✨Martinus J. G. Veltman
Martinus Justinus Godefriedus "Tini" Veltman (; 27 tháng 6 năm 1931 – 4 tháng 1 năm 2021) là nhà vật lý lý thuyết người Hà Lan. Ông được trao giải Nobel Vật lý năm 1999 cùng với cựu sinh viên tiến sĩ của mình là Gerardus 't Hooft cho nghiên cứu của họ về lý thuyết hạt và tương tác điện yếu.
Tiểu sử
Martinus Justinus Godefriedus Veltman sinh ngày 27 tháng 6 năm 1931 tại Waalwijk, Hà Lan. Bố ông là hiệu trưởng của một trường tiểu học địa phương. Ba anh chị em của bố ông cũng là giáo viên tiểu học. Mẹ ông hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ và sở hữu một quán cafe nhỏ. Ông là con thứ tư trong gia đình 6 người con. Ông bắt đầu học ngành toán học và vật lý học tại đại học Utrecht năm 1948.
Lúc còn trẻ ông có niềm đam mê lớn với các thiết bị vô tuyến, mặc dù là một sở thích khó đạt được do khi ấy quân đội Đức đang chiếm đóng Hà Lan và thiết bị vô tuyến rất khó tìm mua.
Veltman đã tham gia chặt chẽ vào thí nghiệm hạt neutrino của CERN năm 1963, phân tích hình ảnh khi chúng được tạo ra bởi các máy dò. Khi không có sự kiện ngoạn mục nào xuất hiện, sự nhiệt tình giảm dần, và sau một thời gian, Veltman và Bernardini là những người duy nhất phân tích các hình ảnh. Kết quả là Veltman trở thành người phát ngôn của nhóm tại Hội nghị Brookhaven năm 1963. Việc tái chuẩn hóa lý thuyết Yang–Mills là một thành tựu lớn của ngành vật lý thế kỷ hai mươi.
Năm 1980, Veltman trở thành thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Hoàng gia Hà Lan. Năm 1981, Veltman rời đại học Utrecht để đến đại học Michigan-Ann Arbor, và ông nghỉ hưu tại đây vào năm 1996. Sau đó, ông trở lại Hà Lan.
Ông được trao giải Nobel Vật lý năm 1999 cùng với 't Hooft, "cho lý giải cấu trúc lượng tử của lý thuyết tương tác điện yếu trong vật lý học".
Tiểu hành tinh 9492 Veltman mang tên ông.
Các ấn phẩm
Veltman, M. [https://www.osti.gov/biblio/4826146-perturbation-theory-massive-yang-mills-fields "Perturbation Theory of Massive Yang-Mills Fields"], Utrecht Rijksuniversiteit (Hà Lan). Instituut voor Theoretische Fysica. Paris Univ., Orsay (France). Laboratoire de Physique Théorique et Hautes Energies, (Aug. 1968). Veltman, M. & J. Yellin. [https://www.osti.gov/biblio/4435257-some-comments-decays-eta "Some Comments on the Decays of eta (550)"], Brookhaven National Laboratory, Hoa Kỳ Department of Energy (through predecessor agency the Atomic Energy Commission), July 1966. *Veltman, M. Facts and Mysteries in Elementary Particle Physics, World Scientific Publishing, 2003. .