Haryana (Hindī: हरियाणा, Punjabī: ਹਰਿਆਣਾ, ) là một bang ở phía bắc Ấn Độ. Bang này đã được tách ra khỏi bang Punjab vào năm 1966. Bang Haryana giáp các bang Punjab và bang Himachal Pradesh về phía bắc, Rajasthan về phía tây và Nam. Biên giới phía đông với các bang Uttarakhand và Uttar Pradesh được xác định bởi con sông Yamuna. Haryana cũng bao quanh Delhi về 3 phía, tạo thành biên giới phía bắc, Tây và Nam của Delhi. Do đó, một khu vực lớn của Haryana được đưa vào Vùng thủ đô quốc gia. Thủ phủ của bang Haryana là Chandigarh, thành phố thuộc quản lý như một lãnh thổ liên hiệp và cũng là thủ phủ của Punjab. Thành phố Gurgaon đang nổi lên thành một trung tâm lớn của ngành công nghệ thông tin. Bang này là một trung tâm chế tạo hàng đầu vì nó là nơi đóng trụ sở của Maruti Udyog Limited, công ty chế tạo ô tô lớn nhất Ấn Độ. Đây cũng là nơi có Hero Honda Limited, nhà chế tạo xe hai bánh lớn nhất thế giới. Panipat, Panchkula và Faridabad cũng là các trung tâm công nghiệp. Ngành thép và dệt cũng đang thiết lập ở bang Hayana.
Chi tiết và từ nguyên
Tên gọi Haryana có nghĩa "Nơi ở của Thần" lấy từ Hari (vị thần Hindu Vishnu [Visnu]) và từ ayana (nhà ở). Bang này nổi tiếng về lúa mỳ và sản xuất sữa. Ngoài sông Yamuna và Ghaggar, các con sông chảy theo mùa như Markanda, và Tangri cũng chảy qua bang này. Một số con kênh thủy lợi chảy qua bang này, mang nước từ các con sông chảy quanh năm từ dãy Himalayas. Địa hình bang này nhìn chung bằng phẳng có nhiều đất mùn bao phủ và rất thích hợp cho ngành nông nghiệp. Khu vực tây nam thì khô hơn và nhiều cát hơn. Có một vài khu vực đồi tạo thành một phần của Đồi Siwalik ở đông bắc và Dãy Aravalli ở phía nam. Bang này có lục địa, với nhiệt độ cực nóng vào mùa Hè. Gió mùa mang mưa đến vào thời gian giữa tháng 7 và 9.
Haryana có 4 trường đại học và hai trường cao đẳng y khoa. Ngôn ngữ chính thức là tiếng Hindi và Punjab là ngôn ngữ chính thức thứ 2. Một số lượng dân, đặc biệt là ở nông thôn, nói tiếng Haryanvi, một phương ngữ của tiếng nổi tiếng do sự thô mộc của nó. Đa số dân theo Hindu giáo, tiếp theo là các tôn giáo khác Sikh giáo, Hồi giáo, Jainism và Thiên Chúa giáo. Haryana đã là một phần của cả nền Văn minh Thung lũng Indus và nền văn minh trước đó là nền văn minh Vedic. Mahabharat đã đề cập nhiều nơi mà ngày nay nằm trong bang Haryana như Kurukshetra và Gurgaon.
Ngày nay người ta cho rằng Ghagghar là sông Saraswati ban đầu trong thời kỳ Vedic.
Lịch sử
Dù Haryana không còn là một phần của bang Punjab nữa, nhưng trong một thời gian dài nó đã là một phần của tỉnh Punjab của Ấn Độ thuộc Anh và đã đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử của vùng Punjab.
Văn hóa
Là nơi giao thoa giữa văn hóa miền Bắc và văn hóa Bắc Trung bộ Ấn Độ.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Haryana** (Hindī: हरियाणा, Punjabī: ਹਰਿਆਣਾ, ) là một bang ở phía bắc Ấn Độ. Bang này đã được tách ra khỏi bang Punjab vào năm 1966. Bang Haryana giáp các bang Punjab và bang Himachal
**Tiếng Haryana** ( **' hoặc **') là một ngôn ngữ/cụm phương ngữ thuộc nhóm ngôn ngữ Hindi Tây và được viết bằng chữ Devanagari. Tiếng Haryana có nguồn gốc từ vùng Haryana, Ấn Độ. Tiếng
thumb|Prithviraj Chauhan' Fort-2, Taraori, Haryana **Taraori** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Karnal thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân
**Sohna** là một thị xã của quận Gurgaon thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Sohna có vị trí Nó có độ cao trung bình là 212 mét (695 feet). ## Nhân khẩu Theo điều tra
**Thanesar** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Kurukshetra thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Thanesar có vị trí Nó có độ cao trung
**Naraingarh** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Ambala thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn
**Panipat** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Panipat thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Panipat có vị trí Nó có độ cao trung
**Ambala** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Ambala thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Ambala có vị trí Nó có độ cao trung
**Faridabad** (Hindi: फरीदाबाद) là một thành phố công nghiệp và trung tâm dân số của bang Haryana, Bắc Ấn Độ. Thành phố này tọa lạc ở quận Faridabad. Thành phố này được thành lập năm
**Bilaspur** là một thị trấn thống kê (_census town_) của quận Yamunanagar thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Bilaspur có vị trí Nó có độ cao trung bình là 274 mét (898 foot). ## Nhân
**Farrukhnagar** là một thị xã của quận Gurgaon thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Farrukhnagar có vị trí Nó có độ cao trung bình là 223 mét (731 feet). ## Nhân khẩu Theo điều tra
**Gurgaon** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Gurgaon thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Gurgaon có vị trí Nó có độ cao trung
**Kaithal** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Kaithal thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Kaithal có vị trí Nó có độ cao trung
**Huyện Kurukshetra** là một huyện thuộc bang Haryana, Ấn Độ. Thủ phủ huyện Kurukshetra đóng ở Kurukshetra. Huyện Kurukshetra có diện tích 1217 ki lô mét vuông. Đến thời điểm năm 2001, huyện Kurukshetra có
**Huyện Karnal** là một huyện thuộc bang Haryana, Ấn Độ. Thủ phủ huyện Karnal đóng ở Karnal. Huyện Karnal có diện tích 2471 ki lô mét vuông. Đến thời điểm năm 2001, huyện Karnal có
**Huyện Fatehabad** là một huyện thuộc bang Haryana, Ấn Độ. Thủ phủ huyện Fatehabad đóng ở Fatehabad. Huyện Fatehabad có diện tích 2491 ki lô mét vuông. Đến thời điểm năm 2001, huyện Fatehabad có
**Huyện Sonepat** là một huyện thuộc bang Haryana, Ấn Độ. Thủ phủ huyện Sonepat đóng ở Sonepat. Huyện Sonepat có diện tích 2260 ki lô mét vuông. Đến thời điểm năm 2001, huyện Sonepat có
**Cung điện Pataudi**, hay **Ibrahim Kothi**, là một cung điện của gia tộc từng cầm quyền Pataudi ở thị trấn Pataudi của quận Gurgaon (nay là quận Gurugram) thuộc bang Haryana, Ấn Độ. Công trình
**Taoru** là một thị xã của quận Gurgaon thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Taoru có vị trí Nó có độ cao trung bình là 262 mét (859 feet). ## Nhân khẩu Theo điều tra
**Pinjore** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Panchkula thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn
**Pataudi** là một thị xã của quận Gurgaon thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Pataudi có vị trí Nó có độ cao trung bình là 240 mét (787 feet). ## Nhân khẩu Theo điều tra
**Mustafabad** là một thị trấn thống kê (_census town_) của quận Yamunanagar thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Mustafabad có vị trí Nó có độ cao trung bình là 256 mét (839 feet). ## Nhân
**Sonipat** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Sonipat thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Sonipat có vị trí Nó có độ cao trung
**Siwani** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Bhiwani thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn
**Sirsa** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Sirsa thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Sirsa có vị trí Nó có độ cao trung
**Pehowa** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Kurukshetra thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Pehowa có vị trí Nó có độ cao trung
**Sukhrali** là một thị trấn thống kê (_census town_) của quận Gurgaon thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn Độ, Sukhrali có dân số 10.384
**Nagai Chaudhry** là một thị trấn thống kê (_census town_) của quận Mahendragarh thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn Độ, Nagai Chaudhry có dân
**Mandi Dabwali** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Sirsa thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của
**Pundri** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Kaithal thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Pundri có vị trí Nó có độ cao trung
**Punahana** là một thị xã của quận Gurgaon thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Punahana có vị trí Nó có độ cao trung bình là 187 mét (613 feet). ## Nhân khẩu Theo điều tra
**Tilpat** là một thị trấn thống kê (_census town_) của quận Faridabad thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn Độ, Tilpat có dân số 6377
**Radaur** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Yamunanagar thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Radaur có vị trí Nó có độ cao trung
**Narnaul** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Mahendragarh thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Narnaul có vị trí Nó có độ cao trung
**Narnaund** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Hisar thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Narnaund có vị trí Nó có độ cao trung
**Uklanamandi** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Hisar thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn
**Uchana** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Jind thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Uchana có vị trí Nó có độ cao trung
**Tosham** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Bhiwani thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Tosham có vị trí Nó có độ cao trung
**Tohana** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Fatehabad thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Tohana có vị trí Nó có độ cao trung
**Raipur Rani** là một thị trấn thống kê (_census town_) của quận Panchkula thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn Độ, Raipur Rani có dân
**Narwana** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Jind thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Narwana có vị trí Nó có độ cao trung
**Loharu** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Bhiwani thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Loharu có vị trí Nó có độ cao trung
**Uncha Siwana** là một thị trấn thống kê (_census town_) của quận Karnal thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn Độ, Uncha Siwana có dân
**Rania** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Sirsa thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Rania có vị trí Nó có độ cao trung
**Ratia** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Fatehabad thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Ratia có vị trí Nó có độ cao trung
**Nilokheri** là một thành phố và là nơi đặt ủy ban đô thị (_municipal committee_) của quận Karnal thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Nilokheri có vị trí Nó có độ cao trung
**Rohtak** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Rohtak thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Rohtak có vị trí Nó có độ cao trung
**Rewari (Rural)** là một thị trấn thống kê (_census town_) của quận Rewari thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn Độ, Rewari (Rural) có dân
**Rewari** là một thành phố và là nơi đặt hội đồng đô thị (_municipal council_) của quận Rewari thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Địa lý Rewari có vị trí Nó có độ cao trung
**Kansepur** là một thị trấn thống kê (_census town_) của quận Yamunanagar thuộc bang Haryana, Ấn Độ. ## Nhân khẩu Theo điều tra dân số năm 2001 của Ấn Độ, Kansepur có dân số 14.943