✨Svetlana Alexandrovna Alexievich

Svetlana Alexandrovna Alexievich ( Sviatłana Alaksandraŭna Aleksijevič; ; ; sinh ngày 31 tháng 5 năm 1948) là một nhà báo điều tra và nhà văn thể loại văn xuôi hiện thực. Bà là người Belarus nhưng viết văn và báo bằng tiếng Nga. Bà được trao giải Nobel Văn học năm 2015 "vì lối viết phức điệu, một tượng đài tưởng niệm sự thống khổ và lòng can đảm trong thời đại của chúng ta". Bà là nhà văn đầu tiên của Belarus nhận giải thưởng này.

Tiểu sử

Sinh ra tại thị trấn phía tây Ukraine Stanislav (kể từ năm 1962 có tên là Ivano-Frankivsk) trong gia đình cha là người Belarus mẹ là người Ukraina, Alexievich lớn lên ở Belarus. Sau khi học xong bà đã làm phóng viên trong một số tờ báo địa phương trước khi tốt nghiệp từ Đại học Lenin (1972) (bây giờ là Đại học Nhà nước Belarus) ở Minsk và trở thành một phóng viên của tạp chí văn học Neman ở Minsk (1976).

• Khởi nghiệp trong ngành báo chí Alexievich bắt đầu ghi âm lời kể những nữ binh sĩ từng tham gia chiến tranh thế giới thứ 2, nói về những khía cạnh cuộc chiến mà chưa hề được đề cập tới, khi bà là phóng viên một tờ báo địa phương trong thập niên 1970, và hoàn thành tác phẩm nổi tiếng đầu tiên "War’s Unwomanly Face" (Chiến tranh không mang gương mặt phụ nữ) năm 1983. Vì bị cho là có „khuynh hướng chống cộng" bà bị cho nghỉ việc và cũng đã được dịch ra 20 thứ tiếng khác, nhưng không được xuất bản ở quê hương bà, Belarus, nơi Alexiyevich bị kiểm duyệt vì bất đồng chính kiến với tổng thống Alexander Lukashenko.
• Cuốn sách kế tiếp »Die letzten Zeugen« (những nhân chứng cuối cùng) (1985) cũng không được cho xuất bản, với lý do thiếu lòng tin ý thức hệ, viết về cái nhìn của trẻ em và phụ nữ về cuộc chiến tranh thế giới thứ hai và những kinh nghiệm đau thương của gia đình bà trong trận chiến này và dưới thời Stalin Từ 1992 bà đã phải ra tòa nhiều lần tại Minsk vì cuốn sách này nhưng không bị kết án .

Giải Nobel Văn học 2015

Ngày 8 tháng 10 năm 2015, ủy ban Nobel công bố sẽ trao giải Nobel Văn học 2015 cho bà, trong khi tại Bélarus, ngay trên quê hương, các sách của Svetlana Alexievitch vẫn bị kiểm duyệt . Loan báo này gây bất ngờ, một phần vì bà không viết tiểu thuyết, mà tác phẩm của bà là của một nhà báo. Trước đây chỉ có hai người không viết văn, Winston Churchill và Bertrand Russell, được giải Nobel. Lý do bà nhận được giải, theo ban giám khảo: „...vì tác phẩm nhiều tiếng nói, đã đặt một công trình kỷ niệm cho những hoạn nạn và và dũng cảm trong thời đại của chúng ta". Trong cuộc phỏng vấn báo chí cùng ngày tại một văn phòng tòa soạn báo chí địa phương ở Minsk, bà phát biểu: "Đây không phải là một phần thưởng cho tôi mà là cho nền văn hóa, một quốc gia nhỏ bé của chúng tôi, mà đã bị rơi vào một cối xay trong suốt lịch sử."

• Nga: Việc Alexievich chỉ trích giới lãnh đạo hiện tại ở Nga và các chính sách của họ, nhất là việc sáp nhập Krimea vào Nga đã làm cho các viên chức Nga im lặng không phản ứng gì về giải Nobel Hòa bình năm nay
• Nói về nước Nga dưới thời Tổng thống Vladimir Putin: "Tôi yêu thế giới Nga, nhưng là thế giới Nga tử tế, nhân văn,". "Tôi không yêu Beria, Stalin, Putin..., họ đã hạ thấp giá trị của nước Nga" bà nhấn mạnh.

Tác phẩm

• Chiến tranh không có một khuôn mặt phụ nữ (У войны не женское лицо), Minsk: Mastatskaya litaratura, 1985.
• Zinky Boys - Những cậu bé kẽm (Цинковые мальчики), Moskva: Molodaya Gvardiya, 1991.
• Зачарованные смертью (Bùa mê với cái chết), Moskva: Slovo, 1994. ISBN 5-85050-357-9
• Lời nguyện cầu từ Chernobyl (Чернобыльская молитва), Moskva: Ostozhye, 1997. ISBN 5-86095-088-8
• Những nhân chứng cuối cùng (Последние свидетели: сто недетских колыбельных), Moskva, Palmira, 2004, ISBN 5-94957-040-5 (ấn bản lần 1: Moskva: Molodaya Gvardiya, 1985)
• Время секонд хэнд (Một thời quá khứ), Moskva: Vremia, 2013. ISBN 978-5-9691-1129-5

Các bản dịch tiếng Việt

• Chiến tranh không có một khuôn mặt phụ nữ, Nguyên Ngọc dịch (theo bản tiếng Pháp), NXB Đà Nẵng, 1988. ** Chiến tranh không có một khuôn mặt phụ nữ, Nguyên Ngọc dịch (theo bản tiếng Pháp), có bổ sung, NXB Hà Nội và Công ty CP Sách Tao Đàn, 2016.
• Lời nguyện cầu từ Chernobyl, Nguyễn Bích Lan dịch (theo bản tiếng Anh), NXB Phụ Nữ 2016. ** Lời nguyện cầu từ Chernobyl, Phạm Ngọc Thạch và Nguyễn Bích Lan dịch, NXB Phụ Nữ Việt Nam, 2020. (Phạm Ngọc Thạch hiệu đính và cập nhật theo bản tiếng Nga).
• Những nhân chứng cuối cùng , Phan Xuân Loan dịch, NXB Phụ Nữ, 2018. Tái bản lần 1: NXB Phụ Nữ Việt Nam, 2020.
• Zinky Boys - Những cậu bé kẽm, Phan Xuân Loan dịch, NXB Phụ Nữ Việt Nam, 2020.

Giải thưởng và Vinh dự

Alexievich đã đoạt nhiều giải thưởng quốc tế, trong đó có:

• 1986 giải Leninsky Komsomol ở Liên Xô 1997 Giải Andrei Sinyavsky 1998 Leipziger Book Prize on European Understanding 2011 Ryszard Kapuściński Award for literary reportage (Polish) 2013 Giải Médicis essai, La Fin de l'homme rouge ou le temps du désenchantement (Время секонд хэнд) *2015 Giải Nobel Văn học

Bà cũng là thành viên Ban cố vấn của Giải Lettre Ulysses.