✨Juana Inés de la Cruz

Cuộc đời

Thiếu thời

nhỏ|210x210px| Hacienda Panoaya, ở [[Amecameca, Mexico là nơi Sơ Juana sống từ năm 1651 đến 1656. |thế=]] Juana Inés de Asbaje y Ramírez de Santillana sinh ra ở San Miguel Nepantla (nay gọi là Nepantla de Sor Juana Inés de la Cruz để vinh danh bà) gần Mexico City. Bà là con ngoài giá thú của một thuyền trưởng người Tây Ban Nha, Pedro Manuel de Asbaje, và một phụ nữ Criollo, Isabel Ramírez. Do có nguồn gốc Tây Ban Nha và sinh ra ở Mexico, Juana được coi là một người Criollo (người Mỹ Latin gốc Tây Ban Nha thời thuộc địa). Juana được rửa tội vào ngày 2 tháng 12 năm 1651. Mặc dù thiếu vắng người cha, tuy nhiên, nhờ có ông ngoại là một chủ đồn điền ở Amecameca, Juana có thể sống một cuộc sống thoải mái. Bà đã dành những năm đầu đời sống với mẹ trong dinh thự Panoaya của ông ngoại.

Suốt thời thơ ấu, Juana thường trốn trong nhà nguyện Hacienda để đọc sách trong thư viện của ông ngoại, một điều cấm kị đối với các cô gái. Khi lên ba, Juana đã học đọc và viết tiếng Latin. Đến năm năm tuổi, bà đã biết làm kế toán. Năm tám tuổi, bà sáng tác một bài thơ về Bí tích Thánh Thể. Đến tuổi thiếu niên, Juana đã thành thạo luận lý học Hy Lạp, và ở tuổi mười ba, bà bắt đầu dạy tiếng Latin cho trẻ nhỏ. Bà cũng học cả ngôn ngữ Nahuatl của Aztec và viết một số bài thơ ngắn bằng ngôn ngữ này. nhỏ|346x346px| Sơ Juana Inés de la Cruz, vẽ bởi Friar Miguel de Herrera (1700-1789), Khi ở tu viện và có lẽ là từ trước đó, Sơ Juana đã có mối quan hề thân thiết với học giả cùng thời, Don Carlos de Sigüenza y Góngora, người thường đến thăm bà tại cư xá của tu viện. Cùng với Carta Atenagórica, giám mục cũng công bố bức thư riêng gửi đến Sơ Juana để khuyên bà nên tập trung vào tôn giáo thay vì nghiên cứu các vấn đề thế tục. nhỏ|286x286px| Tranh ở tu viện Santa Paula (Sevilla) Đáp lại những lời chỉ trích, Sơ Juana đã viết một bức thư, Respuesta a Sor Filotea de la Cruz (Trả lời chị Philotea), trong đó bà bảo vệ quyền được giáo dục chính quy của phụ nữ. Bà cũng ủng hộ quyền của phụ nữ được tham gia và đối xử như là những người có thẩm quyền trí thức, không chỉ thông qua việc viết lách, mà còn qua việc xuất bản các tác phẩm của mình. Sơ Juana lập luận, bằng cách đặt phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ lớn tuổi, vào các vị trí có thẩm quyền, phụ nữ có thể giáo dục những người phụ nữ khác. Điều này có thể giúp giảm thiểu các tình huống nhạy cảm liên quan đến các giáo viên nam trong các môi trường gần gũi với các nữ sinh viên trẻ.

Bên cạnh việc tự nhận là một người phụ nữ có thẩm quyền trí thức, những quan điểm cấp tiến của Sơ Juana khiến bà trở thành một nhân vật gây tranh cãi. Bà đã đáp trả một nhà thơ xứ Aragon bằng việc phỏng theo Thánh Teresa của Ávila: "Người ta hoàn toàn có thể vừa lý luận ra trò lại vừa nấu bữa ăn tối." Đáp lại, Francisco de Aguiar y Seijas, Tổng giám mục Mexico đã cùng các chức sắc cấp cao khác lên án "sự bướng bỉnh" của Sơ Juana. Ngoài việc bị phản đối vì đã thách thức thứ bậc gia trưởng của Giáo hội Công giáo, Sơ Juana đã nhiều lần bị chỉ trích vì niềm tin rằng các bài viết của bà cũng giúp ích cho cộng đồng như những công việc từ thiện khác. Bà được cho là đã bán hết bộ sưu tập hơn 4.000 cuốn sách trong thư viện của mình,

Trong số hơn một trăm tác phẩm chưa được công bố, chỉ có một vài tác phẩm của bà còn tồn tại. Theo Octavio Paz, các tác phẩm của bà đã được lưu giữ bởi Phó vương hậu.

Bà qua đời sau khi chăm sóc cho các nữ tu khác mắc bệnh trong một bệnh dịch, vào ngày 17 tháng 4 năm 1695. Sigüenza y Góngora đã đọc điếu văn trong tang lễ của bà.

Các vở hài kịch của Juana sử dụng tiếng cười như một phương tiện được xã hội chấp nhận để đặt câu hỏi về quan niệm của đàn ông và phụ nữ. Tác phẩm Los empeños de una casa (Tạm dịch: Con tốt thí của gia đình) được biểu diễn lần đầu tiên vào ngày 4 tháng 10 năm 1683, để chúc mừng Phó vương Bá tước Paredes sinh con trai đầu lòng. Vở kịch Amor es mas laberinto (Tạm dịch: Tình yêu là một mê cung) được trình diễn vào ngày 11 tháng 2 năm 1689, trong lễ đăng quang của Phó vương Gaspar de la Cerda y Mendoza. Tuy nhiên, trong tác phẩm Tiểu luận về Tâm lý học, Ezequiel A. Chavez đã đề cập đến Fernandez del Castillo với tư cách là đồng tác giả của vở hài kịch này.

Bên cạnh thơ ca và triết học, Sơ Juana còn quan tâm đến khoa học, toán học và âm nhạc. Âm nhạc thời bấy giờ được coi là một bộ phận của thơ ca. Bà đã dành nhiều thời gian để nghiên cứu các lý thuyết về âm điệu của nhạc cụ. Bà đã viết một chuyên luận có tên El Caracol (đã bị mất) về cách đơn giản hóa ký hiệu âm nhạc và giải quyết các vấn đề của hệ thống chỉnh âm Pythagore. Âm nhạc cũng là một đề tài quan trọng trong các tác phẩm của Sơ Juana.

Ảnh hưởng lịch sử

Từ thiện

Tổ chức Sơ Juana cho các phụ nữ bị bạo hành được thành lập vào năm 1993 để vinh danh sự cống hiến của Sơ Juana trong việc giúp đỡ những phụ nữ nạn nhân sau bạo lực gia đình. Sau này tổ chức đổi tên thành Cộng đồng Vượt qua các mối quan hệ lạm dụng (CORA), cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cộng đồng, pháp lý và gia đình bằng tiếng Tây Ban Nha cho phụ nữ và trẻ em Mỹ La-tinh đã hoặc đang đối mặt với bạo lực gia đình.

Giáo dục

Tu viện San Jerónimo, nơi Juana sống 27 năm cuối đời và nơi bà viết phần lớn tác phẩm của mình ngày nay là Đại học Tu viện Sơ Juana ở trung tâm lịch sử của Mexico City, được thành lập năm 1979.

Tranh cãi chính trị

Trong khi Juana là một nhân vật nổi tiếng và gây tranh cãi trong thế kỷ 17, bà cũng là một nhân vật quan trọng ở thời hiện đại.

Trong quá trình cải tạo tu viện vào những năm 1970, hài cốt được cho là của Juana đã được phát hiện, cùng với chiếc mề đay được vẽ trong các bức tranh của Juana. Margarita López Portillo, em gái của Tổng thống Jose López Portillo (1976-1982), đã giữ tấm mề đay. Trong lễ tưởng niệm ngày mất của Sơ Juana vào năm 1995, một thành viên của quốc hội Mexico đã kêu gọi Margarita López Portillo trả lại tấm mề đay mà bà đã giữ với lí do bảo vệ. Bà trả nó lại cho Quốc hội vào ngày 14 tháng 11 năm 1995. Sự kiện này đã dấy lên các cuộc thảo luận về Juana và sự lạm dụng quyền lực trong chính trị Mexico.

Đóng góp cho nữ quyền

phải|nhỏ|267x267px| Tượng Sơ Juana Inés ở [[Madrid, Tây Ban Nha. ]]

Phong trào nữ quyền lịch sử

Amanda Powell nhận định Sor Juana là một người đóng góp cho Querelles des Femmes (Những câu hỏi của phụ nữ), một cuộc tranh luận văn học kéo dài ba thế kỷ về phụ nữ. Trọng tâm của cuộc tranh luận về nữ quyền thời đầu này là những ý tưởng về giới tính xã hội và giới tính, và sự kì thị nữ giới.

Powell cho rằng các quan điểm của Sor Juana, rằng quan niệm về phụ nữ trong hệ thống tôn giáo không phải những điều răn dạy linh thiêng mà là được xây dựng dựa trên văn hóa, tương đồng với ý tưởng về việc xây dựng giới tính xã hội và giới tính tự nhiên.

Phong trào nữ quyền hiện đại

Yugar liên kết Juana với các phong trào vận động nữ quyền và ý thức hệ trong thế kỷ hai mươi mốt, như nữ quyền tôn giáo, nữ quyền sinh thái và phong trào nữ quyền nói chung. Mặc dù phong trào nữ quyền tôn giáo hiện nay phát triển từ phong trào Thần học giải phóng những năm bảy mươi, Yugar dùng những chỉ trích của Sơ Juana về luật lệ tôn giáo chỉ cho phép người đàn ông giữ các vị trí lãnh đạo trong nhà thờ như là bằng chứng ban đầu của nữ quyền tôn giáo. Dựa trên sự phê phán của bà về hệ thống cấp bậc áp bức và gia trưởng của nhà thờ, Yugar lập luận rằng Sơ Juana đã đi trước các phong trào hiện nay.

Yugar nhấn mạnh rằng Juana giải nghĩa Kinh Thánh quan tâm đến mọi người thuộc mọi hoàn cảnh, cũng như toàn thể trái đất và các loài vật. Đáng chú ý là Juana bày tỏ lo ngại về hậu quả của sự thống trị tư bản Tây Ban Nha trên trái đất. Những ý tưởng này thường thấy trong các phong trào nữ quyền hiện đại liên quan đến phong trào phi thực dân hóa Ví dụ, các phần của bài thơ Villancico 224 của Sơ Juana được viết bằng tiếng Nahuatl, trong khi các phần khác được viết bằng tiếng Tây Ban Nha. nhằm nâng cao vị thế của truyền thống tôn giáo bản địa đối với Công giáo ở Tân Tây Ban Nha. và trên đồng 1000 peso được đúc bởi Mexico từ năm 1988 đến 1992. Thị trấn nơi Sơ Juana lớn lên, San Miguel Nepantla ở thành phố Tepetlixpa, bang Mexico, đã được đổi tên thành Nepantla de Sor Juana Inés de la Cruz để vinh danh bà.

Cảm hứng và ảnh hưởng

nhỏ|Juana Ines de la Cruz trong nghệ thuật, của nghệ sĩ người Mexico Mauricio García Vega. Sơ Juana là nguồn cảm hứng cho các nhà làm phim và tác giả của thơ, kịch, opera và tiểu thuyết văn học.

• Nhà soạn nhạc người Mỹ John Adams và đạo diễn Peter Sellars đã sử dụng hai bài thơ của Sor Juana là Pues mi Dios ha nacido a penar và Pues está tiritando trong tác phẩm opera El Niño (2000).
• Sê-ri mini tiếng Tây Ban Nha Juana Inés (2016) của Canal Again TV, với sự tham gia của Arantza Ruiz và Arcelia Ramírez trong vai Sor Juana, khắc họa cuộc đời bà một cách kịch tính hóa.
• María Luisa Bprice đã viết và đạo diễn bộ phim năm 1990, Yo, la peor de todas (Tôi, kẻ tồi tệ nhất trong tất cả), dựa trên Sơ Juana: Hoặc, Bẫy tín ngưỡng của Octavo Paz, dựa trên cuộc đời của Sor Juana.
• Một telenovela về cuộc đời bà, Sor Juana Inés de la Cruz được thực hiện vào năm 1962.
• Diane Ackerman đã viết một vở kịch, Reverse Thunder, về Sơ Juana (1992).
• Jesusa Rodríguez đã sản xuất một số tác phẩm liên quan đến Sơ Juana, bao gồm Sor Juana en Almoloya và Striptease de Sor Juana, dựa trên bài thơ của Juana, "Primero Sueño".
• Tiểu thuyết gia người Canada Paul Anderson đã dành 12 năm để viết một cuốn tiểu thuyết dài 1300 trang có tựa đề Hunger Brides (xuất bản 2004) về Sơ Juana. Cuốn tiểu thuyết của ông đã giành được Giải thưởng Sách Alberta năm 2005.
• Vở nhạc kịch của Allison Sniffin, Óyeme con los ojos, dựa trên các bài viết và thơ của Sơ Juana, được trình chiếu tại Trung tâm Kaufman ở thành phố New York.
• Vở kịch The Heresy of Love của Helen Edmundson, dựa trên cuộc đời của Sơ Juana, được Công ty Hoàng gia Shakespeare trình diễn vào đầu năm 2012 và được Shakespeare's Globe làm lại vào năm 2015.
• Nhà soạn nhạc Daniel Crozier và thủ thư Peter Peter Krask đã viết With Blood, With Ink, một vở opera dựa trên cuộc đời cô, trong khi cả hai đều là sinh viên tại Học viện Peabody của Baltimore năm 1993. Tác phẩm được trình diễn tại Peabody và giành giải nhất trong cuộc thi Opera Opera của Hiệp hội hoạt động và kịch nghệ quốc gia. Vào tháng 5 năm 2000, các trích đoạn trong vở opera đã được đưa vào Sê-ri Nhà soạn nhạc Mỹ của Nhà hát Thành phố New York. Toàn bộ tác phẩm đã được Fort Worth Opera trình diễn vào ngày 20 tháng 4 năm 2014 và được thu hình bởi Albany Records.
• Ca sĩ người Puerto Rico ILE trích một phần của một trong những bản [https://books.google.com/books?id=3eQAURs2t2gC sonnet] của Sơ Juana trong bài hát "[https://www.vevo.com/watch/ile-official/Rescatarme-(Cover-Audio)/USSD21600344 Rescatarme]".
• Nhà thơ và tiểu thuyết gia người Canada Margaret Atwood trong tập thơ năm 2007 'Cánh cửa' có một bài thơ tựa đề 'Sor Juana Works in the Garden'.
• Vào ngày 12 tháng 11 năm 2017, Google Doodle đã kỷ niệm sinh nhật lần thứ 365 của bà.

Dẫn nguồn

Nguồn

• [http://www.dartmouth.edu/~sorjuana/ Dự án Juana Inés de la Cruz] Đại học Dartmouth. Truy xuất: 2010-05-09.
• [https://web.archive.org/web/20100528131605/http://oregonstate.edu/instruct/phl302/philosophers/cruz.html Sor Juana Ines de la Cruz (1648-1695)] Đại học bang Oregon. Truy xuất: 2010-05-09.
• [http://www.ucsj.edu.mx Đại học del Claustro de Sor Juana] . Truy xuất: 2010-08-03.