Edward Joseph Snowden (sinh ngày 21 tháng 6 năm 1983) là một người tố giác người Mỹ và được nhập quốc tịch Nga đã sao chép và rò rỉ thông tin tối mật từ Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) vào năm 2013 khi anh là nhân viên và nhà thầu phụ của Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA). Tiết lộ của Snowden bộc lộ nhiều chương trình giám sát toàn cầu, nhiều chương trình do NSA và Five Eyes Intelligence Alliance với sự hợp tác của các công ty viễn thông và chính phủ châu Âu, và thúc đẩy một cuộc thảo luận văn hóa về an ninh quốc gia và quyền riêng tư cá nhân.
Năm 2013, Snowden được thuê bởi một nhà thầu NSA, Booz Allen Hamilton, sau khi làm việc trước đó với Dell và CIA. Snowden nói rằng anh dần dần bị vỡ mộng với các chương trình mà anh tham gia và anh đã cố gắng nói về mối quan tâm mang tính đạo đức của mình thông qua các kênh nội bộ nhưng đã bị bỏ qua. Vào ngày 20 tháng 5 năm 2013, Snowden đã bay tới Hồng Kông sau khi rời công việc tại một cơ sở của NSA ở Hawaii, và vào đầu tháng 6, anh đã tiết lộ hàng ngàn tài liệu NSA được phân loại cho các nhà báo Glenn Greenwald, Laura Poitras và Ewen MacAskill. Snowden thu hút sự chú ý của quốc tế sau khi những câu chuyện dựa trên tài liệu xuất hiện trên tờ The Guardian và The Washington Post. Tiết lộ sau đó được xuất bản trên các ấn phẩm khác bao gồm Der Spiegel và New York Times.
Vào sinh nhật lần thứ 30 của Snowden, ngày 21 tháng 6 năm 2013, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã công bố các cáo buộc chống lại Snowden về hai tội vi phạm Đạo luật gián điệp năm 1917 và trộm cắp tài sản của chính phủ, sau đó Bộ Ngoại giao đã thu hồi hộ chiếu của anh. Hai ngày sau, anh bay tới Moscow tại Sân bay Sheremetyevo, nơi nhà chức trách Nga lưu ý rằng hộ chiếu Mỹ của anh đã bị hủy bỏ, và anh đã phải ở lại ở nhà ga sân bay trong hơn một tháng. Nga sau đó đã cấp cho Snowden quyền tị nạn với thị thực cư trú ban đầu trong một năm và các lần gia hạn lặp lại đã cho phép anh ở lại Nga ít nhất cho đến năm 2020. Đầu năm 2016, anh trở thành chủ tịch của Freedom of the Press Foundation, một tổ chức có trụ sở tại San Francisco, nói rằng mục đích của nó là bảo vệ các nhà báo khỏi bị hack và giám sát của chính phủ. Tính đến năm 2017, anh đã kết hôn và đang sống ở Moscow.
Vào ngày 17 tháng 9 năm 2019, cuốn hồi ký Permanent Record của anh đã được xuất bản. Vào ngày đầu tiên xuất bản của cuốn sách, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã đệ đơn kiện dân sự chống lại Snowden về việc xuất bản hồi ký của anh, với cáo buộc Snowden đã vi phạm các thỏa thuận không tiết lộ đã ký với chính phủ liên bang Hoa Kỳ. Cựu phóng viên an ninh quốc gia The Guardian Ewen MacAskill gọi vụ kiện dân sự là "sai lầm lớn", lưu ý rằng "lệnh cấm sách Spycatcher của Anh 30 năm trước đã tạo ra nhu cầu rất lớn". Cuốn hồi ký được liệt kê là số 1 trong danh sách tác phẩm bán chạy nhất của Amazon cùng ngày. Trong một cuộc phỏng vấn với Amy Goodman trên Democracy Now! vào ngày 26 tháng 9 năm 2019, Snowden làm rõ rằng anh ta coi mình là "người thổi còi" (whistler) trái ngược với "người tiết lộ" (leaker) khi anh ta coi "một leaker chỉ phân phối thông tin vì lợi ích cá nhân".
Tiểu sử
Snowden sinh ra tại thành phố Elizabeth nhưng lớn lên ở Wilmington, Bắc Carolina. Cha là Lonnie Snowden, một cư dân bang Pennsylvania, làm sĩ quan của Hải quân Hoa Kỳ. Mẹ là cư dân bang Baltimore, Maryland, thư ký tòa tại tòa án liên bang khu vực Maryland.
Năm 1999, Snowden cùng gia đình chuyển đến thành phố Ellicott, Maryland và học tại Trường Đại học Cộng đồng Anne Arundel (Arnold, Maryland) để đủ điều kiện đạt được bằng cấp của một trường Trung học nhưng Anh đã không hoàn thành. Cha anh giải thích: Con trai ông đã phải nghỉ học nhiều tháng vì ốm và sau khi quay lại, Snowden đã chọn và thi đỗ chứng chỉ GED (General Educational Development - Chứng chỉ hoàn tất Trung học) tại một trường Đại học Cộng đồng địa phương.
Năm 2001, Snowden làm việc trực tuyến để đạt được Văn bằng Cao Học của Đại học Liverpool. Khi làm việc cho căn cứ quân sự Mỹ tại Nhật Bản, Snowden thực sự thích thú văn hóa nơi đây và đã đi học tiếng Nhật, sau đó làm việc cho một công ty hoạt hình (anime) Nhật Bản có văn phòng tại Mỹ. Anh cũng biết một chút tiếng Trung phổ thông và say mê võ thuật. Đạo Phật được Snowden chọn làm tôn giáo của mình.
Ngày 07/05/2004, Snowden gia nhập quân đội Hoa Kỳ với tư cách là một thành viên của Lực lượng tân binh đặc biệt nhưng anh đã không hoàn thành nhiệm vụ. Snowden nói anh từng muốn tham gia trận chiến ở Iraq vì cảm thấy đó là "bổn phận của con người là phải trả lại tự do cho những ai còn bị áp bức". Nhưng Snowden đã giải ngũ sau 4 tháng, vào 28/09 vì gặp tai nạn gãy 2 chân trong khi tập luyện.
Snowden đầu tiên làm việc với phóng viên Glenn Greenwald của tờ báo Luân Đôn The Guardian, tờ báo cũng đã đăng một loạt bài phơi bày sự thật dựa trên những tiết lộ của Snowden vào tháng 6 năm 2013, anh tiết lộ những thông tin về nhiều chương trình theo dõi mật, bao gồm chương trình siêu dữ liệu nghe lén điện thoại của Mỹ và châu Âu, PRISM (một chương trình theo dõi khác) và chương trình theo dõi Internet Tempora. Snowden nói những tiết lộ này là một nỗ lực nhằm "thông báo cho người dân biết rằng những gì đã được thực hiện trên chính cái tên của họ và những gì đã được thực hiện để chống lại họ."
Vào ngày 14 tháng 6 năm 2013, các công tố viên liên bang của Mỹ đã đệ một đơn kiện được công bố vào ngày 21 tháng 6 buộc tội Snowden trộm cắp tài sản chính phủ, truyền tin trái phép về thông tin quốc phòng, và cố ý tiết lộ tin tình báo mật cho một người không có quyền hạn; hai cáo buộc cuối cùng tuân theo Đạo luật Tình báo.
Những tiết lộ của Snowden được đánh giá là một trong những lỗ hổng nghiêm trọng nhất trong lịch sử của NSA. Matthew M. Aid, một sử gia về tình báo ở Washington cho rằng những tiết lộ của Snowden đã "xác nhận mối ngờ vực bấy lâu nay rằng sự theo dõi của NSA trên đất nước này thâm nhập xa hơn những gì chúng ta biết."
Tị nạn tại Nga
Vào ngày 1 tháng 8 năm 2013, Snowden rời khỏi phi trường lúc nhận được quyền tị nạn tạm thời tại đây một năm, sau khi phải ở một tháng trong khu vực chuyển tiếp. Luật sư của Snowden, ông Anatoly Kucherena, cho biết, quyền tị nạn này có thể được gia hạn mỗi năm một lần.
Tháng 9 năm 2022, tổng thống Nga Vladimir Putin trao cho Snowden quốc tịch Nga.
Nhận xét
- Giáo sư xã hội học người Thụy Điển, ông Stephen Svallfors thuộc Đại học Umea, Thụy Điển, người mà có đủ thẩm quyền để đề cử, vừa đề nghị Ủy ban Nobel trao giải Nobel Hòa bình cho Edward Snowden. Ông cho rằng "nhờ những nỗ lực đầy can đảm của Snowden, người chấp nhận sự thiệt thòi của bản thân, mà hoạt động theo dõi thông tin điện tử quy mô do chính phủ Mỹ thực hiện đã bị đưa ra ánh sáng. Edward Snowden làm cho thế giới trở nên tốt hơn và an toàn hơn một chút".
:Ông cũng chỉ ra rằng nỗ lực của Snowden, đã chứng tỏ rằng các công dân có khả năng phát biểu và "đứng lên ủng hộ các quyền cơ bản và tự do".
Phim ảnh
Cuộc đời của Edward Snowden đã trở thành cảm hứng cho điện ảnh Hollywood. Đã nhiều phim tài liệu được sản xuất về anh. Năm 2016, bộ phim Snowden được công chiếu, phim kể về cuộc đời của Snowden, từ lúc gia nhập quân đội, đến khi làm việc cho CIA, NSA, việc tiết lộ chương trình do thám đầy tranh cãi của NSA và CIA, và cuộc đào thoát khỏi nước Mỹ cũng như những cáo buộc của chính phủ Mỹ về Snowden với các tội danh gián điệp và phản quốc.
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Edward Joseph Snowden** (sinh ngày 21 tháng 6 năm 1983) là một người tố giác người Mỹ và được nhập quốc tịch Nga đã sao chép và rò rỉ thông tin tối mật từ Cơ
thumb|hochkant=1.8|Radar của trạm Echelon 81 cũ tại [[Bad Aibling, Bayern]] **Scandal việc do thám bí mật người dân 2013** dính líu tới những sự kiện xảy ra từ tháng 6 năm 2013, sau khi cựu
**_Mật vụ Snowden_** (tên gốc tiếng Anh: **_Snowden_**) là một bộ phim tiểu sử, giật gân chính trị của Anh-Đức 2016 do Oliver Stone đạo diễn kiêm viết kịch bản với Kieran Fitzgerald, dựa trên
**Permanent Record**, tên tiếng Việt là **Bản ghi liên tục**, hay **Bản ghi thường trực**, là một cuốn hồi ký của Edward Snowden. Nó tóm tắt lại cuộc đời của Snowden từ khi còn nhỏ
**Quan hệ Hồng Kông–Hoa Kỳ** (港美關係) là quan hệ song phương giữa Hồng Kông và Hoa Kỳ. Theo Báo cáo Lãnh đạo Toàn cầu Hoa Kỳ năm 2012, 44% người Hồng Kông tán thành lãnh
**Verax** là phim ngắn sản xuất vào 2013 với độ dài khoảng 5 phút, phim miêu tả những sự kiện liên quan đến Edward Snowden trong thời gian lẩn trốn ở Hồng Kông. Phim được
**Vault 7** là một loạt các tài liệu mà WikiLeaks bắt đầu phát hành vào ngày 7 tháng 3 năm 2017 nêu chi tiết các hoạt động cụ thể của Cơ quan Tình báo Trung
**Tails** (**The Amnesic Incognito Live System**) là một hệ điều hành, một bản phân phối Linux dựa trên Debian tập trung vào an ninh nhằm bảo vệ sự riêng tư và ẩn danh. Tất cả
Trang này dành cho tin tức về các sự kiện xảy ra được báo chí thông tin trong **tháng 10 năm 2020**. Tháng này, sẽ bắt đầu vào thứ năm, và kết thúc vào thứ
**Chiến tranh mạng** (tiếng Anh: _cyberwarfare_) hay còn gọi là Chiến tranh thông tin là việc áp dụng công nghệ thông tin ở mức độ cao trong các mặt hoạt động chỉ huy - quản
Lỗ hổng **zero-day** (còn gọi là **0-day**) là một lỗ hổng hoặc điểm yếu bảo mật trong hệ thống máy tính mà các nhà phát triển hoặc bất kỳ ai có khả năng khắc phục
Từ năm 2006, trang web lưu trữ tài liệu WikiLeaks đã xuất bản các tài liệu đăng lên ẩn danh. Các tài liệu này vốn không được công bố cho công chúng. ## 2006–08 WikiLeaks
**Nhà nước Hồi giáo Iraq và Levant** (, chuyển tự: **', viết tắt: **Da'ish** hoặc **Daesh**, viết tắt theo tiếng Anh: **ISIL**); còn được biết đến với tên gọi **Nhà nước Hồi giáo Iraq và
**Shailene Diann Woodley** (sinh ngày 15 tháng 11 năm 1991) là một nữ diễn viên người Mỹ, nổi tiếng với vai Tris Prior trong phim điện ảnh bom tấn _Divergent_ và vai Hazel Grace trong
**Giám sát hàng loạt** là việc giám sát của toàn bộ hoặc một phần đáng kể của dân để giám sát nhóm công dân đó. Việc giám sát thường được thực hiện bởi chính quyền
thumb|right|[[Sự kiện 11 tháng 9|Cuộc tấn công ngày 11 tháng 9 vào Trung tâm Thương mại Thế giới đã dẫn đến những cải cách lớn của trong cơ quan tình báo Hoa Kỳ, và mở
**John Perkins** (sinh ngày 28 tháng 1 năm 1945) là một tác giả người Mỹ. Cuốn sách nổi tiếng nhất của ông là _Lời thú tội của Một sát thủ kinh tế_ (2004), trong đó
nhỏ|Diversity of voice technologies connected through the Internet **VoIP** (viết tắt của _Voice over Internet Protocol_, nghĩa là **Truyền giọng nói trên giao thức IP**) là công nghệ truyền tiếng nói của con người (thoại)
**Tình báo** là hoạt động thu thập tin tức một cách bí mật khiến người bị theo dõi không biết rằng mình đang bị theo dõi. Gián điệp (tình báo viên, nhân viên tình báo
**Người bất đồng chính kiến**, hiểu theo nghĩa rộng, là người tích cực phản đối một học thuyết, một chính sách của nhà nước, thường là ôn hòa bất bạo động và thể hiện ý
Thuật từ **nhà nước cảnh sát** (tiếng Anh: _police state_) được dùng để chỉ một quốc gia mà chính phủ của nó dùng lực lượng cảnh sát để thực hiện các biện pháp độc đoán,
**Anna Vasil'yevna Chapman** (); tên khai sinh là **Anna Vasil'yevna Kushchyenko** () sinh ngày 23 tháng 2 năm 1982 là một công dân có quốc tịch Nga. Trong thời gian sinh sống ở New York,
phải|nhỏ|Huy hiệu của NSA **Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ**/**Cục An ninh Trung ương** (tiếng Anh: _National Security Agency_/C_entral Security Service_, viết tắt _NSA_/_CSS_) là cơ quan thu thập các tin tức tình
**Apple Inc.** là một tập đoàn công nghệ đa quốc gia của Hoa Kỳ chuyên về thiết kế và phát triển các thiết bị điện tử tiêu dùng, phần mềm máy tính cùng dịch vụ
Các quốc gia trên thế giới có đặt căn cứ quân sự của Hoa Kỳ. **Chủ nghĩa đế quốc Mỹ** () là một thuật ngữ nói về sự bành trướng chính trị, kinh tế, quân
**Windows 8** là một bản phát hành lớn của hệ điều hành Windows NT được phát triển bởi Microsoft. Nó đã được phát hành tới các nhà sản xuất vào ngày 1 tháng 8 năm
**Timothy Donald Cook** (sinh ngày 1 tháng 11 năm 1960) là một nhà điều hành kinh doanh, nhà từ thiện và kỹ sư công nghiệp người Mỹ. Cook là giám đốc điều hành của Apple
**Juan Manuel Santos Calderón** (sinh ngày 10 tháng 8 năm 1951) là một chính trị gia người Colombia, cựu Bộ trưởng bộ quốc phòng và từng là tổng thống của Cộng hòa Colombia sau khi
nhỏ|Tội phạm công nghệ cao thường gắn liền với hành vi làm rò rỉ dữ liệu riêng tư **Tội phạm công nghệ cao** hoặc **Tội phạm ảo** hay **Tội phạm không gian ảo (tiếng Anh:
430x430px|thumb|Từ bên trái, theo chiều kim đồng hồ: [[Edward Snowden đã trở nên nổi tiếng quốc tế vì làm rò rỉ thông tin nghe lén đã phân loại của NSA; Bão Haiyan càn quét qua
Các đế quốc thực dân trên thế giới vào năm 1898, trước khi nổ ra [[Chiến tranh Tây Ban Nha–Mỹ và Chiến tranh Boer]] Các đế quốc thực dân trên thế giới vào năm 1800
**Lịch sử thế giới hiện đại** theo mốc từng năm, từ năm 1910 đến nay. ## Thập niên 1910 * 1910: Bắt đầu cuộc cách mạng México. George V trở thành vua của Vương quốc
**Cộng đồng mạng** (viết tắt: **_CĐM_**), hay còn được gọi là **cộng đồng trực tuyến** hoặc **cộng đồng Internet**, là một cộng đồng ảo có các thành viên tương tác với nhau chủ yếu thông
**AdBlock** là một tiện ích mở rộng lọc nội dung và chặn quảng cáo trên các trình duyệt Google Chrome, Apple Safari (desktop và mobile), Firefox, Opera, và Microsoft Edge. AdBlock cho phép người dùng
**Ngân sách đen** là ngân sách chính phủ được phân bổ cho các hoạt động ngầm hoặc tuyệt mật khác của một quốc gia. Ngân sách đen là một bản kê khai các khoảng chi
**Kẻ thù của nhà nước** là người bị bị cáo buộc phạm tội chính trị chống lại nhà nước, chẳng hạn như tội phản quốc. Khi chỉ định một số cá nhân và tổ chức
**The Shadow Brokers** (**TSB**) là một nhóm hacker xuất hiện lần đầu tiên vào mùa hè năm 2016. Họ công bố một số rò rỉ chứa các công cụ hacker từ Cơ quan An ninh
**Zcash** là một **tiền kỹ thuật số** tập trung vào quyền riêng tư được phát triển từ mã nguồn của Bitcoin, với sự đổi mới chính là bổ sung một sổ cái được mã hóa
nhỏ|phải|Tổng thống Vladimir Putin ở Slovenia **Chính sách đối ngoại của Vladimir Putin** liên quan đến các chính sách của tổng thống Vladimir Putin của Liên bang Nga đối với các quốc gia khác. Ông
Danh sách nhân vật ảnh hưởng nhất trên thế giới năm 2014 là một bản danh sách bình chọn những nhân vật ảnh hưởng đến thế giới trong năm 2014 do tạp chí TIME (Mỹ),
Vụ **bê bối gián điệp Indonesia–Úc** khởi đầu từ các cáo buộc do _The Guardian_ và Tập đoàn Phát thanh Truyền hình Úc (ABC) đưa ra vào năm 2013, dựa trên các tài liệu bị
**Lập luận không có gì để giấu** nói rằng một cá nhân không có lý do gì để sợ hãi hoặc phản đối các chương trình giám sát, trừ khi họ sợ rằng nó sẽ
**Alexandra Asanovna Elbakyan** () là một lập trình viên người Kazakhstan, người tạo ra trang web Sci-Hub, được xem là một "cướp biển lẩn trốn" trên Internet" & "Nữ hoàng cướp biển trong khoa học".
**Sci-Hub** là một website hoạt động dưới hình thức như là một Thư viện trong bóng tối, trang web cung cấp truy cập miễn phí cho hàng triệu tài liệu nghiên cứu và những cuốn
**SWIFT** (Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu) là một tổ chức hợp tác của Bỉ cung cấp các dịch vụ liên quan đến việc thực hiện các giao dịch tài
nhỏ| Camera giám sát tại [[Quảng trường Thiên An Môn năm 2009. Năm 2019, _Comparitech_ đã báo cáo rằng 8 trong số 10 thành phố được giám sát nhiều nhất trên thế giới là ở
**Giám sát hàng loạt ở Hoa Kỳ** đã được thực hiện từ giám sát và kiểm duyệt thời chiến thế chiến I đối với thông tin liên lạc quốc tế đến, đi và đi qua
nhỏ|260x260px| Praça do Comércio ở [[Lisboa|Lisbon, Bồ Đào Nha. ]] **Web Summit** là hội nghị công nghệ thường niên được tổ chức tại Lisbon, Bồ Đào Nha, được coi là sự kiện công nghệ lớn
**Giải Oscar cho phim hoạt hình ngắn** là một giải do Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh trao hàng năm như một phần của giải Oscar, kể từ lần trao giải