✨Tara Lipinski
Tara Kristen Lipinski (sinh ngày 10 tháng 6 năm 1982) là cựu vận động viên trượt băng nghệ thuật, diễn viên, bình luận viên thể thao và nhà sản xuất phim tài liệu người Mỹ. Ở nội dung đơn nữ, cô giành huy chương vàng Thế vận hội Mùa đông 1998, vô địch Thế giới 1997, hai lần vô địch Chung kết Champions Series (1997–1998) và vô địch Hoa Kỳ 1997. Cho đến năm 2019, cô là vận động viên trượt băng đơn trẻ nhất vô địch Quốc gia Hoa Kỳ và là người trẻ nhất vô địch Thế vận hội và Thế giới trong lịch sử trượt băng nghệ thuật. Cô là phụ nữ đầu tiên biểu diễn thành công kỹ thuật tổ hợp 3Lo-3Lo trong thi đấu, đây cũng là yếu tố nhảy đặc trưng của Lipinski. Bắt đầu từ năm 1997, báo chí Mỹ tung tin Lipinski tranh đua với vận động viên trượt băng nghệ thuật Michelle Kwan, đỉnh điểm của việc này là khi Lipinski giành huy chương vàng tại Thế vận hội mùa đông 1998.
Lipinski nghỉ thi đấu vào năm 1998. Cô chiến thắng tất cả các giải mình đã tham gia, đồng thời là vận động viên trượt băng trẻ nhất chiến thắng trong Giải vô địch trượt băng nghệ thuật chuyên nghiệp thế giới. Cô tham gia biểu diễn trong các chương trình truyền hình trực tiếp trước khi giã từ sân băng vào năm 2002. Lipinski cùng với nhà bình luận thể thao Terry Gannon và đồng đội trượt băng cũng là bạn tốt Johnny Weir trở thành bình luận viên trượt băng nghệ thuật chính cho đài NBC năm 2014.
Thuở nhỏ
Tara Kristen Lipinski sinh ngày 10 tháng 6 năm 1982 tại Philadelphia, con gái của "Pat" Lipinski và giám đốc điều hành dầu mỏ Jack Lipinski. Những năm ấu thơ diễn ra ở Sewell, New Jersey. Lúc lên hai, khi đang xem Thế vận hội Mùa hè 1984, bé Tara đứng lên cái bát Tupperware và giả vờ là vận động viên giành huy chương vàng. Năm ba tuổi, cô bé bắt đầu trượt patin và cuối cùng vô địch quốc gia trong nhóm tuổi mình khi lên chín. Cùng năm ấy, Lipinski bắt đầu trượt băng nghệ thuật, mang các kỹ năng đã có sang sân băng. Về sau, cô chuyển hẳn sang trượt băng nghệ thuật và học kỹ năng này tại Đại học Delaware tại Newark, Delaware.
Năm 1991, cha Lipinski được thăng chức nên gia đình chuyển đến Sugar Land, Texas, gần Houston. Cô được tập luyện trên sân băng công cộng trong trung tâm thương mại The Galleria. Hai năm sau, Lipinski cùng mẹ trở lại Delaware để tiếp tục tập luyện với huấn luyện viên Jeff DiGregorio, người từng hướng dẫn cô trong ba năm trước khi họ chuyển đến Texas. Cha cô vẫn ở lại Texas để làm việc nuôi gia đình. Năm 1995, Lipinski và mẹ lại chuyển đến Bloomfield Hills, Michigan, để tập luyện với huấn luyện viên Richard Callaghan tại Câu lạc bộ Trượt băng Detroit. Lipinski chỉ đứng thứ 22 sau bài thi ngắn, nhưng bài thi tự do với 7 cú nhảy ba vòng đã đưa cô lên vị trí 15.
Mùa giải 1996–97
Lipinski và Callaghan dành năm tiếp theo giúp diện mạo mình trưởng thành hơn; cô tham gia lớp học múa ba lê và thuê biên đạo Sandra Bezic để "tạo ra những màn diễn cho Lipinski thể hiện niềm say mê nhưng trông chững chạc". Cuối năm 1996, cô tăng độ khó kỹ thuật cho bài diễn với cú nhảy liên hoàn 3Lo-3Lo. Cô trở thành phụ nữ đầu tiên thực hiện được kỹ thuật này khi thi đấu. Lipinski dự ISU Champions Series (về sau đổi tên thành Giải trượt băng nghệ thuật ISU Grand Prix) trong mùa giải 1996–97; cô về nhì tại Skate Canada, hạng ba tại Trophée Lalique và hạng nhì tại Cúp Quốc gia 1996. dù Kwan đã thắng bài thi ngắn. Trong bài thi tự do, Kwan bị ngã hai lần và chỉ thành công (land) được 4 trong 7 cú nhảy 3 vòng dự kiến, mở ra cánh cửa cho chiến thắng của Lipinski. Lipinski là người cuối cùng thực hiện phần thi tự do và hoàn thành một cách sạch sẽ với 7 cú nhảy 3 vòng, gồm cả tổ hợp 3Lo-3Lo đặc trưng của mình. Cô xếp hạng nhất. Theo tác giả Edward Swift tờ Sports Illustrated, Giải vô địch quốc gia Hoa Kỳ năm 1997 đánh dấu sự khởi đầu cho cuộc so tài Kwan–Lipinski.
Một tháng sau, Lipinski chiến thắng Giải vô địch thế giới 1997 và trở thành nhà nữ vô địch trượt băng trẻ tuổi nhất khi ấy. Lipinski trẻ hơn 1 tháng so với Sonja Henie người Na Uy khi giành chức vô địch đầu tiên (trong 10 lần vô địch) năm 1927. Lipinski hoàn thành 7 cú nhảy 3 vòng giống như tại giải vô địch Hoa Kỳ và Chung kết Champion Series, kết thúc tại vị trí cao nhất ngay sau bài thi ngắn. Cô cũng hoàn thành hai cú nhảy Axel 2 vòng (2A) góp phần nhỏ để nâng điểm số. Lipinski đạt hầu hết điểm trình diễn (PCS) là 5,7 hoặc 5,8 giống như điểm kỹ thuật (TES). Ba trong bốn giám khảo chấm điểm trình bày của Lipinski cao hơn điểm kỹ thuật. Cô bước vào mùa giải 1997–98 khi hàng ngày tham gia lớp khiêu vũ của giáo viên múa ba lê người Nga Marina Sheffer để bài diễn được phức tạp tinh tế hơn. Cô chọn nhạc phim cho cả bài diễn ngắn lẫn tự do, còn Marina Sheffer phụ trách biên đạo múa. Theo tác gia kiêm sử gia trượt băng nghệ thuật Ellyn Kestnbaum, báo chí Mỹ đã tung hô "hết sức cuộc đua tranh Kwan–Lipinski".
Tại Giải trượt băng Hoa Kỳ 1997, Kwan lần đầu tiên đánh bại Lipinski trong ba nội dung thi đấu và giành huy chương vàng. Lipinski đứng thứ nhì sau Kwan trong cả bài thi ngắn và tự do, về nhì chung cuộc. Mặc dù thực hiện những cú nhảy khó hơn Kwan trong bài thi ngắn, các điểm kỹ thuật của Lipinski đều thấp hơn. Với bài thi tự do, cô bị ngã khi thực hiện cú nhảy Lutz 3 vòng (3Lz) nhưng có màn diễn mạnh mẽ và khó về kỹ thuật. Theo Kestnbaum, Callaghan "ngạc nhiên không rõ tại sao các giám khảo lại cho nhà đương kim vô địch thế giới điểm thấp như vậy, đáng nhẽ nhà vô địch phải có ưu thế không chút nghi ngờ từ vị thế đó chứ". Lipinski lại về nhì tại Trophée Lalique, sau vận động viên người Pháp Laëtitia Hubert. Phải biết rằng Hubert đã không thắng cuộc thi lớn nào kể từ Giải vô địch thiếu niên thế giới 1992 và chỉ đứng thứ 11 ngay cuộc thi trước đó.
Đến với Chung kết Champions Series 1997–98, Lipinski chỉ ở hạt giống thứ tư ngang bằng Maria Viktorovna Butyrskaya của Nga. Dù đủ điều kiện tham dự nhưng Kwan đành phải rút lui vì chấn thương. Bài thi tự do của Lipinski có 7 lần nhảy 3 vòng, với cú kép 3Lo-3Lo đặc trưng và tổ hợp khó 1T-1/2Lo-3S. Các giám khảo đều cho điểm 5,8 và 5,9, ngoại trừ một cặp 5,7 cho phần trình bày.
Thế vận hội mùa đông 1998
Trượt băng nghệ thuật Hoa Kỳ chọn Kwan, Lipinski và vận động viên đứng thứ 3 tại giải quốc gia là Nicole Bobek tham dự Thế vận hội mùa đông 1998 ở Nagano, Nhật Bản. Bài thi ngắn của Lipinski khó hơn của Kwan về mặt kỹ thuật, được Swift gọi là là "rực rỡ - nhanh, nhẹ nhàng và vui tươi". nhưng "sự khác biệt ở cú tổ hợp 3Lo-3Lo đặc trưng và [tổ hợp] 3 vòng kết thúc tuyệt vời 1T-1/2L-3S".
Khi ấy, Lipinski là vận động viên trẻ nhất đoạt huy chương vàng Thế vận hội trong lịch sử trượt băng nghệ thuật. Cô là nữ vận động viên Mỹ thứ sáu giành huy chương vàng Thế vận hội môn trượt băng nghệ thuật. Lipinski-Kwan cũng mang lại thành tích cho Hoa Kỳ trong nội dung trượt đơn, không quốc gia nào đạt cả huy chương vàng lẫn bạc kể từ Thế vận hội kể từ năm 1956, khi mà cũng hai vận động viên người Mỹ lập nên là Tenley Albright và Carol Heiss. Tháng 4, Lipinski bày tỏ ý định chuyển lên chuyên nghiệp trong một phỏng vấn trên chương trình Today Show của đài NBC, chấm dứt tư cách thi đấu tại Thế vận hội. Cô chia sẻ động lực chính là mong muốn kết thúc việc gia đình bị xa cách nhau do trượt băng và cũng tập trung vào các mục tiêu khác như học đại học trong hai năm tới. Theo The New York Times, quyết định của Lipinski "gây chấn động cộng đồng trượt băng nghệ thuật Thế vận hội". Sau Thế vận hội, Lipinski lưu diễn với công ty Champions on Ice tới 90 thành phố ở Hoa Kỳ.
Năm 1999, Lipinski biểu diễn mùa thứ hai với Stars on Ice và tham gia Grand Slam of Figure Skating được ISU công nhận. Cô trở thành phát ngôn viên cho Boys and Girls Clubs of America và vận động chống ma túy, xuất hiện trong vở kịch xà phòng The Young and the Restless cũng như diễn trong các chương trình truyền hình của đài Fox Family Network và Nickelodeon. Cô cũng trở thành người trẻ tuổi nhất chiến thắng Giải vô địch Trượt băng Nghệ thuật Chuyên nghiệp Thế giới, hoàn thành cú nhảy 3F, 3T và 3S trong bài thi tự do. Nhận về hai điểm 10, mười một điểm 9,9 và một điểm 9,8; Lipinski nhiều hơn 1 điểm so với người về nhì là Denise Biellmann.
Năm 2000, Lipinski phẫu thuật hông hòng cứu vãn sự nghiệp mình vào tuổi 18. Cô bị chấn thương gờ ổ khớp ở hông nhưng bị chẩn đoán sai trong 4 đến 5 năm khiến khớp đau đớn. Cô trở thành người phát ngôn nâng cao nhận thức về huyết khối tĩnh mạch sâu (deep vein thrombosis -DVT) mà Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ đánh giá là "tác dụng phụ tiềm ẩn nguy hiểm khi phẫu thuật". Chấn thương nguyên khởi có thể đã bắt đầu trước Thế vận hội mùa đông 1998, nhưng ngày càng trở nên tồi tệ hơn đến mức Lipinksi không thể đi lưu diễn nữa. Ca phẫu thuật vốn thường chỉ mất 45 phút đã kéo dài tới 3,5 giờ vì cô đang bị viêm khớp diễn tiến và sụn đã tràn lên xương. Bảy ngày sau, Lipinski trở lại sân băng để tập nhẹ với Stars on Ice. Cô có thể lưu diễn trở lại nhưng phải rút lui khỏi Giải vô địch Chuyên nghiệp Thế giới năm 2000. Năm 2002, Lipinski cùng Stars on Ice lưu diễn tới 61 thành phố Hoa Kỳ rồi từ giã sự nghiệp trượt băng.
Kỹ thuật trượt băng
Kỹ thuật trượt băng của Lipinski chịu ảnh hưởng từ Kristi Yamaguchi, Scott Hamilton và Christopher Bowman. Phong cách trượt băng của cô thường được so sánh với Michelle Kwan. Jere Longman ví Lipinski như "người thực hiện nhảy Thỏ Energizer bền bỉ" còn Kwan là "nghệ sĩ hoàn thiện, tinh tế hơn". Không như thông lệ các bình luận viên trượt băng nghệ thuật thời cô còn thi đấu, cô tường thuật từ trường quay thay vì đến địa điểm thi đấu trực tiếp. Lúc đầu, Lipinski hợp tác với Gannon tại các nội dung cho nữ còn Weir với Gannon tại các nội dung cho nam. Lipinski cùng Weir và Gannon là nhà phân tích tại Thế vận hội Mùa đông 2018. Bình luận trong thời gian chính tại Thế vận hội từng là giấc mơ của Lipinski. Ngoài ra, bộ ba này cũng dẫn cho lễ bế mạc Thế vận hội 2018, 2020 và 2022.
Năm 2014, chương trình Access Hollywood đài NBC đã thuê Lipinski và Weir phân tích thời trang trên thảm đỏ tại Giải Oscar lần thứ 86. Cô chuyên trách phóng viên truyền thông xã hội, phong cách sống và thời trang National Dog Show từ năm 2015, và show trước trận đấu Super Bowl năm 2015 và 2017. Tạp chí People gọi họ là phóng viên văn hóa cho Thế vận hội Mùa hè 2016.
Theo Houston Chronicle, Lipinski đến với nghiệp phát thanh truyền hình "cùng đam mê, sức sống và đạo đức nghề nghiệp nghiêm túc giống như những gì cô ấy đã mang đến sân băng". Cô dành hàng trăm giờ đồng hồ nghiên cứu về vận động viên trượt băng. Theo Dick Button, Lipinski và Weir đều "xuất sắc" nhưng Lipinski "có thể nói hơi quá", dù Tom Weir có nói khi vận động viên trượt băng "tao nhã và không mắc lỗi", cả Lipinski lẫn Weir đều "khôn ngoan và giữ yên lặng". Năm 2022, Lipinski cùng dẫn Wedding Talk với nhà tổ chức sự kiện José Rolón và nhà thiết kế hôn lễ Jove Meyer, do Chicken Soup for the Soul Studios sản xuất. Cùng năm đó, Lipinski và chồng là Todd Kapostasy, một nhà sản xuất thể thao và đạo diễn phim tài liệu, đồng sản xuất loạt phim tài liệu Meddling: The Olympic Skating Scandal That Shocked the World. Loạt phim gồm bốn phần tập trung vào tranh cãi về môn trượt băng tại Thế vận hội mùa đông 2002, được phát sóng trên dịch vụ phát trực tuyến NBC Peacock vào tháng 1 năm 2022. Lipinski nói rằng vợ chồng mình lựa chọn cho ra đời loạt phim này nhân dịp 20 năm vụ bê bối cũng như những gì đã xảy ra chưa được nhìn nhận toàn diện. Cô gọi tác phẩm của mình là "một cái nhìn sâu sắc và có trách nhiệm về những gì đã xảy ra". Họ đã tiến hành phỏng vấn các nhân vật liên quan đến vụ việc tại Nga, Pháp và Canada. USA Today gọi bộ phim tài liệu là "cái nhìn sâu sắc về vụ bê bối". Cô cũng đeo dây chuyền đính bùa lấy may do người cậu tặng với dòng chữ "Short, but good" (bé hạt tiêu).
Kỷ lục và thành tựu
- Vận động viên trẻ nhất (12 tuổi) giành huy chương vàng tại Liên hoan Thế vận hội Hoa Kỳ (1995)
- Phụ nữ đầu tiên thực hiện thành công tổ hợp nhảy loop 3Lo-3Lo khi thi đấu (1996), đây cũng là sở trường đặc trưng của Lipinski
Trượt băng nghệ thuật
Bài diễn
Mốc thi đấu đáng nhớ
Mùa trưởng thành
GP – Sự kiện thuộc ISU Champions Series (Grand Prix) WD – Rút lui khỏi sự kiện (Withdrew)
Mùa thiếu nhi và thiếu niên
J – Cấp độ thiếu niên (Junior) N – Cấp độ thiếu nhi (Novice)
Sự nghiệp chuyên nghiệp
Chương trình truyền hình
Thư mục
- 128 trang
- 144 trang