✨Trận Castillon
Trận Castillon là một trận chiến diễn ra vào ngày 17 tháng 7 năm 1453 tại Gascogne gần thị trấn Castillon-sur-Dordogne (sau là Castillon-la-Bataille). Là một chiến thắng quyết định của Pháp, đây được xem như dấu chấm hết cho Chiến tranh Trăm năm. Người Anh mất tất cả vùng đất họ chiếm giữ được ở Pháp (trừ Calais) sau trận chiến này.
Bối cảnh
Thuật ngữ "Chiến tranh Trăm năm" dễ gây hiểu nhầm, vì xung đột giữa Anh và Pháp trong thời kì 1337-1453 giống một chuỗi các cuộc chiến hơn là một cuộc chiến tranh kéo dài. Vì thế (các) cuộc giao tranh có thể được đánh giá theo góc nhìn về lợi thế cho mỗi bên theo nhiều giai đoạn. Sự phá bỏ hiệp ước Troyes khởi đầu cho giai đoạn cuối của Chiến tranh Trăm năm. Giai đoạn 1420-1453 này được Anne Curry gọi là "chiến tranh hiệp ước Troyes" nhằm giành quyền kiểm soát ngai vàng nước Pháp.
Sau khi vua Charles VII của Pháp chiếm giữ Bordeaux vào năm 1451, Chiến tranh Trăm năm đã bắt đầu có dấu hiệu kết thúc. Quân Anh chỉ còn tập trung chủ yếu vào việc tiếp viện cho vùng đất duy nhất mà họ còn nắm giữ, Calais, và canh giữ vùng biển. Tuy thế, sau ba trăm năm dưới vương triều Plantagenet, người dân Bordeaux xem họ là con dân của triều đình Anh và phái sứ giả đến vua Anh Henry VI với mong muốn ông tái chiếm vùng đất này.
Vào ngày 17 tháng 10 năm 1452, John Talbot, Bá tước xứ Shrewsbury đổ bộ vào Bordeaux với quân số 3000 người. Là một nhà quân sự đáng sợ và lừng danh, tương truyền rằng lúc đó Talbot đã bảy lăm hoặc tám mươi tuổi, nhưng có vẻ ông chỉ khoảng sáu mươi sáu. Cùng với sự trợ giúp của người dân Bordeaux, Talbot dễ dàng chiếm lấy thành phố vào ngày 23 tháng 10. Quân Anh sau đó nắm quyền kiểm soát hầu hết Tây Gascony trước khi hết năm 1452. Talbot chấp nhận lời thỉnh cầu của những người chỉ huy thành phố, từ bỏ ý định ban đầu là ngồi chờ quân cứu viện tại Bordeaux, và đem quân đi giải vây cho thành phố. Khu pháo bao gồm 300 khẩu thuộc nhiều kích cỡ, được bảo vệ bởi một cái rãnh và các hàng cọc ở ba phía, cũng như bờ sông dốc của sông Lidoire ở phía thứ tư. Sử gia A. J. Pollard cho rằng thái độ có vẻ liều lĩnh của Talbot có thể bắt nguồn từ việc "lòng tự hào và danh dự của ông ta đang đứng bên bờ vực vì ông đã lỡ ra lệnh cho quân mình bước vào trận chiến rồi mới phát hiện ra thực lực của quân Pháp". Là người Anh duy nhất vẫn còn cưỡi ngựa trong trận, ông cũng không mặc áo giáp vì những giao ước trước đó với quân Pháp khi ông được phóng thích ở Normandy. Theo nhiều cách, đây là phiên bản ngược của trận Crécy. Quân tiếp viện của Talbot liên tiếp kéo đến chiến trường, nhưng chỉ để hứng chịu chung số phận.
Cuối cùng, quân Pháp truy kích quân Anh. Cả Talbot và con trai ông đều tử trận. Cái chết của Talbot, cùng với việc tái chiếm Bordeaux ba tháng sau đó, đã đưa Chiến tranh Trăm năm đến hồi cáo chung.
Hậu quả
Cùng với cái chết của Talbot, sự cai trị của Anh ở Gascogne cũng tan rã và quân Pháp tái chiếm Bordeaux vào ngày 19 tháng 10 năm 1453. Trong sự nhận thức muộn màng sau đó, trận chiến rõ ràng là một điểm xoay chuyển lịch sử, và nó luôn được xem là dấu chấm hết cho thời kì có tên Chiến tranh Trăm năm.
Vua Anh Henry VI đã mất trí từ cuối năm 1453, điều dẫn đến sự bùng nổ Chiến tranh Hoa Hồng ở Anh. Một số người đặt giả thuyết rằng biết tin thất trận tại Castillon đã khiến Henry VI nổi điên. Quần đảo Eo Biển vẫn thuộc Anh cho đến nay. Sau kết thúc đầy tai họa trong Chiến tranh Trăm năm, bị suy yếu và khủng hoảng bởi thất bại này, người Anh không bao giờ dám tấn công Pháp mà không có sự hậu thuẫn của một liên minh mạnh mẽ.