Phan Khắc Khoan (5 tháng 6 năm 1916 – 13 tháng 12 năm 1998), bút hiệu: Chàng Chương, Hồng Chương; là nhà giáo, nhà viết kịch và là nhà thơ Việt Nam thời tiền chiến. Ông cùng với Phạm Huy Thông, là hai người đầu tiên sáng tác ra thể loại kịch thơ ở Việt Nam, và đã có những vở diễn thành công trên sân khấu.
Cuộc đời
Phan Khắc Khoan, người làng Yên Lăng, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ AnHội Nhà văn Việt Nam (ngày 1 - 4 tháng Tư năm 1957), là hội viên của Hội từ 1957.
Năm 1965-1973, ông bị tạm giữ và phải chuyển lên sống ở Tuyên Quang, Lào Cai, Vĩnh Phúc vì bị nghi vấn về tư tưởng. Tổng cộng, ông phải ngồi tù 8 năm 4 tháng 53 ngày.
Tháng 11 năm 1967, ông lại được Nguyễn Tấn Long và Nguyễn Hữu Trọng giới thiệu trong bộ Việt Nam thi nhân tiền chiến (quyển trung), xuất bản năm 1968 tại Sài Gòn.
Năm 1973, ông được về lại Hà Nội sinh sống với gia đình.
Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, Phan Khắc Khoan vào sống ở Thành phố Hồ Chí Minh, bỏ hẳn việc sáng tác, chỉ còn phiên dịch một vài tập thơ văn.
Ngày 13 tháng 12 năm 1998 , Phan Khắc Khoan mất tại Hà Nội, thọ 82 tuổi.
Tác phẩm
Theo thống kê chưa đầy đủ, Phan Khắc Khoan đã để lại một số tác phẩm như sau:
Kịch thơ
*Trần Can* (Quê Hương Hà Nội xuất bản, 1940)
Lý Chiêu Hoàng (Quê Hương Hà Nội xuất bản, 1942)
Phạm Thái (hay "Giấc mộng Tiêu Sơn", 1943. Kịch thơ phỏng theo tiểu thuyết "Tiêu Sơn tráng sĩ" của Khái Hưng)
Quỳnh Như (1944)
Lá cờ (ca dao kịch,1945)
Máu anh nhi (Kịch kháng chiến,1945)
Gương phụ nữ (Kịch kháng chiến,1945)
Mầm tin** (Kịch kháng chiến,1945)
*Hiếu và tình (vở đã diễn năm 1942, nhưng chưa in thành sách)
- Gươm tráng sĩ (vở đã diễn năm 1942, nhưng chưa in thành sách)
- Nguyễn Hoàng (vở đã diễn năm 1942-1943, nhưng chưa in thành sách)
- Hoàng tử Cảnh (vở đã diễn năm 1942-1943, nhưng chưa in thành sách)
*Cô Tô đài (vở đã diễn năm 1943, nhưng chưa in thành sách)
- Mắt tiên nga (vở đã diễn năm 1943, nhưng chưa in thành sách)
- Hờn vong quốc (1945)
- Mưu Lý Việt (vở đã diễn năm 1947, nhưng chưa in thành sách)
*Lớp học tân tiến* (vở đã diễn năm 1947, nhưng chưa in thành sách)
Hùng ca tráng khúc** (vở đã diễn năm 1947, nhưng chưa in thành sách)
- Tình xuân và chiến sĩ (vở đã diễn năm 1948, nhưng chưa in thành sách)
Kịch nói
*Tìm lý tưởng* (1940)
Một ra đi** (Kịch kháng chiến,1945)
*Tinh thần lão trượng (1945)
Thơ
*Xa xa* (Nhật ký thơ,Quê Hương Hà Nội xuất bản, 1942)
Lòng nghĩa khí (1945)
Thanh niên Xô Viết (diến ca,1946)
Ông Xô Viết trên bờ Vônga (diễn ca,1946)
Sức mạnh Việt Nam (Hùng ca tráng khúc, gồm 6000 câu, đề cao tinh thần chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam [chưa được xuất bản, gia đình giữ văn bản gốc],1947)
Bài ca dưỡng sinh**(chưa xuất bản, 1980)
*Thơ chọn lọc(từ năm 1940-1988, chưa xuất bản & có thể đã thất lạc.)
Thơ dịch
*Hư vô (1942,dịch thơ Omar Khayam, nhà thơ người Iran. Quê Hương Hà Nội xuất bản)
- Góc phố (thơ J.Prêve, nhà thơ người Pháp).
*Những mối tình của một họa sĩ già trên quần đảo Mackizơ* (kịch của nhà cách mạng Kỳ Đồng viết bằng tiếng Pháp)
Tagore* (dịch của thi hào Ấn Độ Rabbindranath Tagore)
_'Lời ca Chinh Phụ (dịch theo nguyên điệu tập "Chinh Phụ Ngâm" của Đặng Trần Côn,_1943'')
Ngoài ra, ông còn nhiều tập thơ chưa xuất bản, vì theo tác giả Thi nhân Việt Nam, thì: ngoài tập Xa xa, Phan Khắc Khoan còn làm vô số thơ. Nhân hỏi xem, tôi đã nhận được một lần mười một tập. Kèm với một lá thư đại khái nói: đây chỉ chừng một nửa thi phẩm của tôi...
Nhận xét
Về tác giả
Võ Văn Trực, tác giả quyển Những gương mặt văn chương hiện đại (Nhà xuất bản Thanh Niên, 2008) và là một học trò của Phan Khắc Khoan, kể:
:Thầy (Phan Khắc Khoan) thường dựng những nhân vật tráng sĩ vung thanh gươm xoay vận nước với những lời thơ hào sảng. Và những nhân vật đó cứ ám ảnh thầy hàng ngày trong lúc làm việc hay cả trong lúc rong chơi...
:Phạm Đình Giang là học trò cưng của thầy Khoan, thường rủ tôi đến chơi nhà thầy. Một hôm chủ nhật, thấy nhà thầy đóng kín cửa, nhưng lại có tiếng động ở trong. Gõ cửa mãi, không có ai mở, chúng tôi tự mở cửa vào thì thấy thầy đang vừa nhảy ngựa (ngựa tưởng tượng) vừa ngâm thơ: "Thiên địa phong trần/ Hồng nhan đa truân/ Du du bỉ thương hề thùy tạo nhân".... áo quần tóc tai thầy ướt đẫm mồ hôi...
:Trước Cách mạng tháng Tám, thầy có lập một đoàn kịch chuyên diễn kịch thơ ở Hà Nội, Vinh, Nam Định, Huế, Bắc Ninh... Thầy vừa là tác giả kịch bản vừa là đạo diễn vừa là diễn viên...Mỗi khi nói đến đâu thầy tự minh họa đến đấy. Thầy nhảy trên sân khấu từ góc này sang góc kia, kéo chiếc phông cánh quàng lên vai như quàng một chiếc áo bào để làm tráng sĩ xông ra sa trường. Thầy ngâm những câu thơ trong các vở kịch cũ đã viết...Có người nghĩ, thầy hay ngâm những câu thơ hùng dũng của nhân vật tráng sĩ, chắc phải là người to lớn vạm vỡ và tướng mạo phương phi lắm? nhưng không, dáng người thầy thanh mảnh và nho nhã, chẳng qua vì quá yêu nhân vật của mình nên thầy thuộc làu những lời thơ của nhân vật mà thôi...
:Những năm cuối đời, chị Võ Thị Băng Thanh (vợ thầy) cùng các con cháu thường xuyên chăm sóc thầy bên giường bệnh, và cũng đã quen với những cơn mơ tráng sĩ của thầy...
Về tác phẩm
Phan Khắc Khoan nổi bật hơn cả ở loại hình kịch thơ. Kịch thơ của ông thường khai thác đề tài lịch sử, mang nhiều kịch tính căng thẳng, nhưng cũng rất lãng mạn và trữ tình. Chủ đề kịch thường xoay quanh việc cổ vũ chí khí của kẻ làm trai và trách nhiệm của họ trước thời cuộc. Theo Đặng Văn Lung trong Từ điển Văn học (bộ mới), thì: Có vở như Trần Can đã được công diễn khắp các thành thị, từ Nam chí Bắc, ở đâu cũng được hoan nghênh, góp phần khích lệ lòng yêu nước của tầng lớp thanh niên lúc bấy giờ.
Ở thơ, Xa xa là tác phẩm nổi bật nhất của Phan Khắc Khoan, được viết khi ông mới khoảng 20 tuổi (1936). Đề cập đến thi phẩm này, trong quyển Thi nhân Việt Nam có đoạn viết:
:Hình như một cuộc tình duyên không toại đã vì tác giả khơi nguồn thơ...Cả tập Xa xa đượm một mối buồn vô hạn, một nỗi nhớ không nguôi. Tuy chỉ là nỗi lòng riêng, nhưng lời thơ nhân đó có cái buồn bát ngát, cái nhớ nhung khó hiểu của những nơi trời nước mênh mông...
Bên cạnh đó thơ ông, cũng như kịch của ông, rất giàu màu sắc chính trị, vì luôn kêu gọi tuổi trẻ đấu tranh, đòi quyền sống, đòi tự do ngôn luận; đồng thời cũng ca ngợi sức sống của dân tộc, cổ vũ tinh thần chống ngoại xâm...
Nhìn lại số tác phẩm trên, phải nhận rằng nguồn sáng tác của ông quá phong phú, nhưng cũng quá "dễ dãi". Hoài Thanh và Hoài Chân đã nói đến điều này như sau: ...cái tính dễ dãi của Phan Khắc Khoan thực dễ sợ! Ai lại đi xe lửa hạng tư chật không một chỗ đứng, từ Huế ra Thanh, mà làm luôn một thôi năm bài thơ dài! Cho nên Phan Khắc Khoan thường không hay đi sâu vào hồn mình để tìm thấy những điều riêng biệt.
Trích tác phẩm
Trích giới thiệu một đoạn trong tác phẩm kịch Phạm Thái (1943):
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phan Khắc Khoan** (5 tháng 6 năm 1916 – 13 tháng 12 năm 1998), bút hiệu: _Chàng Chương, Hồng Chương_; là nhà giáo, nhà viết kịch và là nhà thơ Việt Nam thời tiền chiến.
**Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT** (tên giao dịch tiếng Anh: **VNDIRECT Securities Corporation**, tên viết tắt: **VNDIRECT**) là một công ty chứng khoán tại Việt Nam, hoạt động trong lĩnh vực Tài chính
**Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI** (tên giao dịch quốc tế: **SSI Securities Corporation**, niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE **SSI**) là một công ty chứng khoán tại Việt Nam thành lập vào
**Phùng Khắc Khoan** (chữ Hán: 馮克寬；1528-1613), tự là **Hoằng Phu**, hiệu là **Nghị Trai**, **Mai Nham Tử**, tục gọi là **Trạng Bùng** (mặc dù chỉ đỗ Nhị giáp tiến sĩ, tức Hoàng giáp); là quan
**Phaolô Phạm Khắc Khoan** là một linh mục, được Giáo hội Công giáo Rôma tôn phong Hiển Thánh vào năm 1988. Ông sinh năm 1771 tại làng Diên Mậu, thuộc xứ Hảo Nho, nay thuộc
**Phan** (chữ Hán: 潘) là một họ tại Trung Quốc, Việt Nam và Triều Tiên (Hangul: 반, Hanja: 潘, phiên âm theo Romaja quốc ngữ là **Ban**). Phan là họ phổ biến thứ 6 với
**Chứng khoán** () là một bằng chứng tài sản hoặc phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành. Chứng khoán có thể là hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hay
**Các khoản phải thu**, (_accounts receivable**_,** viết tắt là **AR** hoặc **A/R**) là các khiếu nại có hiệu lực pháp luật đối với khoản thanh toán do một doanh nghiệp nắm giữ đối với hàng
**Phân tích độ nhạy (SA)** là kỹ thuật làm thế nào để phân chia _sự không chắc chắn_ trong kết quả đầu ra của một _mô hình toán học_ hoặc _một hệ thống_ (hệ thống
nhỏ|Ký [[Hòa ước Trianon|Hiệp ước Trianon vào ngày 4 tháng 6 năm 1920. Albert Apponyi đứng ở giữa.
]] nhỏ|Các bộ trưởng ngoại giao của Hoa Kỳ, Anh, Nga, Đức, Pháp, Trung Quốc, Liên minh
Xơ vữa động mạch là nguyên nhân chính dẫn đến tai biến mạch máu não, đột quỵ – một căn bệnh nguy hiểm đã cướp đi sinh mạng của rất nhiều nghệ sĩ trong năm
nhỏ| Một sơ đồ cho thấy cách người dùng tương tác với [[phần mềm ứng dụng trên một máy tính để bàn thông thường. Lớp phần mềm ứng dụng giao tiếp với hệ điều hành,
**Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam** (hay còn được gọi là **Techcombank**; mã giao dịch: TCB) là một ngân hàng thương mại cổ phần của Việt Nam, được thành lập năm
**Pidgin** là chương trình nhắn tin nhanh (IM) hỗ trợ đa hệ điều hành có thể hoạt động với nhiều giao thức gửi và nhận tin khác nhau. Trước đây Pidgin có tên Gaim từ
**Nguyễn Phan Quang Bình** (sinh năm 1972 tại Hà Nội) là một đạo diễn người Việt Nam. Anh từng được khán giả biết đến khi là đạo diễn của các bộ phim bom tấn như:
**Vốn tư nhân** ( **PE** ) là cổ phần trong một công ty tư nhân không chào bán cổ phiếu cho công chúng. Trong lĩnh vực tài chính, vốn cổ phần tư nhân được cung
nhỏ| Sân của Sở giao dịch chứng khoán Amsterdam ([[:nl:Beurs van Hendrick de Keyser|Beurs van Hendrick de Keyser) của Emanuel de Witte, 1653. Quá trình mua và bán cổ phiếu của VOC (trên Sàn giao
**Địa vật lý hố khoan** còn gọi là **địa vật lý lỗ khoan**, **địa vật lý giếng khoan** (tiếng Anh: _Borehole Logging_ hay _Well Logging_), là một lĩnh vực của Địa vật lý thăm dò,
Trong tài chính, **phân tích kỹ thuật** là một phương pháp phân tích chứng khoán dự báo hướng của giá cả thông qua việc nghiên cứu các dữ liệu thị trường quá khứ, chủ yếu
**Sàn giao dịch chứng khoán** (tiếng Anh: **stock exchange**, **securities exchange** hoặc **bourse**) là một hình thức sàn giao dịch cung cấp cho những người môi giới cổ phiếu và người mua bán cổ phiếu
thumb|right|[[Sàn Giao dịch Chứng khoán New York]] thumb|right|[[Sàn Giao dịch Chứng khoán London]] thumb|right|The [[Sàn Giao dịch Chứng khoán Quốc gia Ấn Độ]] thumb|Văn phòng [[Bursa Malaysia, Sàn Giao dịch Chứng khoán Quốc gia Malaysia
**Tài khoản quốc gia** hay **hệ thống tài khoản quốc gia** là hệ thống tài khoản kế toán phục vụ cho việc đo lường các hoạt động tài chính của một nước hay thu nhập
**Các điều khoản Hợp bang** (tiếng Anh: _Articles of Confederation and Perpetual Union_ thông thường được gọi là _Articles of Confederation_) là hiến pháp định chế của liên hiệp gồm 13 tiểu quốc độc lập
**Sở Giao dịch Chứng khoán New York** (_NYSE_, biệt danh "The Big Board") là một sở giao dịch chứng khoán của Mỹ tại Khu tài chính Lower Manhattan ở Thành phố New York. Cho đến
**Tài khoản chứng khoán** (_Securities account_) đôi khi được gọi là **tài khoản môi giới** (_Brokerage account_) là tài khoản nắm giữ tài sản tài chính (chẳng hạn như chứng khoán) thay mặt cho nhà
**Chứng khoán hóa** là một quá trình tài chính cơ cấu, tại đó các tài sản thế chấp khác nhau của những người đi vay được tập hợp và đóng gói rồi được dùng làm
thumb|Quảng trường Paternoster; LSEG nằm ở tòa nhà ở phần lớn gốc phải của ảnh này. thumb|Nội thất Sở giao dịch chứng khoán Luân Đôn **Sở giao dịch chứng khoán London** (_tiếng Anh_: London Stock
**Dự báo thị trường chứng khoán** hay **Dự đoán thị trường chứng khoán** (_Stock market prediction_) là hành động cố gắng xác định giá trị tương lai của một công ty cổ phiếu hoặc công
**Thuế khoán**, còn gọi là thuế trọn gói, thuế theo đầu người là một loại thuế có giá trị cố định đánh vào tất cả các cá nhân. Loại thuế này buộc mỗi cá nhân
**Ủy ban Chứng khoán Nhà nước** (tên giao dịch tiếng Anh: _State Securities Commission of Vietnam_) là cơ quan trực thuộc Bộ Tài chính Việt Nam, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng
**Telegram Messenger** là một dịch vụ nhắn tin tức thời miễn phí, đa nền tảng, mã hóa. Ứng dụng này cũng cung cấp các cuộc trò chuyện được mã hóa đầu cuối, thường được gọi
nhỏ| Thư của [[Ngân hàng Midland gửi cho khách hàng, thông báo cho họ về việc giới thiệu về xử lý dữ liệu điện tử và số tài khoản cho các tài khoản hiện tại]]
**Origin** là một nền tảng phân phối kỹ thuật số được phát triển bởi Electronic Arts để mua và chơi các trò chơi điện tử. Phần mềm này có sẵn cho máy tính và
nhỏ|Sở giao dịch chứng khoán Toronto hiện nay **Sở giao dịch chứng khoán Toronto** (TSX; tiếng Pháp: Bourse de Toronto) là một sở giao dịch chứng khoán đặt tại Toronto, Ontario, Canada. Đây là sàn
**Vụ án Louis Holdings** là vụ chủ tịch hội đồng quản trị Công ty cổ phần Louis Holdings và tổng giám đốc Công ty cổ phần chứng khoán Trí Việt (mã TVB), chủ tịch hội
thumb|alt=Màn hình máy tính của hệ điều hành, màn hình hiển thị các ứng dụng phần mềm tự do khác nhau.|Ví dụ về một hệ điều hành phần mềm tự do hiện đại chạy một
nhỏ|phải|[[Séc (chứng từ)|Séc là phương thức truyền thống để thanh toán cho tài khoản vãng lai.]] Trong hoạt động ngân hàng, một **tài khoản vãng lai** là một tài khoản tiền gửi mở tại ngân
**Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam** (tên giao dịch Tiếng Anh: _Joint Stock Commercial Bank for Investment and Development of Vietnam_ ) tên gọi tắt: "**BIDV",** là ngân hàng thương mại
nhỏ|phải|Ký hiệu mã giao dịch chứng khoán trên một sàn giao dịch chứng khoán ở Mỹ **Mã chứng khoán** (_Ticker symbol_) hay **Mã cổ phiếu** (_Stock symbol_) là một ký tự viết tắt được sử
nhỏ|Tòa nhà hành chính của Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan hiện nay **Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan** (tiếng Thái: ตลาดหลักทรัพย์ แห่ง ประเทศไทย), hoặc **SET**, là sàn giao dịch chứng khoán lớn
**Thị trường chứng khoán phi tập trung** (Thị trường OTC - over the counter market) là thị trường chứng khoán xuất hiện sớm nhất của sự phát triển và hình thành thị trường chứng khoán
nhỏ|Sơ đồ vị trí [[12 sứ quân]] **Nguyễn Khoan** (chữ Hán: 阮寬; 906 - 967) hay **Nguyễn Thái Bình** (阮太平) là một sứ quân nổi dậy trong thời loạn 12 sứ quân trong lịch sử
Trong ngành địa kỹ thuật và địa chất dầu khí, **dung dịch khoan** là một chất lưu được sử dụng để khoan các hố khoan trong lòng đất. Các dung dịch này thường được sử
nhỏ|phải|Một nhà môi giới chứng khoán **Môi giới chứng khoán** (_Stockbroker_) là một cá nhân hoặc công ty thực hiện mua và bán cổ phiếu, các khoản đầu tư khác cho một người tham gia
**Địa phận bán hàng** là nhóm khách hàng hoặc khu vực địa lý mà một nhân viên bán hàng cá nhân hoặc một nhóm bán hàng chịu trách nhiệm. Các địa phận có thể được
**Sở giao dịch chứng khoán Philippines, Inc**. (; ) là sàn giao dịch chứng khoán quốc gia của Philippines. Sở giao dịch này được tạo ra vào năm 1992 từ việc sáp nhập Sở giao
**Đo điện trở suất hố khoan** (tiếng Anh: _Resistivity log_) là thành phần chủ chốt của Địa vật lý hố khoan, thực hiện dựa cơ sở lý thuyết của Thăm dò điện trở, với hệ
**Lệnh giao dịch chứng khoán** hay còn gọi là **đặt lệnh** (_Order_) là hướng dẫn mua hoặc bán trên một địa điểm giao dịch như thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu, thị trường
**Định vị trong khi khoan** (Measurement While Drilling - MWD) là một kỹ thuật của ngành công nghiệp dầu khí, sử dụng các thiết bị đo đạc gắn chung với bộ khoan cụ (bottom hole
thumb |Mẫu lõi khoan địa chất của một [[hố khoan.]] thumb|Mẫu lõi khoan đá muối [[halit]] **Mẫu lõi khoan** là mẫu vật liệu thu được khi thực hiện khoan thăm dò vào lòng khối vật