả hai đồng phân epimer của nitơ đều có mặt trong hỗn hợp. Hỗn hợp racemic này rõ ràng không có tính bất đối. Tuy nhiên quá trình racemi hóa bằng cách nghịch đảo hình chóp có thể bị hạn chế (với tác nhân như các cation amoni bậc bốn hoặc cation phosphonium) hoặc bị làm chậm lại, điều này cho phép sự tồn tại của sự bất đối xứng.
Các nguyên tử kim loại có dạng hình học tứ diện hoặc bát diện cũng có thể không đối xứng do có các phối tử khác nhau. Đối với trường hợp bát diện, có thể có một số tâm bất đối. Có ba phối tử thuộc hai loại, các phối tử có thể được xếp dọc theo dạng kinh tuyến, tạo ra đồng phân mer, hoặc tạo thành đồng phân fac. Có ba phối tử bidentate cùng một loại nhóm thế tạo ra cấu trúc dạng cánh quạt, với hai đồng phân đối quang khác nhau được ký hiệu là Λ và Δ.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ| Hai đồng phân đối quang của một [[amino acid với cùng tâm lập thể]] Trong phân tử hữu cơ, **trung tâm lập thể** (tiếng Anh: _stereogenic element_) hay viết gọn **tâm lập thể**, là
**Đồng phân lập thể** là đồng phân tồn tại ở các hợp chất giống nhau về công thức phân tử, công thức cấu tạo nếu chỉ xét trong phạm vi mặt phẳng nhưng khi xét
**Trung tâm Chuyến bay Không gian Goddard **(tiếng Anh: **Goddard Space Flight Center**) (**GSFC**) là một phòng thí nghiệm nghiên cứu không gian lớn của NASA nằm cách Washington, D.C. khoảng 6,5 dặm (10,5 km) về
**Trung tâm Thương mại Thế giới** (tiếng Anh: _World Trade Center_, viết tắt **WTC**; cũng được gọi **Tòa tháp đôi**) là tên gọi ban đầu cho cả tổ hợp bảy tòa nhà trước đây nằm
**Công viên Trung tâm** (**Central Park**) là một công viên công cộng ở trung tâm Manhattan thuộc Thành phố New York, Hoa Kỳ. Công viên ban đầu mở cửa năm 1857, trên 843 mẫu Anh
**One World Trade Center** (**Trung tâm Thương mại Thế giới số Một**), cũng được biết đến với cái tên **Freedom Tower** (Tháp Tự Do) và là tòa nhà chính của 7 Trung tâm Thương mại
**Vụ đánh bom Trung tâm Thương mại Thế giới năm 1993** xảy ra vào ngày 26 tháng 2 năm 1993, một xe tải chở đầy bom đậu dưới Tháp Bắc của Trung tâm Thương mại
**Hiệp hội Trung tâm Thương mại Thế giới** (**WTCA**) được thành lập vào năm 1968 theo sau sự thành lập đầu tiên của Trung tâm Thương mại Thế giới ở New Orleans và được theo
nhỏ|Tháp Nam sụp đổ, từ góc Tây Nam. Trung tâm Thương mại Thế giới ban đầu ở Lower Manhattan, Thành phố New York đã bị phá hủy trong Sự kiện 11 tháng 9, sau khi
phải|nhỏ|450x450px| _Thang lên thiên đường,_ bởi Józef Szajna. **Trung tâm điêu khắc Ba Lan** () ở Orońsko, gần Radom, Ba Lan, là một bảo tàng nằm trong ngôi nhà trang viên thế kỷ 19 của
nhỏ|phải|Logo Trung tâm Tài chính quốc tế Astana **Trung tâm Tài chính Quốc tế Astana** (_Astana International Financial Centre_/**AIFC**) là một trung tâm tài chính tại Astana, Kazakhstan chính thức ra mắt vào ngày 5
**Trường phái lập thể của Séc**, hay **Chủ nghĩa lập thể Séc** (được gọi chung là **Cubo-Expressionism**) trào lưu nghệ thuật avant-garde của những người Séc ủng hộ trường phái Lập thể, hoạt động chủ
**Trung tâm Asia** (**Asia Entertainment Inc**.) là một công ty sản xuất các chương trình ca nhạc của người Mỹ gốc Việt, do nhạc sĩ Anh Bằng thành lập vào năm 1982. ## Lịch sử
Dưới dây là danh sách sản phẩm của Trung tâm Vân Sơn kể từ khi thành lập đến năm 2017. ## Chương trình thu hình Trung tâm đã đến và làm chương trình trực tiếp
nhỏ|phải|Biểu trưng của Trung tâm Thuý Nga trước năm 2011 **Thúy Nga Paris** còn được biết đến dưới cái tên chính thức là **Thúy Nga Productions** hoặc **Trung tâm Thúy Nga** là một trong những
nhỏ|274x274px|Góc nhìn khu phức hợp từ [[Tòa nhà Empire State|Empire State, 6 tháng sau vụ cháy.]] Vụ hỏa hoạn Trung tâm Thương mại Thế giới năm 1975 là một vụ phóng hỏa tại Trung tâm
nhỏ|[[Midtown Manhattan ở Thành phố New York, quận kinh doanh trung tâm lớn nhất nước Mỹ.]] **Quận kinh doanh trung tâm** (tiếng Anh: **central business district**, viết tắt: **CBD**) là trung tâm kinh doanh và
Một **trung tâm trợ giúp** là một bộ phận hoặc một người cung cấp hỗ trợ và thông tin, thường là cho các vấn đề điện tử hoặc máy tính. Vào giữa những năm 1990,
**Trung tâm mua sắm Emirates** (tiếng Ả Rập: **مول الإمارات**) là một trung tâm mua sắm ở Dubai, Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất. Được phát triển, xây dựng và sở hữu bởi
nhỏ|Garding Dramatic **Trung tâm Opera và Dàn nhạc giao hưởng Podlaska ở Białystok** (tiếng Ba Lan: _Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki im. Stanisława Moniuszki w Białymstoku,_ viết tắt: **_OiFP - ECS_**) là
**Trung tâm nghệ thuật và văn hóa quốc gia Georges-Pompidou** (tiếng Pháp: _Centre national d'art et de culture Georges-Pompidou_ (), thường được biết tới với tên **Trung tâm Georges-Pompidou** (_Centre Georges-Pompidou_), **Trung tâm Pompidou** (_Centre
**Trung tâm mua sắm Hoa Nam** () ở Đông Hoản, Trung Quốc (trước đây là Trung tâm mua sắm Tân Hoa Nam) là trung tâm mua sắm lớn nhất thế giới khi xét về diện
thumb|Cổng vào thumb|Trung tâm thương mại Eden. nhỏ **Trung tâm Eden** là một khu mua sắm của người Mỹ gốc Việt tọa lạc gần giao lộ Seven Corners, tục gọi là Ngã Bảy thuộc thành
**Trung tâm Phim truyền hình Việt Nam**, hay còn gọi với tên đầy đủ là **Trung tâm Phim truyền hình – Đài Truyền hình Việt Nam** (, viết tắt là **VFC**), là một đơn vị
**Trung tâm triển lãm quốc tế Hàn Quốc** (, thường được gọi là **KINTEX**) là một trung tâm hội nghị và triển lãm nằm ở Ilsanseo-gu, Goyang, tỉnh Gyeonggi, Hàn Quốc. Trung tâm hội nghị
**Vùng Trung tâm** là một trong năm vùng của thành phố-quốc gia Singapore và là vùng đô thị chính bao bọc khu Trung Hoàn. Với diện tích 13.150 hectare đất , Vùng Trung tâm bao
nhỏ|Cổng vào Trung tâm Thương mại Đồng Xuân **Trung tâm Thương mại Đồng Xuân** hay **Chợ Đồng Xuân** (tiếng Đức: _Dong Xuan Center_) là một trung tâm bán buôn do người Việt điều hành trên
Trung tâm Hội nghị Quốc gia Việt Nam Sảnh chính TTHNQG **Trung tâm Hội nghị Quốc gia Việt Nam** nằm tại đường Phạm Hùng, phường Từ Liêm, thành phố Hà Nội và được coi là
**Trung tâm Rogers** (, ban đầu có tên gọi là **SkyDome**) là một sân vận động đa năng có mái che có thể thu vào ở Trung tâm thành phố Toronto, Ontario, Canada. Sân nằm
**Trung tâm Làng Văn** là một trung tâm sản xuất và phát hành băng đĩa nhạc lâu đời có trụ sở tại Hoa Kỳ và Việt Nam. ## Lịch sử Trung tâm Làng Văn được
**Trung tâm Thương mại Thế giới 6** (Six World Trade Center) là một tòa nhà tám tầng ở Lower Manhattan ở thành phố New York. Nó mở cửa vào năm 1973 và là tòa nhà
**Trung tâm Vân Sơn** hay **Vân Sơn Entertainment** là một cơ sở sản xuất và phát hành các chương trình âm nhạc tại hải ngoại của nghệ sĩ hài Vân Sơn, có trụ sở tại
[[Wilhelm II của Đức|Wilhelm II của Đế quốc Đức, Mehmed V của Đế quốc Ottoman và Franz Joseph I của Đế quốc Áo-Hung: Ba vị toàn quyền của phe Liên minh Trung tâm trong Chiến
**Phương diện quân Trung tâm** (tiếng Nga: _Центральный фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử ### Thành lập Phương diện
**Các tòa nhà Trung tâm Bahá'í Thế giới** là một loạt các tòa nhà như là một phần của Trung tâm Bahá'í Thế giới ở Israel. Các tòa nhà bao gồm cả thánh địa Bahá'í
nhỏ|phải|Minh họa phép chiếu lập thể 3 chiều từ cực bắc đến mặt phẳng dưới khối cầu Trong hình học, **phép chiếu lập thể ** hay **phép chiếu nổi** là một phép ánh xạ chiếu
**Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ** hay **Trung tâm phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ** (tiếng Anh: Centers for Disease Control and Prevention, viết tắt là **CDC**) là một cơ
**Trung tâm LGBT Bắc Kinh** ( hay còn được biết đến với tên gọi 北同文化 _Bắc Đồng văn hóa_) là một tổ chức phi lợi nhuận nhằm cải thiện môi trường sống cho cộng đồng
**Trung tâm Nghiên cứu Pew** (tiếng Anh: **Pew Research Center**, thường được gọi tắt là **Pew**) là một viện nghiên cứu phi đảng phái Hoa Kỳ có trụ sở tại Washington, D.C. Trung tâm này
**Trung tâm lịch sử thành Roma** (tiếng Ý: _Centro storico di Roma_) nằm bên trong tường thành Aurelianus hay **thành La Mã cổ đại** là khoảng không gian đô thị đặc biệt, đại diện cho
**Trung tâm Getty** (tên bản địa: **Getty Center**), ở Los Angeles, California, Hoa Kỳ là khuôn viên thuộc Bảo tàng Getty và các chương trình khác của hệ thống Getty Trust. Trung tâm trị giá
**Cụm tập đoàn quân Trung tâm** (tiếng Đức: _Heeresgruppe Mitte_) là tên của tổ chức tác chiến chiến lược cấp cụm tập đoàn quân của Đức Quốc xã tại Mặt trận phía Đông trong Thế
**Sân vận động Trung Tâm** () là một sân vận động tổ hợp ở Yekaterinburg, Nga. Sân có sức chứa 35.000 chỗ ngồi. Đây là 1 trong 12 địa điểm ở 11 thành phố có
**Trung tâm Vũ trụ Việt Nam** ( ) là cơ quan thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam có trách nhiệm nghiên cứu – triển khai, đào tạo, ứng dụng công
**Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế** (, viết tắt: **CSIS**) là một viện nghiên cứu chính sách độc lập có tiếng tăm với trụ sở tại Washington, D.C., Hoa Kỳ. Trung tâm
**Trung tâm thể thao dưới nước quốc gia Bắc Kinh** (chữ Hán: 北京國家游泳中心, Hán Việt: Bắc Kinh quốc gia du vịnh trung tâm) là một nhà thi đấu phục vụ các môn thể thao dưới
**Trung tâm Lịch sử của Thành phố Mexico** là khu phố trung tâm ở thành phố Mexico, Mexico. Khu vực tập trung tại Quảng trường Zócalo (hay còn được gọi là Quảng trường Trung tâm)
**Trung tâm lịch sử của Lima** là một di sản thế giới được UNESCO công nhận từ năm 1988. Mặc dù bị tàn phá nặng nề bởi động đất nhưng thành phố được mệnh danh
**Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc** là một tổ chức phi lợi nhuận của chính phủ Hàn Quốc có mục tiêu quảng bá văn hóa Hàn Quốc và thúc đẩy trao đổi văn hóa. ##
**Trung tâm Thông tin Đông Turkestan** (tiếng Uyghur: **شەرقىي تۈركىستان ئىنفورماتسىيون**, chữ Uyghur Cyrill: _шәрқий түркистан информатсийон_; chữ Uyghur Latin: _Sherqiy Türkistan Informatsiyon_), viết tắt theo tiếng Anh là **ETIC** (_The East Turkestan Information Center_)