✨Makaiko Kheti
Makaiko Kheti (Canh tác ngô) là một cuốn sách do Krishna Lal Adhikari viết năm 1920. Adhikari có cảm hứng viết cuốn sách này sau khi đọc một cuốn sách Ấn Độ một người bạn cho mượn. Được sự cho phép của Ủy ban Xuất bản Ngôn ngữ Nepal, cuốn sách được xuất bản vào tháng 7 năm 1920 với 1000 ấn bản được in. Những người gièm pha cáo buộc cuốn sách có chứa nội dung công kích đối với triều đại Rana (cai trị Vương quốc Nepal từ năm 1846). Adhikari bị kết án 9 năm tù giam và chết trong tù.
Bối cảnh
nhỏ|Một cánh đồng ngô Dưới thời đại của Rana ở Nepal, bất cứ thứ gì được xuất bản đều phải có sự cho phép của chính phủ. Theo Bộ luật Quốc gia của Nepal (1854) do Thủ tướng Jung Bahadur Rana thông qua, cuốn sách phải được chuyển tới Ủy ban Xuất bản Ngôn ngữ Nepal (Samiti) và sẽ được xem xét cấp phép xuất bản nếu phù hợp. Người bạn của anh đã tặng anh một cuốn sách của Ấn Độ về trồng ngô; cuốn sách này đã truyền cảm hứng cho Adhikari viết một cuốn sách về nông nghiệp. Người ta cũng không rõ cuốn sách này được viết ra với mục đích hướng dẫn nông nghiệp hay châm biếm chính trị.
Nội dung
Trong cuốn sách, Adhikari đã trình bày chi tiết cách tăng năng suất và bảo vệ cây trồng khỏi mối mọt. Tuy nhiên, trong khi giải quyết vấn đề trồng ngô, cuốn sách chứa nhiều mối liên hệ lộng ngữ. Cuốn sách bao gồm nhiều ẩn dụ ám chỉ đến các Rana. Một nghìn ấn bản đã được in. Cuốn sách trở nên phổ biến khắp Vương quốc Nepal sau khi phát hành. Phân tích này chế nhạo chính quyền Rana khi nói rằng chó bản địa thì chiến đấu để bảo vệ cho cánh đồng ngô, còn chó Anh trông thì đẹp nhưng vô dụng. Hiện không còn cuốn nào tồn tại.
Không có tài liệu tòa án nào cho thấy Adhikari đã tự bào chữa như thế nào hoặc liệu anh ta có thừa nhận đã phạm tội phản quốc hay không. Somenath Sigdel bị phạt 50 rupee Nepal vì tham gia sửa đổi các ẩn dụ trong cuốn sách. Sự kiện bắt giữ và cái chết của Adhikari sau này được gọi là "Makai Parva" (Sự kiện Bắp ngô).
Tác giả Ganesh Bhandari viết rằng Bhojraj Kafle, một người cũng đang làm việc cho chính quyền Rana, có thể là tác giả thật sự của cuốn sách. Kafle có thể đã đổ lỗi cho Adhikari ngay khi tranh cãi nổ ra.
Chuyển thể và di sản
Makai Ko Arkai Kheti (Một canh tác ngô khác) là một vở hài kịch dark dựa theo "Makai Parva". Vở kịch được thiết kế và đạo diễn bởi Bimal Subedi và do Sanjeev Uprety viết. Vở kịch được trình diễn lần đầu năm 2015 ở Kathmandu.
Vở kịch đã nhận được những lời phê bình tích cực. Timothy Aryal của The Kathmandu Post gọi đây là tác phẩm sân khấu "hấp dẫn và chân thực".
AD Ramadi đã xuất bản một cuốn sách để người dân Nepal biết về sự kiện này. Giáo sư Mahendra Lawoti gọi cuốn sách là "những cuộc nổi loạn không định hướng theo đảng phái".
KP Sharma Oli, Thủ tướng Nepal, đã công nhận Krishna Lal Adhikari là một trong những người tử vì đạo đã giúp chấm dứt chính quyền độc tài. Tạp chí Nepal SpotlightNepal đánh giá Makaiko Kheti vẫn luôn được nhớ tới như một cuốn sách báo trước những thay đổi chính trị-xã hội.