✨Lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật
thumb|Trang web lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật làm giả một cửa sổ bật lên của trình duyệt|alt=popup giả mạo về hỗ trợ kỹ thuật Lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật là một hình thức lừa đảo mà trong đó kẻ lừa đảo giả danh dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật hợp pháp. Nạn nhân thường bị dụ dỗ liên hệ với chúng qua nhiều cách, chẳng hạn như qua các cửa sổ bật lên giả mạo thông báo lỗi hệ thống, hoặc qua các "đường dây nóng" giả mạo được quảng cáo trên những trang web do chính kẻ lừa đảo lập ra. Những kẻ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật sử dụng kỹ thuật khai thác tâm lý và nhiều chiêu trò đánh vào lòng tin để thuyết phục nạn nhân rằng thiết bị của họ, chẳng hạn như máy tính hoặc thiết bị di động, đang gặp các sự cố như bị nhiễm phần mềm độc hại, trong khi thực tế thiết bị hoàn toàn không có vấn đề gì. Sau đó, kẻ lừa đảo sẽ thuyết phục nạn nhân trả tiền để "khắc phục" những "sự cố" không có thật mà chúng bịa ra. Khoản thanh toán thường được yêu cầu qua thẻ quà tặng hoặc tiền mã hóa – vốn là những hình thức khó lần ra dấu vết và hầu như không có biện pháp bảo vệ người tiêu dùng.
Các vụ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật đã xuất hiện từ sớm nhất vào năm 2008. Một nghiên cứu vào năm 2017 về loại hình lừa đảo này cho thấy trong số các địa chỉ IP truy vết được có thể xác định vị trí địa lý, 85% vụ việc có nguồn gốc từ Ấn Độ, 7% đến từ Hoa Kỳ và 3% từ Costa Rica. Các nghiên cứu về lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật cho thấy thế hệ Millennial và Gen Z là nhóm thường xuyên tiếp xúc với loại lừa đảo này nhất; tuy nhiên, người cao tuổi lại là nhóm dễ bị lừa và mất tiền hơn. Vào tháng 10 năm 2021, Norton xếp lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật là mối đe dọa lừa đảo hàng đầu đối với người tiêu dùng; trong khi đó, Microsoft phát hiện rằng 60% người tham gia một cuộc khảo sát cho biết họ đã từng tiếp xúc với hình thức lừa đảo này trong vòng 12 tháng qua. Các biện pháp đối phó với lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật bao gồm khởi kiện các công ty điều hành tổng đài lừa đảo và tham gia các hoạt động "giăng bẫy" để vạch trần kẻ lừa đảo.
Nguồn gốc và sự phân bố
Những vụ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật đầu tiên được ghi nhận vào năm 2008. Hình thức lừa đảo này sau đó đã xuất hiện ở nhiều quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ, Canada, Vương quốc Anh, Hà Lan, Đức, Úc, New Zealand, Ấn Độ và Nam Phi.
Một nghiên cứu năm 2017 về lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật được công bố tại Hội nghị chuyên đề NDSS cho thấy, trong số các vụ lừa đảo có thể xác định vị trí địa chỉ IP, 85% có nguồn gốc từ Ấn Độ, 7% từ Hoa Kỳ và 3% từ Costa Rica. Ấn Độ có hàng triệu người nói tiếng Anh đang cạnh tranh cho một số lượng công việc tương đối ít. Một đô thị từng có 114 vị trí tuyển dụng nhưng nhận tới 19.000 đơn ứng tuyển. Tỷ lệ thất nghiệp cao là động lực thúc đẩy sự gia tăng của các công việc lừa đảo hỗ trợkỹ thuật, vốn thường được trả lương khá cao. Bên cạnh đó, những kẻ lừa đảo còn lợi dụng tình trạng thất nghiệp bằng cách mời chào việc làm cho những người đang tuyệt vọng trong quá trình tìm kiếm công việc. nhưng sau khi phát hiện bản chất thật sự của công việc, nhiều người vẫn quyết định ở lại vì cảm thấy đã quá muộn để rút lui và chuyển hướng nghề nghiệp. Kẻ lừa đảo sử dụng nhiều chiêu trò đánh vào lòng tin để thuyết phục nạn nhân cài đặt phần mềm điều khiển máy tính từ xa, qua đó chúng có thể chiếm quyền kiểm soát máy tính của nạn nhân. Với quyền truy cập này, kẻ lừa đảo có thể mở các thành phần và tiện ích của Windows (chẳng hạn như Event Viewer), cài đặt các phần mềm bên thứ ba (như phần mềm bảo mật giả mạo) và thực hiện nhiều thao tác khác nhằm khiến nạn nhân tin rằng máy tính đang gặp sự cố nghiêm trọng cần được khắc phục, chẳng hạn như bị nhiễm virus. Kẻ lừa đảo nhắm đến nhiều đối tượng khác nhau, tuy nhiên nghiên cứu của Microsoft cho thấy nhóm Millennial (được Microsoft định nghĩa là từ 24 đến 37 tuổi) và thế hệ Z (từ 18 đến 23 tuổi) là những người tiếp xúc với lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật nhiều nhất. Trong khi đó, Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (FTC) phát hiện rằng người cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên) lại có khả năng bị mất tiền vì hình thức lừa đảo này cao hơn. Kẻ lừa đảo sẽ thúc ép nạn nhân trả tiền để các "sự cố" có thể được khắc phục.
Khởi đầu
thumb|Trang Thay đổi gần đây từ một trang web [[MediaWiki bị ảnh hưởng bởi những kẻ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật, đang quảng bá các "đường dây trợ giúp" giả mạo.|alt=Trang Thay đổi gần đây từ một trang web MediaWiki bị ảnh hưởng bởi những kẻ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật, đang quảng bá các "đường dây trợ giúp" giả mạo.]] Các vụ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật có thể bắt đầu theo nhiều cách khác nhau. Một số biến thể của hình thức lừa đảo này được khởi động thông qua quảng cáo dưới dạng cửa sổ bật lên trên các trang web bị nhiễm mã độc hoặc bằng cách chiếm dụng tên miền của các trang web lớn (cybersquatting). Nạn nhân sẽ thấy các cửa sổ bật lên trông giống như thông báo lỗi thật, chẳng hạn như Màn hình xanh chết chóc, và những cửa sổ này có thể khiến trình duyệt web của nạn nhân bị đóng băng. Cửa sổ bật lên hướng dẫn nạn nhân gọi đến số điện thoại của kẻ lừa đảo để "khắc phục lỗi". Các vụ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật cũng có thể bắt đầu bằng các cuộc gọi không mong muốn. Đây thường là các cuộc gọi tự động (robocall) giả danh các bên thứ ba hợp pháp như Apple Inc. Trong một số trường hợp, kẻ lừa đảo sử dụng hình thức gửi email hàng loạt. Nội dung email thường thông báo rằng một sản phẩm nào đó đã được mua bằng tài khoản Amazon của nạn nhân và yêu cầu họ gọi đến một số điện thoại cụ thể nếu đây là nhầm lẫn.
Chiêu trò đánh vào lòng tin
Khi nạn nhân đã liên hệ với kẻ lừa đảo, chúng thường sẽ hướng dẫn họ tải về và cài đặt một chương trình truy cập từ xa như TeamViewer, AnyDesk, LogMeIn hoặc GoToAssist. Kẻ lừa đảo sẽ thuyết phục nạn nhân cung cấp thông tin đăng nhập cần thiết để bắt đầu phiên điều khiển từ xa, qua đó giành toàn quyền kiểm soát máy tính của nạn nhân. Sau đó, kẻ lừa đảo dụ dỗ nạn nhân trả tiền cho dịch vụ và/hoặc phần mềm mà chúng cung cấp, được quảng cáo là để "sửa chữa" hoặc "làm sạch" máy tính. Tuy nhiên, phần mềm này thực chất là độc hại hoặc hoàn toàn vô dụng.
- Kẻ lừa đảo có thể mở Event Viewer của Windows, nơi hiển thị nhật ký các sự kiện khác nhau để quản trị viên hệ thống sử dụng trong việc chẩn đoán sự cố. Mặc dù nhiều mục trong nhật ký chỉ là thông báo vô hại, kẻ lừa đảo có thể tuyên bố rằng các mục được gắn nhãn cảnh báo và lỗi là bằng chứng cho thấy hệ thống đã bị "hỏng" và cần phải "sửa chữa" với một khoản phí.
- Kẻ lừa đảo có thể gian dối tuyên bố rằng một số dịch vụ của Windows vốn bị vô hiệu hóa theo mặc định không nên bị tắt, và cho rằng chúng đã bị vô hiệu hóa do máy tính bị nhiễm virus.
- Kẻ lừa đảo có thể tuyên bố rằng các "sự cố" mà chúng bịa ra là do thiết bị phần cứng hoặc phần mềm đã hết hạn bảo hành, rồi dụ dỗ nạn nhân trả tiền cho một dịch vụ "gia hạn" hoàn toàn vô lý và lừa đảo.
- Kẻ lừa đảo có thể chặn nạn nhân không cho xem màn hình, rồi viện cớ rằng đó là do phần mềm độc hại hoặc do hệ thống đang quét. Trong thời gian đó, chúng có thể lục soát các tập tin của nạn nhân để tìm thông tin nhạy cảm, cố gắng truy cập vào tài khoản ngân hàng bằng thông tin đăng nhập đánh cắp hoặc tìm thấy, hoặc thậm chí bật webcam để nhìn thấy khuôn mặt của nạn nhân.
- Kẻ lừa đảo có thể chạy công cụ dòng lệnh có tên là
netstat, công cụ này hiển thị các địa chỉ IP nội bộ và bên ngoài đang kết nối với máy tính. Sau đó, chúng sẽ nói với nạn nhân rằng những địa chỉ IP này là của các tin tặc nước ngoài đã xâm nhập vào mạng của họ. - Kẻ lừa đảo có thể tuyên bố rằng các tiến trình hợp pháp của Windows như
rundll32.exelà virus. Thường thì chúng sẽ tìm kiếm trên Google hoặc Yahoo một bài viết về RUNDLL32.EXE, rồi cuộn đến phần nói rằng tên tiến trình này cũng có thể liên quan đến phần mềm độc hại – dù thực tế máy tính của nạn nhân không hề bị nhiễm mã độc. Đây là một chiêu trò nhằm gây hoang mang và tạo cảm giác cấp bách để lừa nạn nhân.. Lý do kẻ lừa đảo ưa chuộng hình thức này là vì thẻ quà tặng dễ mua, ít có các cơ chế bảo vệ người tiêu dùng giúp nạn nhân đòi lại tiền. Ngoài ra, việc sử dụng thẻ quà tặng còn cho phép chúng rút tiền nhanh chóng mà vẫn ẩn danh. Bên cạnh thẻ quà tặng, những kẻ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật còn có thể yêu cầu thanh toán bằng tiền mã hóa, séc, hoặc chuyển khoản ngân hàng trực tiếp thông qua hệ thống Automated Clearing House (ACH) – trong đó, nạn nhân chỉ có 60 ngày để lấy lại tiền nếu bị lừa.
Nếu nạn nhân từ chối làm theo hướng dẫn của kẻ lừa đảo hoặc không chịu trả tiền, chúng thường chuyển sang chửi bới hoặc đe dọa để ép buộc nạn nhân phải trả tiền. Kẻ lừa đảo cũng có thể sử dụng các hình thức bắt nạt, cưỡng ép, đe dọa và những hành vi lạm dụng tâm lý khác nhằm làm suy giảm khả năng suy nghĩ tỉnh táo của nạn nhân, khiến họ dễ bị dẫn dắt sâu hơn vào cái bẫy lừa đảo. Những tội ác mà kẻ lừa đảo đe dọa sẽ gây ra đối với nạn nhân hoặc gia đình họ có thể dao động từ trộm cắp, lừa đảo và tống tiền, cho đến những tội nghiêm trọng hơn như hiếp dâm hoặc giết người. Kẻ lừa đảo cũng từng bị phát hiện khóa máy tính của những nạn nhân không hợp tác bằng cách sử dụng tiện ích syskey (chỉ có trong các phiên bản Windows trước Windows 10) hoặc các ứng dụng của bên thứ ba mà chúng tự ý cài đặt trên máy nạn nhân. Nếu không nhận được tiền, chúng có thể xóa các tài liệu và/hoặc chương trình quan trọng đối với hoạt động của máy tính, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nạn nhân.
Phản ứng
Một số công ty thực hiện hành vi lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật đã bị khởi kiện. Vào tháng 12 năm 2014, Microsoft đã đệ đơn kiện một công ty có trụ sở tại California vì điều hành các vụ lừa đảo kiểu này, với cáo buộc "lạm dụng tên và thương hiệu của Microsoft" và "gây ra các vấn đề bảo mật cho nạn nhân bằng cách truy cập vào máy tính của họ và cài đặt phần mềm độc hại, bao gồm cả trình đánh cắp mật khẩu có thể truy cập thông tin cá nhân và tài chính". Vào tháng 12 năm 2015, bang Washington đã kiện công ty iYogi vì hành vi lừa đảo người tiêu dùng và đưa ra những tuyên bố sai lệch nhằm khiến người dùng hoảng sợ và mua phần mềm chẩn đoán của iYogi. iYogi cũng bị cáo buộc là đã giả mạo mối liên kết với các công ty như Microsoft, Hewlett-Packard và Apple.
Vào tháng 9 năm 2011, Microsoft đã loại bỏ đối tác vàng Comantra khỏi Mạng lưới Đối tác Microsoft sau khi có cáo buộc công ty này liên quan đến các vụ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật qua điện thoại. Tuy nhiên, việc các công ty lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật có thể dễ dàng được thành lập khiến việc ngăn chặn hoàn toàn các hình thức lừa đảo này trở nên rất khó khăn.
Các công cụ tìm kiếm lớn như Bing và Google đã thực hiện các biện pháp nhằm hạn chế việc quảng bá các trang web hỗ trợ kỹ thuật giả mạo thông qua quảng cáo từ khóa. Mạng quảng cáo Bing Ads do Microsoft sở hữu (phục vụ quảng cáo trên các công cụ tìm kiếm Bing và Yahoo! Search) đã sửa đổi điều khoản dịch vụ vào tháng 5 năm 2016, cấm quảng cáo các dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật từ bên thứ ba hoặc các quảng cáo tuyên bố "cung cấp dịch vụ mà chỉ chủ sở hữu thực sự của sản phẩm hoặc dịch vụ đó mới có thể cung cấp".
Scam baiting
Những kẻ lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật thường xuyên trở thành mục tiêu của hoạt động scam baiting
Những người làm scam baiting ở trình độ cao có thể xâm nhập vào máy tính của kẻ lừa đảo và thậm chí vô hiệu hóa hệ thống của chúng bằng cách triển khai trojan điều khiển từ xa (RAT), tấn công từ chối dịch vụ phân tán (DDoS), hoặc phần mềm phá hoại. Người làm scam baiting cũng có thể cố tình dụ kẻ lừa đảo để lộ hành vi phi đạo đức của chúng bằng cách đặt các tập tin giả (dummy files) hoặc phần mềm độc hại được ngụy trang thành thông tin nhạy cảm như dữ liệu thẻ tín dụng/thẻ ghi nợ hoặc mật khẩu trên máy ảo. Khi kẻ lừa đảo cố đánh cắp những tệp này, chúng sẽ vô tình tự nhiễm phần mềm độc hại. Cuộc đột kích dẫn đến việc bắt giữ Amit Chauhan, người điều hành trung tâm lừa đảo nói trên và đồng thời là chủ của một công ty du lịch giả mạo mang tên "Faremart Travels".