✨HMS Ajax (1912)
phải|nhỏ|Các tháp pháo phía trước của Ajax vào năm [[1918, gồm hai khẩu pháo BL Mark V.]]
HMS _Ajax_ là một thiết giáp hạm dreadnought thuộc lớp King George V thứ nhất được Hải quân Hoàng gia Anh Quốc chế tạo ngay trước Chiến tranh Thế giới thứ nhất. Nó từng tham gia trận Jutland năm 1916 và sau đó hoạt động tại Địa Trung Hải và Hắc Hải trước khi ngừng hoạt động vào năm 1924.Ajax bị tháo dỡ vào năm 1926 do những giới hạn của Hiệp ước Hải quân Washington
Thiết kế và chế tạo
Ajax là chiếc cuối cùng trong số bốn chiếc thiết giáp hạm thuộc lớp King George V được đặt lườn. Lớp tàu này dự định lặp lại lớp Orion dẫn trước, nhưng những kinh nghiệm với lớp này cho phép tích hợp những cải tiến vào Ajax và chiếc chị em Audacious vào giai đoạn đầu của quá trình chế tạo. Điều đáng kể nhất và góp phần lớn nhất vào hiệu quả tác chiến là việc bố trí lại cột ăn-ten trước phía trước ống khói trước thay vì phía sau. Người ta thấy trên những con tàu mà cột ăn-ten và tháp quan sát đặt sau ống khói, như trên chính Dreadnought và những chiếc lớp Colossus, khói thoát ra từ ống khói làm cho tháp quan sát hoàn toàn không sống được. Nó cùng với Audacious cũng được thiết kế, không giống như các tàu chị em King George V và Centurion, để được trang bị bộ kiểm soát hỏa lực, vốn đòi hỏi một cột ăn-ten chắc chắn hơn so với dự khiến trước đây. Lớp vỏ giáp bảo vệ bên trong và vũ khí chống tàu phóng lôi cũng được cải tiến so với lớp trước và tốc độ tăng thêm khoảng 1 knot.
Dàn pháo chính
Dàn pháo chính của Ajax bao gồm mười khẩu hải pháo BL Mark V được đặt trên năm tháp pháo nòng đôi, tất cả đều được bố trí ngay trên trục dọc của con tàu, với tháp pháo "B" và "X" bắn thượng tầng bên trên tháp pháo "A" và "Y". Do được đặt giữa tàu, giữa ống khói phía sau và khối cấu trúc thượng tầng phía sau, tháp pháo "Q" là tháp pháo duy nhất có góc xoay giới hạn. Tuy nhiên trong thực hành, do các nóc quan sát được đặt trên nóc tháp pháo, việc bắn thượng tầng của "B" và "X" ngay bên trên "A" và "Y" gây ảnh hưởng mạnh đến pháo thủ tháp pháo bên dưới, nên chúng bị giới hạn ở góc 30° từ trục giữa. Góc xoay của các tháp pháo "A", "B", "X" và "Y" trên danh nghĩa là 300°, nhưng người ta thấy bắn quá gần cấu trúc thượng tầng sẽ gây hư hại đáng kể cho nó. Tháp pháo "Q" cũng được ghi là xoay được 300° dựa trên cơ sở các nòng pháo được nâng tối đa sẽ vượt qua cấu trúc thượng tầng phía sau; khi hạ nòng pháo thấp hơn, góc xoay chỉ đạt 115 °Cả hai bên mạn, một lần nữa với nguy cơ gây hư hại bởi ánh chớp lửa nếu bắn quá gần cấu trúc thượng tầng phía trước và phía sau.
Góc nâng tối đa của các khẩu pháo là 20°, một sự cải tiến đáng kể so với các lớp dreadnought trước đó. Các khẩu pháo bắn ra đạn pháo nặng với tốc độ bắn hai phát mỗi phút, cho dù nó thường chỉ bắn ở tốc độ một phát mỗi phút nhằm mục đích trinh sát điểm rơi của loạt đạn pháo.
Dàn pháo hạng hai
Dàn pháo hạng hai của Ajax bao gồm mười sáu khẩu pháo BL Mark VII nạp bằng khóa nòng đặt trên các bệ nòng đơn. Nhằm đối phó lại suy đoán cho rằng mối đe dọa của tàu phóng lôi nhiều khả năng đến từ bên mạn phía trước, mười hai khẩu được bố trí phía trước và chỉ có bốn khẩu phía sau. Khi hoàn tất, các khẩu phía trước được phân chia trên ba sàn: mỗi bên mạn gồm một khẩu bên dưới tháp chỉ huy ngang với tháp pháo "Y", ba khẩu trên cấu trúc thượng tầng ngang mức sàn trước và hai khẩu trên lườn sàn trước ngang bệ tháp pháo "B". Các khẩu phía sau được bố trí chồng lên nhau ngay trước tháp pháo "X". Tất cả các khẩu pháo đều được bảo vệ bởi vỏ giáp dày . Các khẩu pháo trên sàn trước hầu như không thể hoạt động trong bất kỳ hoàn cảnh thời tiết nào và được tháo dỡ với các tấm thép bịt lại trong giai đoạn Thế Chiến I.
Vào lúc nó được thiết kế, mọi thiết giáp hạm dreadnought của các cường quốc hải quân khác trang bị dàn pháo hạng hai với cỡ nòng lớn hơn: đối với Hoa Kỳ, đối với Pháp và đối với Đức, Nhật Bản và Áo. Tuy nhiên, Ajax và các tàu chị em chỉ được trang bị cỡ nòng nhỏ hơn vì hai lý do: Chính phủ đang theo đuổi chính sách cắt giảm ngân sách quốc phòng nên đã không chuẩn bị cho khoản chi phí bổ sung thêm 170.000 Bảng Anh cần thiết; và thứ hai là do Thứ trưởng Hải quân Anh, Đô đốc Jackie Fisher, người chịu trách nhiệm chính cho các ý tưởng thiết kế vũ khí căn bản, phản đối việc tăng thêm cỡ nòng cho dàn pháo hạng hai vì ông tin rằng chúng sẽ vô dụng khi thời tiết xấu.
Vào năm 1915 hai khẩu pháo phòng không 4 inch được bổ sung ở sàn sau.
Bệ tháp pháo được bảo vệ bởi lớp vỏ giáp dày , độ dày thay đổi tùy mức độ bảo vệ có được của các kết cấu lân cận. Tháp chỉ huy có vỏ giáp dày trong khi đối với tháp điều khiển hỏa lực phía sau là .
Hệ thống động lực
Ajax được trang bị bốn turbine hơi nước Parsons, dẫn động trực tiếp bốn trục chân vịt mà không có hộp số giảm tốc. Hơi nước được cung cấp bởi 18 nồi hơi Babcock and Wilcox, được phân đều trong ba phòng nồi hơi với sáu nồi hơi mỗi phòng. Công suất thiết kế là , cho phép con tàu đạt được tốc độ thiết kế tối đa . Chiếc thứ tư cùng lớp Audacious đã bị chìm do trúng thủy lôi vào ngày 27 tháng 10 năm 1914. Nó đã nhìn thấy những chiếc dẫn đầu trong hàng chiến trận Hạm đội Biển khơi Đức cùng các tàu chiến-tuần dương đối phương, và đã nổ súng vào chúng. Bản thân Ajax không bị bắn trúng; và bởi vì số lượng quá lớn các tàu chiến tham gia nên không thể xác định nó có bắn trúng mục tiêu hay không.
Chiếc tàu buôn tuần dương vũ trang HMS Princess đã hoạt động như một phiên bản giả của Ajax bắt đầu từ năm 1916. Ajax tiếp tục ở lại Scapa Flow cho đến tháng 6 năm 1919, được điều động về Hải đội Chiến trận 3 cho bốn tháng sau cùng tại đây. Vào tháng 6 năm 1919, nó được chuyển sang Hải đội Chiến trận 4, là một phần của Hạm đội Địa Trung Hải. Nó cùng với phần còn lại của hải đội trong các hoạt động chống lại lực lượng Bolshevik Nga và lực lượng Quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ trong năm 1919 tại Hắc Hải và biển Marmora. Khi Vua Thổ Nhĩ Kỳ bị phế truất vào năm 1923, ông đã bị giải đến Mecca trên chiếc Ajax.
Vào tháng 4 năm 1924, nó quay về Devonport và thuộc thành phần Hạm đội Dự bị cho đến tháng 10 năm 1926, lúc nó bị đưa vào danh sách loại bỏ để tuân thủ hạn ngạch về tàu chiến chủ lực mà Hiệp ước Hải quân Washington quy định. Vào ngày 10 tháng 12 năm 1926, nó bị bán cho hãng Alloa Shipbreaking Company, và bị tháo dỡ tại Rosyth từ ngày 14 tháng 12 năm 1926.