✨Gaetano Donizetti

Domenico Gaetano Maria Donizetti (; 29 tháng 11 năm 1797 tại Bergamo – 8 tháng 4 năm 1848 tại Bergamo) là nhà soạn nhạc người Ý đến từ Bergamo, Lombardia. Công trình tiêu biểu của ông là các vở opera L'elisir d'amore (1832), Lucia di Lammermoor (1835), và Don Pasquale (1843), tất cả điều bằng tiếng Ý, và các vở opera bằng tiếng Pháp như La favorite (1840) và La fille du régiment (1840). Cùng với Vincenzo Bellini và Gioachino Rossini, ông là nhà cách tân opera hài Ý xuất sắc, giúp thể loại này vượt qua nguy cơ bị quên lãng. ==Tiểu sử Thế nên, nghiễm nhiên Donizetti trở thành người đại diện lớn nhất của opera Ý lúc này.

Cần phải nói thêm rằng, dù Rossini và Donizetti đều là đối thủ nghề nghiệp của nhau, Rossini vẫn giúp đỡ cho Donizetti bằng cách đưa ông đến với những nhà hát của thủ đô Paris, Pháp. Nhờ làm việc trên đất nước láng giềng của xứ sở mì ống, Donizetti có thu nhập cao hơn so với ở quê nhà. Vào năm 1835, năm trình diễn đầu tiên của Maria Stuarda, Rossini mời Donizetti sáng tác cho sân khấu Paris vở opera Marin Faliero. Đồng thời, từ quê nhà, Donizetti biết được rằng thành phố Napoli đã tạo một sự thành công đặc biệt cho vở Lucia di Lammermoor.

Sang năm 1836, có nhiều vở opera của Donizetti được trình diễn. Đầu tiên là vở Belisario, tiếp theo là Il Campanello và Betly, tiếp theo nữa là L’assedi di Calais. Virginia Vasselli, vợ của Donizetti|nhỏ|phải Thành công trong công việc, nhưng Donizetti bắt đầu phải hứng chịu tang tóc. Chỉ trong vòng 2 năm 1836 và 1837, ông mất cha mẹ, người vợ ông cưới năm 1828 Virginia Vasselli và đứa con gái. Vasselli đã sinh cho Donizetti 3 đứa con, hai vợ chồng ông gắn bó sâu đậm với nhau. Thế nên, cũng chẳng ngạc nhiên khi Donizetti mang nỗi trầm uất đến cuối đới sau khi người bạn đừi của nhà soạn nhạc qua đời vì dịch tả. Tuy vậy, ông vẫn sáng tác trong lúc đau lòng. Hai vở opera tiếp theo mang tên Pia de’ Tolomei và Roberto Devereux ra đời.

Qua đi hai năm 1836 và 1837, đến năm 1838. Một sự kiện diễn ra khi vở Poliuto của Donizetti bị cấm trình diễn do nhân vật chính của tác phẩm là một người tử vì đạo. Còn một việc khiến Donizetti không vui hơn, đó là giám đốc nhạc viện tên Nicola Antonio Zinarelli vừa mới qua đời, chức vụ cũ để trống. Người được chọn không phải là Donizetti mà là Saverio Mercadante chỉ vì lý do đơn giản: Ông này là người Napoli. Thất vọng vì điều đó, tháng 10 năm đó, Donizetti chia tay Napoli và nước Ý để đến với thành Paris. Định cư hẳn ở đó, ông viết Il Duca di Alba. Khi đã ra đi như vậy, tất nhiên nhà soạn nhạc người Ý có mối quan hệ làm ăn mới. Ông đã hợp tác với các nhà hát lớn của Pháp như Opéra-Comique, Opéra et Théâtre des Italiens. Định cư trên một vùng đất mới, Donizetti chứng tỏ sự nhạy bén của mình khi dễ dàng bắt nhịp những thị hiếu của công chúng lúc đó. Donizetti năm 1842|nhỏ |phải Năm 1840, ông viết những vở opera xuất sắc La fille du régiment và La favorite, đồng thời có viết thêm Rita. Sau đó, ông quyết định trở về Ý, nhưng không phải là Napoli, mà là Milano. Đến thành phố này, Donizetti chứng kiến buổi diễn tập Nabucco của nhà soạn nhạc Giuseppe Verdi. Quá ấn tượng với vở opera này, Donizetti đã không ngần ngại đến Viên để giới thiệu con người này, nơi mà ông là một giám đốc của "mùa diễn Ý". Cũng trong năm 1842 đó, ông có một buổi chỉ huy không thể nào quên tác phẩm tôn giáo Stabat Mater của Rossini. Hai còn người này lại tiếp xúc với nhau. Trong cuộc trò chuyện mới nhất này, Rossini khuyên Donizetti làm nhạc trưởng ở nhà thờ của Petronio, tuy nhiên Donizetti không chấp nhận vị trí đó, vì ông tìm được một vị trí có mức thu nhập khá hơn: nhạc trưởng của cung điện Habsburg. Và cũng trong năm đó, Donizetti giới thiệu tác phẩm Linda di Chamonix ở thànhg Viên. Vở opera đã mang đến cho ông thành công rực rỡ và kết quả tiếp theo đó là ông ký một hợp đồng với triều đình ở đó và đã có một vị trí mà ông mong mỏi từ lâu ở chỗ đó. Với bản hợp đồng đó, Donizetti có thể nghỉ 6 tháng trong 1 năm.

Các tác phẩm của Donizetti, lúc này, đã không chỉ được trình diễn ở Pháp hay Ý mà cả ở Đế quốc Áo.

• Don Pasquale (Paris, 1843)
• Maria di Rohan (Viên, 1843)
• Dom Sébastien, roi de Portugal (Paris, 1843)
• Caterina Cornaro (Napoli, 1844) Trong các buổi tập Dom Sébastien, roi de Portugal, Donizetti tỏ ra bản thân ông có nhiều vấn đề. Ông trở nên lố bịch, vô lý, mất trí và dễ nổi nóng.

Bệnh tật và qua đời

Donizetti mắc bệnh giang mai, căn bệnh được khẳng định làm thoái hóa tủy sống. Vào năm 1845, ông còn mắc thêm chứng viêm não bởi những lần đau ốm sau buỏi diễn cuối cùng và bệnh tâm thần do ông mắc những dịp trước. Vào ngày 28 tháng 1 năm 1846, Andrea Donizetti, cháu trai có tên giống chắt của mình, được người cha Giuseppe Donizetti cử đi để làm một buổi hội chẩn. Vài ngày sau, nhà soạn nhạc danh tiếng nằm trong bệnh viện chuyên khoa gần Ivry, nơi gần Paris, ngày bắt đầu và ngày kết thúc của khoảng thời gian đó cách nhau đến 17 tháng. Ông viết những lá thư thể hiện tâm tư của một người đang tuyệt vọng ngay từ khi bắt đầu tới bệnh viện này.

Chỉ khi những rắc rối về mặt ngoại giao xảy ra (Donizetti không chỉ là công dân Ý mà còn là công dân của Đế quốc Áo-Hung, lại là một vị nhạc trưởng của nhà thờ và Ferdinand I của Habsburg), Donizetti mới được đứa cháu đem về quê nhà vào ngày 6 tháng 10 năm 1847. Trở về, ông đã bị liệt hoàn toàn và chỉ nói ra được vài lời mà thôi. Thường thì đó là những lời đơn tiết và vô nghĩa. Ông được chăm sóc chu đáo bởi những người bạn của ông tại nhà của chính họ.

Gaetano Donizetti qua đời vào ngày 8 tháng 4 năm 1848.

Phong cách sáng tác

Donizetti sáng tác rất nhiều và rất nhanh. Sở dĩ ông lại làm như vậy là vì ông không nhận được tiền nhuận bút và chẳng có nguồn thu nhập nào hơn ngoài việc viết theo yêu cầu của một người khác.

Donizetti không giống những người đưng thời (Rossini và Bellini) cũng như sau này (Verdi) ở chỗ ông không hề kiểm soát các tác phẩm của mình. Ông sáng tác rất vội, không có lựa chọn cẩn thận và hay đi theo những giai điệu "cuồng tín", căng thẳng do trào lưu đương thời.

Tuy vậy, Donizetti cũng không cho mình sự dễ dãi, hời hợt quá mức. Sự phát triển khả năng sắp xếp cùng với kỹ năng quý báu và cả trình độ về chuyên môn, những điều ông học được ở Mayr, đã giúp ông không đánh rơi các tác phẩm của mình tới mức "không chấp nhận được". Ông đạt được cái gọi là "nét ngây thơ trong vội vàng", nói dễ hiểu hơn thì đó là trí tưởng tượng của ông luôn được giữ vững.

Các tác phẩm

Donizetti để lại 70 tác phẩm opera thuộc nhiều thể loại khác nhau. Ông viết đến 28 bản cantata, nhiều tác phẩm tôn giáo, hơn 250 bài hát trữ tình và các tác phẩm nhạc thính phòng

Tưởng nhớ

Đài tưởng nhớ Donizetti ở Bergamo|nhỏ|giữa