✨Nguyễn Hiến Lê - Tác Phẩm Đăng Báo: Theo Dòng Thời Cuộc

Công trình dày dặn này được chia làm 2 tập: Tập I “Nguyễn Hiến Lê – Theo dòng thời cuộc”, bàn về Văn hóa, Xuất bản, Giáo dục, Thời đại; Tập II “Nguyễn Hiến Lê – Bên lề con chữ”, với các nội dung: Nghề cầm bút, Chuyện ngữ văn, Tin điểm sách, Dòng tùy bút, Tình bạn văn.

Trước khi trích giới thiệu các bài báo của Nguyễn Hiến Lê, soạn giả đã dành hơn trăm trang cho phần Dẫn nhập, bao gồm 2 nội dung: (1) Chân dung Nguyễn Hiến Lê qua trang báo; (2) Nguyễn Hiến Lê và đời sống báo chí miền Nam trước 1975. Tiếp theo là “Khảo luận về tác phẩm đăng báo của Nguyễn Hiến Lê”, đề cập Nguyễn Hiến Lê theo dòng thời cuộc và Nguyễn Hiến Lê bên lề con chữ, tức hai mảng chủ đề lớn sẽ được sắp xếp, giới thiệu cụ thể ở phần tiếp sau.

Trước đây tôi đã từng đọc khá nhiều bài báo của Nguyễn Hiến Lê, nhận thấy trong vai trò viết báo, ông luôn tỏ ra là một người chân thật và nhiệt huyết, tinh tường thấu đáo về bất cứ vấn đề gì ông muốn trình bày cho quốc dân và cho các nhà cầm quyền đương thời, với một kiến văn bao quát, một giọng văn giản dị dễ hiểu nhưng không kém phần hùng hồn đầy sức thuyết phục. Không ít bài ông viết cách nay 50-60 năm, nhất là về văn hóa-giáo dục, về trách nhiệm của giới nhà văn…, giờ đọc lại vẫn còn thấy bổ ích, vì một số vấn đề đặt ra trong những bài viết cũ kỹ ấy, mãi đến nay thế hệ chúng ta vẫn còn loay hoay chưa giải quyết được!

Tuy nhiên, tiếng nói của người trí thức thường khi cũng bị người ta lơ là, nên có lúc ông không khỏi ngậm thở ngùi than mà rằng: “Người cầm bút nào lúc này mà chẳng có nhiều buồn tủi rằng tất cả những cái mình viết ra đều là bá láp hết, chẳng có một tác động nào cả, rằng mình gần như vô dụng, may mắn lắm là khỏi đánh đĩ với cây viết…” (“Bọn cầm bút chúng ta làm được những gì lúc này?”, Mấy vấn đề xây dựng văn hóa, NXB Tao Đàn, Sài Gòn, 1967).

Chính vì vậy tôi tin tưởng, tập sách chia làm 2 phần này của Nguyễn Tuấn Bình sẽ còn rất cần thiết và bổ ích cho các giới độc giả hiện tại, có thể dùng nó như một “tập đại thành” về tác phẩm đăng báo của nhà văn hóa-học giả Nguyễn Hiến Lê, để nghiên cứu, tham khảo, tìm câu giải đáp cho tất cả mọi vấn đề liên quan văn hóa, giáo dục, kinh tế, chính trị, xã hội của nước Việt Nam thời hiện đại (TRẦN VĂN CHÁNH)